بیماری های دهانه رحم در بارداری | انواع + روش های درمانی

بیماری دهانه رحم به چند دسته تقسیم می شود و هر کدام علل و نشانه ها و درمان های خاص خود را دارند. خانم های باردار نیز در صورت مواجه شدن با هر کدام از این بیماری ها، باید درمان های لازم را دریافت کنند و تشخیص بیماری های دهانه رحم در بارداری مسأله بسیار مهمی است زیرا می تواند بر سلامت مادر و جنین اثر بگذارد. تانما در این مطلب نکاتی را در خصوص انواع بیماری های دهانه رحم و درمان بیماریهای دهانه رحم در بارداری مطرح می کند؛

کار دهانه رحم

• دهانه رحم از رحم در برابر هجوم میکروبها و ذره های خارجی محافظت می کند.
• دهانه رحم ورود اسپرم به حفره رحم را میسر می سازد.
• دهانه رحم محافظ رشد جنین در دوران بارداری است.
• دهانه رحم هنگام زایمان باز می شود تا کودک بیرون آید.

وضعیت دهانه رحم در بارداری

وقتی شما باردار می شود، ترشحات کانال را پر می کند و به شکل یک سد محافظ به نام موکوس درمی آید. در طول یک بارداری طبیعی، گردن رحم تا اواخر سه ماهه سوم محکم و بلند باقی می ماند. در آن زمان کم کم دهانه رحم شروع به نرم شدن، کوتاه شدن و گشاد شدن می کند و به اصطلاح آماده زایمان می شود.

بیماری های دهانه رحم در بارداری

الف)سرطان دهانه رحم در بارداری

سرطان دهانه رحم به عنوان بیماری دهانه رحم شناخته می شود و شیوع آن حدود 1.2 درصد است. در صورتی که پاپ اسمیر بارداری مشکوک باشد، باید نمونه برداری انجام شود. در مواردی که در سه ماهه دوم بارداری احتمال سرطان مهاجم وجود دارد، باید مخروط برداری از دهانه رحم انجام شود.

الف: در صورتی که تا 4 هفته بعد جنین بالغ شده و قابل زندگی بیرون رحم باشد، می توان صبر کرد و سپس با سزارین ختم بارداری را انجام داد.

ب: در صورتی که در اوایل بارداری باشد ختم بارداری و درمان لازم برای سرطان به صورت برداشتن کامل رحم و … یا پرتودرمانی انجام می شود.

بارداری و علایم آن باعث به تاخیر افتادن تشخیص و درمان سرطان تخمدان می شود؛ زنانی که براساس ژنتیک، در معرض خطر سرطان تخمدان هستند باید مورد مشاوره ژنتیک قرار بگیرند. در صورتی که تمایل به باروری دارند سونوگرافی واژینال هر 6 ماه یک بار انجام دهند و تا قبل از بارداری از قرص جلوگیری استفاده کنند.

اگر فرد به تعداد کافی فرزند داشته یا تمایل به حفظ قدرت باروری نداشته باشد بین 40-35 سالگی لوله و تخمدان های دو طرف برداشته می شود. این سرطان که در مراحل اولیه قابل تشخیص از سوی تست پاپ اسمیر است در صورتی که تشخیص داده نشود و پیشرفت کند، بسیار کشنده است.

ب)بزرگ شدن دهانه رحم در بارداری

بزرگ شدن دهانه رحم نیز یک بیماری دهانه رحم است که این مشکل به دلیل رشد مفرط یا کش آمدن دهانه رحم ایجاد می شود و علت آن ناشناخته است و می تواند هم با التهاب همراه باشد و هم نباشد. بزرگ شدن دهانه رحم اغلب با فرو افتادگی رحم ، سیستوسل یا رکتوسیل همراه است.

اگر بزرگ شدن دهانه رحم با سیستوسل، رکتوسل یا فروافتادگی رحم همراه باشد، نشانه های آن زهرابی یا راست روده ای است. اگر بزرگ شدن دهانه رحم تنها باشد، نشانه آن یا فشار بر مهبل است یا وجود توده ای برآمده در مدخل مهبل.در ضمن حضور توده ای در درون مهبل، نزدیکی را دردناک و حتی ناممکن می سازد.

اگر بزرگ شدن دهانه رحم با سیستوسل یا فرو افتادگی رحم همراه باشد، دهانه رحم را در جریان عمل جراحی ترمیمی، خواه از راه شکم، خواه از راه مهبل، در می آورند. اگر با ناراحتیهای دیگر همراه نباشد، آن را با عمل جراحی قطع می کنند. این عمل، عمل کوچک و کم اهمیت تلقی می شود، خطر آن کم و ناراحتیهای پس از عمل اندک است.با قطع دهانه رحم، بارداری مجدد ممکن است، اما زایمان باید اغلب با سزارین باشد چون غالبا انبساط برای عبور کودک کافی نخواهد بود.

