بیماری ویتیلیگو در بارداری چیست و چه علائم و نشانه هایی دارد ؟

بیماری ویتیلیگو یک بیماری پوستی غیر واگیر است که در بخش های مختلف بدن ظاهر می شود و در اکثر موارد عوارض خاصی ندارد. در این میان مادران باردار نیز شاید بیماری ویتیلیگو را تجربه کنند. تانما در این مطلب علاوه بر علل و علائم بیماری ویتیلیگو، نکاتی را در خصوص کنترل بیماری ویتیلیگو در بارداری و تأثیر بیماری ویتیلیگو بر جنین مطرح می کند؛

بیماری ویتیلیگو چیست؟

بَرَص یا ویتیلیگو گونه ای بیماری پوستیِ مزمن ناواگیر است که به شکل لکه های سفید نرمِ کمابیش بزرگ بر اندام های گوناگون بدن ظاهر می شود و گاهی ممکن است تمام بدن را فرا گیرد. این بیماری پوستی با نام های پیسی و ویتیلیگو هم عنوان می شود.

انواع بیماری ویتیلیگو

بیماری لک و پیس یا همان ویتیلیگو را می توان بر اساس عوامل کلینیکی، ژنتیکی، آسیب شناختی زیستی (پاتوبیولوژیکی)، شدت فراگیری (اپیدمیولوژی) و ویژگی های مولکولی آن طبقه بندی نمود:

لک و پیس غیر قطعه ای

این حالت از بیماری به صورت متقارن در دو طرف بدن ظاهر می شود و توزیع لکه های آن در دو طرف یکسان است. علائم آن می تواند به صورت پایدار یا غیر پایدار باشد.

لک و پیس قطعه ای (سگمنتال)

• در ۹۰ درصد از موارد، به شکل لکه های سفید رنگ مجزا می باشد.
• لکه ها غالباً مرز نامنظم دارند.
• در افراد جوان بروز می کند.
• بعد از سال اول به حالت پایدار و ثابت در می آید.
• بر روی پوست حالت موزائیک (با الگوی بلاشکو، درماتومی، فیلوئیدی یا برگی شکل، شطرنجی) به وجود می آید.

لک و پیس ترکیبی

در موارد نادری ممکن است ترکیبی از الگوهای غیر قطعه ای و قطعه ای در یک فرد به وجود بیاید.

لک و پیس طبقه بندی نشده

این بیماری در مراحل اولیه بروز آن، هنوز طبقه بندی نشده است.

شیوع بیماری ویتیلیگو

از هر صد نفر، یك یا دو نفر به این بیماری مبتلا می شوند. (حدود 1ـ2 درصد جمعیت دنیا یا 40-50 میلیون نفر ) حدود نیمی از افرادی كه به این بیماری دچار می شوند، قبل از بیست سالگی علایم آن را در خود خواهند یافت.(95% افراد قبل از 40 سالگی علائم را نشان داده اند .) حدود یك پنجم از مبتلایان نیز یكی از افراد خانواده شان به این بیماری مبتلا بوده اند. بیماری تمام نژادها و هر دو جنس را یكسان تحت تاثیر قرار می دهد .بنظر می رسد ویتیلیگو در افراد مبتلا به بیماریهای اتوایمیون شایعتر است .

راه های انتقال بیماری ویتیلیگو

نبود آگاهی درباره این بیماری باعث می شود که برخی افراد ناآگاه به دلیل ترس از ابتلا به این بیماری از تعامل با مبتلایان خودداری کنند؛ حال آنکه این بیماری به هیچ وجه قابل سرایت از فردی به فرد دیگری نیست.

منشاء بیماری ویتیلیگو

اختلال خود ایمنی

سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا ممکن است آنتی بادی هایی ایجاد کند که ملانوسیت ها را از بین می برد.

فاکتورهای ژنتیکی

برخی از عوامل ممکن است احتمال ابتلا به ویتیلیگو را به ارث ببرند. حدود 30 درصد موارد در خانواده ها رخ می دهد و به صورت ژنتیکی از والدین به فرزندان منتقل می شود.

عوامل عصبی

ماده ای که برای ملانوسیت ها سمی است و اغلب در انتهای عصب در پوست آزاد می شود.

خود تخریبی

نقص در ملانوسیت ها باعث می شود تا خودشان را نابود کنند.

بیماری پیسی همچنین ممکن است توسط برخی از وقایع مانند استرس یا مسائل عاطفی برانگیخته شود. از آنجا که به نظر نمی رسد هیچ یک از موارد بالا به تنهایی تأثیر گذار باشند، ممکن است ترکیبی از این عوامل منجر به بیماری لک و پیس شوند.

