سرخک یک بیماری شناخته شده ی ویروسی است که خوشبختانه چند سالی است واکسن آن ساخته شده و به کودکان تزریق می شود. زنان بارداری که واکسن را در کودکی تزریق نکرده باشند و با فرد مبتلا در ارتباط باشند، به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن در معرض ابتلا هستند و شرایط خاصی در بارداری خواهند داشت. تانما در این مطلب ضمن بیان تأثیرات سرخک بر جنین، روش های مقابله با سرخک در بارداری را نیز مطرح می کند؛

بیماری سرخک چیست؟

سرخک یک بیماری ویروسی است که سرعت شیوع بالایی دارد و ممکن است طی مدت یک هفته کل مردم یک منطقه را آلوده کند، به خصوص اگر مردم آن ناحیه رفت و آمد زیادی با هم داشته باشند.نام های دیگر این بیماری روبولا یا موربیلی است.

بیماری سرخک یک بیماری اندمیک است، اندمیک به این معنی همه گیری و بومی بودن بیماری است. ویروس این بیماری به طور مداوم در یک جامعه وجود دارد و از شخصی به شخص دیگر منتقل می شود و بسیاری از مردم بدون اینکه متوجه شوند در برابر این بیماری از خود مقاومت نشان می دهند و در برابر آن مصون اند (مانند بیماری سل ).

اگر چه این بیماری سختی است و فرد بیمار دائما احساس ناخوش احوالی دارد اما معمولاً طی 7 الی 10 روز بدون درمان خاصی معالجه می شود. بعد از گذراندن دوره سرخک، فرد تا آخر عمر در برابر این بیماری مصون می شود و تقریبا بعید است که برای بار دوم به آن مبتلا شود.

علل سرخک در بارداری

سرخک نوعی بیماری ویروسی و به شدت واگیردار است که در گلو یا بینی کودکان و بزرگ سالان تکثیر می شود. وقتی فرد مبتلا، سرفه یا عطسه می کند و حتی حرف می زند، ذرات کوچک ویروسی به هوا منتقل می شود و سایر افراد با تنفس هوا، این ذرات را وارد بدن خود می کنند.

این ذرات می توانند روی سطوح مختلف هم بنشینند، تا ساعت ها فعال بمانند و باعث سرایت به دیگران شوند. اگر شما این سطوح را لمس کنید و بعد دست خود را به چشم ها، دهان و بینی خود بمالید، ویروس وارد بدن تان خواهد شد. حدودا ۹۰ درصدِ افرادی که در ارتباط با بیمار یا درمعرض این ویروس قرار می گیرند، به سرخک مبتلا خواهند شد.

عوامل خطرزا

واکسینه نشدن

اگر واکسن سرخک نزده باشید، احتمال ابتلا به این بیماری در شما خیلی بیشتر می شود.

سفرهای بین المللی

سرخک در برخی نقاط دنیا مثل کشورهای در حالِ توسعه رواج بیشتری دارد.

کمبود ویتامین A

اگر در رژیم غذایی شما خبری از ویتامین A نباشد، امکان بروز علائم شدیدتر و عوارض سرخک در شما افزایش پیدا می کند.

سرخک چیست

علل سرخک در بارداری

نشانه های سرخک در بارداری

علائم سرخک بزرگسالان شامل تب، راش پوستی در تمام بدن، آبریزش بینی، آبریزش و سرخی چشم، سرفه خشک، اسهال و درد گوش است (در بعضی از موارد سرخک حتی باعث عفونت گوش می‏شود یا گلودردهای شدید ایجاد می‎کند).

به شکل میانگین، ویروس سرخک ده تا دوازده روز بعد از ورود به بدن علائم خودش را نشان می‏دهد اما طیف استاندارد بروز علائم ممکن است هفت تا بیست و یک روز طول بکشد. دوره حضور سرخک در بدن بدون علامت را “دوره نهفته” می گویند. چند روز بعد از بروز اولین علامت ها و پایان دوره نهفته، روی پوست آرام آرام از لکه های قرمز پر می شود. این لکه‎ها صورت، بدن، دست و پاها و روی گردن و گلو را کاملا پر می‏‎کنند.

