بیماری لایم چیست و چه علایم و نشانه هایی دارد +عوارض بیماری

بیماری لایم در برخی مناطق دنیا شایع است و علائم بالینی آن در چند مرحله بروز می کند. مهم ترین روش درمان آن استفاده از آنتی بیوتیک هاست البته قبل از درمان باید روش های پیشگیرانه را مدنظر داشت. تانما در این مطلب از علائم بیماری لایم ، روش های تشخیص و درمان آن برایتان می گوید؛

بیماری لایم چیست؟

آرتریت لایم از طریق نیش کنه آلوده به باکتری بورلیا بورگدورفری به وجود می آید . این بیماری ممکن است روی پوست ، سیستم عصبی ، قلب و مفاصل تأثیر بگذارد.

شیوع بیماری لایم

بیماری لایم عمدتاً در ایالت های شرقی و برخی از مناطق میانه غربی ایالات متحده یافت می شود. افرادی که در مناطق پر از چوب یا جنگل زندگی می کنند ، احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر دارند ؛ افرادی که حیوانات شان به مناطق جنگلی و پوشیده از درخت می روند نیز در معرض خطر ابتلا به بیماری لایم قرار دارند.

منشاء بیماری لایم

در آمریکا، بیماری لایم در اثر باکتری بورلیای مایونی و بورگدورفری و با گزش کنه پاسیاه و کنه گوزنی ایجاد می شود. این کنه ها معمولا قهوه ای هستند و از تخم خشخاش بزرگ تر نیستند. به همین خاطر به سختی دیده می شوند. برای ابتلا به بیماری لایم، کنه گوزنی آلوده باید شما را نیش بزند. پس باکتری از طریق نیش کنه وارد بدن می شود و عفونت به خون راه پیدا می کند.

در بیشتر مواردی که کنه عامل انتقال لایم به فرد است، میزان تماس آن با بدن ۳۶ تا ۴۸ ساعت است. اگر دیدید که کنه ای حالت بادکرده پیدا کرده است، ممکن است پاهای بلندی داشته باشد و بتواند میکروب را به بدن منتقل کند. پس سریعا آن را از بدن خود دور کنید.

در ضمن بیماری لایم از طریق تماس لمسی یا جنسی انسان ها قابل انتقال نیست. همچنین سگ و گربه نیز ممکن است به این بیماری دچار شوند اما آن را به انسان منتقل نمی کنند. بیماری لایم از طریق آب، هوا و غذا نیز قابل انتقال نیست و شپش، پشه، کک و مگس نیز نمی توانند ناقل این بیماری باشند.

عوامل خطرزا

محل زندگی شما، نوع شغلی که دارید یا حضور در طبیعت برخی نواحی خاص، احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهد. مثلا: اگر در مناطق جنگلی یا پر از علف و چمن به سر می برید، امکان تماس کنه با شما وجود خواهد داشت. پس کودکانی که زیاد در محوطه ی بیرونِ منزل بازی می کنند یا بزرگسالانی که کار و حرفه شان در محیط باز است، بیشتر از سایرین در خطر هستند. کنه ی گوزن در آمریکا در دو مرحله ی اول زندگی اش از موش ها و سایر جوندگان تغذیه می کند. این حیوانات خود عامل اولیه و مهمی در انتقال لایم هستند. اما کنه های بالغ، از گوزن دُم سفید تغذیه می کنند.

کنه به راحتی به پوست بدن می چسبد. بنابراین اگر در محیط مشکوک به وجود کنه مثل جاهای پرسبزه و علف هستید با پوشیدن لباس آستین بلند و شلوار از خود و فرزندان تان محافظت کنید و نگذارید که حیوانات خانگی تان زیاد در میان علف ها بگردند.

تا کنه روی پوست تان نشست، آن را از خود دور کنید. اگر کنه مدت ۳۶ تا ۴۸ ساعت روی بدن تان بنشیند، باکتری می تواند از طریق جریان خون وارد بدن تان بشود. اگر در طول ۲ روز بتوانید از شر کنه خلاص بشوید، احتمال ابتلا به این بیماری کاهش پیدا می کند.

علائم بالینی بیماری لایم

مرحله اول

علایم بیماری لایم یک تا دو هفته بعد از گزش کنه شروع می شود.یکی از اولین نشانه ها، جوش "چشم گاو" است که نشانه، آن است که باکتری ها در جریان خون تکثیر می شوند. خارش در محل گزش کنه با نقطه قرمز مرکزی احاطه شده توسط یک نقطه روشن با ناحیه قرمزی در لبه، رخ می دهد.

