اقدامات اورژانسی هنگام فشار خون پایین | حتما بخوانید

فشار خون پایین به دلایل مختلفی به وجود می آید و در صورت تداوم و طولانی مدت بودن باید درمان شود زیرا عدم درمان آن عوارض ناگواری را بر سلامت افراد خواهد داشت. تانما در این مطلب ضمن بیان علل پایین بودن فشار خون، اقدامات اورژانسی هنگام فشار خون پایین و سایر درمان های کاهش فشار خون را مطرح می کند؛

فشار خون چیست ؟

فشاری که در هر انقباض عضله قلب در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد می شود “فشارخون” نام دارد.

میزان نرمال فشار خون

فشار خون با میلی متر جیوه و دو عدد «سیستولیک، دیاستولیک» معرفی می شود. فشار خون نرمال ۱۲۰/۸۰ میلی متر جیوه است؛ این در حالی است که فشار خون پایین (Hypotension) به اعداد کمتر از ۹۰/۶۰ میلی متر جیوه اطلاق می شود.

فشار خون پایین چیست ؟

فشار خون پایین یا هیپوتانسیون به این معناست که جریان خون در رگ ها، برای رسیدن به ارگان های بدن، فشار کافی را ندارد. فشار خون پایین در صورتی که موجب بروز علائم دیگر نشود، مشکل ساز نیست. علائم فشار خون پایین شامل عدم تحمل فعالیت، سرگیجه و غش کردن (سنکوپ) می باشد.

انواع فشار خون پایین

افت فشار خون وضعیتی (ارتواستاتیک)

این یکی از شایع ترین موارد افت ناگهانی فشار خون و علت سرگیجه است. وقتی که به طور ناگهانی از حالت نشسته یا درازکش به حالت ایستاده تغییر وضعیت می دهید، خون به دلیل جاذبه زمین و حرکت ناگهانی شما، کمی دیرتر به مغز باز می گردد.

افت فشار خون بعد از غذا (Postprandial Hypotension)

پایین آمدن فشار خون یک تا دو ساعت بعد از غذا خوردن که معمولاً افراد مسن را درگیر می کند، از دیگر انواع فشار خون پایین است. بعد از غذا خوردن، خون زیادی به دستگاه گوارش بدن جریان می یابد که این موضوع می تواند باعث افت ناگهانی فشار خون شود.

افت فشار خون عصبی واسطه ای

این اختلال یکی دیگر از انواع فشار خون پایین است که در نوجوانان و کودکان بیشتر دیده می شود. افت فشار خون عصبی واسطه ای بعد از ایستادن برای مدت طولانی رخ می دهد؛ به نظر می رسد به دلیل ناسازگاری بین قلب و مغز اتفاق می افتد.

افت فشار خون به دلیل آسیب سیستم عصبی (آتروفی سیستم چندگانه MSA )

این بیماری که سندرم Shy-Drager نیز شناخته می شود، بسیاری از علائم بیماری پارکینسون را داراست. این مشکل باعث ایجاد نوروپاتی اتونومیک شده و به دستگاه عصبی خودگردان که وظیفه کنترل عملکرد های غیر ارادی بدن مانند هضم، تنفس، ضربان قلب و فشار خون را دارد، آسیب وارد می کند.

علل فشار خون پایین یا هیپوتانسیون

• بارداری
• مقدار زیادی خونریزی به دلیل جراحی
• حملات قلبی
• کارکرد نامناسب دریچه های قلب
• کمبود آب
• شوک آنافیلاکتیک
• عفونت های خونی
• اختلالات غدد درون ریز مانند دیابت، نارسایی کلیوی و بیماری تیروئید
• داروها

عوامل خطرزا

سن

افت فشار خون وضعیتی و پایین آمدن فشار خون بعد از غذا خوردن معمولاً در افراد مسن و بالای ۶۵ سال رخ می دهد.

داروها

برخی داروها که باعث کاهش شدید فشار خون می شوند؛ برای مثال داروهای درمان فشار خون بالا.

بیماری های خاص

دیابت، پارکینسون و مشکلات قلبی مثال های مهم از این بیماری ها هستند.

علل فشار خون پایین در بارداری

با شروع بارداری بدن مادر تحت تاثیر تغییرات هورمونی ناشی از رشد و پرورش جنین قرار می گیرد. با ادامه حاملگی حجم خون در بدن مادر افزایش خواهد یافت به همین سبب عروق منبسط خواهند شد تا بتوانند حجم خون افزایش یافته را در خود جای دهند. این رخداد در بسیاری از مادران سبب افت فشار خون شده و علائمی نظیر تاری دید، سرگیجه شدید و ... را به دنبال خواهد داشت.

