اقدامات اورژانسی هنگام غرق شدگی| حتما بخوانید

غرق شدگی جزء حوادث نسبتا شایع میان کودکان و نوجوانان است که به دلیل غفلت والدین اتفاق می افتد و هرساله تعداد زیادی از افراد در سراسر دنیا جان خود را بر اثر غرق شدگی از دست می دهند. بنابراین با رعایت اصول ایمنی تا حد زیادی می توان از غرق شدگی پیشگیری کرد. تانما در این مطلب نکات کلیدی ای را در رابطه با کمک های اولیه در غرق شدگی و نحوه نجات دادن فرد غرق شده مطرح می کند؛

غرق شدگی چیست؟

غرق شدگی (Near-drowning) واژه ای است که برای توصیف مرگ بر اثر خفگی زیر آب از آن استفاده می شود و در واقع آخرین مرحله قبل از مرگ بر اثر خفگی است

شیوع غرق شدگی

سالیانه نزدیک به هزار و ۵۰۰ نفر از هموطنان به ویژه مسافران تابستانی در رودخانه ها، سدها، استخرهای کشاورزی، سواحل و محیط های آبی و دریایی غرق می شوند و بی توجهی و دانش ناکافی نسبت به خطرات محیط های آبی، از مهمترین علل غرق شدگی این افراد به ویژه در فصل تابستان است.

بیش تر افرادی که به این عارضه دچار می شوند، کودکان و نوجوانان هستند و آمار فوت ناشی از غرق شدگی بیشتر مربوط به کودکان زیر 5 سال است. با این همه حوادثی که منجر به غرق شدگی می شود برای همه ی افراد در همه ی سنین ممکن است رخ دهد.

از طرفی مردان بیشتر از زنان دچار غرق شدگی می شوند و آمار فوت در آنها 2 برابر بیشتر است. همچنین بیشترین آمار تلفات غرق شدگی همواره مربوط به رودخانه هاست، اما این آمار در دریا و استخر نیز، بسیار قابل توجه است.

انواع غرق شدگی

غرق شدگی خشک

غرق شدگی خشک زمانی هست که فرد با ورود اولین قطره آب در ریه ها دچار اسپاسم حنجره میشود و بدن برای جلوگیری از ورود آب به ریه راه هوایی رو بطور کامل می بندد و تا آنجا ادامه پیدا میکند که فرد دچار ایست تنفسی و قلبی میشود واضح هست که در این مورد هیچ آبی وارد ریه ها نمی شود.

غرق شدگی خیس

در غرق شدگی خیس مکانیسم بالا جواب نداده و آب وارد ریه فرد می شود و برای بیمار عوارضی را ایجاد میکند که این عارضه در آب های شور و گرم بیشتر هست.

علل غرق شدگی

غرق ناشی از بلع و استنشاق آب

این حالت در بیشتر موارد غرق شدگی دیده می شود. ممکن است قربانی 2 تا 5 لیتر آب و نمک ببلعد که با ورود به معده و روده علائمی مانند اسهال شدید، ورود آب به خون و بالا آوردن بروز می کند. اگر آب وارد مجاری تنفسی شود، مانع از تبادل اکسیژن می شود.

غوطه ور بدوی

در این صورت شناگر به دلیل خستگی یا ناآشنایی با تکنیک های لازم شنا پس از افتادن عمدی یا اتفاقی به آب عمیق غرق و کبود می شود. تنگی نفس، ناراحتی، وحشت، ورود ناگهانی برای کمک، ایست قلبی یا تنفسی و استنشاق آب نیز از دیگر علل زمینه ساز هستند.

سنکوپ با غرق شدن ثانویه

سنکوپ بیشتر در شناگرانی دیده می شود که ناگهان وارد آب می شوند و ممکن است با علائم هشداردهنده مانند گزگز، خواب رفتگی یا احساس سنگینی اندام ها، گرفتگی عضلات، سردرد ناگهانی، به خصوص پشت سر و احساس اضطراب همراه باشد. در این حالت فرد دچار رنگ پریدگی می شود و هوشیاری خود را از دست می دهد.

تماس ناگهانی با آب سرد، ضربه مغزی در زمان ورود به آب، شوک آلرژیک، گزش یا گازگزفتگی حیوان، وحشت (حتی در آب کم عمق)، ازدست دادن هوشیاری، ایست قلبی یا تنفسی و استنشاق آب از جمله مهم ترین علل سنکوپ محسوب می شوند.سایر علل غرق شدگی عبارتند از :

• ناتوانی در شنا کردن
• ترس و حمله وحشت زدگی در آب
• رها کردن کودکان کنار استخرها و یا رودخانه ها و مراقبت نکردن از آن ها
• رها کردن نوزاد در وان حمام حتی برای چند ثانیه
• شکستن یخ سطح رودخانه و دریاچه و فرو رفتن در آب
• مصرف الکل هنگام شنا کردن و یا قایق سواری
• تشنج، حمله قلبی و ضربه مغزی در آب
• اقدام به خودکشی

عوامل خطرساز غرق شدگی

• مردم کشورهای پرجمعیت که به مقادیر زیادی از آب های آزاد دسترسی دارند بیشتر در معرض غرق شدن قرار دارند.
• روزهای تعطیل و مسافرت های داخلی و برون مرزی و تفریح در محیط های آبی بیگانه و شرایط جدید، آمار غرق شدگی کودکان را افزایش می دهد. غرق شدن یکی از معمول ترین علل مرگ در تعطیلات است.
• کودکان زیر 1 سال به تنهایی قادر به دسترسی به آب ها نیستند. اکثراً غفلت از این کودکان از جانب والدین، پرستاران یا خواهر و برادر بزرگ تر موجب فراهم شدن خطر می شود.
• در بسیاری از کشورها در میان نوجوانان بزرگتر، الکل اغلب در بروز غرق شدگی نقش دارد مصرف الکل به هنگام شنا یا قایق سواری تعادل و قدرت تشخیص را کم می کند.
• صرع به عنوان یک عامل فزاینده خطر مرگ و میر غرق شدگی در تمامی محیط های آبی است. اوتیسم ، آریتمی های قلبی و ... نیز از دیگر عوامل افزایش خطر غرق شدگی هستند.
• نبود وسایل یا عدم دسترسی به امکانات ایمنی و بهداشتی، تجهیزات شنای کافی و مناسب مانند جلیقه نجات استاندارد، کمربندها و بازوبندها در محل های مجاز برای شنا کردن (استخرها و سواحل حفاظت شده) و همچنین در کلیه شناور های اعم از کشتی های مسافربری و بار بری از عوامل خطرزا است.
• به طور کلی، مردان بیشتر از زنان دچار غرق شدگی می شوند و آمار فوت در آنها 2 برابر بیشتر است. خطر بستری شدن ناشی از غرق غیرفوتی در بیمارستان نیز در مردان بسیار بیشتر از زنان گزارش شده است.

علائم غرق شدن

• پوست سرد و کبود
• درد سینه
• سرفه
• تنگی نفس
• تهوع

همچنین اگر فرد مصدوم به زیر آب رفته و قادر به صحبت کردن و یا فریاد کشیدن نباشد، یعنی که فرد به دردسر افتاده است،بنابراین از دیگر نشانه های فرد در حال غرق شدن عبارت است از:

حرکات وحشت زده

فرد در حال غرق شدن معمولاً به سرعت به سطح آب آمده و دوباره پایین می رود و هر بار با بالا آوردن بازوان خود از آب سعی دارد که نشان دهد در معرض خطر است. شما با دیدن این نشانه مطمئن می شوید که آن فرد به کمک شما نیاز دارد.

سر به سمت عقب و دهان باز

سرد فرد در حال غرق شدن معمولا به سمت عقب رفته و دهانش به خاطر تلاش و تقلا برای نفس کشیدن باز است.

رفتن به زیر سطح آب

فرد ممکن است به زیر سطح آب رفته و بعد از گذشتن مدت زمان زیادی دوباره دیده نشود.

متوقف شدن دست و پا زدن

فردی که در آب به دردسر افتاده است، بعد از مدتی انرژی خود را از دست داده و دست از تقلا برمی دارد و متوقف می شود.

عوارض غرق شدگی

• ذات الریه
• سندروم دیسترس حاد تنفسی
• آسیب مغزی
• عدم تعادل مواد شیمیایی و مایعات در بدن
• حالت نباتی پایدار یا زندگی نباتی

پیشگیری از غرق شدن

• آشنایی با فنون اولیه شنا، آشنایی با محدودیت ها و رعایت آن ها از ابتدایی ترین الزامات قبل از شنا محسوب می شود.
• آموزش شنا و مهارت های رعایت موارد ایمنی به کودکان در سنین دبستان ( بالای شش سال)
• اطلاع از وضیت عمق آب، پیش از تصمیم به شیرجه زدن و ورود به آب ضروری است، چرا که شیرجه در آب های کم عمق، خطر ضربه به سر و شکستگی گردن را به دنبال داشته و به آب های عمیق برای مبتدیان، خطر غرق شدگی را افزایش می دهد.
• بررسی دمای آب ضروری است، برای نمونه، اگر مدت زیادی در آفتاب مانده اید، از وارد شدن ناگهانی به آب سرد خودداری کنید، زیرا علت این توصیه، پیشگیری از شوک دمایی است.
• به هیچ وجه، تنها و در محیط هایی که نجات غریق وجود ندارد، شنا نکنیم.
• شنا در تاریکی شب ممنوع است.
• دریا هم قاعده و قانون خودش را دارد؛ در دریا خیلی چیزها قابل پیش بینی نیست، ممکن است در مدت چند ثانیه، زیر پای ما خالی شود و دچار حادثه شویم. به همین دلیل، تلاش کنیم بی گدار به آب نزنیم.
• تنها مکان های طرح های سالم سازی، زیر نظارت نجات غریق و دارای امکانات مجهز امدادی را برای شنا کردن، انتخاب کنیم.
• در آب و در زمان شنا کردن از شوخی های خطرناک بپرهیزیم.
• پس از مصرف داروهایی که موجب خواب آلودگی یا شل شدن عضلات می شود، شنا نکنیم.
• به هیچ وجه، تشت های آب، لگن ها یا حوضچه های کوچک آب را در جایی که کودک خردسال وجود دارد، بدون توجه رها نکنیم.
• در حمام و حین استفاده از وان، مراقب کودکان و سالمندان باشیم.
• توانایی خود را در شنا کردن، بیش از اندازه در نظر نگیریم، زیرا یک سوم قربانی های غرق شدگی، با فن شنا به طور کامل آشنا بوده اند.
• در صورت مواجهه با یک غریق، اگر با فن نجات غریق آشنا نیستیم، سعی کنیم تنها با استفاده از چوب یا طناب یا جلیقه نجات و یا تشکیل زنجیره انسانی به او کمک کنیم.
• برای نجات یک غریق، نخست امنیت خود را در نظر بگیریم و از پشت به غریق نزدیک شویم و از او بخواهیم تقلا نکند.
• پس از رساندن غریق به ساحل، به سرعت با اورژانس تماس بگیریم.
• بسیاری از رودخانه ها با وجود ظاهری آرام، اما بسیار خطرناک و عمیق هستند، به نحوی که فرد بعد از چند قدم جلو رفتن در رودخانه، متوجه عمق زیاد آن و گرفتار گرداب می شود، بنابراین توصیه می شود بدون آگاهی از وضعیت رودخانه، هرگز برای شنا در آن اقدام نکنیم.