عوامل خطرزای بیماری ویتیلیگو

• اعضای دیگر خانواده این بیماری را دارند.
• سابقه خانوادگی مرتبط با خود ایمنی، برای مثال، اگر یکی از والدین کم خونی لنفوم غیرهوچکین (یک بیماری خود ایمنی که بر معده تأثیر می گذارد) داشته باشد.
• فرد دارای یک نوع بیماری خود ایمنی دیگری است.
• فرد ممکن است ملانوما (نوعی سرطان پوست) یا لنفوم غیر هوچکین (سرطان سیستم لنفاوی) داشته باشد.
• بیمار تغییرات خاصی در ژن های خود دارد که با ویتیلیگو غیرسگمنتال مرتبط است.
• اتفاق های استرس زا مانند زایمان
• آسیب پوستی مانند آفتاب سوختگی شدید یا بریدگی

علائم بیماری ویتیلیگو

مناطقی از پوست که تحت تأثیر پیسی قرار می گیرند شامل موارد زیر هستند:

• دهان و چشم
• انگشتان و مچ دست
• زیر بغل
• کشاله ران
• دستگاه تناسلی
• ناف
• سوراخ بینی
• درون دهان
• نواحی اطراف مقعد

همچنین گاهی اوقات می تواند در جایی که ریشه مو وجود دارد مانند روی پوست سر ایجاد شود. عدم وجود ملانین در پوست می تواند موهای منطقه آسیب دیده را سفید یا خاکستری کند. ویتیلیگو اغلب به عنوان یک لکه پوستی کم رنگ شروع می شود که به تدریج به سفیدی کامل می رسد. اگر رگ های خونی در زیر پوست وجود داشته باشد، ممکن است لکه ها کمی صورتی رنگ شوند.

لبه های لکه ها ممکن است صاف یا نامنظم باشد. آنها گاهی اوقات قرمز و ملتهب نیز هستند. پیسی باعث ایجاد خشکی پوست نمی شود، اما گاهی اوقات ایجاد خارش می کند. شرایط در افراد مختلف متفاوت است، بعضی از افراد فقط لکه های سفید کوچکی دارند، اما برخی دیگر لکه های سفید بزرگ تری دارند که در قسمت های بیشتری از پوست شان پراکنده شده اند. ناگقته نماند، لکه های سفید معمولاً دائمی هستند.

عوارض بیماری ویتیلیگو

• اختلال اجتماعی یا روانی
• آفتاب سوختگی و سرطان پوست
• مشکلات چشم، مانند التهاب عنبیه (ورم)
• از دست دادن شنوایی

تشخیص بیماری ویتیلیگو

سوابق پزشکی و معاینه

بیماری ویتیلیگو یا لک و پیس یک بیماری با قابلیت تشخیص کلینیکی است و برای تشخیص آن به انجام هیچ آزمایشی نیاز نیست. لکه های سفید ناشی از این بیماری را می توان در زیر نور لامپ های مخصوص معاینه (لامپ وود یا نور سیاه) با سهولت بیشتری مشاهده کرد.

بیوپسی پوست

در بعضی از موارد ممکن است برای تشخیص این بیماری، نمونه برداری از پوست انجام شود. این نمونه برداری به ویژه در مراحل اولیه بیماری لک و پیس (برص) و یا در مورد لک و پیس های التهابی که واکنش های لنفاوی همراه با آن مشاهده می شود، انجام می گیرد. در زمان معاینه، سلول های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت ها) و رنگدانه های اپیدرمی در محل لکه هایی که در اثر این بیماری به وجود آمده باشند، مشاهده نمی شوند.

آزمایش خون

همچنین ممکن است به منظور ارزیابی احتمال وجود سایر بیماری های خودایمنی یا سندرم های پلی گلاندولار، آزمایش های مربوط به خون از قبیل عملکرد تیروئید، مقدار ویتامین B12 و صفحه خود – آنتی بادی نیز انجام شود.

عکس برداری

عکس های کلینیکی برای ثبت میزان پیشرفت بیماری لک و پیس (برص) و تحت نظر داشتن وضعیت بیمار، مناسب است. ممکن است از عکس های دیجیتالی سریالی برای پیگیری مراحل این بیماری استفاده شود. شدت پیشرفت این بیماری را می توان بر اساس مساحت ناحیه ای از پوست که دچار تغییر رنگ شده است، درجه بندی و ثبت نمود.

پیشگیری از بیماری ویتیلیگو

ویتیلیگو یا «پیسی» نوعی بیماری پوستی است که بدون هیچ گونه خطر برای فرد مبتلا و تنها از لحاظ ظاهری برای بیمار مشکل ساز می شود اما این بیماری غیرقابل پیش بینی است و هیچ راهی جهت پیشگیری از ابتلا به آن وجود ندارد.

