سندرم سوء جذب در کودکان یک بیماری نسبتا شایع است که علل مختلفی باعث بروز آن می شود و پیشگیری و درمان آن نیز به علت و منشاء آن بستگی دارد. تانما در این مطلب نکاتی را در خصوص علل و علائم سندرم سوء جذب و روش های تشخیص و درمان آن در کودکان بیان می کند که خواندنی است؛

سندرم سوء جذب چیست؟

زمانی که یک وعده ی غذایی مناسب می خورید انتظار دارید که بدن شما تمامی ویتامین ها و مواد معدنی آن را جذب کند. ولی عارضه ای به نام سندرم سوء جذب به این معنی است که بدن شما توانایی جذب بسیاری از مواد غذایی که می خورید را ندارد. سوء جذب به هر عارضه یا بیماری گفته می شود که در طی آن یک یا چند ماده ی غذایی ضروری برای بدن هضم یا جذب نشوند.

لیپیدها (چربی ها) بیشترین مقدار سوء جذب را به خود اختصاص می دهند ولی پروتئین ها، کربوهیدرات ها، الکترولیت ها (مانند سدیم و پتاسیم)، ویتامین ها و مواد معدنی (مانند آهن و کلسیم) نیز ممکن است دچار ضعف در جذب شوند. همچنین این مشکل گوارشی می تواند منجر به مشکلاتی ازجمله نفخ و اسهال شود. مهم تر این که سندرم سوء جذب می تواند به عارضه های جدی تری مثل خطر بیشتر عفونت و شکستگی های استخوانی منجر شود.

انواع سندرم سوء جذب

  • اختلالات قلبی عروقی: نارسایی احتقانی قلب، پریکاردیت انسدادی، نارسایی عروق مزانتر
  • اختلالات ناشی از مواد مخدر: مصرف داروهای زیر می تواند منجر به اختلالات جذب شود:
  • کلستیرامین
  • کلسی شین
  • ملین های تحریک کننده
  • نئومایسین
  • فنین دیون
  • اختلال هضم: جراحی معده مانند بای پس معده یا جراحی های معده مرتبط با کاهش وزن
  • سطح نامناسب جاذب: بای پس ژژونویلی، سندرم روده کوتاه
  • عفونت: انتریتیت عفونی حاد، عفونت های انگلی، مانند ژیاردیا یا هلمینتیازیس، اسپروی غیر گرمسیری، بیماری وایپل
  • ناهنجاری های مخاطی روده: آمیلوئیدوز، بیماری کرون ، سیستینوری، انتریت ائوزینوفیلیک، اسپروی غیر گرمسیری
  • انسداد لنفاوی: لنفوم روده، لنفانژیکتازی، سل
  • کاهش غلظت نمک های صفراوی: رشد باکتریایی روده کوچک، برداشتن صفرا یا بیماری، بیماری کبد
  • در ضمن برخی از انواع سندرم های سوء جذب تحت هیچ دسته ای قرار نمی گیرند. اینها شامل بیماری هایی مانند دیابت قندی، سندرم کارسینوئید و ماستوسیتوز می شود.
سندرم سوء جذب در کودکان چیست

انواع سندرم سوء جذب در کودکان

منشاء سندرم سوء جذب

عوامل زیادی می توانند موجب سندرم سوء جذب شوند، از برخی بیماری ها گرفته تا عفونت ها یا نارسایی های حین تولد. فاکتورهایی که می توانند سبب سندرم سوء جذب شوند شامل موارد زیر می شوند:

  • آسیب به روده در اثر عفونت، التهاب، ضربه یا عمل جراحی
  • استفاده ی طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها
  • سایر عوارض مانند بیماری سلیاک ، بیماری کرون، التهاب مزمن پانکراس یا فیبروزکیستیک
  • کمبود لاکتاز یا عدم تحمل لاکتوز
  • کمبودهایی خاص که مادرزادی اند یا در زمان تولد وجود دارند مانند بیلیاری آترزیا که در آن، مجاری صفراوی به طور طبیعی رشد نمی کنند و جلوی جریان صفرا از کبد را می گیرند.
  • بیماری های کیسه صفرا، کبد یا لوزالمعده
  • بیماری های انگلی
  • رادیوتراپی که ممکن است به دیواره ی روده آسیب بزند.
  • برخی از داروها که ممکن است به دیواره ی روده آسیب بزنند مانند تتراسایکلین
  • سندرم سوء جذب می تواند ناشی از مشکلات گوارشی نیز باشد. معده ی شما ممکن است نتواند آنزیم های لازم برای گوارش غذاهایی خاص را تولید کند یا بدن شما ممکن است نتواند غذایی که می خورید را با آنزیم ها و اسیدهای تولید شده توسط معده خوب ترکیب نماید.

عوامل خطرزا

  • سابقه ی خانوادگی فیبروزکیستیک یا سوء جذب مواد مغذی
  • نوشیدن الکل زیاد
  • جراحی روده
  • استفاده از برخی داروها شامل ملین ها یا روغن های معدنی
علائم سندرم سوء جذب در نوزادان

منشاء سندرم سوء جذب در کودکان

علائم سندرم سوء جذب

  • اسهال
  • مدفوع شناور روی آب، ضخیم بودن مدفوع و یا چرب و به شدت بدبو بودن آن
  • باد بیش از حد شکم
  • ناراحتی های شکمی و دل درد به خصوص پس از غذا خوردن
  • خستگی مفرط
  • کاهش وزن و نحیف شدن
  • شب کوری (سو جذب ویتامین A)
  • کبودشدن آسان (سو جذب ویتامین K )
  • درد استخوان و احساس درد به هنگام انقباضات عضلانی (سوء جذب کلسیم)
  • رنگ پریدگی و دیگر علائم کم خونی
  • استفراغ
  • آسیب پذیری زیاد نسبت به عفونت
  • تحلیل عضلانی

عوارض سندرم سوء جذب در نوزادان و کودکان

  • بالاتر رفتن خطر بروز عفونت ها
  • کم شدن تراکم استخوان که خطر بروز شکستگی استخوانی را بالا می برد
  • رشد و وزن گیری آهسته تر کودکان
تشخیص سندرم سوء جذب در کودکان

عوارض سندرم سوء جذب در کودکان

تشخیص سندرم سوء جذب

زمانی که پزشک مشکوک به بروز سندروم سوء جذب باشد، از بیمار در مورد علائمی که تجربه می کند و غذاهایی که میخورد سوال هایی خواهد پرسید. بعد از آن پزشک برای پی بردن به علت بروز مشکل، چندین آزمایش انجام خواهد داد. این آزمایش ها عبارتند از:

آزمایش مدفوع

مقدار زیاد چربی موجود در مدفوع می تواند نشان دهنده ی سوء جذب باشد.

آزمایش خون

این آزمایشات می توانند میزان یک سری از مواد مغذی را در خون اندازه گیری کنند مانند ویتامین B12 ، ویتامین D، اسید فولیک، آهن، کلسیم، کاروتن، فسفر، آلبومین و پروتئین. کمبود در هر یک از این مواد مغذی ممکن است لزوماً به معنی سندرم سوء جذب نباشد، بلکه ممکن است به این معنی باشد که غذاهای مصرفی تان را با میزان سالمی از مواد مغذی انتخاب نمی کنید. سطح نرمال این مواد مغذی نشان می دهد که سوء جذب، مشکل شما نیست.

تست هیدروژن – لاکتوز تنفسی

برای اندازه گیری مقدار جذب مواد مغذی، بعد از اینکه بیمار یک محلول حاوی قند شیر یا لاکتوز نوشید، مقدار هیدروژن موجود در تنفس او اندازه گیری می شود.

تست عرق

بررسی نمونه عرق و سنجش میزان کلر آن به تشخیص سیستیک فیبروز کمک می کند. یکی از اثرات این بیماری فقدان آنزیم ها برای گوارش صحیح غذا است.

نمونه برداری از روده کوچک

یک نمونه کوچک بافتی از روده کوچک برداشته شده و بعد در آزمایشگاه از نظر وجود علائم عفونت یا دیگر مشکلات بررسی می شود.