خطرات سرخک در بارداری

شاید بشود شدیدترین و خطرناک ترین اثرگذاری سرخک بزرگسالی را در زنان باردار دید. متخصصان می‎گویند که زنان باردار در برابر سرخک آسیب پذیرتر هستند و برای همین باید پیش از اقدام به بارداری (در صورتی که واکسن سرخک نزده باشند) حتما گلوبین ایمنی اینتراونوس یا عامل IGIV را دریافت کنند. به طور کلی علاوه بر زنان باردار، تمام کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند هم بهتر است این گلوبین را دریافت کنند چون واکسن ممکن است به این افراد ایمنی کامل در برابر ویروس را ندهد.

از آن جایی که سرخک به شدت ویروسی است، اگر مادر بارداری آن را بگیرد به سرعت از راه جفت به جنین منتقل می‏‎شود و او را دچار مشکلات مادرزادی و عصبی می‎کند. در هشت هفته اول بارداری ، درصد ابتلای جنین پنجاه تا هشتاد درصد است. این درصد در ماه‎های بعدی کمتر می‎شود به طوری که در سه ماهه آخر به کمتر از ده درصد می‎رسد.

در سه ماهه اول، قلب و اعضای بدن جنین در حال شکل گرفتن هستند و حمله سرخک می تواند شکل‏گیری آن‏ها را مختل و جنین را با ناهنجاری مواجه کند. ناهنجاری‎هایی مثل مشکلات قلبی، کبد تکامل نیافته، آب مروارید مادرزادی، ناشنوایی و خون‎ریزی پوست. گاهی در موارد پیشرفته، ویروس سرخک حتی می‎تواند مستقیما به سراغ سیستم عصبی مرکزی برود و نوزاد را دچار تشنج و عقب ماندگی مغزی کند.

تشخیص سرخک در بارداری

از طریق علائم ظاهری مانند لکه های کوچک با مراکز متمایل به آبی-سفید در زمینه ای قرمز که در پوشش داخلی دهان در قسمت گونه ها دیده می شود و به لکه کولپیک (Koplik’s spots) معروف است، امکان تشخیص این بیماری برای پزشکان مقدور است.

اما برخی از پزشکان که تا کنون فردی مبتلا به سرخک را از نزدیک ندیده اند، ممکن است علائم آن را با سایر بیماری ها اشتباه بگیرند. در صورت نیاز، باید از آزمایش خون برای اطمینان از ابتلا به سرخک کمک گرفته بشود. تشخیص عفونت حاد به طور رایج به وسیلۀ آزمایشات و بررسی سرم خون و مایعات بدن از طریق تست های RT-PCR انجام خواهد شد.

پیشگیری از سرخک در بارداری

واکسیناسیون به موقع بهترین راه پیشگیری از بروز این بیماری است و در صورتی که فرد مبتلا در منزل بستری است باید حتی الامکان سایر افراد خانواده، به ویژه کودکان، در تماس نزدیک با وی نباشند.واکسیناسیون سرخک در ایران در 9 ماهگلی و15 ماهگی طبق جدول ارائه شده از سوی وزارت بهداشت ودرمان صورت می گیرد.

خطرات سرخک در بارداری

پیشگیری از سرخک در بارداری

واکسن سرخک در بارداری

افرادی که قبلاً مبتلا به سرخک شده اند به طور طبیعی در مقابل این بیماری مصون هستند و بعید است که دوباره به آن مبتلا شوند. بدن این افراد به طور طبیعی نوعی مقاومت در برابر این ویروس ایجاد می کند. اما افرادی که واکسینه نشده اند باید واکسن سرخک را دریافت کنند تا به آن مبتلا نشوند. اگر در منطقه ای که بیماری شیوع داشته زندگی می کنید، احتمال مبتلا شدن به آن در شما زیاد است، پس قبل از هر کاری خود را واکسینه کنید. البته واکسن سرخک نباید به افراد زیر تزریق شود:

  • زنانی که باردار هستند یا قصد دارند به زودی باردار شوند.
  • افرادی که حساسیت جدی به ژلاتین یا نوومایسین (یک نوع آنتی بیوتیک) دارند.