درمان بیماری ویتیلیگو

1-درمان های موضعی

کرم های کورتیکواستروئید

این کرم ها را می توان به مدت سه ماه برای رفع علائم لک و پیس (برص) بر روی پوست بالاتنه و اندام های تحتانی استفاده کرد. دقت کنید که از استروئیدهای قوی هرگز نباید بر روی قسمت هایی از صورت (به خصوص پلک ها)، گردن، زیر بغل و کشاله ران که پوست نازک دارد، استفاده کرد.

بازدارنده های کلسینئورین (کرم پیمکرولیموس و پماد تاکرولیموس)

این محصولات را می توان برای درمان علائم لک و پیس در محل پلک ها، صورت، گردن، زیر بغل و کشاله ران استفاده کرد.

2-نور درمانی

نور درمانی به معنی استفاده از تابش های ماوراء بنفش (UV) برای درمان عوارض پوستی می باشد. انواع مختلف این روش درمانی عبارت است از:

• استفاده از ماوراء بنفش B با باند پهن یا باند باریک (۳۱۱ نانومتر) برای تمام سطح بدن و یا به صورت موضعی
• استفاده از لیزر اکسیمر (۳۰۸ نانومتر) یا ماوراء بنفش B هدفمند برای لکه های کوچک ناشی از لک و پیس (برص)
• نور شیمی درمانی (فوتوکموتراپی) به صورت دهانی، موضعی یا حمام آب

روش استفاده از نور درمانی

این روش درمانی معمولاً به صورت دو بار در هفته در یک دوره ۳ تا ۴ ماهه انجام می شود. اگر بعد از این مدت آثار ترمیم و بازگشت رنگدانه ها در پوست مشاهده شود، درمان به مدت یک تا دو سال دیگر ادامه پیدا می کند تا وقتی که رنگدانه های پوست به طور کامل ترمیم و بازیابی شود.

3-عمل جراحی برای درمان لکه های پایدار

در این روش، لایه سطحی پوست در محل لکه هایی که حالت ثابت و پایدار داشته باشند، از طریق عمل جراحی (تراشیدن، درم ابریژن، سنباده یا لیزر) برداشته می شود و به جای آن پوستی با رنگ طبیعی که از قسمت دیگری از بدن برداشته شده است، پیوند زده می شود.

4-رنگ زدایی

در روش رنگ زدایی، از مونوبنزیل اتر یا هیدروکوئینون برای از بین بردن رنگ پوست در افرادی که پوست تیره دارند و این بیماری در آنها به حالت پیشرفته رسیده است، استفاده می شود.

5-لیزر درمانی

انواع مختلف لیزرهای کیو سوئیچ از قبیل روبی (۶۹۴ نانومتر)، اکساندرایت (۷۵۵ نانومتر) و ان دی یاگ (۵۳۲ نانومتر و ۱۰۶۴ نانومتر) به تنهایی یا همراه با عوامل رنگ زدای موضعی مانند مونوبنزیل اتر یا MMEH به منظور رفع لکه های ناشی از این بیماری استفاده می شود. این لیزرها با تخریب انتخابی رنگدانه های ملانین و سلول های تولید کننده ملانین، به عنوان عامل رنگ زدای پوست عمل می کند.

6-کرایوتراپی

در مواردی که هدف از رنگ زدایی، از بین بردن رنگ قسمت کوچکی از پوست باشد، روش کرایوتراپی با نیتروژن مایع از کارایی بالایی برخوردار است. کرایوتراپی روشی است که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده و نتایج دائمی و ماندگاری را حاصل می کند. این روش در صورتی که توسط پزشک باتجربه انجام شود، کاملاً ساده و راحت خواهد بود و در مدت زمان کوتاهی قابل انجام است.

ملانوسیت ها یا سلول های تولید کننده ملانین، حساسیت شدیدی نسبت به منجمد شدن به وسیله نیتروژن مایع دارند و بنابراین کرایوتراپی می تواند منجر به از بین رفتن رنگ پوست به طور کامل و دائمی شود. بهترین نتایج حاصل از این روش درمانی معمولاً ۴ هفته بعد از انجام عمل مشاهده می شود. ممکن است لازم باشد در قسمت هایی از پوست که بعد از عمل، رنگ آن به طور کامل از بین نمی رود، این عمل در چند جلسه به فاصله هر ۴ تا ۶ هفته تکرار شود تا که رنگ پوست به طور کامل محو شود.

7-درمان خانگی

ژل آلوئه ورا

خواص آلوئه ورا برای پوست بسیار مورد توجه است. در این صورت كافی است تا یك ساقه آلوئه ورا را از طول برش بزنید، ژل را خارج كنید و روی پوست مبتلا به پیسی بمالید. این كار را هر شب پیش از خواب انجام دهید.