نشانه های فشار خون پایین

علائم شایع

• سردرد یا سرگیجه
• غش
• تاری دید
• حالت تهوع
• خستگی
• عدم تمرکز
• شوکه شدن

علائم شدید

• سردرگمی، به خصوص در افراد مسن
• پوست رنگ پریده، سرد و مرطوب
• تنفس سریع و کم عمق
• نبض ضعیف و تند

تشخیص فشار خون پایین

آزمایش خون

این روش تشخیصی باعث به دست آوردن اطلاعاتی در مورد وضعیت کلی سلامتی شخص خواهد شد. با آزمایش خون احتمال ابتلای فرد به قند خون بالا یا دیابت و قند خون پایین و تعداد کم گلبول های قرمز خون یا کم خونی (anemia) بررسی خواهد شد. همه ی موارد ذکر شده روی فشار خون فرد اثر گذاشته و باعث کاهش آن خواهند شد.

الکتروکاردیوگرام یا نوار قلبی

این روش تشخیصی بدون درد و غیر تهاجمی است و برای انجام آن الکترودهایی روی قسمت سینه، بازوها و پاها قرار می گیرند. این پدها سیگنال های قلبی را دریافت کرده و دستگاه آن ها را ضبط کرده و روی کاغذ و یا صفحه نمایش نشان می دهد.

نوار قلب می تواند ناهنجاری های موجود در ریتم قلبی و ضربان قلبی نامنظم را نشان خواهد داد. اگر ساختاری غیر طبیعی در قلب وجود داشته باشد و یا اگر خون و اکسیژن مورد نیاز عضلات قلبی به درستی تامین نشود با این روش قابل تشخیص خواهد بود. علاوه بر این سابقه داشتن حمله قلبی در نوار قلبی قابل مشاهده است.

ضربان قلب نامنظم ممکن است گذرا باشد و شاید نوار قلب قادر به تشخیص آن نباشد.به همین علت از شخص خواسته می شود یک مانیتور هولتر را برای 24 ساعت با خود به همراه داشته باشد، این دستگاه سیگنال های قلبی را در طی یک روز ضبط می کند.

اکوکاردیوگرام یا اکوی قلبی

در اکوی قلب از امواج صوتی برای سونوگرافی سینه استفاده می شود. تصاویر حاصل، می توانند عملکرد و ساختار قلب را با جزئیات خوبی نشان بدهند

تست استرس

برخی از مشکلات قلبی که باعث افت فشار خون می شوند،زمانی که قلب سریع تر از حد ممکن کار می کند، تشخیص داده می شوند. در طی انجام تست استرس از فرد خواسته می شود که روی تردمیل راه برود یا یک حرکت ورزشی را انجام دهد. اگر فرد قادر به ورزش نباشد، به او دارویی داده می شود که باعث کارکردن سریع تر قلب می شود.

زمانی که قلب سریع تر از حالت طبیعی کار می کند، نوار قلب یا اکوی قلب از شخص گرفته می شود. همچنین میزان فشار خون فرد هم به صورت دقیق اندازه گیری می شود.

مانور والسالوا

در این روش بعد از چندین دور تنفس عمیق همراه با زور زدن، ضربان قلب و فشار خون آنالیز می شود تا عملکرد سیستم عصبی خودگردان بررسی شود. در این روش ابتدا فرد با یک دم عمیق هوا را وارد ریه های خود می کند و بعد در حالی که یک بازدم عمیق می کشد یک بادکنک را باد می کند.

تست سطح شیب دار

اگر فرد در هنگام ایستادن و یا به علت سیگنال های مغزی معیوب دچار افت فشار خون می شود، آزمون سطح شیب دار یا آزمون تیلت، نشان می دهد که بدن چگونه به تغییر موقعیت واکنش نشان می دهد. در جریان این آزمایش فرد روی یک تخت مخصوص دراز می کشد که این تخت قسمت بالا تنه را در سطح بالاتری قرار داده و تغییر وضعیت از حالت افقی به حالت ایستاده را تحریک می کند.

روش های درمان فشار خون پایین

الف) درمان خانگی فشار خون پایین

به منظور پیشگیری از فشار خون پایین می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

مصرف مقادیر کافی از نمک

بدن ما برای عملکرد صحیح، تعادل مایعات و جلوگیری از افت فشار خون نیاز به مقادیر کافی از نمک در روز دارد. یک فرد باید به طور متوسط روزانه یک قاشق چای خوری نمک یا در حدود ۲۳۰۰ میلی گرم سدیم به بدن برساند.

