چرا بزاق دهانم چسبناک است | بهترین روشهای درمانی چسبندگی بزاق دهان

چسبندگی بزاق دهان به دلایل مختلفی بروز پیدا می کند که اگر این مسأله در فردی طولانی مدت شد و همراه با علائم دیگری خود را نشان داد، باید توسط پزشک به طور دقیق تر بررسی شود تا تشخیص لازم در خصوص وضعیت سلامت فرد صورت گیرد. تانما در این مطلب علاوه بر بیان علل چسبندگی بزاق دهان، روش های درمان آن را ینز مطرح می کند؛

بزاق دهان چیست ؟

بزاق مایعی است که توسط غدد بزاقی دهان ترشح می شود. ۹۹٫۵ در صد ازاین مایع از آب تشکیل شده است و مابقی از الکترولیت ها، موکوس، گلبول های سفید خون، سلول های اپی تلیال، گلیکوپروتئین ها، آنزیم ها (مانند آمیلاز و لیپاز)، عوامل آنتی باکتریال مانند IgA ، هیدروژن پراکساید ، و لیزوزیم تشکیل شده است.

وظایف بزاق دهان

• آنزیم هایی که در بزاق وجود دارند، آغازگر فرایند گوارش مواد نشاسته ای و چربی هستند.
• بلع مواد غذایی به وسیله بزاق تسهیل می شود.
• سطح مخاط دهان به وسیله بزاق مرطوب نگهداشته می شود تا از ترک خوردن آن جلوگیری گردد.
• وجود بزاق، نقش مهمی در تامین سلامت سلامت دهان و دندان به عهده دارد. در مواردی مانند رادیوتراپی وتنفس دهانی که خشکی دهان وجود دارد، پوسیدگی دندان، ژنژویت و بیماری پریودنتال افزایش می یابد.
• برای اینکه گیرنده های حس چشایی مزه غذاها را تشخیص دهند، مواد شیمیایی باید در بزاق حل شوند.
• پیشنهاد شده است که در بزاق ترکیبی به نام کربنیک آنهیدراز وجود دارد که نقش مهمی در حس چشایی ایفا می کند.
• تنظیم pH(میزان اسیدی بودن) دهان برعهده بزاق است. غلظت یون ها در آن در حد فوق اشباع است که برای جلوگیری از رسوب این یون ها، پروتئین های ویژه ای درآب دهان وجود دارد. بنابراین، یون های بزاق همیشه آمادگی دارند تا pH دهان را بین ۶/۲ تا ۷/۴ نگه دارند (pH خنثی برابر با ۷ است.)

علل چسبندگی بزاق دهان

اشعه

گاهی افرادی که در ناحیه گردن و سرشان پرتو درمانی می شوند، درجات مختلفی از غلظت بزاق پیدا می کنند. پرتودرمانی می تواند با تحریک غدد بزاقی روند تولید بزاق را کم کند؛ درنتیجه، بزاق فرد چسبنده و غلیظ می شود.

سندرم خشکی دهان

زمانی که غدد بزاقی موجود در دهان بزاق کافی تولید نکنند، در دهان تان احساس تشنگی یا خشکی می کنید. یکی از نشانه های سندرم خشکی دهان ، قوام یا غلظت بزاق است؛ زیرا دهان رطوبت کافی برای رقیق کردن بزاق ندارد.

کم آبی

اگر میزان ازدست رفتن مایعات بدن بیشتر از میزان دریافت شده باشد، دچار کم آبی می شوید. خشکی دهان یکی از علائم کم آبی بدن است و بزاق شما در پاسخ به کمبود مایعات غلیظ می شود.

آبریزش از قسمت عقب بینی و سینوس ها

گلو و بینی شما برای تصفیه مواد خارجی، حفظ رطوبت غشای بینی و مبارزه با عفونت، مخاط تولید می کنند. اما گاهی اوقات، به ویژه در زمان سرماخوردگی یا ابتلا به حساسیت فصلی، بدن مخاط اضافی تولید می کند. مخاط پشت بینی یا گرفتگی بینی باعث می شود که از راه دهان نفس بکشید. این کار سبب خشک شدن دهان و غلیظ شدن بزاق می شود.