در کل هرکسی که سیستم ایمنی بدنش ضعیف است و ممکن است با یک بیماری و یا در طی پروسه درمان بیماری به خطر بیفتد، باید با پزشک خود درباره واکسینه شدن یا نشدن مشورت کند. در حال حاضر درباره ارتباط تزریق واکسن در مادران باردار و ابتلا به اوتیسم در نوزادان نگرانی هایی وجود دارد، اما دانشمندان هنوز هیچ شواهدی از این ارتباط پیدا نکرده اند و برای احتیاط از واکسینه کردن مادران باردار جلوگیری می کنند.

درمان سرخک در بارداری

هیچ درمان قطعی برای این عفونت وجود ندارد، اما افراد آسیب پذیری که در معرض ویروس بوده اند مانند زنان باردار ، لازم است برای بهبود سرخک در بارداری اقداماتی انجام دهند:

گلوبولین سروم ایمنی (Immune serum globulin)

زنان باردار، کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می توانند پروتئینی (آنتی بادی هایی) تزریق کنند که گلوبولین سرم ایمنی نام دارد. اگر این پروتئین در ظرف ۶ روز پس از قرار گرفتن درمعرض ویروس به فرد تزریق بشود، از ابتلا به سرخک جلوگیری می کند یا در صورت وقوع، بیماری خفیف تر پیش خواهد رفت.

درمان دارویی

برای کنترل و درمان بیماری سرخک می توان از روش های دارویی استفاده کرد اما خانم های باردار حتما قبل از مصرف دارو باید با پزشک مشورت کنند و از مصرف خودسرانه دارو بپرهیزند تا جنین دچار عوارض نشود.

کاهنده ی تب

برای پایین آوردن تب بیمار باید از داروهای بدون نسخه ای چون استامینوفن (تیلنول و …)، ایبوپروفن (قرص ادویل، موترین مخصوص کودکان و…) یا ناپروکسن (Aleve) استفاده شود. به کودکان و نوجوانانی که علائم سرخک دارند، آسپرین ندهید. با وجود اینکه مصرف آسپرین برای کودکان بالای ۳ سال مجاز است، اما هرگز به کودکان و نوجوانانی که درحال بهبودی از علائم بیماری هایی نظیر آنفولانزا یا آبله مرغان هستند، آسپرین ندهید. علت این است که آسپرین می تواند باعث بروز سندروم رِی (Reye’s syndrome) می شود که وضعیتی نادر اما کشنده است.

آنتی بیوتیک ها

اگر با وجود سرخک، عوارضی چون عفونت گوش و ذات الریه به سراغ کودک بیاید، ممکن است پزشک برای درمان از آنتی بیوتیک ها استفاده کند.

ویتامین A

کودکانی که کمبود ویتامین A دارند، شدیدتر از بقیه به سرخک مبتلا می شوند. مصرف این ویتامین از شدت بیماری می کاهد. برای کودکان بالای ۱ سال، دُز مصرفی ویتامین، ۲۰۰ هزار UI است. UI واحد بین المللی دُز دارویی است.

درمان سرخک در بارداری

درمان دارویی سرخک در بارداری

درمان های خانگی

  • استراحت کنید و از فعالیت های پرتحرک بپرهیزید.
  • مایعات زیادی چون آب، دمنوش های گیاهی و آب میوه بنوشید و اجازه دهید که فقدان آب ازدست رفته به خاطر تعرق و تب جبران بشود.
  • برای تنفس راحت تر و برای رهایی از سرفه و نیز درمان گلودرد از دستگاه بخور کمک بگیرید.
  • به چشمان تان استراحت بدهید، زیرا افراد مبتلا به سرخک نسبت به نور شدید و لامپ حساس می شوند. پس نور چراغ ها را کم کنید و در صورت نیاز از عینک آفتابی استفاده کنید. اگر نور چراغ مطالعه یا تلویزیون آزاردهنده است، بیمار باید از تماشای تلویزیون و مطالعه بپرهیزد.
آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید