بهترین روشهای درمان انگل دمودکس در پوست و مو کدامند | حتما بخوانید

انگل دمودکس مایت یک انگل شایع در پوست و موی افراد است که هنگامی که بدن فرد به هر دلیلی ضعیف می شود، قدرت تکثیر و انتقال پیدا می کند. از علائم وجود دمودکس در مو و پوست می توان به خارش و خشکی پوست، ریزش مو و سایر التهابات پوستی اشاره کرد. تانما در این مطلب به بررسی اثرات انگل دمودکس بر مو و پوست پرداخته است؛

انگل دمودکس چیست ؟

دمودکس مایت نوعی انگل میکروسکوپی است که بدنی شفاف دارد و با چشم قابل مشاهده نیست. این انگل از چربی، املاح، ویتامین ها و مواد مغذی که در لایه های مختلف پوست وجود دارد،تغذیه می کند. دمودکس در دسته بندپایان قرار دارد که نزدیکترین اقوام آنها در میان حشرات، عنکبوتها و کنه ها هستند.

این جاندار ریز معمولا عامل بیماری محسوب نمی شود اما در صورتیکه سیستم بدنی انسان بنا به دلایل مختلف ضعیف شود، انگل های دمودکس فرصت تکثیر پیدا می کنند. به این ترتیب مواد مغذی پوست و موی بیشتری را مصرف کرده که این امر باعث بروز اختلال در بافت ها می شود.

تاریخچه انگل دمودکس

دانشمندان بیش از یک قرن گذشته انگل دمودکس را شناخته اند اما تا چند سال قبل توجه چندانی به آن ننموده اند و لذا این انگل به عموم مردم معرفی نشده بود. محققین دریافته اند که انسانها از گذشته های دور، یعنی از حدود 20 هزار سال پیش میزبان این جانداران بوده اند اگر چه امروزه به دلیل افزایش جمعیت جوامع شهری و اماکن عمومی و بویژه مراکزی که در انتقال انگلها موثرند، مانند آرایشگاهها و باشگاههای ورزشی و استخرها و غیره شیوع بیشتری پیدا کرده است.

چرخه حیات انگل دمودکس مایت چگونه است؟

چرخه حیات این مایت ها 5 مرحله است. مایتهای دمودکس شبها در سطح پوست انسان جفتگیری میکنند و پس از حدود 12 ساعت داخل فولیکولهای مو و یا غدد سباسه تخم گذاری میکنند. هر مرحله تخم گذاری حدود 50 تا 60 تخم بهمراه دارد که در فولیکول و غدد چربی قرار میگیرند.

تخمها پس از چند روز تبدیل به لارو و نوزادان شش پا می شود که پس از طی یک هفته بالغ میشوند تا به چرخه تولید مثل وارد شوند. دوره بلوغ تا بزرگسالی آنها حدود یک هفته میباشد و طول عمر یک انگل دمودکس در حدود 30 تا 90 روز است.
این جانداران تمامی مواد زائدی که در طول زندگی در بدنشان تولید میشود درون بدن نگه میدارند تا زمانی که بمیرند. انگل های دمودکس انگل هایی می باشند که در فولیکول های مو و غدد چربی پوست انسان زندگی میکنند. انگل دمودکس به سادگی از چربی پوست و محصولات آرایشی و بهداشتی تغذیه میکند.

انواع دمودکس مایت کدامند؟

تا کنون حدود شصت و پنج گونه از انگل دمودکس مایت شناخته شده است که تنها دو گونه از این انگلها در پوست انسان زندگی می کنند که هر دو اغلب به نام مایت یا همان انگل عنکبوتی مو نامیده می شوند.

دمودکس فولیکولاروم (Demodex folliculorum)

دمودکس فولیکولارم رایج ترین نوع انگل های دمودکس است و داخل غدد چربی (غدد سباسه) بر روی پوست زندگی می کند و از سلول های مرده پوست تغذیه می کند. این انگل بیشتر در اطراف چشم تکثیر می شود و بر روی پلک ها و مژه ها تأثیر نامطلوب می گذارد. البته جای نگرانی وجود ندارد زیرا وجود مقادیری از این انگل بر روی پوست امری عادی است.

انگل دمودکس برویس (Demodex brevis)

انگل دمودکس برویس به انگل غدد سباسه (غدد چربی) معروف است . دمودکس برویس در غدد چربی فولیکول موهای انسان زندگی کرده و ارتباط نزدیکی با انگل دمودکس فولیکولاروم دارد. دمودکس برویس برخلاف فولیکولاروم می تواند در سرتاسر بدن پراکنده شود.

شیوع انگل دمودکس مایت

تراکم دمودکس در سالمندان، افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، افراد مبتلا به سرطان، بیماری های کبدی، ایدز و دارای پوست چرب شایع تر است. دمودکس برویس بیشترین شیوع را در بین افراد ۲۰ تا ۳۰ ساله دارد، زیرا میزان سیبوم در این دوره زمانی به بیشترین مقدار خود می رسد.

این انگل ها دراز آنجا که تولید سیبوم در کودکان زیر ۵ سال بسیار کم است،انگل دمودکس به ندرت در کودکان دیده می شودعلاوه بر این، دمودکس برویس و فولیکولاروم در مردان نسبت به زنان شیوع بیشتری دارد.البته دلیل ان هنوز چندان مشخص نیست.

افراد مستعد ابتلا به انگل دمودکس چه کسانی هستند؟

انگل دمودکس مایت می تواند به همه افراد سرایت کند.با این وجود، برخی از افراد شرایطی دارند که شانس بیشتری برای ابتلا به این انگل پیدا خواهند کرد:

• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند : سیستم ایمنی بدن می تواند بدلیل سبک زندگی ناسالم ؛ بالا رفتن سن یا مصرف داروهای کورتیکواستروئیدها یا داروهای مربوط به بیماری ایدز ،سرطان ضعیف شود.
• افرادی که گرفتار آکنه های التهابی هستند.
• افرادی که دچار درماتیک پوستی یا عفونت های پوستی هستند.
• آن دسته از افرادی که ریزش موی آلوپسی آندروژیک دارند.( البته انگل دمودکس عامل این نوع ریزش مو نیست .اما می تواند شرایط را وخیم تر کند)
• افرادی که از طاسی آلوپسیا رنج می برند.
• افرادی که دچار بیماری التهاب پلک (بلفاریت) هستند.در این بیماری پلک ملتهب ، قرمز می شود و چشم دچار ابریزش می گردد)
• افرادی که به بیماری پوستی رزاسیا (نوعی بیماری پوستی که در ان پوست قرمز و پوسته می شود)

راههای انتقال انگل دمودکس کدامند؟

انگل های دمودکس مسری هستند و به راحتی از طریق وسایل شخصی مانند حوله، شانه، برس مو، روبالشی یا از طریق تماس پوستی مانند بوسیدن از یک میزبان به میزبان دیگر منتقل میشوند .البته اماکن عمومی و از همه مهمتر سالنهای زیبایی و آرایشگاهها نیز از جمله مهمترین مناطق برای انتقال انگلهای دمودکس هستند.

علائم وجود دمودکس بر روی پوست و مو چیست؟

مبتلایان به انگل دمودکس مایت در بیشتر موارد فاقد علائم بالینی مشخّص و یا آزار دهنده می باشند ولی این انگل در برخی از افراد با علائمی در پوست و موی آن ها بروز پیدا می کند:

• آکنه
• روزاسه
• جوش
• خارش
• ریزش مو
• کم پشت و نازک شدن مو
• خارش پوست
• چین و چروک پوست
• پیری زودرس پوست
• خشک و خشن شدن پوست
• جوش های سرسیاه
• تغییر رنگ پوست صورت
• کک و مک
• آتوپیک
• درماتوز
• تغییر رنگ بر روی صورت

اثرات انگل دمودکس بر پوست و مو چیست؟

از نظر علمی به اثبات رسیده انگل عنکبوتی دمودکس عامل شایعی در خارش صبحگاهی پوست صورت و ریزش موی ابرو و کاهش موی ابروهاست ولی در موارد نادری هم سبب ریزش مو، کم پشت و نازک شدن مو، جوش، آکنه، خارش پوست، چین و چروک پوست ، پیری زودرس پوست، خشک و خشن شدن پوست، بروز جوش و تغییر رنگ پوست صورت ، می شود.

در مورد دخالت این انگل در بروز روزاسه نیز نظریه هایی وجود دارد. مشخص است که دمودکس در افراد مبتلا به روزاسه بیشتر وجود دارد اما این انگل نقش مبهمی در بروز این بیماری دارد و دقیقا مشخص نیست دمودکسی دلیل بروز روزاسه است یا نه.

متاسفانه دمودکس انگل شایعی است و تحقیقات و شواهد علمی و تجربی نشان داده بیشتر افرادی که موهای نازکی دارند یا دچار ریزش مو و مشکلات پوستی مانند آکنه، جوش صورت، خارش پوست و … هستند و در کل پوست و موی چربی دارند، جمعیت بالایی از این مایت را در پوستشان دارند.

نحوه تشخیص دمودکس به چه صورت است؟

با بررسی کردن یک نمونه چربی پوست در زیر میکروسکوپ جهت تایید حضور انگل دمودکس، تشخیص صورت می گیرد. اغلب افراد از حضور انگل دمودکس در فولیکول مو های خود نیز اطلاع ندارندوحتی خیلی ها ناقل این انگل دمودکس میباشند .

بسیاری از افراد تنها هنگامی مطلع می گردند که از نظر ابتلا به دیگر بیماری های پوستی آزمایش می شوند. تا زمانی که فرد علائم یا عوارضی را تجربه نکرده است، نیازی به آزمایش بررسی ابتلا به انگل ندارد. پزشک ابتلا دمودکس را به وسیله نمونه برداری چربی تشخیص می دهد. این فرایند شامل برداشت نمونه کوچکی از چربی پوست و بررسی آن زیر میکروسکوپ می شود.

همچنین، پزشک درباره علائم فرد از او سوال می پرسد تا دیگر نشانه های ابتلا به انگل ها از جمله فلس مانند شدن پوست را جستجو کند. در صورتی که مقدار انگل ها در فولیکول های مو بالا باشد، ابتلا به دمودکس تشخیص داده می شود.

شرایط انجام تست انگل دمودکس

• ۴۸ ساعت قبل از انجام تست سر و صورت با شوینده شسته نشود.
• با صلاحدید پزشک ۷۲ ساعت قبل از انجام تست استفاده
• از آنتی بیوتیک های خوراکی اجتناب شود.
• روز تست لوازم ارایش روی صورت استفاده نشود.
• حدود یک هفته تا ۱۰ روز از پاکسازی صورت استفاده نشود.

روش های درمان انگل دمودکس کدامند؟

برای جلوگیری از بروز دمودکس در انسان درمان های خانگی و گیاهی مختلفی وجود دارد و رعایت نکات زیر می تواند در کنترل و جلوگیری از پیشرفت بیماری بسیار مؤثر باشد:

شستن روزانه صورت

برای از بین بردن علائم دمودکس، روزی دو بار صورت خود را با پاک کننده های ملایم و آب ولرم بشویید. زیاده روی در شستشوی پوست موجب تولید بیش از حد سبوم و خشک شدن آن می شود. بعد از تمیز کردن پوست از کرم های آبرسان و مرطوب کننده سبک استفاده کنید.

استفاده از روبالشتی ابریشمی

ملحفه های خود را مرتب بشویید و پاکیزه نگه دارید؛ همچنین استفاده از روبالشتی های ابریشمی موجب کاهش جذب چربی توسط ملحفه ها و انتقال آلودگی به پوست می شود.

کنترل چربی صورت

یکی از بهترین روش ها برای کنترل چربی پوست، استفاده از روغن درخت چای است. این روغن دارای خواص ضد قارچ، ضد التهاب و آنتی باکتری بوده و برای از بین بردن سبوم اضافی و چربی پوست مفید است. شما می توانید این روغن را در ناحیه T صورت پیشانی، بینی و اطراف بینی- و در نواحی که تجمع چربی بیشتر است، بمالید.

