چرا دست هایمان بی حس می شوند | بررسی علل + روش های درمانی

بی حسی دست و گزگز دستها را بسیاری از ما در سنین و موقعیت های مختلف زندگی تجربه کرده ایم که گاهی سطحی و زودگذر اما گاهی نشانه ی یک بیماری جدی تر بوده که نیاز به مراجعه پزشک داشته است. تانما در این مطلب علاوه بر علل ایجاد مور مور شدن دست، روش های درمان بی حسی دست را بیان می کند؛

بی حسی دست چیست ؟

بی حسی دست یا مور مور شدن دست یک وضعیت غیر عادی است که در آن در دستان خود احساس سستی داریم. این حس می تواند در کف دست، پشت دست، انگشتان دست و یا همه اینها باشد.

همچنین به گزگز و بی حسی دست ها بطور خاص حالت خواب رفتگی دست نیز می گویند که یا سطحی است و یا می تواند یک نشانه دائمی و جدی از ابتلای فرد به یک بیماری یا آسیب دیدگی مزمن تلقی شود. در حقیقت خواب رفتن دست و پا می تواند باعث آسیب های شدید وارد شده به اعضای مختلف بدن که باعث وارد شدن آسیب به اعصاب شود که در اصطلاح به این مشکل نوروپاتی محیطی می گویند.

علل بی حسی دستها

علل فیزیولوژیکی

هنگامی که بدن در وضعیتی قرار می گیرد که رگهای خونی و عصبی به مدت طولانی فشرده می شوند، خون انباشته می شود و جریان داشتن دشوار است. در این حالت، رگ های خونی اسید تولید می کنند و باعث احساس بیحسی و خواب رفتگی در دست و پا می شود.

افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، هنگام تغییر محیط، مانند آب و هوای بادی، سرد و یا گرم، تاثیر بسزایی دارند و آسیب می بینند. گاهی برخی از داروها نیز ممکن است باعث ایجاد بی حسی در دست و پا شوند.

علل آسیب شناسی

زنان باردار، کودکان مبتلا به سوء تغذیه یا سالمندان که از ضعف رنج می برند، اغلب با کمبود ویتامین های B1، ویتامین B12 ، کلسیم، پتاسیم و یا اسید فولیک مواجه هستند که منجر به بی حسی دست و پا خواهد شد. اختلالات متابولیکی مانند چاقی، آترواسکلروز، دیابت، چربی خون بالا و غیره همچنین باعث ایجاد بی حسی در دست و پا به علت نوروپاتی محیطی می شود.

بیماری های دستگاه عصبی مانند دیسک، آسیب عصبی و بیماری های قلبی عروقی، میگرن یا کم خونی نیز ممکن است باعث کمبود یا عصب در دست و پا شود. سایر علل بی حس شدن در دست و پا ممکن است از عفونت ، سل، تب تیفوئید، مسمومیت با مس، سرب، جیوه یا مواد شیمیایی صنعتی باشد.

موارد خطر بی حسی دستها

• حمله قلبی یا مغزی
• سندروم تونل کارپال
• بیماری لایم
• سندروم خروجی قفسه سینه
• بیماری رینود
• بیماری دیابت عصبی
• فیبرومیالژیا
• مالتیپل اسکلروزیس
• بیماری دیسک گردن

نشانه های بی حسی دست

• بی حسی، احساس سفتی، گرفتگی انگشتان دست و پا
• احساس درد در طول پاها و بازو ها که کار کردن و راه رفتن را بسیار سخت خواهد کرد.
• علاوه بر این، علائم مشابهی در زانوها، ران، کمر و مچ پا رخ می دهد.

عوارض بی حسی دست

• درد مزمن
• ناتوانی و از دست دادن قدرت دست
• از دست دادن دائمی احساس
• قطع عضو
• فلج

تشخیص بی حسی دست

• معاینه فیزیکی
• بررسی سوابق پزشکی
• انجام برخی آزمایشات خاص طی معاینه فیزیکی از جمله تست لرزش و تک رشته عصبی در تشخیص انواع خاص نوروپاتی پیرامونی بسیار دقیق عمل می کنند، مثلا نوروپاتی پیرامونی رشته عصبی بزرگ که در افراد مبتلا به دیابت مشاهده می شود.
• آزمایشات مربوط به تماس خون با سموم و مطالعات الکترودیاگنوزیس، مانند مطالعات رسانش عصبی (NCS) و الکترومیوگرافی، یا ماهیچه نگاری برقی(EMG) هم در تشخیص بیماری بسیار سودمند هستند، هرچند این آزمایشات کمک چندانی به تشخیص نوروپاتی فیبر کوچک نخواهند کرد.
• نمونه برداری پوست؛ گهگاهی از بیوپسی پوست برای کمک به تشخیص نوروپاتی فیبر کوچک استفاده می شود.