عوارض جانبی داروها

بعضی از داروها سبب غلیظ شدن بزاق می شوند. به بعضی از آنها در ادامه اشاره شده است:

• داروی های ضداحتقان
• آنتی هیستامین ها
• داروهای ضدافسردگی و داروهای ضداضطراب
• داروهای فشارخون
• داروهای ضددرد
• شل کننده عضلات
• داروهای شیمی درمانی

بارداری

تغییرات هورمونی در بارداری می تواند سبب غلیظ تر شدن بزاق شود. حتی بعضی افراد به ترشح بیش ازحد بزاق یا سیالوره دچار می شوند.

سنگ مجرای بزاقی

گاهی اوقات توده ای از مواد معدنی کریستاله شده در غدد بزاقی ایجاد می شود. این مشکل از تولید بزاق جلوگیری می کند و بزاق تولیدشده غلیظ می شود.

بیماری اعصاب حرکتی

بیماری های اعصاب حرکتی انتهایی پیش رونده مانند ای ال اس ALS) یا بیماری لوگهریگ) می توانند موجب مشکلاتی در غلظت بزاق و افزایش مخاط شوند. گاهی افراد مبتلا به این بیماری ها این دو نشانه را پیدا می کنند: دشواری در بلع؛ مشکل در پاک سازی مجرای تنفسی خود از مخاط یا بزاقی که در نتیجۀ بیماری ایجاد شده است.

اگر فرد مبتلا به بیماری اعصاب حرکتی دچار کم آبی شود، از دهان نفس می کشد یا تمایل دارد دهان خود را باز نگه دارد. این کار می تواند شرایط را بدتر کند. بیماری اعصاب حرکتی یکی از علل نادر غلیظ شدن بزاق است.

اختلالات غدد بزاقی

بیماری هایی مانند سرطان یا سندرم شوگرن (jogren syndrome) می توانند روی غدد بزاقی تأثیر بگذارند و موجب خشکی دهان یا انسداد مجرای بزاقی شوند. درنتیجه، بزاق غلیظ می شود.

سیستیک فیبروزیس

سیستیک فیبروزیس نوعی بیماری ژنتیکی است که در نتیجۀ آن تولید مخاط، عرق و هضم آنزیمی داخل سلول تغییر می کند. مایعاتی مانند بزاق به طور طبیعی باید رقیق و یکدست باشند. باوجوداین، درنتیجۀ نقص ژنتیکی، غلیظ و چسبنده می شوند و مسیر خروجی آنها در بدن مسدود می شود.

کاندیدیازیس

این مشکل توسط قارچ کاندیدا ایجاد می شود, بنابراین اگر بزاق غلیظی همراه با لکه های سفیدی در دهانتان دارید، این می تواند نشانه ای از قارچ دهانی باشد که نیاز به درمان ضد قارچی دارد.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن لایه های داخلی دستگاه تنفس فوقانی را تحریک می کند، که باعث افزایش تولید مخاط میشود.در نتیجه، افراد سیگاری ممکن است احساس کنند که گلوهایشان چسبنده است. سرفه با مخاط ممکن است در برخی از افراد سیگاری رخ دهد.

اختلالات خود ایمنی

برخی از بیماری های خودایمنی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک می توانند باعث ایجاد بزاق شوند.

گاستروانتریت

داشتن گاستروانتریت ممکن است بر تولید بزاق تاثیر بگذارد و قوام آن را افزایش دهد.

ریفلاکس معده (gerd)

اسید تولید شده توسط معده از طریق مری عمل می کند, بنابراین دهان بزاق اضافی برای مبارزه با اسیدیته ترشح می کند.

علائم عفونی بودن غدد بزاقی

• مزه غیرمعمول یا بد در دهان
• تب بالا
• خشکی بیشتر از معمول در دهان
• درد شدیدی که بیش از چهار ساعت طول می کشد
• مشکل در باز کردن دهان
• درد یا فشار هنگام خوردن
• قرمزی و یا ورم در گردن و صورت