آندوسکوپی

در این روش تشخیصی به کمک لوله ی باریک، بلند و انعطاف پذیری که سر آن دوربین وصل شده است داخل روده به دقت بررسی می شود.

پیشگیری از سندرم سوء جذب

سندروم سوء جذب همیشه قابل پیشگیری نیست، خصوصاً زمانی که فرد به بیماری سلیاک ، سیستیک فیبروز و یا دیگر بیماری های مزمن مبتلا باشد. بیماری مزمن نوعی از بیماری در حال پیشرفت و مدت دار است که فرد را برای چند ماه یا حتی تا پایان عمر درگیر می کند. ولی فرد در صورت ابتلا به این بیماری ها و برای کنترل شدن بیماری باید نهایت همکاری با پزشک معالج خود را داشته باشد. بیمار با دقت و تنها در صورت نیاز باید داروهای ملین و آنتی بیوتیک مصرف کند.

  • در صورتی که برای بیمار یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی تجویز شده باشد، در صورت داشتن هر گونه سوالی می تواند با پزشک فوق تخصص گوارش، کارشناس تغذیه یا پرستار در میان گذارد.
  • سندرم سو جذب تنها زمانی قابل پیشگیری است که بتوان از علت ایجاد کننده ی آن (مانند یک عفونت) جلوگیری کرد.
  • زمانی که به مناطقی سفر می کنید که آب لوله کشی مطمئنی ندارند، تنها از آب معدنی و غذاهای پخته شده استفاده کنید و از مصرف سالاد تازه و دیگر محصولات شسته شده خودداری کنید.
  • استفاده از برخی داروهای خاص مانند آنتی بیوتیک ها را محدود کنید. این داروها می توانند بر روی عملکرد دستگاه گوارش اثر منفی داشته باشند.
  • از داروهای ملین استفاده نکنید.
درمان سندرم سوء جذب در کودکان

پیشگیری از سندرم سوء جذب در کودکان

درمان سندرم سوء جذب

مدیریت و درمان بیماران مبتلا به سندرم سوء جذب دارای دو قاعده ی کلی می باشد: 1- جبران کمبود مواد غذایی 2- در زمان امکان، درمان علت بروز این سندرم.

حمایت غذایی

  • استفاده از مکمل های غذایی مختلف مانند مواد معدنی (کلسیم، منیزیم، آهن) و ویتامین ها که ممکن است در طی سندرم سو جذب دچار کمبود شده باشند اهمیت زیادی دارد.
  • جبران کالری و پروتئین دچار کمبود نیز ضروری است.
  • تری گلیسیریدهای زنجیره متوسط می توانند به عنوان جایگزینی برای چربی ها مورد استفاده قرار بگیرند چراکه این چربی ها برای جذب شدن نیازی به تشکیل آرایش میسل نداشته و جذب آن ها به جای سیستم لنفاوی از طریق دستگاه گردش خون صورت می گیرد.
  • در بیماری های شدید روده مانند قطع بخش بزرگی از روده و یا انتریت (تورم روده) حاد ناحیه ای، ممکن است لازم باشد تا مواد غذایی به صورت تزریقی وارد بدن شوند.

درمان بیماری های مسبب سندرم سوء جذب

  • رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند به درمان بیماری سلیاک کمک کند.
  • همچنین، یک رژیم غذایی بدون لاکتوز می تواند به درمان عدم تحمل لاکتوز کمک کند. استفاده از مکمل لاکتید (لاکتاز) در ابتدای مصرف خوراکی های حاوی شیر نیز مفید خواهد بود.
  • مکمل های پروتئاز و لیپاز برای درمان مشکلات پانکراسی به کار می روند.
  • از آنتی بیوتیک ها برای درمان رشد بیش از حد باکتری ها استفاده می شود.
  • کورتیکواستروئیدها، عوامل ضدالتهاب مانند مسالامین و دیگر روش های درمانی برای درمان انتریت ناحیه ای مورد استفاده قرار می گیرند.
آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید