بهترین و مناسبترین روش های درمانی تبخال در کودکان | روش خانگی و دارویی

تبخال کودکان یک مشکل شایع است که در اغلب موارد خطرناک نیست و می توان با درمان های خانگی و رعایت برخی ملاحظات بهداشتی و تغذیه ای آن را بهبود بخشید. تانما در این مطلب قصد دارد ضمن بیان علل و علائم تبخال کودکان، روش های مراقبت های درمانی تبخال در کودکان و خصوصا درمان تبخال در طب سنتی را برایتان بازگو کند؛

تبخال چیست؟

ویروس تبخال به نام Herpes Simplex (هرپس سیمپلکس) ویروس بسیار شایعی است که پوست، مخاء دستگاه عصبی و چشم را درگیر میکند. دوره یک تبخال بین 7 تا 10 روز است. همچنین تبخال ضایعه کوچک و تاول مانندی است که معمولا روی لب ها، چانه ها، گونه ها یا در سوراخ های بینی به وجود می آید و کمتر در لثه یا سقف دهان ظاهر می شود. تبخال معمولا قبل از ترکیدن و پوست ریزی، موجب درد، احساس سوزش یا خارش می شود.

تبخال در کودکان و نوزادان هم بصورت تاول هایی اطراف لب ها ظاهر می شود. در برخی از مواقع والدین تبخال را با جوش های ناشی از آلرژی یا عفونت باکتریایی اشتباه می گیرند، در حالی که علت اصلی این عارضه پوستی، یک عامل ویروسی می باشد.

شیوع تبخال

ویروس تبخال در زمان سرایت نه سن برایش فرق می کند و نه جنس و هرکسی را می تواند به خود درگیر کند .

انواع تبخال

ویروس هرپس نوع I

باعث ایجاد تبخال لب و صورت میشود و میتواند چشم را درگیر کند. تقریبا تمام افراد در دوران کودکی در معرض ویروس نوع یک قرار میگیرند.

ویروس هرپس نوع II

از طریق جنسی منتقل میشود و به ندرت مشکلات چشمی ایجاد میکند.

منشاء تبخال در کودکان

عفونت، بیماری و تب

وقتی که کودک شما دچار تب، عفونت یا بیماری می شود، سیستم ایمنی بدن وی شروع به تلاش می کند. سیستم ایمنی کودکان به اندازه بزرگسالانی که بدن آن ها زمان برای تولید آنتی بادی و واکنش های ایمنی دارد نیست؛ بنابراین مانند بسیاری از بیماری های دیگر، زمانی که سیستم ایمنی بدن کودک به دلیل ابتلا به بیماری ضعیف می شود کودک مستعد ابتلا به تبخال است. کودکان در دوره بیماری بیش از بزرگسالان دچار تبخال لب می شوند.

استرس

یکی از علل ابتلا به تبخال در کودکان، استرس است. ممکن است کودکان در دوران کودکی خود به مدت زیادی استرس داشته باشند. مشکلات مدرسه، مشکلات منزل، کابوس های شبانه، عصبانیت و بسیاری از عوامل دیگر می توانند باعث شوند که کودک دچار استرس شده و در نتیجه به طور مکرر یا به صورت اتفاقی دچار تبخال لب شود.

قرار گرفتن در معرض نور آفتاب

زمانی که کودک بدون این که پوستش در برابر اشعه ماورا بنفش محافظت شود در معرض نور آفتاب قرار می گیرد احتمال ابتلا به تبخال در او افزایش می یابد.

کبودی لب ها

اگر هوای خانه خشک باشد یا کودک به اندازه کافی مایعات ننوشد، لب های او کبود می شود. کبودی لب ها یکی دیگر از علل بروز تبخال در کودکان است.

هنگام زایمان

اگر مادر هرپس تناسلی داشته باشد، می تواند هنگام زایمان ویروس هرپس سیمپلکس نوع دوم را از کانال زایمان به نوزادش منتقل کند.

تماس مستقیم با زخم فرد آلوده

معمولاً ویروس از طریق تماس با زخم فرد آلوده منتشر می شود. این انتقال هنگامی اتفاق می افتد که والدین یا خویشاوندان، نوزاد را می بوسند.

استفاده از وسایل مشترک فرد آلوده

ویروس می تواند از یک تاول به وسایل چسبیده و به یک فرد سالم منتقل شود. نوزاد می تواند به این روش از والدین یا خویشاوندان خود بیماری را بگیرد.

