عکس های جنجالی از توالت های ایستاده در مسجدی در قم!

ساخت دستشویی‌ ایستاده در مسجد امام هادی (ع) که در یکی از قدیمی ترین محله های شهر قم که بر خلاف عرف و فقه می باشد باعث حاشیه هایی شده است . به همین منظور ما منابع شیعه و اهل سنت و همچنین پیشینه دستشویی‌ های ایستاده را مورد بررسی قرار دادیم.

ساخت دستشویی‌ های ایستاده در مسجد قم

بر خلاف این که شهر «قم» شهری مذهبی و شهر «علم و فقاهت» است، برخی معضلات از سوی مردم در آن دیده می شود که با فقه اصیل تطابق و سازگاری ندارند. یکی از این موارد، وجود دستشویی های ایستاده یا به عبارتی «توالت های سرپایی» آن هم در محله ای قدیمی در این شهر یعنی محله « آذر »، واقع در «میدان کهنه»، جنب «مسجد امام هادی(ع)» است که به آن مسجد نیز تعلق دارد و ایجاد و احداث آن بر خلاف فقه و سنت اسلامی و به خصوص فقه شیعی است.

این در حالی است که توالت فرنگی نیز آنجا وجود دارد و کمتر استفاده می شود و این توالت های ایستاده مورد استقبال پیر و جوان و به خصوص نمازگزاران است.

تصاویر دستشویی‌ های ایستاده در قم

همین امر، بیانگر این حقیقت است که ایستاده ادرار نمودن نمونه ای از دوران نادانی و بی فرهنگی بشر محسوب می شده و ممانعت از آن به همراه دیگر آداب در زمینه طهارت، نماد بارزی از احکام مترقی و پیشرفته اسلام به شمار می رود.

در غرب هنوز این روش ناپسند حتی بدون مکان مخصوص آن انجام می شود که جای بسی تأسف دارد و عدم رشد فکری، آن ها را به رغم توسعه های صنعتی و رشد ظاهری علم تجربی نمودار می سازد.

به مناسبت ظهور و بروز توالت های ایستاده در شهر قم، در خصوص ناپسند بودن ایستاده ادرار کردن، منابع حدیثی شیعه و سنی را مورد بررسی قرار می دهیم.

منابع حدیثی اهل سنت درباره دستشویی‌ های ایستاده

دانشمندان اهل سنت برکراهت «ایستاده ادرار نمودن» در آثار حدیثی و معتبر خود اشاراتی داشته اند: «ابن ماجه قزوینی» (م.۲۷۳ ق.) در کتاب «سنن» خود که یکی از شش کتاب صحیح و معتبر نزد اهل سنت است، به جهت اهمیت این موضوع، بابی را مجزا گشوده با عنوان «نشسته ادرار نمودن» (بَابٌ فِی الْبَوْلِ قَاعِدًا) و در روایتی با اسناد خویش از عایشه(م.۵۸ ق.) همسر پیامبر اسلام(ص)(م.۱۱ ق.) نقل نموده است:

«مَنْ حَدَّثَکَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ سَلَّمَ بَالَ قَائِمًا فَلَا تُصَدِّقْهُ، أَنَا رَأَیْتُهُ یَبُولُ قَاعِدًا»(هر کسی که برای تو نقل کرد که پیامبر(ص) ایستاده ادرار می نمود سخن آن شخص را تایید نکن من خودم دیدم که ایشان نشسته ادرار می کرد) این حدیث در کتاب «مسند» احمد بن حنبل (م.۲۴۱ ق.) نیز با مختصر تفاوتی وجود دارد که پیش از کتاب ابن ماجه نگاشته شده، لازم به یادآوری است که احمد از پیشوایان یکی از شاخه های اهل سنت به نام حنبلیان است.

منابع حدیثی شیعه درباره دستشویی‌ های ایستاده

علما و دانشمندان شیعه نیز در آثار فقهی و حدیثی خود بر کراهت «ایستاده ادرار نمودن» تاکید صریح و بلیغ داشته اند.شیخ صدوق(م.۳۸۱ ق.) از دانشمندان قمی و از عالمان بزرگ شیعه در کتاب فقهی خود موسوم به «من لا یحضره الفقیه» که یکی از چهار کتاب ویژه فقهی شیعه(کتب اربعه) محسوب می شود در جایی به فراخور موضوع، به نهی و نکوهش پیامبر اسلام(ص) در مورد «ایستاده ادرار نمودن» اشاره نموده و آورده است:

«الْبَوْلُ قَائِماً مِنْ غَیرِ عِلَّهٍ مِنَ الْجَفَاءِ » (ایستاده ادرار کردن بدون داشتن بیماری،عملی ناشایست است)صدوق در «مقنع» نیز که کتاب فقهی دیگری از او است بر نکوهش این کار تاکید نموده است.

جمع بندی

با توجه به روایاتی که در آثار حدیثی و فقهی شیعه و سنی در نهی و نکوهش ایستاده ادارار نمودن آمده است این عمل در هر دو مذهب مطرود و مردود است. شایان ذکر است که توالت های سرپایی بیشتر برای جاهای شلوغ و پر ازدحام مانند استادیوم های ورزشی در برخی کشورها ساخته می شوند در حالی که این مکان در شهر«قم» خیلی پر ازدحام نیست و از همه مهم تر این نوع طراحی ها با فرهنگ ما سازگاری ندارند. بلکه باید گفت که در کشور ما به خصوص در قم، بیشتر نمونه برداری از بخشی از فرهنگ غرب بوده که غلط و نادرست است.برای افرادی هم که مشکل یا بیماری خاصی دارند و نمی توانند چمباتمه بنشینند، توالت های فرنگی بهترین گزینه است که در آن جا وجود دارد.

شاید برخی تصور کنند که برای توریست ها این گونه طراحی شده، در حالی که این جا مسجدی در میدان میوه شهر است و از مناطق توریستی در قم نیست که بخواهند آن را به شکلی توجیه کنند و به جهت این که سرویس بهداشتی مسجد است، باید بیشتر روی آن عنایت و توجه خاص می شد.