پوشیدن لباس های مناسب

لباس های مناسبی برای محافظت از پوست خود بپوشید، زیرا هر گونه جراحتی اعم از بریدگی، خراشیدگی یا ساییدگی پوست می تواند منجر به ظهور لکه های جدیدی شود. در ضمن با استفاده از آرایش مناسب می توان لکه های ناشی از لک و پیس (برص) را تا حد زیادی مخفی کرد.

محافظت در برابر خورشید

این مسأله درمان پیسی محسوب نمی شود، اما مانع از تشدید بیماری خواهد بود. به خاطر داشته باشید قسمتهایی از پوست كه دچار لكه های پیسی شده است، سد طبیعی رنگدانه ها را ندارند و در نتیجه اشعه های فرابنفش خورشید می توانند بسیار مضر باشند. در این صورت تفاوتی نمی كند لكه ها روی كدام قسمت بدن دیده شود.

برای پیشگیری از سوختگی های شدید، هرگز بدون كرم ضد آفتاب مناسب حداقل با درجه محافظ 40 یا از پوششهای صحیح روی قسمتهای بدون رنگدانه در برابر اشعه های خورشید قرار نگیرید.

8-توصیه های تغذیه ای

• غذاهای فراوری شده برای این بیماری مُضر است. اگر این غذاها به تناوب مصرف شوند، نه تنها پاسخ به درمان با تأخیر مواجه می گردد، بلکه ضایعات پوستی بیشتر پراکنده می شوند.
• سعی کنید از نانهای سبوس دار استفاده نمایید.
• برخی تحقیقات کمبود فولیک اسید، ویتامین B12 ، ویتامین C، پانتوتنیک اسید (B5)، مس و روی را در مبتلایان به این بیماری نشان داده اند.
• رژیم های بدون زغال اخته و گلابی می توانند به کنترل بیماری کمک کنند؛ زیرا این میوه ها دارای هیدروکوینون که ضدپیگمانتاسیون است می باشند.
• برخی افراد با مصرف زردچوبه نشانه های شدیدتری را بروز می دهند.
• مصرف مکمل گیاهی جینکوبیلوبا در برخی از افراد مانع انتشار و وسعت لکه ها و کاهش سرعت دپیگمانتاسیون شده است.
• برخی تحقیقات مصرف مکمل L فنیل آلانین را در کنار اشعه درمانی مؤثر و سبب پیگمانتاسیون مجدد نشان داده است.
• مصرف آنتی اکسیدان ها می تواند سبب کنترل استرس اکسایشی و کنترل بیماری شود.
• مصرف ویتامین D و E می تواند در این بیماری مؤثر باشد.
• منابع غنی از گلوتن مثل گندم، جو، جودوسر و چاودار بسیار توصیه شده و اثر بهبوددهنده دارد.
• ویتامین A نیز در حفظ بافت اپی تلیال و سیستم ایمنی بدن بسیار مؤثر است.
• برای حفظ سیستم ایمنی، منابع غنی آنتی اکسیدانی، بتاکاروتن و فیتوکمیکال ها بسیار موثر هستند.
• مرکبات در بعضی از بیماران ایجاد مشکل می کنند و بر بعضی دیگر اثری ندارند.
• اگر آلرژی به برخی از مواد داشته اید، مصرف آن را حذف کنید تا از بدتر شدن لکه ها جلوگیری شود.
• مصرف حبوبات و در کل سبزی ها را افزایش دهید.

بیماری ویتیلیگو در بارداری

علل مختلفی برای پیسی عنوان میشود مثل مشکل خود ایمنی ، آفتاب سوحتگی شدید و... ولی ویتیلیگو ( برص ) جنبه ارثی هم میتواند داشته باشد. کودکانی که یکی از والدین آنها به این بیماری مبتلا هستند، بیش از دیگران در معرض ابتلا قرار دارند و حدود 30 درصد بیماران، سابقه خانوادگی این بیماری را دارند ولی این بیماری روی جنین تأثیری ندارد بلکه پس از تولد و در طول زندگی ممکن است ایجاد شود. در ضمن بیماری ویتیلیگو منعی برای باردار شدن فرد نیز ایجاد نمی کند.

درمان بیماری ویتیلیگو در بارداری

روش درمانی مختلفی برای بیماری ویتلیگو وجود دارد اما چون دوران بارداری شرایط خاصی دارد، برای حفظ سلامت مادر باردار و جنین، لازم است پزشک متخصص درمان های لازم را برای کنترل بیماری ویتیلیگو در بارداری در نظر بگیرد تا کمترین عوارض را برای مادر و جنین داشته باشد.