سندرم هارلر در کودکان چیست و چه علائم و نشانه هایی دارد ؟

سندرم هارلر یک بیماری نسبتا خاص و نادر است که منشأ اصلی آن ژنتیک است. کودکان مبتلا به نوع شدید سندرم هارلر عمر بسیار کوتاهی دارند و درمان قطعی برای آن وجود ندارد. تانما در این مطلب علائم و و راه های تشخیص و درمان سندرم هارلر را بیان می کند؛

سندرم هارلر چیست؟

برای توصیف این سندرم باید به نقش آنزیمی به نام ( alpha-L-induonidase ) توجه شود چرا که کمبود یا فقدان این آنزیم سبب تجمع و ذخیره شدن موکوپلی ساکاریدها ( که زنجیره بلندی از مولکول های قندی هستند که در ساختمان بافت های پیوندی بدن به کار رفته است ) ، می شود. این تجمع به اعضاء درونی بدن و به طور عمده کبد ، طحال ، مغز و قلب آسیب وارد می کند که در نهایت منجر به مرگ میشوند.

کمبود آنزیم مذکور ، گروهی به هم وابسته از اختلالات را ایجاد می کند که درجات آن از نظر شدت و ضعف چنین است : سندرم هارلر ، سندرم اسچی – هارلر و سندرم اسچی – به بیان دیگر در این گروه ، سندرم هارلر در نهایت شدت ، سندرم اسچی هارلر در حد وسط و سندرم اسچی در کمترین شدت قرار می گیرند.

علائم سندرم هارلر

• در سندرم هارلر امید به زندگی تقریبا 5 سال است.
• ناهنجاری های کلی شامل بزرگ شدن کبد ، طحال ، بدریختی استخوان ، زبان بزرگ ، پیشانی برجسته ، بینی تخت ، خشکی مفاصل می باشند.
• بیشتر این کودکان دچار سرماخوردگی دایمی و عفونت های دستگاه تنفسی و گوش می شوند.
• همچنین گلوکوم ( آب سیاه ) و هیدورسفالی در آنها تدریجا شکل می گیرد .
• در این سندرم ذخیره ای ، علاوه بر بدریختی های استخوانی که شامل کوتاهی ، پهنی ، یا موج دار بودن نظیر انگشتان چنگالی شکل می باشد ،
• همچنین به دلیل بزرگ بودن زبان اختلالات کلامی هم مشاهده می شود.
• چشمان این کودکان بیش از اندازه ی طبیعی از هم فاصله دارند. کوری (در اثر تار شدن تدریجی قرنیه ) و مسایل شنوایی هم شیوع کمی ندارند.
• تعداد کودکان مبتلا به این سندرم که 10 سال عمر می کنند ، خیلی محدود است.

سندرم اسچی هارلر

در سندرم اسچی – هارلر که از نظر شدت در حد وسط است. زوال کارکرد عقلی و بافت های بدن دیرتر از سندرم هارلر دیده میشود. شروع علایم بین 3 و 8 سالگی است. امید به زندگی میتواند تا نوجوانی و سال های بلوغ گسترده شود. دلایل اصلی مرگ به خاطر درگیری ریه و قلب است.

سندرم اسچی

سندرم اسچی خفیف ترین شکل کمبود آنزیمی است که در آن قد و هوش عموما سالم می مانند ،شروع علایم بعد از 5 سالگی است و امید به زندگی تا دهه ی چهارم زندگی و فراتر از آن گسترش می یابد.

منشاء سندرم هارلر

سندرم هارلر از طریق ژن نهفته به ارث می رسد. بدین معنی که تقریبا در همه ی موارد کودک ، بیماری را در اثر دریافت یک ژن نابهنجار برای آنزیم دارد. این وضعیت منجر به تولید آنزیم به مقدار نصف شرایطی میشود که شخص دو ژن بهنجار دارد. شخصی که صرفا ناقل است ( یک ژن بهنجار و یک ژن نابهنجار دارد ) دچار هیچ عارضه ای نمیشود و فرد زمانی بیمار است که دارای دو ژن نابهنجار باشد. میزان شیوع سندرم هارلر 1 در 88000 کودک زنده متولد شده است.

سه احتمال در مورد ابتلای کودکانی که والدینشان ناقل بیماری هستند وجود دارد :

الف) 25 درصد این کودکان به خاطر دریافت دو ژن بهنجار آنزیم در بدنشان تولید می شود و در نتیجه سالم می مانند.

ب) 50 درصد این کودکان در اثر دریافت یک ژن بهنجار و یک ژن نابهنجار نصف مقدار وضعیت قبلی آنزیم تولید می کنند و صرفا ناقل بیماری هستند.
ج) 25 درصد این کودکان به دنبال کسب دو ژن نابهنجار ، آنزیم مذکور در بدنشان ساخته نمیشود و در نهایت دچار سندرم هارلر میشوند.

انواع سندرم هارلر یا MPS

• MPS I
• MPS II (سندرم Hunter)
• MPS III (سندرم Sanfilippo)
• MPS IV
• MPS VI
• MPS VII
• MPS IX

تشخیص سندرم هارلر در کودکان

سندرم هارلر در نوزادان علائم خاصی ندارد اما سندرم هارلر میتواند در یک نوزاد ، کودک یا فرد بالغ براساس تنوعی از علائم بالینی یا نشانه ها حدس زده شود. این وضعیت براساس آزمایش خون که علامت کمبود آنزیم را نشان می دهد ، تشخیص داده میشود. همچنین با استفاده از CVS که در هفته ی 10-11 حاملگی انجام میشود ، میتوان به این سندرم پی برد.

درمان سندرم هارلر

پیوند مغز استخوان

راه تشخیص و پیشگیری از سندرم هارلر فقط آزمایشات دوران بارداری است و تنها درمان مؤثر برای سندرم هارلرنیز پیوند مغز استخوان یا سلول های خونی است. این درمان می تواند به اصلاح کمبود آنزیم منجر شود و فرایندهای ذخیره سازی را در بیشتر اعضاء و بافتها ، متوقف کند.

بزرگترین تجربه ی پیوند یک مرکز در دنیا ، در دانشگاه مینه سوتا و بیمارستان کودکان (( فایِر وِیِو در (( میناپولیس )) رخ داد. این تجربه بیش از 60 کودک مبتلا را شامل می شد که با پیشگامی دکتر ویلیام کَریُویِت شکل گرفت. همچنین ، درمان های آینده میتواند جایگزینی آنزیم را در برگیرد که در حال حاضر بیشتر در مورد کودکان با سندرم اسچی – هارلر به کار می رود.

ژن درمانی

ژن درمانی نیز برای سال ها چشم اندازی درمانی اراءه کرده است ولی در زمان حال ، مدرک متقاعد کننده ای مبنی بر اینکه نوزاد ، کودک ، یا بزرگسال مبتلا به یک بیماری ژنتیکی از یک مداخله ی انتقال ژنی سود برده باشند ، دیده نمیشود. با این وصف ، معیار طلایی در حوزه ی درمان سندرم هارلر ، پیوند مغز استخوان است.