پیشگیری از بی حسی دست

توجه داشته باشید اگر گزگز انگشتانتان به دلیل طرز غیرصحیح نشستن و یا فعالیت باشد، که با تغییر سبک نشستن و فعالیت از این اتفاق جلوگیری خواهید کرد، اما اگر این بیماری به دلایل موارد دیگری بود که در بالا ذکر کردیم صرفا با چکاپ و خودارزیابی بدنتان می توانید از بیماری پیشگیری کنید.

اگرچه هیچ درمانی برای گونه های ارثی نوروپاتی یا آسیب عصبی محیطی وجود ندارد، بسیاری از گونه های اکتسابی قابل درمان اند. برای مثال بیماران دیابتی با تحت کنترل درآوردن قند خون می توانند پیشرفت نوروپاتی دیابتی را آهسته کنند؛ مصرف مکمل های ویتامین نیز آسیب عصبی محیطی بیماران دچار کمبود ویتامین را اصلاح می کند.

حفظ وزن بهینه و تناسب اندام ، پرهیز از قرار گرفتن در معرض مواد سمی، پیروی از برنامه تمرینی تحت نظارت پزشک، رعایت رژیم غذایی متعادل و خودداری از نوشیدن مشروبات الکلی یا حداقل زیاده روی نکردن در این مورد توصیه هایی کلی برای درمان گزگز دست و همچنین درمان نوروپاتی محیطی هستند که همگی ما باید آن ها را به خاطر داشته باشیم. ترک دخانیات نیز در حفظ سلامتی مؤثر است، چرا که این مواد باعث می شود خون کمتر به رگ هایی برسد که مواد مغذی را به عصب های محیطی می رسانند.

روش های درمانی بی حسی دست

1) درمان خانگی بی حسی دست

روغن نارگیل

روغن نارگیل را روی پوستتان اعمال کنید و به آرامی ماساژ دهید که باعث روانکاری و از بین رفتن سختی های بدن می شود. این روغن باعث افزایش گردش خون بین مفاصل خواهد شد، بنابراین توصیه می شود که از روغن نارگیل پس از حمام استفاده کنید تا بهترین نتایج را به دست آورید. 2 تا 3 قاشق چای خوری روغن نارگیل را در قسمت های بی حس بدنتان اعمال کنید و با انگشتانتان به مدت 5 تا 7 دقیقه به آرامی ماساژ دهید. این درمان را هر روز به مدت 2 هفته تکرار کنید.

کمپرس گرم

یک عدد حوله را در آب گرم بخیسانید، آب اضافی آنرا بگیرید و سپس به مدت 10 دقیقه بر روی منطقه مورد نظر اعمال کنید تا زمانی که احساس بهتری داشته باشید. همچنین می توانید از اعمال مستقیم آب گرم بر روی قسمت مورد نظر، احساس ناراحتی خود را کاهش دهید. از این درمان تا زمانی که بی حسی شما از بین برود، استفاده کنید.

نمک اپسوم

4 تا 5 قاشق غذاخوری نمک اپسوم را به یک وان آب داغ اضافه کنید، به خوبی هم بزنید و سپس 15 دقیقه پاهایتتان را در آن بخیسانید. برای رسیدن به نتیجه بهتر، این روش را 3 تا 4 بار در هفته انجام دهید.(از انجام این روش برای افرادی که دچار مشکلات کلیوی یا دیابت هستند، جلوگیری شود.)

2) درمان بی حسی دست با تغذیه

مصرف غذاهای غنی از منیزیم

مصرف غذاهای غنی از منیزیم مانند آووکادو، ماهی، کره، ماست بدون قند، موز، لوبیا برای بهبود علائم بی حسی به طور روزانه توصیه می شود.