خوردن وعده های غذایی کوچک و منظم

خوردن وعده های غذایی بزرگ و سنگین می تواند منجر به افت ناگهانی فشار خون تحت عنوان افت فشار خون وضعیتی شود. بهترین راه برای جلوگیری از بروز این حالت، انتخاب وعده های غذایی کوچکتر و کم کربوهیدرات در طول روز و اضافه کردن میان وعده های غذایی به ساعات روز است.

داشتن یک رژیم غذایی سالم

با مصرف مقدار کافی از مواد غذایی مختلف، مواد مغذی مورد نیاز برای داشتن یک بدن سالم تامین خواهد شد. حتماً غلات کامل، میوه ها، سبزیجات و گوشت مرغ و ماهی کم چربی را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

ساختار قامتی درست داشته باشد

یکی از روش های درمان اورژانسی فشار خون پایین این است که به آهستگی وضعیت خود را از حالت دمر خوابیده یا نشسته به ایستاده تغییر دهید و این کار را به سرعت و با شدت انجام ندهید. هیچگاه در حال پا روی پا انداخته، ننشینید. بعد از بیدار شدن از خواب شبانه، اول به مدت چند دقیقه نفس عمیق کشیده و بعد پیش از ایستادن، به آرامی روی تخت بنشینید.

در نظر گرفتن بالش اضافه هنگام خواب

این کار یک ترفند عالی برای مبارزه با افت فشار خون است. خوابیدن با یک بالش اضافه باعث می شود سر بالاتر از سطح قلب قرار گیرد و با این کار با اثرات جاذبه زمین کمتر می شود.

استفاده از جوراب واریس

استفاده از این جوراب ها به دلیل اضافه کردن فشار به پاها، منجر به بهبود علائم افت فشار خون می شود و جریان خون را در سراسر بدن افزایش می دهد. جوراب واریس یک درمان شناخته شده برای جلوگیری از ترومبوز عروقی نیز شناخته می شود.

نوشیدن مایعات بیشتر

نوشیدن مایعات به جلوگیری از افت فشار خون کمک می کند. افزایش مصرف مایعاتی مانند آب و یا نوشیدنی های حاوی الکترولیت مانند آب نارگیل به پیشگیری از علائم کمک می کنند.

اجتناب از موقعیت های خاص

شرایط خاصی مانند موقعیت های ترسناک یا ناراحت کننده عاملی برای افت فشار خون سریع است و آنهم به واسطه افزایش استرس.

ب)درمان فشار خون پایین با تغذیه

مصرف کافی نمک

نمک یا کلرید سدیم بر روی هورمون هایی تأثیر می گذارد که تعادل آب بدن را کنترل می کنند. مصرف زیاد نمک می تواند فشار خون را افزایش دهد. افرادی که فشار خون پایین دارند ممکن است از افزایش مصرف نمک بهره مند شوند. روش های انجام این کار عبارتند از:

• کمی نمک به یک لیوان آب اضافه کنید
• چاشنی غذا با نمک
• خوردن غذاهای شور ، مانند زیتون یا خیارشور
• انتخاب آجیل های شور به عنوان میان وعده

مصرف غذاهای سرشار از ویتامین B12 و فولات

طبق AHA ، کمبود ویتامین B12 و فولات می تواند باعث کم خونی شود و منجر به افت فشار خون شود. یک آزمایش خون می تواند این کمبود را مشخص کند.

غذاهای ویتامین B12: منابع غذایی مناسب ویتامین B12 شامل گوشت ، تخم مرغ ، ماهی و لبنیات مانند شیر و پنیر است. مردم همچنین می توانند غذاهای غنی شده با ویتامین B12 مانند غلات صبحانه و شیرهای گیاهی را انتخاب کنند. غذاهای فولات : سبزیجات سبز برگ ، کلم بروکلی ، حبوبات ، تخم مرغ ، چغندر ، مرکبات ، مغزها ، دانه ها ، جوانه گندم و جگر

مصرف مایعات فراوان

در صورت کمبود آب در بدن فشار خون می تواند کاهش یابد. حفظ سطح مایعات کافی با نوشیدن آب و سایر نوشیدنی ها ضروری است. افراد مسن ممکن است زودتر دچار کم آبی شوند و مراقبان ممکن است لازم باشد به آنها یادآوری کنند که مرتباً بنوشند.

مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی کافئین

غذاها و نوشیدنی های حاوی کافئین ممکن است باعث افزایش فشار خون شوند. با این حال ، مطالعات در مورد تأثیر کافئین بر فشار خون بی نتیجه است. تحقیقات نشان می دهد که قهوه فقط در افرادی که مرتباً آن را نمی نوشند فشار خون را به طور موقت افزایش می دهد. از دیگر غذاها و نوشیدنی های حاوی کافئین می توان به شکلات ، چای ، کاکائو و برخی سودا و نوشیدنی های انرژی زا اشاره کرد.

مواد غذایی مضر برای فشار خون پایین

افراد باید از یک رژیم غذایی سالم استفاده کنند و هیچ غذای خاصی وجود ندارد که از آن ها اجتناب شود. با این حال ، کسی که فشار خون پایین دارد نباید گزینه های کم نمک را انتخاب کند.

ج) درمان فشار خون پایین در طب سنتی

کشمش

کشمش یکی از روش های درمان فشار خون پایین در طب سنتی و علم آیورودا است. با استفاده از کشمش می توانید فشار خون خود را متعادل کنید. برای درمان فشار خون پایین با کشمش، اعمال زیر را انجام دهید:

• 30الی 40 عدد کشمش را در فنجان آب به مدت یک شب بخیسانید.
• هنگام صبح کشمش ها را با معده خالی بخورید. همچنین می توانید آب کشمش خیس کشیده را بنوشید.
• این روش درمان فشار خون پایین را برای چند هفته یا یک ماه دنبال کنید.

ریحان

ریحان یکی از بهترین گزینه ها برای درمان فشار خون پایین در طب سنتی است؛ چرا که سرشار از ویتامین C، منیزیم، پتاسیم و اسید پانتوتنیک است. همچنین ریحان به تعادل ذهن کمک کرده و استرس را کاهش می دهد. برای بالا بردن فشار خون با ریحان، دستورالعمل زیر می تواند موثر باشد:

• آب 10 تا 15 برگ ریحان را بگیرید. یک قاشق چای خوری عسل به آن اضافه کنید.
• این آب را روزانه صبح با معده خالی بنوشید.
• همچنین می توانید چهار تا پنج عدد برگ ریحان را هرروز صبح بخورید.

شیرین بیان

ریشه شیرین بیان یکی دیگر از داروهای محبوب برای درمان خانگی فشار خون پایین ناشی از پایین بودن سطح کورتیزول در بدن است. ریشه شیرین بیان تجزیه کورتیزول را متوقف می کند و عملکرد آدرنالین سالم را حمایت می کند؛ همچنین در درمان خستگی آدرنال مؤثر است.

• یک قاشق چای خوری پودر ریشه شیرین بیان را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت 5 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد. سپس روزانه از آن مصرف کنید.
• شما همچنین می توانید کپسول 400-500 میلی گرمی ریشه شیرین بیان را برای چند روز مصرف کنید.

آب چغندر قند

آب چغندر خام برای درمان کم خونی و همچنین بالا بردن فشار خون مفید است. برای درمان فشار خون پایین، یک فنجان آب چغندر قند را دو هفته یک بار بنوشید.

بادام و شیر

بادام و شیر نیز می تواند برای درمان خانگی فشار خون پایین مورد استفاده قرار گیرد. برای بالا بردن فشار خون با استفاده از بادام و شیر، دستورالعمل زیر را انجام دهید:

• 6الی 5 عدد بادام را در آب به مدت 5 دقیقه خیس کنید.
• هنگام صبح پوست بادام را جدا کنید و بادام ها را له کنید تا خمیر شود.
• درنهایت این خمیر را به یک فنجان شیر گرم اضافه کنید و هرروز صبح بخورید.

رز ماری

رز ماری برای درمان فشار خون پایین مفید است زیرا سیستم عصبی مرکزی را تحریک می کند و گردش خون را بهبود می بخشد. برای رفع فشار خون پایین، روزانه 10 میلی لیتر از روغن رز ماری را با اضافه کردن به غذاهای خود مصرف کنید.

ج) درمان دارویی فشار خون پایین

از دارو های زیادی برای درمان فشار خون پایین موقع ایستادن استفاده می شود. برای مثال داروی فلودروکورتیزون که باعث افزایش حجم خون می شود، اغلب برای درمان افت ناگهانی فشار خون موقع ایستادن استفاده می شود. میدودرین نیز نام دارویی است که سبب تنگ شدن عروق خونی و بالا بردن فشار خون می شود و یک دارو برای درمان فشار خون پایین محسوب می شود.