علائم تبخال در کودکان

علائم شایع

• قرمزی ناحیه ی مورد نظر
• تحرک پذیری و خارش
• زخم و یا تاول های آبدار
• حساس شدن به لمس
• خشک و پوسته شدن
• تب متوسط
• تورم غدد لنفاوی
• گلودرد

علائم اورژانسی

اگر هر یک از علائم زیر را در کودک مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تب شدید (38 درجه سانتی گراد یا بالاتر)
• عدم هوشیاری
• بی اشتهایی یا نخوردن غذا
• تشنج
• ورم گره های لنفی اطراف گردن

عوارض تبخال در کودکان

• وارد کردن صدمات کشنده به اعضای حیاتی بدن از جمله کبد، شش ها و قلب
• ایجاد عفونت های ویروسی خطرناکی مانند مننژیت ویروسی
• به وجود آمدن تناوبی تاول های دردناک روی پوست، چشم ها، ناحیه تناسلی یا دهان
• کوری
• ناشنوایی
• حمله صرع

تشخیص تبخال

همان طور که گفته شد، اکثر افرادی که یکبار به این ویروس مبتلا می شوند، دوباره به آن دچار خواهند شد؛ بنابراین افراد می توانند با شناسایی علائم و استفاده از دارو، آن را در خانه مدیریت کنند، بااین حال، در صورتی که علائم زیر را تجربه کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• شدید بودن علائم
• بهبود نیافتن فرد بعد از گذشت ۱۰ روز
• التهاب لثه
• ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن

یک پزشک معمولا می تواند با درنظر گرفتن علائم و معاینه بصری، این وضعیت را تشخیص دهد؛ اما در برخی موارد همانند زمانی که فرد دارای یک سیستم ایمنی ضعیف باشد، ممکن است آزمایش خون تجویز شود یا از مایعات درون تبخال نمونه برداری شده و به آزمایشگاه فرستاده شود.

پیشگیری از تبخال

شاید پیشگیری از تبخال بسیار دشوار باشد، اما کاهش عوامل محرک آن می تواند تاثیرگذار باشد. سعی کنید تا حد امکان از نور خورشید دور باشید یا از کرم ضدآفتاب یا نرم کننده های لب ضدپرتو فرابنفش استفاده کنید. سعی کنید استراتژی های مدیریت استرس را یاد بگیرید که برای تان مفید خواهد بود.

از طرفی تلاش کنید سیستم ایمنی خود را با داشتن خواب کافی و ورزش روزانه سالم و قوی نگه دارید. اگر تبخال تان شدید بوده یا مدام رخ می دهد، بهتر است حتما به پزشک مراجعه کنید. اجازه ندهید کسی که در حال حاضر مبتلا به تاول های تبخال است یا درهفته های قبل چنین تاول هایی داشته است نوزادتان را بغل کرده یا ببوسد.

اگر امکانش وجود دارد تا چند ماه پس از تولد نوزاد از بردن او به مکان های عمومی شلوغ پرهیز کنید. عفونت تبخال ممکن است از طریق تماس تصادفی افراد غریبه با نوزاد بروز پیدا کند یا سایر عفونت ها از طریق میکروب های تنفسی به نوزاد منتقل شوند.

درمان تبخال

1)درمان دارویی تبخال کودکان

اگر کودک تب شدید دارد، مادر باید برای پایین آوردن تب داروهای تب بر به کودک بدهد. داروی ضد ویروسی آسیکوویر خوراکی اگر در سه روز اول بیماری به وسیله پزشک توصیه شود و به کودک داده شود، موجب کم شدن تورم لثه ها و کم شدن درد و آبریزش دهان می شود و کودک قادر خواهد بود غذا بخورد. اگر تبخال لب ها نیز وجود دارد، مالیدن لوسیون کالامین دی موجب خشک شدن و بهبود آن می گردد.

برای از بین بردن درد، نباید دهان شویه هائی که دارای مواد بی حس کننده مانند لیدوکائین یا قرص های بی حس کننده است به کار ببرید، زیرا زبان و دهان را بی حس می کند و موجب تخریب پوشش دهان و زبان می گردد. اگر فقط شب ها یک قاشق شربت دیفن هیدرامین به دهان کودک بمالید و سپس کودک آن را فرو دهد، به او کمک می کند که راحت تر غذایش را بخورد هم چنین به خواب رفتن او نیز کمک خواهد کرد.

