درمان فوری تنگی نفس | معرفی انواع نفس تنگی+اقدامات اورژانسی درما

درمان فوری تنگی نفس با روش های مختلفی امکانپذیر است از تمرین های تنفسی ساده گرفته تا مصرف دمنوش های گیاهی و پرهیزهای غذایی. البته هر فرد بسته به شرایطی که در آن قرار دارد باید درمان متفاوتی را دریافت کند. تانما در این مطلب ضمن بیان علل و علائم تنگی نفس، چند نسخه خانگی برای درمان نفس تنگی را نیز مطرح می کند؛

تنگی نفس چیست؟

هر گونه احساس ناخوشایند در فرآیند تنفس را «تنگی نفس» می گویند. دیس پنه نیز یک اصطلاح پزشکی برای تنگی نفس است که گاهی از اوقات به عنوان "ولع هوا" نیز توصیف می شود.

در واقع زمانی­ که هوای کافی به ریه نرسد، دچار تنگی نفس می­ شوید که می­ تواند نشانه­ اختلالی بنیادین در سلامت شما باشد. زمانی­ که فعالیت جسمانی دارید یا صاف دراز می­ کشید، این حس تشدید می­ شود. ممکن است علائم دیگری مانند سرفه یا تب را هم تجربه کنید.

انواع تنگی نفس کدامند؟

تنگی نفس انواع مختلفی دارد و بسته به شرایط بدنی فرد و عامل ایجاد بیماری، انواع آن تحت نظر پزشک متخصص تشخیص داده می شود. ناگفته نماند درمان هر نوع آن نیز متفاوت خواهد بود. انواع تنگی نفس شامل موارد زیر است:

• کوششی
• ارتوپنه
• حمله ای شبانه
• بازدمی

افراد به چه دلیل دچار تنگی نفس می شوند؟

بیشتر موارد تنگی نفس به دلیل مشکلات قلب یا ریه ها ایجاد می شود. قلب و ریه ها در رساندن اکسیژن به بافت های بدن و از بین بردن دی اکسید کربن نقش دارند، بنابراین مشکلات موجود در هر یک از این فرایند ها بر تنفس شما تأثیر می گذارد. تنگی نفس در صورت بروز ناگهانی، دیس پنه حاد نام می گیرد. تنگی نفس حاد می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• آسم
• اضطراب
• پنومونی (عفونت ریوی)
• خفگی یا تنفس مواد مسدود کننده راه هوایی
• واکنش های حساسیتی
• آنمی (کم خونی)
• خونریزی جدی و منجر شونده به آنمی
• قرار گیری در معرض مقادیر خطرناک مونوکسید کربن
• نارسایی قلبی
• افت فشار خون
• آمبولی ریوی: به وجود لخته خونی در شریان ریوی گفته می شود.
• روی هم خوابیدن ریه ها
• فتق هیاتال

تنگی نفس با مشکلات قلبی زیر نیز ارتباط داده شده است:

• کاردیومیوپاتی: مجموعه ای از بیماری هایی است که عضله قلب را تحت تاثیر قرار می دهند.
• مشکلات ریتم قلب
• نارسایی قلبی
• پری کاردیت: به التهاب بافت اطراف قلب گفته می شود.

تنگی نفس با چه علائمی بروز پیدا می کند؟

در این­ حالت، احساس می ­کنید نفس بالا نمی­ آید. حس می­ کنید هوای کافی به ریه نمی­ رسد یا نمی ­توانید نفس عمیق بکشید. همچنین ممکن است در قفسه­ ی سینه احساس گرفتگی داشته باشید. همچنین علائم تنگی نفس را ممکن است به اشکال زیر تجربه کنید:

• از نفس افتادن
• احساس گرفتگی در قفسه­ ی سینه
• خفگی (اختناق هم گفته می­ شود)
• نمی­ توانید نفس عمیق بکشید
• حس می­ کنید نمی ­توانید نفس بکشید (خفگی)

ممکن است این وضعیت حاد (تنگی نفس ناگهانی) یا مزمن (تنگی نفس بلندمدت) باشد. تنگی نفس حاد ظرف چند دقیقه یا ساعت رخ می­ دهد و ممکن است با علائم دیگری مانند تب، خارش یا سرفه همراه باشد. در حالت مزمن با هرگونه فعالیت روزمره، مانند رفتن از یک اتاق به اتاق دیگر یا بلند شدن از جای خود، حس می­ کنید نفستان بند آمده است.

