بیماری دیابت در کودکان چیست و چه تفاوتهایی با دیابت بزرگسالان دارد ؟

دیابت کودکان بیماری نسبتا شایعی است که علت ابتلا به آن می تواند عوامل ژنتیکی و یا سبک زندگی غلط باشد. تانما در این مطلب نکات مهمی را در خصوص علل و علائم بیماری دیابت در نوزادان و روش های تشخیص و درمان دیابت کودکان مطرح می کند؛

بیماری دیابت چیست؟

دیابت با همان بیماری قند که متاسفانه بسیاری را به خود مبتلا کرده است یک نوع اختلال متابولیک و سوخت و سازی در بدن است که به واسطه آن توانایی تولید انسولین در بدن از بین می رود یا برعکس مقاومت در برابر انسولین در بدن ایجاد می شود در نتیجه انسولین تولیدی نمی تواند عملکرد نرمال خود را انجام دهد.

علامت شاخص آن میزان قند خون بالای 120 میلی گرم در دسی لیتر در حالت ناشتا است و از دیگر نشانه های آن پرخوری و پرنوشی است در دیابت، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش می یابد به همین دلیل میزان قند خون افزایش یافته که به آن هایپرگلیسمی می گویند.

بیماری دیابت در کودکان

وقتی کودکتان شیر می خورد، شیره های گوارشی او بیشتر شیر را به یک قند ساده به نام گلوکز که منبع اصلی سوخت بدنش است، تجزیه می کند. گلوکز وارد جریان خون او می شود و در آنجا هورمونی به نام انسولین به سلول های بدن کمک می کند که گلوکز را برای رشد خود و تأمین انرژی مصرف کنند. انسولین توسط لوزالمعده یا همان پانکراس که غدۀ بزرگی در پشت معده است تولید می شود. در یک بدن سالم، لوزالمعده به طور خودکار مقدار انسولین لازم را برای جابه جایی گلوکز از خون به سلول ها تولید می کند.

در دیابت نوع یک، لوزالمعده انسولین تولید نمی کند. در دیابت نوع دو، لوزالمعده انسولین را تولید می کند اما سلول های بدن قادر به جذب آن نیستند. در هر دو مورد، گلوکز در خون تجمع می کند، سرریز و وارد ادرار می شود و از بدن دفع خواهد شد و این به معنای آن است که گلوکز برای تأمین انرژی بدن مورد استفاده قرار نمی گیرد.

منشاء بیماری دیابت در کودکان

دیابت یکی از شایع ترین بیماری های مزمن در کودکان است. دیابت نوع یک، اختلالی خودایمنی است که باعث می شود بدن به سلول های تولیدکنندۀ انسولین در لوزالمعده حمله کند. اگرچه ژنتیک تا حدی در این بیماری نقش دارد، اما بیشتر افراد مبتلا به این نوع دیابت، هیچ سابقۀ خانوادگی از این بیماری ندارند. پژوهشگران در تلاشند بفهمند چه نوع عوامل محیطی ممکن است دیابت نوع یک در افراد مستعد ابتلا به آن را به وجود بیاورد.

دیابت نوع دو در گذشته عمدتاً پس از ۴۰ سالگی بروز می کرد، اما اخیراً، کودکان بیشتری مبتلا به دیابت نوع دو تشخیص داده می شوند. ژنتیک نقش پررنگ تری در دیابت نوع دو بازی می کند و کسانی که تبار آفریقایی، لاتین یا آسیایی دارند، ریسک بالاتری برای این بیماری دارند. چاقی و نداشتن تحرک کافی نیز از عوامل خطرساز است، اما اینکه خوردن شکر و شیرینی زیاد منجر به دیابت می شود، یک باور غلط است.

عوامل خطرزا

تاریخچه خانوادگی دیابت نوع 2 در فامیل های درجه اول یا درجه دو

نشانه های مقاومت انسولین

سابقه مادرانه دیابت یا دیابت حاملگی در دوره بارداری کودک

علائم دیابت در کودکان

1)علائم دیابت نوع 1 در کودکان

افزایش تشنگی و ادرار کردن بیش از حد

گرسنگی

کاهش وزن

خستگی مزمن

تحریک پذیری

بوی میوه ای دهان

برخی نیز ممکن است تاری دید را تجربه کنند.

دخترها ممکن است عفونت مخمر داشته باشند. کاهش وزن اغلب علائم معمول قبل از تشخیص است.

علائم دیابت نوع 2 در کودکان

بیشتر وقت ها و به خصوص شب ها ادرار کردن.

