یبوست بارداری چیست و به چه دلایلی ایجاد می شود ؟

یبوست بارداری مشکل رایجی است که نیمی از زنان باردار به آن دچار می شوند. یکی از دلایل آن، افزایش هورمون پروژسترون است که حرکت ماهیچه های صاف کل بدن مثل ماهیچه های روده را کند می کند. این موضوع به این معناست که غذا از روده آرام تر عبور می کند و زمانی که با بزرگ شدن رحم فشار روی رودۀ شما بیشتر شود، این مشکل نیز بیشتر خواهد شد. در این مطلب از تانما با روش های پیشگیری از یبوست بارداری آشنا می شوید.

درمان یبوست باردای

یبوست بارداری چیست

یکی از مشکلات شایعی که غالبا مادران باردار را درگیر می کند، تغییرات عمده در دستگاه گوارش و ابتلا به یبوست است. منظور از یبوست یا خشکی مزاج سفت شدن مواد زائده در روده است که در این صورت دفع با مشکل رو به رو می شود، همچنین یبوست می تواند دفع منظم را با اختلال مواجه کند.

عارضهٔ یبوست معمولاً اتفاقی جدی نیست اما گاهی می تواند علامت مشکل دیگری باشد. اگر یبوست شدید دارید که با درد شکمی همراه است یا به دنبال آن دچار اسهال یا لخته و دفع خون هستید، لازم است با پزشکتان تماس بگیرید.

حرکت های روده و دفع سخت مدفوع می تواند هموروئید را بدتر و در نتیجه سیاهرگ ها را در ناحیۀ مقعد ملتهب کند. هموروئید می تواند آزاردهنده باشد، هرچند به ندرت مشکلی جدی خواهد بود و در بیشتر موارد، به زودی پس از تولد نوزاد از بین می رود.

درمان یبوست در بارداری

برای درمان یبوست در بارداری، روش های متفاوتی وجود دارد،که می توان بی خطر ترین و یا کم خطر ترین آن را انتخاب کرد.

مصرف فیبر کافی

یکی از مهمترین علل در ایجاد یبوست، رژیم غذایی نادرست است، برای همین توصیه می شود، رژیم غذایی سرشار از فیبر باشد. فیبر ماده ای مغذی است، که بدن انسان قابلیت هضم آن را ندارد، در نتیجه فیبر در روده ها تجمع کرده و باعث افزایش حجم مدفوع می شود که از این طریق یبوست رفع خواهد شد.

مصرف آب

آب عنصری حیاتی برای بدن است، که نقش اساسی در درمان یبوست دارد. مصرف آب در نرم شدن مدفوع و رفع خشکی اجابت مزاج موثر است. به طور متوسط هر فرد باید روزانه 8 الی 10 لیوان آب مصرف کند.

ورزش و تحرک

ورزش و تحرک کافی می تواند با بهبود حرکات روده به درمان یبوست بپردازد. بهترین ورزش در دوران بارداری پیاده روی است.

درمان خانگی یبوست بارداری

یبوست و مشکلات ناشی از آن یکی از دردسرهای دوران بارداری محسوب می شود که تعداد زیادی از مادران باردار را گرفتار می کند، گرچه تغییرات هورمونی، مصرف مکمل آهن و ... از دلایل اصلی ابتلا به یبوست بارداری محسوب می شود، اما می توان این عارضه را نیز با کمک درمان های خانگی تا حد زیادی بهبود بخشید و یا حتی برطرف کرد.

مصرف فیبر

مواد غذایی سرشار از فیبر به دفع راحت مدفوع و پیشگیری از یبوست بارداری کمک می کنند. نان و غلات کامل، حبوبات (نخود و لوبیا)، میوه و سبزیجات تازه (خام یا نیم پز و همراه با پوست ) و میوه های خشک مصرف کنید، به سراغ خوردنی های سبز رنگ بروید، نه تنها سبزیجات بلکه میوه های سبز مانند کیوی شیرین و آبدار ملین بسیار خوبی هستند. تلاش کنید روزانه 25 تا 35 گرم فیبر مصرف کنید، برای این کار می توانید برچسب روی محصولات را بخوانید اما نیازی به محاسبه اعداد نیست، فقط مواد غذایی پر فیبر را انتخاب کنید. هنگام خرید توجه داشته باشید که باید از مواد یبوست آور، غلات فرآوری شده مانند نان سفید، برنج سفید، ماکارونی تصفیه شده و غلات فرآوری شده صبحانه پرهیز کنید.

برای پیشگیری از یبوست بارداری به خودتان فرصت بدهید

اگر به رژیم غذایی غنی از فیبر عادت ندارید، یکباره به سراغ آن نروید. اگر تا کنون از این مواد استفاده نکرده اید، شروع مصرف 35 گرم از آنها در روز می تواند موجب نفخ و گاز معده شود. بجای آن می توانید به آرامی به هر وعده غذایی خود کمی فیبر اضافه کنید، بطور مثال به مرغ خود کمی کلم بروکلی بخارپز و برنج قهوه ای اضافه کنید، اما بهتر است تمام مواد فیبردار را یکجا مصرف نکنید، مثلاً در یک وعده از تمامی کلم بروکلی بخارپز، برنج قهوه ای، سالاد، یک کاسه لوبیا و آلو بخارا بطور همزمان مصرف نکنید. بهتر است به بدن خود زمان دهید تا به رژیم غذایی جدید عادت کند.

پرخوری نکنید

وعده غذایی حجیم مسیر گوارشی شما را بند می آورد و موجب انباشتن غذا می شود. سعی کنید به جای سه وعده غذایی بزرگ 6 وعده غذایی سبک در روز داشته باشید. در این صورت باد و نفخ کمتری ایجاد می شود.

آب بخورید

روزانه هشت لیوان پر از مایعاتی مانند آب، آبمیوه یا آب سبزیجات، آب گوشت و غیره به شما کمک می کنند که جامدات موجود در طول سیستم گوارشی شما براحتی به حرکت در بیایند و مدفوع آسان و نرمی داشته باشید. آب آلوچه همیشه در بالای لیست قرار دارد چرا که ملین بسیار موثری است. سعی کنید وقتی که دچار یبوست می شوید کمی از آن بنوشید و اگر برای خوردن آن به تنهایی مشکل دارید آنرا با سایر میوه ها و آب میوه ها ترکیب کنید. روش مناسب دیگر برای به حرکت در آوردن مواد غذایی در سیستم گوارشی حرکت در استخر آب گرم معدنی، آب داغ و لیمو است. این کار باعث تحریک حرکات حلقوی و تشکیل انقباضات روده می شود که درمان یبوست بارداری می کند.

برای پیشگیری از یبوست در بارداری برای توالت رفتن زمان بندی داشته باشید

در صورت امکان سعی کنید پس از غذا در مکانی حضور داشته باشید که مجهز به توالت باشد تا در صورت نیاز بدون هیچ استرسی از آن استفاده کنید. بطور مثال اگر قصد دارید ساعت 8 صبح از منزل خارج شوید، آب آلو یا فیبر خود را تا ساعت 7 میل کنید. اگر قرار است غروب به بیرون بروید، باید صبر کنید تا به خانه باز گردید و سپس یک کاسه برگه زردآلوی بخورید.

برای درمان یبوست در بارداری مکمل ها و داروهای خود را قطع نکنید

متاسفانه بسیاری از مکمل های مفید بارداری مانند کلسیم، آهن و ویتامین های دیگر می توانند باعث یبوست شوند. همچنین داروی اسید معده نیز می تواند یبوست را تشدید کند. بنابراین بهتر است با پزشک خود درباره جایگزین کردن مکمل های آهن با جذب آهسته و تغییر مقدار مصرف آنها تا زمان بهبودی کامل مشورت کنید.

ورزش منظم

ورزش منظم در دوران بارداری حرکات منظم روده را تقویت می کند. حتی 10دقیقه قدم زدن می تواند به درمان یبوست بارداری کمک کند. بنابراین پس از بیدار شدن یک پیاده روی ساده را به همراه کمی آجیل در برنامه خود قرار دهید.

مصرف پروبیوتیک ها

بله باکتری خوب هم وجود دارد. پروبیوتیک اسیدوفیلوس که در ماست نیز یافت می شود موجب فعال کردن باکتری های روده برای هضم بهتر غذا و حرکت دادن محتویات روده می شود.

درمان دارویی یبوست بارداری

دارویی که پزشک تجویز کرده باشد خطرناک نیست.توصیه می شود در بارداری سعی کنید از بروز یبوست جلوگیری کنید تا به مصرف داروهای رفع یبوست نیاز نداشته باشید. مصرف سبزیجات تازه و تمیز، استفاده از حبوبات در غذاها و روغن زیتون در سالادها ، نوشیدن آب به مقدار کافی و همچنین ورزش کردن می تواند به جلوگیری از یبوست کمک کند.