استفاده از محصولات بهداشتی حاوی گوگرد

محصولات شوینده حاوی گوگرد، برای از بین بردن دمودکس بسیار مفید هستند. گوگرد به دلیل داشتن خواص ضد میکروبی، موجب از بین رفتن آکنه و جوش می شود.

خودداری از اسکراب و لایه برداری شدید

اسکراب و لایه برداری موجب التهاب و تحریک پوست و در نتیجه تشدید آکنه و جوش می شود.

تمیز کردن ناحیه بین ابروها

هنگام پاکسازی و شستشوی پوست، روی ناحیه بین ابروها تمرکز کنید؛ در این قسمت منافذ و فولیکول های مو بیشتر است و دمودکس می تواند از سبوم و سلول های مرده آنجا تغذیه کند.

پاکیزه نگه داشتن پلک ها

دمودکس فولیکولور معمولا در پلک ها تجمع می کند و موجب ریزش مژه، التهاب پلک، خارش یا تحریک پلک و بهم ریختگی مژه ها می شود. همیشه قبل از خواب آرایش چشم ها را کاملا بشویید و از کرم های ملایم در اطراف چشم استفاده کنید.

توجه به قرمزی و التهاب پوست صورت

همانطور که گفته شد، دمودکس به صورت طبیعی روی پوست وجود دارد و فقط زمانی که شروع به تخمگذاری و تجمع می کند، مشکل ساز می شود. شما می توانید با بررسی مداوم پوست، از بروز بیماری جلوگیری کنید، در صورت مشاهده التهاب و قرمزی در نواحی گونه ها، اطراف بینی و بین ابروها و ایجاد خارش، جوش و پوسته روی پلک ها و پوست به پزشک مراجعه کنید.

استفاده از شوینده های غیرصابونی

برای شستشو و پاکیزه نگه داشتن پوست، از شوینده های ملایم استفاده کنید.

اجتناب از تماس با گرد و خاک و مواد آلاینده

گرد و خاک و آلودگی موجب بسته شدن منافذ پوست و تشدید دمودکس می شود؛ بهتر است هر روز بعد از مراجعه به منزل پوست خود را با شوینده های ملایم و آب ولرم بشویید و از کرم های آبرسان ملایم استفاده کنید.

بررسی خارش و پوسته شدن پوست

خشکی، زبری و پوسته شدن پوست یکی از علائم رایج بروز دمودکس است که در ناحیه T صورت رایج تر است.

درمان دارویی انگل دمودکس

در اغلب موارد درمان های خانگی گفته شده برای بیماران جواب داده و انگل دمودکس از بین خواهد رفت. در برخی از بیماران با شرایط حاد ممکن است با انجام دوره درمان خانگی نتیجه مطلوب حاصل نشده و نیاز به درمان پزشکی باشد.

در این نوع درمان پزشک متخصص پوست و مو برای بیمار داروهای تنظیم کننده چربی پوست و دیگر دارو هایی که در درمان این نوع انگل موثرند تجویز خواهد کرد. این دارو ها شامل کروتامیتون، مترونیدازول و پرمترین می باشند.

البته با توجه به عوارض دارویی این مواد پزشکان متخصص پوست و مو ممکن است پیش از تجویز دارو، برخی لوسیون ها و پمادهای حاوی سالیسیلیک اسید، بنزیل بنزویت و گوگرد را توصیه کنند. با توجه به شدت واکنش بدن به انگل دمودکس ممکن است تجویز داروهای آنتی بیوتیک نیز لازم باشد.

به طور کلی این انگل باعث ایجاد واکنش های متفاوتی در افراد مختلف می شود. درمان صحیح انگل دمودکس تنها با توجه به علائم که بیمار میزبان انگل از خود نشان می دهد، امکان پذیر است؛ لذا توصیه می شود در صورت داشتن علائم این انگل به یک متخصص پوست و مو مراجعه کرده و پس از تشخیص درمان مناسب را در پیش بگیرید.