تنگی نفس را با چه روش هایی می توان تشخیص داد؟

پزشک جهت شناخت علت بروز تنگی نفس در بیمار انجام یک یا چند مورد از آزمایش های تشخیصی زیر را پیشنهاد می دهد، تشخیص انواع تنگی نفس به شرح زیر است:

• معاینه فیزیکی: پزشک تاریخچه بیمار را مرور کرده و درباره علائم او سوال می پرسد. تشخیص اغلب نیازمند انجام آزمایش های بیشتر بوده، اما گاهی اوقات توسط پزشک یا تکنسین اورژانس به صورت اضطراری انجام می شود.
• آزمایش خون: امکان دارد، گاز های خون شریانی و میزان اشباع اکسیژن سنجیده شوند.
• آزمایش های ورزشی: فشار خون، ضربان قلب و تغییرات تعداد تنفس در هنگام ورزش و استراحت اندازه گیری می شوند.
• نوار قلب: این آزمایش، فعالیت الکتریکی قلب را ثبت کرده و ریتم های غیر طبیعی را نشان می دهد.
• هولتر مانیتورینگ قلب: امکان دارد، یک پایشگر هولتر به مدت ۲۴ ساعت استفاده شود. گاهی اوقات، استفاده از دیگر انواع پایشگر ها تا مدت ۲ هفته برای بیمار تجویز می شود.
• اکوکاردیوگرافی: در آزمایش اکوی قلب با استفاده از امواج فراصوت، تصویری متحرک از قلب و دریچه های آن ایجاد می شود.
• تصویر برداری اشعه ایکس از قفسه سینه: این تصویر برداری به ارزیابی شرایط ریه کمک می کند.
• سی تی اسکن از قفسه سینه

چگونه می توان از تنگی نفس پیشگیری کرد؟

افراد دچار دیس پنه می توانند موازینی را برای بهبود سلامت کلی خود و ایجاد فضای تنفسی بیشتر برای خویش در نظر بگیرند. موارد پیشگیری از تنگی نفس عبارتند از:

• ترک سیگار
• اجتناب از استنشاق دود دست دوم سیگار در حد امکان
• اجتناب از دیگر محرک های محیطی نظیر دود و گاز مواد شیمیایی و دود ناشی از سوختن چوب
• کاهش وزن می تواند به طرق مختلف نظیر کاهش فشار وارده بر قلب و ریه ها و آسان کردن ورزش که اینها همگی می توانند باعث تقویت سیستم های تنفسی و قلبی عروقی باشند، مفید باشد.
• در هنگام ایجاد انطباق با ارتفاعات، افراد باید وقت صرف کرده، به تدریج فعالیت کنند و میزان ورزش خود را در ارتفاعات بیش از 5000 پایی کاهش دهند.

اقدامات اورژانسی هنگام نفس تنگی چیست؟

با به کار بردن روش های زیر هنگام تنگی نفس می توانید تا حد زیادی حال جسمی خود را بهبود و تنفس خود را منظم و از بروز علائم شدید قبل از رسیدن به پزشک پیشگیری کنید:

تنفس دیافراگم یا شکمی

دراز بکشید، دستان خود را روی شکم بگذارید و ماهیچه هایتان را آرام کنید. نفس عمیق را ،از طریق بینی خود بکشید. شکم خود را به داخل بکشید و سپس ریه ها را با هوا پر کنید. نفس خود را برای چند ثانیه نگه دارید. از طریق دهان ،به آرامی تنفس کنید و ریه ها را به طور کامل خالی کنید. این تمرین تنفس را ۲ یا ۳ بار در روز به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه انجام دهید.

تنفس لب غنچه ای

این تنفس می تواند سرعت تنفس شما را کاهش دهد، به شما کمک می کند ،تا تنفس طبیعی خود را بازیابی کنید همچنین به کاهش استرس و اضطراب کمک می کند:

• راحت بشینید و عضلات گردن و شانه را آرام کنید.
• لب های خود را غنچه کنید.
• چند ثانیه از طریق بینی نفس بکشید.
• در حالی که تا ۴ میشمارید، به آرامی و از طریق لب های غنچه شده خود، هوا را بیرون دهید.
• برای ۱۰ دقیقه دیگر، این روش را ادامه دهید.
• هر زمانی که احساس تنگی نفس دارید، این روش تنفس را امتحان کنید.

خم شدن به سمت جلو در حالت نشسته

زمانی که با تنگی نفس مواجه می شوند، بیشتر مردم در حالت ایستاده به جلو خم شده و دست های خود را به زانوهایشان تکیه می دهند اما این وضعیت مناسبی برای بهبود تنفس نیست. هنگام تنگی نفس، خم شدن به سمت جلو در حالت نشسته گزینه بهتری برای کمک به بهبود این شرایط است.