اقدامات اورژانسی هنگام غرق شدگی

• از جمله اقدامات حیاتی پس از غرق شدگی این است که در ابتدا کمک کنید فرد غرق شده از آب بیرون بیاید.
• او را در حالت درازکشیده قرار دهید و با لباس یا پتو بپوشانید تا گرم شود.
• نخستین اعمال حیاتی یعنی سطح هوشیاری، تنفس و گردش خون را کنترل کنید.
• اگر حال مساعدی ندارد، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
• اگر فرد هوشیاری ندارد، اما نفس می کشد، او را به پهلو بخوابانید و تا زمان رسیدن نیروهای امداد، مراقبش باشید.
• اگر تنفس قطع شده، فورا تنفس دهان به دهان و ماساژ قلب را برای احیای قلبی- ریوی انجام دهید.

اقدامات اولیه در مواجهه با فرد غرق شده

تنفس مصنوعی

تنفس دهان به دهان اولین اقدام است، گرچه شاید بیرون نگه داشتن سر مصدوم بیرون از آب مشکل باشد و گاهی لازم است تنفس دهان به بینی جایگزین این روش شود. البته کارکنان آموزش دیده می توانند از دستگاه تنفس مصنوعی یا ونتیلاتور هم استفاده کنند.

اقدامات احیا در شرایط مختلف ایست قلبی تنفسی تفاوت ندارد. بیرون آوردن آب از ریه ها نه تنها ضرورت ندارد، بلکه می تواند خطرناک باشد. مکش آب فقط مقدار کمی از آب را بیرون می آورد، اما با خطر انقباض شکمی ناشی از بالا آمدن محتویات گوارشی همراه است. مانور هایملیک یا کشش شکمی فقط درصورت احتمال وجود جسم خارجی در مجاری تنفسی خواهد بود، اما به هر حال ماساژ قلبی موثرتر است.

ماساژ قلبی

بلافاصله پس از بیرون آوردن غریق از آب، کنترل علائم جریان خون و قلب ضروری است. معمولا در شرایط افت دمای بدن نبض به سختی احساس می شود که درصورت عدم دریافت حتما باید ماساژ قلب روی سطحی سفت آغاز شود. اگر فیبریلاسیون بطنی تشخیص داده شود نیز نیاز به شوک الکتریکی خارجی خواهد بود که رفع آن درصورت افت دمای شدید بدن مشکل و حتی غیرممکن است. البته باید شوک را حداکثر تا 3 بار تکرار کرد.

مراقبت های ویژه

قربانیان شنا در شرایط وخیم نیاز به لوله گذاری فوری در نای و اقدامات تخصصی دیگر دارند. حتی پس از اقدامات احیا و بازگشت سطح هوشیاری باید در بخش مراقبت های ویژه بستری شوند و از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده کنند. با توجه به وضعیت نیز ممکن است گلوکز و نالوکسان تجویز شود.

مراقبت از بیمار چند روز پس از حادثه

اگر فرد عارضه خاصی پیدا نکرده و پزشکان او را مرخص کرده اند، نیاز به مراقبت خاصی نیست. فقط باید از خوردن غذا و مایعات محرک که باعث استفراغ می شود، خودداری کنند. معمولا خانواده چنین افرادی در زمان بروز حادثه کارهایی انجام میدهند که اشتباه است و حال مصدوم را بدتر می کند. رایجترین آنها آویزان نگه داشتن سروگردن مصدوم است در حالی که باید حتما سر او روی محلی نرم قرار داده شود