درمان چسبندگی بزاق دهان

الف) درمان خانگی چسبندگی بزاق دهان

• تغییر دارو (با پزشک خود مشورت کنید اگر دهان خشکتان اثر جانبی داروی شما است)
• مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دوبار در روز
• استفاده از جایگزین های بزاقی از دندان پزشک یا پزشک
• اجتناب از تنباکو, کافئین, شستشو دهنده ساینده دهان, الکل, نوشیدنی های الکلی, غذاهای تند و ادویه ای, آب پرتقال و قهوه
• برداشتن یک بخش یا کامل دندان مصنوعی قبل از خوابیدن در شب
• استفاده از درمان های غیر تجویزی برای دهان خشک (خمیر دندان, ژل ها و خمیر دندان)
• استفاده از جایگزین های بزاقی غیر تجویزی
• نوشیدن8 تا 10 لیوان مایعات در روز (اما آرام و کم کم ، ولی در زمان زیاد تا تولید بزاق تحریک شود)
• مکیدن قطعات یخ
• استفاده از بخور در اتاق خواب هنگام خواب
• اجتناب از غذاهای سخت یا ترد که می تواند داخل دهان را خشک کند یا ببرد
• جویدن کامل قبل از قورت دادن
• کاهش یا حذف مصرف شکر و محدود کردن مصرف نمک
• مشورت با پزشکتان برای توصیه های غذایی شامل اطلاعات درباره نوشیدنی ها و غذاهایی که می تواند شرایط شما را بدتر کند
• خوردن غذاهای نرم و پوره ای تا حد امکان و پرهیز از غذاهای چسبنده مانند کره بادام زمینی (یا هر غذایی دیگری که به دندان ها یا سقف دهان می چسبد(
• تمیز کردن دهان قبل و بعد از هر وعده غذایی با شستشو دهنده ها و یا آب
• مشورت با پزشک درباره استفاده از جایگزین های غذایی مایع برای دریافت غذای کافی و جلوگیری از خشک کردن دهان خود

ب) درمان چسبندگی بزاق دهان با تغذیه

• خوردن غذاهای جویدنی, مکیدن آب نبات سفت و یا جویدن آدامس برای تحریک عملکرد غده بزاقی
• از محصولات لبنی کم چرب استفاده کنید.
• سعی کنید از محصولات شیر پخته شده استفاده کنید.
• اگر شیر باعث ضخیم شدن بزاق می شود, محصولات لبنی را با سویا تعویض کنید.
• نوشیدنی های قندی یا ترش مانند چای یخ, لیمو و نوشیدنی های لیمویی مصرف کنید.
• آناناس یا انبه بخورید تا بزاق ترشح شود.
• کمی فلفل قرمز را با انگشت خود فشار دهید، سپس انگشت خود را اطراف زبان خود بمالید، برای مدتی ممکن است احساس سوزش کنید اما غدد بزاقی شما تحریک خواهند شد. همچنین برای درمان خشکی دهان می توانید پودر فلفل قرمز را در سوپ، سالا و سایر وعده های غذایی خود اضافه کنید

پرهیز غذایی

• گوشت خشک, مرغ, ماهی بدون سس
• نان خشک, پاستا, چوب شور, غلات خشک
• موز, میوه های خشک, سبزیجات (مگراینکه در آب خیس شوند)
• کلوچه, کیک, پای (مگر اینکه در آب خیس شوند)

ج) توصیه های طب سنتی برای رفع غلظت بزاق دهان

لیمو، شکر و آب

• شکر و آب را به نسبت های مساوی در یک قابلمه کوچک بریزید, بجوشانید تا زمانی که شکر حل شود.
• بعد اجاق را خاموش کنید و آب را خنک کنید. یک لیمو با پوسته نازک انتخاب کنید، چون آب بیشتری دارد.
• قبل از اینکه لیمو ترش را فشار دهید, می توانید کمی لیمو بنوشید تا کمی راحت تر شود.
• همه مواد را باهم مخلوط کنید و سپس بنوشید.

سنبل هندی و لیمو

سنبل هندی را ریز کنید. آب, شکر, و سنبل هندی را به مدت 10 دقیقه بجوشانید. اجاق را خاموش کنید و برگ ها را بردارید و خنک کنید.آب را صاف کنید و لیمو ترش را فشار دهید. از این عصاره استفاده کنید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.

جوش شیرین

جوش شیرین، نمک، شکر، آب لیمو را به آب اضافه کنید و خوب هم بزنید و بنوشید. این مخلوط به جلوگیری از کمبود آب بدن کمک می کند.اگر شما به طور منظم آن را 1-2 بار در روز مصرف کنید، این یک درمان موثر در خشکی دهان است.

عسل و لیمو

• عسل را به آب اضافه کنید و آن را خوب تکان دهید.
• آب و عسل را به مدت 10 دقیقه بجوشانید و اجازه دهید خنک شود.
• اجاق را خاموش کنید. پوست لیمو و لیمو را به آن اضافه کنید.
• از این روش برای رسیدن به نتایج مورد انتظار 1--2 بار در روز استفاده کنید.