افزایش تشنگی

خستگی

کاهش وزن غیرقابل توضیح

خارش در اطراف اندام های جنسی، احتمالاً با یک عفونت قارچی

ترمیم کند و خیلی آهسته زخم ها

خشکی چشم ، بینایی مات و تار.

عوارض بیماری دیابت

عارضه چشمی؛که ممکن است به نابینایی کامل ختم شود.

بیماری قلبی- عروقی ؛که بر روی قلب و رگهای خونی اثر می گذارد و در نهایت به سکته های قلبی و مغزی منجر شود.

نفروپاتی یا بیماری کلیه؛که ممکن است باعث از کارافتادگی کامل کلیه ها شود.

نوروپاتی یا آسیب دیدگی اعصاب ؛در صورت همراه شدن با مشکلات گردش خون ممکن است موجب ایجاد زخم در پاها و نیز قانقاریا شود که در نهایت به قطع عضو می انجامد.

انواع دیابت در کودکان

دیابت نوع یک

یا همان دیابت وابسته به انسولین و این به معنای آن است که لوزالمعدۀ کودک تولید انسولین را متوقف کرده و او به تزریق منظم انسولین برای پردازش گلوکز نیاز خواهد داشت. گرچه دیابت نوع یک، فقط ۵ تا ۱۰ درصد از کل موارد بیماری دیابت را تشکیل می دهد، اما شایع ترین نوع دیابت در میان کودکان است. در واقع، ۸۵ درصد از موارد دیابت نوع یک که اخیراً تشخیص داده شده مربوط به کودکان و جوانان زیر ۱۸ سال است و به همین دلیل، به آن دیابت جوانان نیز گفته می شود.

دیابت نوع دو

این نوع دیابت که در گذشته دیابت بزرگسالان نامیده می شد، زمانی اتفاق می افتد که لوزالمعده انسولین را می سازد اما بدن نمی تواند از آن استفاده کند. احتمال بروز این نوع از بیماری پس از ۴۰ سالگی بیشتر بود، اما اخیراً زودتر از این سن ظاهر می شود که احتمالاً به دلیل آن است که کودکان بیشتری از همان سن پایین اضافه وزن یا حتی چاقی مفرط دارند و چاقی مفرط هم بر لوزالمعده فشار می آورد که می تواند شروع دیابت نوع دو باشد.

تشخیص بیماری دیابت کودکان

با انجام یک آزمایش خون ساده، این بیماری قابل تشخیص است. پزشکان معمولاً برای تصمیم گیری در خصوص نوع دیابت 1 یا 2، از انواع تخصصی تر آزمایش ها، بهره می برند. در صورتی که کودک دارای اضافه وزن بوده و تحرک بدنی کمی داشته باشد ، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است. گاهی بطور تصادفی، در کودکانی که برای انجام آزمایش خون یا تست ادرار به منظور دیگری به پزشک مراجعه کرده اند، بیماری دیابت نوع 2 ، تشخیص داده می شود.

پیشگیری از بیماری دیابت کودکان

حفظ وزن سالم

چاقی کودکان را در معرض بالاتری برای ریسک ابتلا به دیابت قرار می دهد، زیرا احتمال این وجود دارد که مقاومت انسولین بیشتری داشته باشد.

فعال بودن

فعال بودن فیزیکی، مقاومت انسولین را کاهش می دهد و به کنترل فشار خون نیز کمک می کند.

محدود کردن غذاها و نوشیدنی های شیرین

مصرف بسیاری از غذاهایی که قند بالایی دارند، می تواند منجر به افزایش وزن شوند. داشتن یک رژیم غذایی متعادل، غنی از مواد مغذی، با مقدار زیادی ویتامین، فیبر و پروتئین ، شانس ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می دهد.

درمان بیماری دیابت کودکان

• شما یا هر کسی که از کودک مراقبت می کند، لازم است با استفاده از یک دستگاه تست قند خون، در طول روز بر سطح گلوکز بدن کودک نظارت کنید تا مطمئن شوید در محدودۀ ایمنی باقی می ماند.
• کودک به تزریق انسولین نیاز خواهد داشت. پزشک دفعات تزریق را به شما می گوید و روش تزریق را نیز آموزش خواهد داد.
• رژیم مناسب می تواند به کنترل دیابت کمک کند. بعد از تشخیص بیماری ، با یک متخصص در مورد رژیم مناسب برای کودکتان صحبت کنید و پس از آن هم، با کمک متخصص و به شکل دورهای، رژیم غذایی را مناسب با وضعیت بیماری آپدیت کنید.

همچنین کودکتان را به تمام مراقبت ها و ویزیت های برنامه ریزی شده توسط پزشکش ببرید تا بتوانید همیشه از آخرین وضعیت بیماری اطلاع دقیق و به روزی داشته باشید.