برای رفع یبوست در بارداری نیز می توانید از خوراکی های ملین طبیعی مانند انجیر، آلو و کاهو استفاده کنید و از خوراکی هایی مانند انار ، موز و خرمالو که ایجاد یبوست می کند، خودداری کنید. اگر مشکلتان با اصلاح تغذیه برطرف نشد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است حتی در صورت امکان، مصرف قرص آهن شما را قطع یا به شکل دیگری آهن مورد نیازتان را تأمین کند. در صورت تجویز داروهای ملین، آنها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.

ملین های گیاهی (گرانول پسیلیوم)

گفته شده است که مکمل های فیبردار شبیه به فیبر موجود در غذا و رژیم غذایی عمل می کنند. آنها حجم زیادی از فیبر را به مدفوع وارد کرده و باعث حفظ آب برای حرکات روده می شود.12 الی 24 ساعت پس از مصرف، مؤثر واقع خواهند شد و هیچ مشکلی برای بارداری ایجاد نمی کند زیرا وارد خون نمی شود. متاموسیل، متیل سلولز، کاربوکسی متیل سلولزواسترسولیا ملین هایی از این گروه هستند.

ملین نرم کننده مدفوع

آنها سبب نفوذ آب و چربی به مدفوع شده و آن را وادار می کند، سریع از دستگاه گوارش عبور کند. آنها 12 الی 72 ساعت پس از مصرف موثر واقع می شوند. طبق تحقیقات انجام شده عوارضی برای این دارو وجود ندارد. بنابراین این ملین ها برای مصرف در دوران بارداری ایمن مطرح شده است. دوکوزات سدیم از این قبیل دارو ها می باشد.

ملین محرک

این قبیل داروها پوشش دیواره روده را تحریک کرده و سرعت حرکات روده را بالا می برد. آنها درد و ناراحتی را ظرف مدت 6 الی 12 ساعت تسکین می دهند. مصرف این داروها هیچ ضرری برای کودک ندارد زیرا احتمال جذب حداقل دارد. اما، استفاده طولانی مدت از آن می تواند عوارض جانبی چون عدم تعادل الکترولیت در مادر را به همراه داشته باشد. سنا و بیزاکودیل به عنوان داروهای بی خطر، البته در دوز پایین، توصیه شده اند.

ملین اسمزی

این ملین ها به وسیله کشیدن آب به داخل دستگاه گوارش از بافت های اطراف سبب نرم شدن مدفوع می شود. مدت 30 دقیقه الی 6 ساعت پس از مصرف دارو اولین علائم بهبودی ظاهر خواهد شد. مصرف آنها، هیچ اثرات منفی ای روی جنین نخواهد داشت. مصرف طولانی مدت این قبیل داروها ممکن است عوارض جانبی مشابه با ملین های محرک به همراه داشته باشد (البته برای سلامتی مادر). سدیم بیو فسفات، منگنزیم هیدروکسید، داروهای شیرین از جمله: پلی اتیلن گلیکول، لاکتولوز از انواع داروهای اسمزی مؤثر هستند. باوجود اثر بخشی آنها، ملین ها تنها به عنوان دومین گزینه درمانی تجویز شده اند و این به خاطر برخی از اثرات جانبی که به همراه دارند، می باشد.

علل یبوست بارداری

کاهش مصرف خوراکی ها و آب

اغلب مادران باردار در طی این دوران دچار حالت تهوع و حساسیت به بوی غذا می شوند، در نتیجه مقدار غذای مصرفی خود را کاهش می دهند و این می تواند به یبوست بیانجامد.

تغییرات هورمونی

بارداری همراه با ترشح مقدار زیادی هورمون در بدن است، نتیجه این امر شل شدن برخی از عضلات بدن است. یکی از مهمترین این هورمون ها پروژسترون است. این هورمون می تواند با شل کردن عضلات بدن، باعث کاهش حرکات روده شده که در این صورت یبوست ایجاد شود.

رژیم غذایی

یبوست چه در بارداری و چه در دوران های دیگر رابطه ای مستقیم با تغدیه دارد. رژیم غذایی کم فیبر و چرب موجب یبوست می شود.

کم تحرکی

اغلب مادران باردار تصور می کنند، چون در دوران حساسی قرار دارند، نباید تحرک داشته باشند و مدام یک جا می نشینند. این افراد باید توجه داشته باشند، این عمل می تواند زمینه ساز بسیاری از بیماری ها و مشکلات شود. اولین مشکل در این مورد یبوست بارداری است که می تواند به هموروئید یا بواسیر در آینده بیانجامد.

رشد جنین

رشد جنین در رحم می تواند عاملی برای یبوست شود.

نشانه های یبوست بارداری

از آن جایی که با آغاز دوران بارداری تغییرات زیادی در بدن هر زنی رخ می دهد، ممکن است پیدا کردن علت آن ها و پیگیری آنچه که در بدن این زنان روی می دهد، برای مادر باردار و دکتر معالج او کمی مشکل باشد.

• هر حرکت روده و دفع مزاج 1 الی 2 روز فاصله پیش آید، آگاه باشید که دچار یبوست بارداری شده اید.
• به خاطر داشته باشید که اگر مدفوع شما در دوران بارداری آنقدر سفت و سخت شده باشد که با دشواری از روده هایتان عبور کند، احتمال دارد که دچار یبوست در بارداری شده باشید.
• همچنین، زن باردار مبتلا به مشکل یبوست، درد زیادی را در ناحیه شکم خود در حال عبور مدفوع با زور تجربه خواهد کرد.
• فرد مبتلا به یبوست در بارداری، با دفع کم مدفوع باز احساس نفخ "کاملی" را در بدنش احساس خواهد کرد.
• در نهایت، یادتان باشد که اگر مدفوع زن بارداری طوری سفت و سخت شود که حتی با خروج از روده ها باعث خونریزی کردن ناحیه رکتوم او شود، حتما دچار یبوست در بارداری شده است.

پیشگیری از یبوست بارداری

غذاهای پرفیبر، مانند غلات سبوس دار و نان، برنج قهوه ای، لوبیا، و میوه های تازه و سبزیجات را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. افزودن چند قاشق غذاخوری سبوس گندم فرآوری نشده به غلات در صبح و سپس نوشیدن یک لیوان آب می تواند در بهبود این وضعیت کمک کند؛ اگرچه ممکن است چند روز طول بکشد تا بتوانید تفاوت را احساس کنید.

مقدار زیادی آب بنوشید

حداقل شش تا هشت لیوان در روز. روزانه یک لیوان آب میوه به ویژه آب آلو نیز می تواند مفید باشد. برای بعضی افراد نوشیدن مقداری مایع گرم بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب ، به حرکت مواد در بدن مفید است.

به طور منظم ورزش کنید

پیاده روی، شنا، دوچرخه ثابت، و یوگا، همگی در بهبود یبوست به شما کمک کرده و احساس سلامتی بیشتری را در شما ایجاد می کنند.

اجابت مزاج

روده شما به احتمال زیاد بعد از صرف غذا فعال خواهد بود؛ بنابراین، پس از هر وعده غذایی زمانی برای اجابت مزاج اختصاص دهید. به بدن خود گوش کنید. زمانی که احساس می کنید نیاز دارید از سرویس بهداشتی استفاده کنید، هرگز آن را به تأخیر نیندازید.

ویتامین ها

اگر مولتی ویتامین های دوران بارداری شما شامل دوز زیاد آهن است (و شما نیز کم خونی ندارید)،می توانید با پزشک خود مشورت کنید و از او بخواهید که آن مکمل دیگری که میزان آهن کمتری دارد، جایگزین کند.

در صورتی که راهکارهای فوق کمکی به بهبود وضعیت شما نکرد، با پزشک خود مشورت کنید و در صورت لزوم از داروهای بدون نسخه یا مسهل استفاده کنید.
در برخی موارد، این عارضه ممکن است علامت مشکل دیگری باشد. اگر شما به یبوست شدید و دردهای شکمی و گهگاه اسهال مبتلا هستید، و یا مخاط و خون دفع می کنید، فوراً با ماما یا پزشک خود تماس بگیرید.
همچنین، فشار آوردن به شکم در هنگام اجابت مزاج یا دفع دردناک، می تواند به بروز یا تشدید هموروئید، که رگ های متورم در ناحیه مقعد هستند، شود.
هموروئیدها ممکن است بسیار دردناک و آزاردهنده باشند، اگرچه به ندرت باعث بروز مشکلات جدی می شوند. در اغلب موارد، اندکی پس از تولد نوزاد از بین می روند. با این حال، اگر درد آن شدید است و دچار خونریزی مقعدی شده اید، به منظور ارزیابی وضعیت خود با پزشک یا ماما تماس بگیرید.

عوارض یبوست بارداری

یبوست در بارداری شایع هست و با عوارضی نظیر هموروئید و بی اشتهایی و افسردگی همراه است. فعالیت فیزیکی و تحرک باعث کاهش یبوست می شود. استرس نیز باعث تشدید و افزایش یبوست می شود.و شایع ترین نوع عارضه یبوست بارداری شقاق مقعد می باشد.