2)درمان خانگی تبخال کودکان

آب نمک طبی

شست و شوی دهان به بهبود زخم های زبان و دهان کمک می کند، بنابراین اگر کودک به حد کافی بزرگ شده و قادر می باشد، باید دهان خود را با آب نمک طبی و یا با محلول های ضدعفونی رقیق به دفعات بشوید.

خوردن مایعات سرد

کودک را باید به خوردن مایعات سرد (شیر، آب میوه، آب کمپوت) تشویق نمایید. نوشیدن مایعات حتی آب ساده از کم شدن آب بدن جلوگیری می کند و به کاهش تب کمک می نماید. -در صورت تمایل کودک می توانید غذاهای نرم و شل (حریره، آش، سوپ) به کودک ارائه دهید، ولی هیچگاه با زور به او غذا نخورانید. کودک مایعات و غذاهای شل را با نی بهتر خواهد خورد.

گذاشتن یخ

پوستی که به تب خال مبتلا شده دمایش بالا می رود و احساس ناراحتی ایجاد می کند زیرا خارش و سوزش ایجاد می کند. بنابراین برای به حداقل رساندن احساس ناراحتی می توانید از تکه های یخ استفاده کنید. برخی از شواهد نشان داده است که این روش تسکینی هم به کاهش سایز تبخال کمک کرده و هم دوره ی بیماری را کوتاه تر می کند. چند تکه یخ را در پارچه ای نخی بپیچید و سپس روی لب کودک بگذارید تا 5 دقیقه بماند. هر نیم ساعت یک بار می توانید این کار را تکرار کنید و اگر لازم شد چند بار در روز آن را انجام دهید.

شیر

کمی شیر تازه می تواند احساس ناراحتی از تب خال را کاهش بدهد زیرا مواد مغذی آن به رشد و ترمیم بافت بدن کمک می کند. ضمناً شیر از خارش و سوزش پوست می کاهد. یک تکه پارچه نخی را به شیر آغشته کنید و بگذارید 10 دقیقه روی تب خال بماند و کمی نیز آن را فشار بدهید. سپس با آب سرد آب بکشید. این کار را روزی سه بار انجام دهید.

عسل

نتیجه یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان می دهد که استفاده از عسل ممکن است به اندازه کرم های ضد ویروسی در درمان تبخال دهان مؤثر باشد. در این مطالعه، ۸ روز طول کشید تا تبخال با کرم ضد ویروس بهبود پیدا کند و این مدت زمان با عسل، ۹ روز بود. بااین حال تبخال دهانی می تواند طی یک الی دو هفته بدون درمان بهبود پیدا کند.

3)درمان تبخال با تغذیه

یکی از جمله مواد غذایی که وجودش در رژیم غذاییتان خالی از لطف نیست ، سبزیجات می باشند . سبزیجات به دلیل دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی دارای خاصیت ضد التهابی و ضد ویروسی می باشند . وجود لیسین و آرژنین در سبزیجاتی از قبیل کلم بروکلی ، کلم پیچ ، اسفناج ، گوجه فرنگی و غیره در سرکوب تبخال لب و کاهش میزان سرایت آن از افراد ناقل به افراد سالم می شود . بهتر است بدانید که پروتئین سویا، بادام زمینی، گردو و ماهی همگی منابع غنی از آرژنین هستند. آووکادو، مرغ، پنیر و دلمه همگی از منابع لیزین به شمار می روند.

علاوه بر سبزیجات ، خوردن میوه های حاوی ویتامین C نظیر کیوی ، پرتقال ، لیموترش و خرمالو و انبه نیز در بالا بردن سطح سیستم ایمنی بدن بسیار مفید و ضروری می باشد . همچنین مدت ها است که مردم از انار به عنوان یک داروی خانگی برای عفونت استفاده می کنند. انار حاوی روی است که می تواند به کاهش عفونت تبخال کمک کند. مصرف ویتامین B و اسید های چرب امگا ۳ نیز از دیگر مواد غذایی توصیه شده در درمان تبخال لب می باشند . منابعی همچون ماهی ، تخم مرغ ، لوبیا سبز ، بذر کتان و غیره .

4)درمان گیاهی تبخال کودکان

گیاه علف چای

گیاه علف چای خاصیت ضد ویروسی دارد که به تسکین علائم تب خال در کودکان کمک می کند، بنابراین از ریسک عفونت می کاهد. ضمناً گیاه علف چای به دلیل خاصیت ضدالتهابی که دارد تاول را برطرف می کند.
روش استفاده: یک تکه پارچه را در علف چای دم کشیده فرو برده، بچلانید و روی قسمت مورد نظر بگذارید، اجازه دهید 5 دقیقه بماند و این کار را دو تا سه بار در روز انجام دهید.

گیاه ماری گُلد

شستشوی پوست با چای ماری گلد (گل جعفری فرانسوی) به محافظت از پوست کمک می کند. این گیاه خاصیت ضد ویروسی و ضدالتهابی دارد و برای کنترل عفونت بسیار مفید است. پوست مورد نظر کودک را با چای ماری گلد ملایم شستشو دهید. این کار را روزی دو بار انجام دهید.

آلوئه ورا

ژل آلوئه ورا برای درمان بیماری های پوستی مانند تبخال استفاده می شود. این گیاه حاوی ویتامین های آنتی اکسیدانی، آنزیم ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب و هورمون هایی است که به بهبود و جلوگیری از عفونت بیشتر کمک می کند. ژل آلوئه ورا را در طول روز بر روی تبخال قرار دهید تا ناراحتی را کاهش و روند بهبودی را سرعت دهد.

برگ کلم

مرهم گذاشتن روی تب خال با برگ کلم از خارش و سوزش آن کم می کند، از آسیب بیشتر پوست جلوگیری کرده و پروسه ی التیام را سرعت می دهد. چند عدد برگ کلم را خرد کنید و آن را روی ناحیه ی مورد نظر قرار دهید، بگذارید 5 دقیقه بماند و سپس با آب بشویید. این کار را روزی دو بار انجام دهید.

روغن های گیاهی

استفاده از برخی روغن های اساسی گیاهی هم می تواند باعث کاهش ویروس در سلول های HSV-1 شود. روغن هایی که ممکن است به بهبود تبخال کمک کنند، شامل موارد زیر هستند:

• آویشن
• اُکالیپتوس
• رزماری
• ترکیبات موجود در روغن میخک و روغن ضروری دارچین و ریحان

5) درمان تبخال در طب سنتی

خاک رس

خاصیت طبی خاک رس برای درمان تب خال کودکان عالی است زیرا به عنوان یک عامل ضدالتهابی عمل کرده و بسیار آرام بخش است. ضمناً خاک رس می تواند احساس سوزش ناشی از عفونت را تسکین بدهد. مقدار کمی خاک رس سفید یا سبز تمیز را با آب گرم مخلوط کنید و آن را روی تب خال بگذارید. بگذارید بماند تا زمانی که احساس ناراحتی تان کمتر شود. سپس با آب فراوان بشویید. این کار را هر چند بار که فکر می کنید لازم است تکرار کنید.

سیر

خوراکی هایی که طعم تند و تیز دارند مثل سیر، پیازچه و پیاز معمولا اثرات ضد ویروسی داشته و استفاده از آنها به صورت موضعی بر بهبود تبخال موثر است. فقط باید توجه داشت که این مواد حالت خورندگی دارند و مصرف زیاد آن ها ضایعه را زخمی و خشک می کند.

• یک سیر خرد شده را در ناحیه آسیب دیده قرار داده و بگذارید به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه بماند.
• این کار را چند بار در روز به مدت دو روز و یا تا زمانی که شاهد بهبود آن هستید انجام دهید.
• آگاه باشید، ممکن است باعث احساس سوزش شود.
• متناوبا، شما می توانید هر روز دو یا سه بار از روغن سیر در مناطق متاثر استفاده کنید.
• برای تهیه روغن سیر، چند حبه سیر تازه را در روغن زیتون بپزید تا آن ها قهوه ای شوند و سپس روغنش را فشار دهید.
• همچنین می توانید هر روز یک یا دو حبه سیر له شده را بخورید. این کار همچنین به عنوان یک اقدام پیشگیرانه کار خواهد کرد.

سرکه سیب

• سرکه سیب به کاهش شدت شیوع تبخال به خاطر ضد عفونی کنندگی و خواص ضد التهابش کمک می کند.
• یک تکه پنبه را در سرکه سیب فرو کنید و آن را روی مناطق متاثر برای سه یا چهار بار در روز برای دو یا سه روز قرار دهید.
• برای بهترین نتیجه، آن را به محض اینکه احساس سوزش اولیه تبخال را تجربه می کنید، اعمال کنید؛ آگاه باشید، احتمال دارد کمی بسوزد.