مصرف غذاهایی حاوی ویتامین B

ویتامین B12 و ویتامین B6 در بهبود عملکرد سیستم عصبی نقش مهمی ایفا می کند، بنابراین جذب و مصرف این ویتامین ها با مقدار کنترل شده برای درمان مناطق بی حسی بدن بسیار مهم است. ماهی قزل آلا ، ماهی تن، ماهی سالمون، شاه ماهی و خال مخالی چند بار در هفته توصیه می شود. سایر منابع حاوی ویتامین B عبارتند از:

• گوشت گاو
• بوقلمون
• گوسفند
• ماست
• برای جذب ویتامین B6 می توانید غذاهای غنی از این ویتامین را مانند سینه بوقلمون، پسته و آووکادو مصرف کنید.

مصرف غذاهای دارای ویتامین D

کمبود ویتامین D3 موجب درد مزمن، مولتیپل اسکلروزیس و برخی بیماری های خود ایمنی شناخته نشده می شود که باعث بی حسی و خواب رفتن دست و پا خواهد شد. بنابراین هر روز زمانی را در خارج از منزل برای جذب نور آفتاب سپری کنید. غذاهای غنی از ویتامین D مصرف کنید و یا با مشورت پزشک از مکمل ویتامین D به صورت روزانه استفاده کنید.

3) درمان بی حسی دستها با طب سنتی

روغن اسطوخودوس

یکی از خواص اصلی روغن اسطوخودوس این است که باعث آرامش سیستم عصبی بدن می شود. از این روغن در تونیک ها به منظور درمان سردرد ، افسردگی و تنش عصبی استفاده می شود. علاوه بر این روغن اسطوخودوس توانایی کاهش درد عضلانی، آرتریت و درد مفاصل را دارد، باعث بهبود گردش خون می شود و برای حفظ تعادل فشار خون مفید است.

شما می توانید روغن اسطوخدوس را مستقیما بر روی ناحیه آسیب دیده ماساژ دهید یا اگر می خواهید با روغن های دیگر ترکیب کنید. 2تا 3 قطره اسطوخدوس و روغن مورد علاقه خود را با یکدیگر ترکیب کنید و گرم نمایید و به مدت 10 دقیقه ماساژ دهید و سپس بشویید. این درمان را دو بار در روز تکرار کنید.

زردچوبه

زردچوبه حاوی ترکیبی به نام کورکومین است که به بهبود جریان خون در بدن کمک می کند. همچنین، خواص ضد التهابی زردچوبه به کاهش درد و ناراحتی در نواحی بی حس نیز کمک می کند.

روش اول:

یک قاشق چای خوری پودر زردچوبه را در یک فنجان شیر حل کنید.

این محلول را روی شعله ی کم حرارت دهید. مقدار اندکی عسل به آن اضافه کنید و روزی یک بار بنوشید تا جریان خون در بدن تان بهبود یابد.

روش دوم:

هم چنین می توانید نواحی مورد نظر را با استفاده از خمیر پودر زردچوبه و آب به مدت چند دقیقه ماساژ دهید.

روش سوم:

اگر دچار گردش خون ضعیف هستید، می توانید هر روز از مکمل های زردچوبه استفاده کنید؛ البته، قبل از مصرف هرگونه مکمل باید با پزشک مشورت کنید.

دارچین

روش اول:

یک قاشق چای خوری پودر دارچین را با یک فنجان آب گرم ترکیب کنید و روزانه یک بار بنوشید.

روش دوم:

یک قاشق چای خوری پودر دارچین را با یک قاشق چایخوری عسل و یک فنجان کوچک آب گرم ترکیب کنید و به خوبی هم بزنید. هر روز بعد از صبحانه به مدت یک ماه این ترکیب را بنوشید. بعد از آن، بلافاصله یک لیوان کوچک آب گرم مصرف کنید.

بابونه

در پاسخ به درخواست یکی از کاربران نمناک با مضمون درمان خواب رفتن دست و پا با بابونه توضیح داده ایم که چطور از این گیاه برای درمان می توانید استفاده کنید.

2 قاشق غذاخوری پودر بابونه خشک شده را با کمی آب در یک کاسه ترکیب کنید، تا زمانی که یک ماسک غلیظ به دست آورید و سپس آن را روی قسمت بی حس بدن خود اعمال کنید، تا زمانی که علائم کاهش پیدا کند و سپس پوست خود را با آب گرم شستشو دهید.

فلفل کایین

زنجبیل و سیر را پوست بکنید و سپس خورد کنید و درون یک قابلمه بریزید، آب را به قابلمه اضافه کنید و اجازه دهید به مدت 3 دقیقه بجوشد و سپس پودر کایین را ترکیب کنید و هم بزنید و اجازه دهید تا ترکیب گرم شود و در نهایت آن را با آب سرد مخلوط کنید و بنوشید. این نوشیدنی را یکبار در طول روز تا کاهش علائم بی حسی مصرف کنید.