ج)پولیپ دهانه رحم در بارداری

تشخیص پولیپ

پولیپ دهانه رحم هم یک بیماری دهانه رحم به حساب می آید و پزشک به راحتی می تواند حین معاینه داخلی واژن وجود پولیپ را تشخیص دهد. پزشک توده های نرم و بنفش یا قرمزی که مانند پیاز روی سطح دهانه رحم رشد کرده اند را می بیند. اکتوسرویکال و اندوسرویکال دو نوع پولیپ دهانه رحم هستند.

به پولیپ هایی که روی سلول های لایه خارجی دهانه رحم رشد می کنند اکتوسرویکال می گویند. به نوع شایع پولیپ که روی غده های دهانه رحم رشد می کند اندوسرویکال می گویند. پس از یائسگی احتمال ابتلاء بانوان به پولیپ اکتوسرویکال و قبل از یائسگی احتمال ابتلاء آنها به پولیپ اندوسرویکال بیشتر است.

ممکن است پزشک نمونه بافتی که بیوپسی نامیده می شود را برای بررسی سرطانی بودن یا خوش خیم بودن پولیپ آزمایش کند. به ندرت جواب آزمایش سلول های غیر طبیعی یا الگوی رشد سلول ها قبل از سرطان و تغییرات نئوپلاستیک را نشان می دهد.

پولیپ دهانه رحم در بارداری

وجود و تشخیص پولیپ های دهانه رحم به عنوان یک بیماری دهانه رحم در دوران باردرای طبیعی است و وجود آنها سلامت مادر و جنین را در معرض خطر قرار نمی دهد. با وجود اینکه بیشتر پولیپ ها خوش خیم هستند ولی معمولا باعث نگرانی مادر می شوند. به ندرت پولیپ دهانه رحم به حدی متورم می شود که از دستگاه تناسلی خارج شود و درمان آن بسته به علائم متفاوت است. در بیشتر موارد پزشک برای پولیپ های کوچک راهکارهای محافظه کارانه را ترجیح می دهد.

معمولا وجود پولیپ باعث نگرانی مادر باردار می شود زیرا خطر خونریزی و عفونت های مکرر افزایش می یابد علاوه براین تورم و رشد پولیپ ممکن است منجر به زایمان زودرس، بروز مشکلاتی هنگام زایمان یا خونریزی شدید حین زایمان شود.

در مطالعات انجام شده هیچ توضیح یا مدرک علمی مبنی بر تاثیر پولیپ متورم بر مدت زمان بارداری یافت نشده است، اما اطلاعات محدودی درباره ارتباط بین وجود پولیپ و تغییرات ملکولی دهانه رحم وجود دارد. بر اساس یافته ها معمولا این نوع پولیپ ها باعث بروز مشکل هنگام زایمان نمی شوند و تاثیری در اتساع کلی دهانه رحم ندارند.

درمان و کنترل پولیپ دهانه رحم در بارداری

علی رغم خوش خیم بودن پولیپ های دهانه رحم در دوران بارداری، معاینه و آزمایش با دقت آنها الزامی است. این کار از بدخیم شدن آنها جلوگیری می کند علاوه بر این مادر باردار باید با پزشک در این مورد مشورت کرده و اطمینان خاطر حاصل کند.

عمل برداشتن پولیپ ساده، بی خطر و غیر تهاجمی است. اما بهتر است بدانید در صورت وجود سابقه پولیپ دهانه رحم احتمال رشد مجدد آن وجود دارد. درصورت مشاهده علائم مبتنی بر وجود پولیپ، با انجام معاینات داخلی واژن، می توان پولیپ را در مراحل ابتدایی رشد تشخیص دادو بهترین رویکرد درمانی را دنبال کرد.

به دلیل وجود ارتباط بین برخی از عفونت ها و پولیپ دهانه رحم، رعایت برخی نکات ساده به جلوگیری از بروز آن بسیار کمک می کند. برای رد و بدل شدن هوا از لباس های زیر نخی یا پنبه ایی استفاده کنید. با اینکار از تبدیل شدن واژن به محیطی گرم، مرطوب و مناسب برای رشد عفونت ها جلوگیری می کنید.

همچنین هنگام برقراری رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. در کل باید معاینات داخلی واژن را درصورت شک به وجود پولیپ حتی در دوران بارداری انجام دهید. تا باتوجه به شرایط شما، سن بارداری، نوع پولیپ و ... درمورد رویکرد درمانی تصمیم گیری شود.