خم شدن به سمت جلو در حالت نشسته به بدن اجازه می دهد تا تنفسی طولانی تر و عمیق تر از زمانی که در حالت ایستاده به زانوهایی خود تکیه داده اید، داشته باشد. روی یک صندلی نشسته و کف پاها را صاف روی زمین قرار دهید، سپس به سمت جلو خم شوید. در صورت امکان، پیشانی خود را روی میز قرار دهید زیرا این کار به آرامش و شل شدن عضلات گردن و شانه ها کمک می کند.

ایستادن با کمک یک تکیه گاه

اگر با تنگی نفس و دشواری در تنفس مواجه شده اید اما مکانی برای نشستن وجود ندارد، یکی از بهترین اقداماتی که می توانید انجام دهید تکیه دادن به سطحی پایدار و محکم است. یک دیوار می تواند گزینه ای خوب برای این کار باشد. شما می توانید پشت خود را به دیوار تکیه دهید. این کار به آرامش بدن و مسیرهای هوایی کمک می کند.

برای درمان نفس تنگی در خانه چه راهکارهایی وجود دارد؟

افرادی که به تنگی نفس مبتلا هستند می توانند علاوه بر درمان به موقع و جدی تحت نظر پزشک، برای کنترل و درمان فوری تنگی نفس از روش های خانگی و سنتی زیر استفاده کنند:

استفاده از بخار

یک کاسه را با آب داغ پر کرده و چند قطره روغن اکالیپتوس یا نعناع به آن اضافه کنید. این ترکیب می تواند به پاکسازی مسیرهای هوایی کمک کند. به طور خاص، اکالیپتوس دارای خواص ضد ویروس، ضد باکتری و ضد قارچ است. یک حوله را روی سر خود قرار داده و بخار آب را برای چند دقیقه تنفس کنید.

نوشیدن چای زنجبیل

به اندازه یک یا دو قاشق غذاخوری زنجبیل تازه را پوست گرفته و خرد کنید و آن را به دو فنجان آب جوش اضافه کنید. یک درپوش روی آن گذاشته و اجازه دهید برای ۱۰ دقیقه به آرامی بجوشد و دم بکشد. چای را از یک صافی عبور داده و برای بهبود طعم، اندکی عسل به آن اضافه کنید.

چغندر قند

آب یک عدد چغندر متوسط همراه با ۳ عدد هویج، و مقداری اسفناج و نصف سیب زمینی شیرین را بگیرید سپس هر روز مصرف کنید. راه دیگر استفاده، کباب کردن ۱ یا ۲ عدد چغندر است بعد از خنک شدن پوست، آن را جدا کرده و با فلفل و نمک مصرف کنید. همچنین مهم است ،غذاهایی مصرف کنیدک که غنی از آهن هستند.

رازیانه

یکی از روش های درمان سریع تنگی نفس در خانه استفاده از رازیانه است. یک قاشق چای خوری از دانه های رازیانه را در مقداری آب گرم بریزید و در حدود ۱۰ دقیقه بجوشانید سپس، آن را صاف کرده مقداری عسل اضافه و مصرف کنید. همچنین میتوان دانه های رازیانه را برای جویدن بخورید.

عسل

یک قاشق غذاخوری عسل را قبل از مصرف، به ۶-۸ اونس آب گرم، اضافه کنید اگر میخواهید همانند شربت سرفه ،تاثیر سریع داشته باشد، کمی دارچین به آن اضافه کنید. این مراحل را، تا جایی که نیاز است ، تکرار کنید.

برای درمان فوری تنگی نفس در کودکان چه کنیم؟

کودکان به دلیل شرایط خاصی که دارند بهتر است برای درمان تحت نظر پزشک اطفال باشند اما در کنار درمان های دارویی، به کار بردن روش های زیر می تواند اثربخش و کنترل کننده باشد:

• یک قاشق چای خوری از زرد چوبه را با یک فنجان شیر مخلوط کرده و آن را بجوشانید. بگذارید کمی خنک شود، سپس به کودک خود بدهید تا دو بار در روز بنوشد.
• مصرف مکمل های ویتامین D آسان ترین راه برای کمک به کودک است. برای مقدار مناسب با پزشک کودکتان مشورت کنید. همچنین می توانید او را به مدت حداقل 10 دقیقه، صبح زود در زیر نور خورشید بیرون ببرید، زمانی که آفتاب خیلی شدید نیست.این کار به تولید ویتامین D کمک می کند.
• از تهویه کننده هوا در اتاق خواب کودک خود استفاده کنید، تا رطوبت داخل خانه را کاهش داده و گرده درختان، گل ها و علف ها کاهش دهید.پنجره ها و درها را در طول فصل گرده افشانی بسته نگه دارید.
• سینه کودکتان را با روغن کنجد گرم ماساژ دهید تا به شل شدن خلط در سینه کمک کند.
• چاقی یک عامل خطر بزرگ برای رشد آسم است، بنابراین از رژیم غذایی بالایی که کالری بالایی دارند و می تواند منجر به افزایش وزن شود، اجتناب کنید.
• آلرژی های غذایی - شایع ترین این خوراکی ها بادام زمینی، صدف، تخم مرغ و شیر است - اینها می توانند باعث حملات آسم شوند، شما باید مراقب غذای کودکتان باشید.
• اجازه ندهید تا کسی اطراف کودکتان سیگار بکشد.
• اگر کودک شما نسبت به پرز آلرژی دارد، بهتر است که از حیوانات خانگی یا خز یا پر اجتناب کنید.

برای درمان فوری نفس تنگی در بارداری چه کنیم؟

شرایط بدن زنان باردار به دلیل وجود جنین در رحمشان بسیار حساس و متفاوت است و باید تحت نظر پزشک زنان درمان هایی را دریافت کنند اما روش های خانگی زیر تا حدی کمک کننده است:

هیدراته ماندن

تنگی نفس نشانه ای رایج از کمبود آب بدن است. دقت کنید که به اندازه کافی آب بنوشید و از نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای، سودا و الکل دوری کنید. این نوشیدنی ها وزن بدن شما را افزایش می دهند و تنگی نفس شما را بدتر می کنند.

تمرین وضعیت خوب

وضعیت خوب، تنگی نفس را کم می کند. در حالیکه نشسته اید، سینه تان را بالا نگه دارید و شانه تان را به عقب نگه دارید. این به اندازه کافی فضای را برای توسعه ریه های شما فراهم می کند.

در هنگام خواب، بدن خود را صاف و با استفاده از چند بالش تکیه دهید تا فضا در حفره شکمی خود گسترش یابد و باعث آسودگی شما شود. هم چنین اگر به پهلو می خوابید، از یک بالش اضافی برای بالا بردن سر خود استفاده کنید.

تغییر موقعیت

اگر به مدت طولانی دچار تنگی نفس شدید، موقعیت خود را تغییر دهید تا به راحتی نفس بکشید. می توانید صاف بایستید تا فشار بر دیافراگم خود را کاهش می دهد.

آرام بودن

به علایم بدن خود گوش دهید و هر زمان که احساس نیاز به استراحت می کنید، استراحت کنید. زمانی که دچار تنگی نفس شدید، سعی کنید آرام بگیرید. تنها از کاری که انجام می دهید دست بردارید و چند نفس عمیق بکشید تا این که احساس بهتری داشته باشید. حدود 20 دقیقه استراحت کنید و سپس فعالیت خود را ازسر بگیرید.

تمرین ورزش های تنفسی

تمرینات تنفسی به افزایش ظرفیت ریه های شما کمک خواهد کرد و تنفس سینه بیشتری را ارائه خواهد داد (به عنوان تنفس شکمی به خاطر گسترش رحم دشوار است). شما می توانید این تمرین تنفس را امتحان کنید:

• در حالی که دست هایتان را از بغل به بالا می برید، به طور عمیق عمل دم را انجام دهید.
• سپس در حالیکه دست هایتان را از دو طرف پایین می آورید، عمل بازدم را انجام دهید.
• هنگام دم، سر خود را بلند کنید و هنگام بازدم پایین بیاورید.
• زمانی که دست هایتان را روی قفسه سینه قرار دهید، عمل دم را انجام دهید.
• در زمان بازدم، دنده خود را بر روی دست ها فشار دهید.

افراد مبتلا به تنگی نفس از چه غذاهای باید پرهیز کنند؟

علاوه بر درمان فوری تنگی نفس و سایر درمان هایی که پزشک در نظر می گیرد، داشتن رژیم غذایی مناسب و پرهیز های غذایی هنگام نفس تنگی در کنترل و درمان بیماری بسیار موثر است، برای کنترل و درمان فوری تنگی نفس از مصرف غذاهای زیر پرهیز کنید:

• مواد غذایی و سبزیجات نفاخ
• مواد غذایی پر ادویه و تند
• مواد غذایی سرخ کردنی
• انواع نوشیدنی های مضر و گازدار