4) درمان بی حسی دست با ورزش

روش اول

به مدت 15 دقیقه در خانه ورزش های ساده دست و پاها را انجام دهید و یا می توانید در محیط کار حرکات کششی را امتحان کنید.

روش دوم

به مدت 20 تا 25 دقیقه در طول روز ورزش های هوازی انجام دهید که برای درمان بی حسی دست و پاها بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

روش سوم

سه تا چهار بار در هفته از شنا و دوچرخه سواری و دویدن و پیاده روی کردن لذت ببرید، که باعث افزایش گردش خون و کاهش بی حسی می شود.

توجه:فقط اطمینان حاصل کنید که لباس و کفش شما راحت می باشد. علاوه بر این، فقط باید تمرینات کم اثر و سبک را انجام دهید.

5) درمان بی حسی دست با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی بخش ارزشمند و مفید در هرگونه درمان برای رفع مشکل سوزن سوزن شدن و بی حسی دست و پا است. اگر توصیه ها و مشاوره های پزشکتان را با دقت رعایت کنید ، می توانید از ناراحتی و سوزن سوزن شدن و بی حسی رهایی پیدا کنید.

فیزیوتراپی شامل تکنیک های ضد التهابی مانند یخ و ماساژ ، تمرین های کششی و تقویت کننده برای بازگرداندن عملکرد و کاهش درد است و گاهی اوقات آتل زدن دست نیز توصیه می شود. فیزیوتراپیست ها همچنین به بیماران آموزش می دهند که کف پاهای خود را از نظر زخم و تاول معاینه کنند (برای افراد دیابتی) که در صورت عدم درمان ممکن است منجر به قطع عضو شود.

6) درمان بی حسی دست با طب سوزنی

پزشک با تعیین علت بی حسی و سوزن سوزن شدن دست و پای شما از طریق سابقه ی دقیق سلامتی تان و با انجام یک معاینه دقیق فیزیکی، کار خود را شروع می کند. همچنین آزمایش های ارتوپدی و عصبی انجام خواهد شد تا مشخص شود که دقیقاً چه عصبی یا عصب هایی تحت تأثیر قرارگرفته اند.

در صورت نیاز ، ارزیابی های خاصی مانند MRI ، سی تی اسکن یا بررسی سرعت هدایت عصب حتی ممکن است برای تعیین علت یا میزان وضعیت شما انجام شود. اگر به دنبال طب سوزنی هستید ، نبض ها ، چشم ها ، پوست و زبان شما نیز برای عدم تعادل در Qi شما ارزیابی می شود.

پزشک پس از معاینه کامل، معلوم می کند که شرایط شما به خوبی به درمان پاسخ می دهد یا خیر. سپس یک برنامه مراقبت درمانی طراحی خواهد شد که با هدف از بین بردن تحریک و بازگرداندن عملکرد صحیح اعصاب در منطقه آسیب دیده ، برای شرایط خاص شما انجام می شود.

این برنامه درمانی ، علاوه بر طب سوزنی ، ممکن است شامل تحریک عضلات (یا جریان تداخلی) برای کاهش اسپاسم عضلات ، کرایوتراپی برای کاهش التهاب و همچنین توان بخشی برای تثبیت ماهیچه ها / رباط های منطقه آسیب دیده باشد.

مشاوره برای تغذیه و شیوه زندگی به هر مسئله ی متابولیکی که ممکن است باعث علائم شما شده باشند ، می پردازد. طب سوزنی همچنین ممکن است برای رفع شرایط دردناک یا عدم تعادل Qi استفاده شود.

بیشتر موارد بی حسی و سوزن سوزن دست و پا خیلی خوب به درمان های طب سوزنی پاسخ می دهند. در بعضی موارد ، ممکن است مداخلات دیگری برای شرایط شما مورد نیاز باشد که در آن پزشک شما با همکاری متخصص دیگر برای کمک به برطرف کردن وضعیت شما همکاری خواهد داشت.

7) درمان دارویی بی حسی دست

در برخی موارد، گزگز و سایر علائم نوروپاتی محیطی با داروهایی مانند مسکن ها و سایر داروهایی که در اصل برای درمان تشنج و افسردگی تولید شده اند، ممکن است کاهش یابد.