د)سرویست در بارداری

برای تشخیص سرویسیت که یک بیماری دهانه رحم است، باید به متخصص زنان مراجعه کنید. به منظور تشخیص سرویسیت متخصص زنان ابتدا معاینه لگن را انجام خواهد داد. در طول معاینه لگن متخصص زنان یک دست خود را وارد واژن کرده و با دست دیگر بر شکم فشار وارد می آورد تا ناحیه تورم و حساسیت به لمس مشخص گردد. همچنین با استفاده از اسپکولوم دیواره اطراف واژن و دهانه رحم بررسی می گردد. علاوه بر معاینه لگن پزشک، ممکن است با استفاده از ابزاری برس مانند بخشی از ترشحات واژن و دهانه رحم را نمونه برداری می کند. این روند مشابه همان چیزی است که در طول پاپ اسمیر انجام می گیرد. سپس نمونه ها به آزمایشگاه انتقال داده می شود. همچنین ممکن است انجام آزمایش ادرار ضرورت داشته باشد. از علل سرویست یا همان التهاب دهانه رحم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• میکروبها،قارچها و انگل ها
• زخمهای ثانوی ناشی از زایمان یا عمل جراحی.
• فقدان مادرزادی مخاط دهانه رحم.

علائم و نشانه های آن نیز در زیر اشاره شده است:

• بارزترین نشانه آن ترشحات مهبلی (لوکوره) است.این ترشحات ممکن است گاه مخاطی باشند بی رنگ، گاه ماده ای که به سفیدی یا زردی میزند.
• نشانه دیگر خونریزی مهبل پس از نزدیکی است.
• در حالتهای وخیم، خون قاعدگی فراوانتر از معمول است یا پیش یا پس از عادت ماهانه مختصری خونریزی می شود.

درمان سرویست در بارداری

در برخی موارد امکان دارد سرویست در بارداری اختلال ایجاد کند که در این صورت لازم است برای ادامه عادی دوران بارداری سرویسیت باید درمان شود. در صورت وجود عفونت، باید با داروی مناسب عفونت زدایی شود. شستشوی مهبل به این امر کمک می کند و چه بسا مانع بازگشت عفونت ناشی از یک قارچ یا یک انگل می گردد.

خوردگی ساده دهانه رحم را می توان با نیترات داراژان یا بوسیله کوتریزاسیون (انعقاد با برق) درمان کرد.درمان خورگی وسیع یا کیستها مستلزم استفاده بیشتر و فعالتر از کوتریزاسیون است. بزرگ شدن مزمن دهانه رحم را میتوان با سوزاندن درمان کرد، ولی چه بسا در صورت شدت امر، بستری شدن در بیمارستان و قطع دهانه رحم نیز لازم شود.

کوتریزاسیون دهانه رحم در بارداری

این عمل را می توان در مطب پزشک نیز انجام داد. برای اینکار از دستگاهی استفاده میکنند که به نوکی فلزی منتهی می شود.این نوک فلزی را با برق گرم می کنند و با آن زخم را می سوزانند و به این ترتیب بافت زخمی یا عفونی را از بین می برند.پس از این کار بافت سالم مجددا رشد میکند و تمام دهانه رحم را می پوشاند. همچنین برای درمان سرویست در بارداری، با توجه به تشخیص و نوع عفونت درمان لازم انجام می گیرد.

پیشگیری از مشکلات دهانه رحم

• سالانه برای معاینه و انجام پاپ اسمیر مراجعه کنید.
• از لباس زیر نخی استفاده کنید.
• از لباس های زیر با جنس پارچه ای که اجازه تهویه هوا را نمی دهد اجتناب کنید.
• در صورت عدم تهویه مناسب گرما و رطوبت بروز عفونت های مهبلی یا دهانه رحم افزایش می یابد.
• اگر عفونت گردن رحم در اثر یک بیماری آمیزشی ایجاد شده باشد شریک جنسی نیز باید درمان شود.
• برای کاهش ابتلا به سرویسیت از داشتن رفتارهای جنسی پر خطر اجتناب کنید.
• استفاده از کاندوم مناسب ترین راه برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک همچنین سرویسیت کلامیدیایی می باشد.

واکسن پیشگیری از سرطان دهانه رحم

امروزه واکسن هایی برای پیشگیری از ابتلا به دو نوع HPV که با سرطان دهانه رحم بسیار مرتبط هستند، در دسترس است. هم واکسن سرواریکس (Cervarix) و هم گارداسیل (Gardasil) به صورت سه دوز در یک دوره شش ماهه تزریق می شوند. مطالعات نشان میدهد که این واکسن ها در پیشگیری از عفونت های مزمن دو نوع HPV، که موجب 70% سرطان های دهانه رحم می شود، موثر است. گارداسیل از فرد در مقابل دو نوع HPV که موجب زگیل تناسلی می شود نیز محافظت می کند.