چای زنجبیل

چند تکه زنجبیل را به یک فنجان چای گرم اضافه کنید و سپس از آن لذت ببرید.نوشیدن این نوع چای بعد از شام بهترین گزینه است. چای زنجبیل به تصفیه سموم بدن کمک می کند و دهان خشک را درمان می کند و ریه ها را گرم نگه می دارد و از آنفولانزا، سرفه و دیگر بیماری های شایع جلوگیری می کند.

زنجبیل ، نمک و سرکه

زنجبیل را به تکه های نازک ببرید و سپس در سرکه خیس کنید، کمی نمک اضافه کنید و سپس آن ها را به خوبی مخلوط کنید. مخلوط را با آب ترکیب کنید و بنوشید و لذت ببرید. این روش را 1-2 بار در روز برای رسیدن به نتایج مورد انتظار خود بنوشید.

آلوئه ورا و عسل

• یک مشت برگ آلوئه ورا، و کمی عسل خالص را آماده کنید.
• آلوئه ورا را به دقت تمیز کنید و سپس پوسته سبز آن ها را با دقت جدا کنید. آلوئه ورا را به مدت 1 ساعت در آب بیندازید، تا به حذف صمغ آلوئه ورا به طور کامل کمک کنید.
• آلوئه ورا و عسل را به مخلوط کن اضافه کنید و سپس کمی آب بریزید.
• 1الی 3 بار در روز (15 دقیقه قبل از غذا) در بخورید، هر دفعه 20 میلی لیتر (1 قاشق سوپ خوری.)

دانه های گلپر

روش اول) فقط دانه های گلپر

این روش بسیار ساده است.برای اجرای این روش فقط یک دانه گلپر کوچک را بردارید و آن ها را بجوید.این کار می تواند به شما کمک کند دهان خشکتان را درمان کنید.

روش دوم) گلپر و لیمو

2 قاشق سوپ خوری گلپر را در طول شب خیس کنید و آن ها را در صبح بجوشانید.آب را صاف کرده و عصاره لیمو را به آن اضافه کنید. هر روز صبح به مدت 2 هفته آن را با معده خالی بنوشید.

کرفس

200 گرم کرفس و 100 میلی لیتر آب تصفیه شده را آماده کنید. کرفس را خرد کنید و آن را به تکه های کوچک برش دهید و در مخلوط کن بریزید، تا آبش را بگیرید. 100 میلی لیتر آب تصفیه شده را بریزید و مخلوط را بنوشید.

مالش روغن

• یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا کنجد را درون دهان خود قرار دهید.
• به مدت 10 دقیقه درون دهان خود بازی دهید و سپس آن را تف کنید.
• حال دهان خود را با آب گرم شستشو دهید و دهان خود را مسواک بزنید.
• این روش را روزانه پس از خوردن صبحانه برای درمان خشکی دهان تکرار کنید.

روغن هسته انگور

مقداری روغن هسته انگور را دور دهان خود بمالید، این کار را قبل از خواب انجام دهید. سپس در هنگام صبح روز بعد دهان خود را با آب گرم سستشو دهید و مسواک بزنید، این کار را هر شب قبل از خواب برای درمان خشکی دهان انجام دهید.

هل

• جویدن دانه های هل دهان را مرطوب می کند و بوی بدن دهان را از بین می برد.
• بعد از هر وعده غذایی یا هر زمان که دهان خشک می شود دانه هل بجویید.
• همچنین می توانید 1 قاشق غذاخوری پودر هل را به یک لیوان آب جوش اضافه کنید و 10 دقیقه اجازه دهید دم بکشد سپس آن را میل کنید، این عمل را روزی 1 یا 2 بار تکرار کنید.
• همچنین می توانید برای درمان خشکی دهان، دهان خود را با چای هل دار ولرم 2 بار در روز شستشو دهید.

دانه رازیانه

روزانه یک مشت دانه رازیانه بجوید یا اینکه می توانید مقادیر مساوی از رازیانه و شنبلیله را باهم مخلوط کنید و در یک تابه بپزید و پس از له کردن آنها مقداری نمک اضافه کنید و نصف قاشق غذاخوری از این مخلوط را بعد از هر وعده غذایی میل کنید.