ممکن است گرم باشد، اما دردناک نیست و خارش ندارد ؛ این خارش بعد از چهار هفته ناپدید خواهد شد. نام رسمی این جوش اریتما میگرانس است و گفته می شود که این یکی از ویژگی های بیماری لایم است با این حال، بسیاری از افراد مبتلا این نشانه را ندارند.

مرحله دوم

این بیماری در اوایل انتشارش چند هفته پس از نیش زدن کنه رخ می دهد. در طول این مرحله، باکتری ها در سراسر بدن گسترش می یابند. این بیماری با نشانه های بیماری مانند موارد زیر مشخص می شود:

• لرز
• تب
• گسترش غدد لنفاوی
• گلو درد
• تغییرات بینایی
• خستگی
• درد عضلات
• سردرد

در طی شیوع بیماری لایم اولیه، احساس کلی بیمار خوب نیست. یک جوش ممکن است در مناطقی به غیر از گاز کنه، و علائم نورولوژیکی مانند بی حسی، خارش، و فلج مغزی نیز رخ دهد. این مرحله از بیماری لایم می تواند توسط مننژیت و اختلالات هدایت قلبی پیچیده شود. علایم مراحل 1 و 2 می توانند با هم تداخل داشته باشند.

مرحله سوم

این مرحله زمانی اتفاق می افتد که بسماری در طی مراحل 1 و 2 درمان نشده باشد. مرحله 3 می تواند هفته ها، ماه ها و یا سال ها بعد از گاز گرفتن کنه وجود داشته باشد. این مرحله با این مشخصات شناسایی می شود:

• سردردهای شدید
• آرتروز یک یا چند مفاصل بزرگ
• اختلالات ریتم قلب
• اختلالات مغزی، شامل حافظه، خلق و خو و خواب
• کمبود حافظه کوتاه مدت
• دشواری در تمرکز
• روان مبهم و مه آلود
• بی حسی در بازوها، پاها، دست ها و یا پاها

اگر این علائم را دارید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

عوارض بیماری لایم

• تورم مفصلی مزمن (ورم مفصل لایم )، به خصوص در ناحیه ی زانو
• علائم عصبی مانند فلج صورت یا نوروپاتی
• مشکلات و نواقص شناختی مانند اختلال در حافظه
• بروز موارد غیرعادی در ریتم و ضربان قلب

تشخیص بیماری لایم

تشخیص بیماری لایم با ارزیابی سابقه سلامتی شما و یک امتحان فیزیکی آغاز می شود. تست های خون بیش از چند هفته پس از عفونت اولیه که آنتی بادی در آن ها وجود دارد، قابل اعتماد هستند. پزشک شما ممکن است تست های زیر را تجویز کند:

ا ELISA، برای تشخیص آنتی بادی در برابر ب. بورگدورفری مورد استفاده قرار گرفت.برای تأیید یک تست ایمنی مثبت می توان از لکه های غربی استفاده کرد؛ همچنین برای حضور آنتی بادی در ب. بورگدورفری چک می شود.واکنش زنجیره ای پلی مری (PCR) برای ارزیابی افراد مبتلا به التهاب مفاصل و یا علایم عصبی سیستم عصبی به کار می رود. بر روی مایع یا مایع مفاصل انجام می شود.

پیشگیری از بیماری لایم

اصلی ترین راه جلوگیری از ابتلا به بیماری لایم، دوری از محیط هایی با علف های انبوه و بلند است. موارد احتیاطی لازم برای پرهیز از ابتلا به این بیماری به شرح زیر است:

• با پوشیدن کفشِ اندازه ی پا، جوراب، شلوار بلند، دستکش، بلوز آستین بلند و…، سعی کنید مانع گزیدگی بدن تان شوید. از کنار علف های کوتاه انبوه یا خیلی بلند رد نشوید و مراقب حیوان خانگی تان هم باشید.
• از مواد دفع حشره استفاده کنید و روی پوست خود و فرزندان تان از آنها بمالید. یادتان باشد که این مواد، شیمیایی هستند و نباید با دهان، دست ها و چشم ها تماس پیدا کنند. غلظت این مواد باید ۲۰ درصد یا بیشتر باشد. منظور موادی مانند دی. ای. ای. تی (DEET) است. مصرف این مواد باید مطابق دستورالعمل شان باشد تا خطری برای بدن به وجود نیاید.
• سعی کنید علف ها و چمن های باغ یا باغچه تان عاری از کنه باشد. هیزم ها را نیز در مناطق آفتاب گیر نگهداری کنید.
• به محض اینکه از محیط های محتمل برای وجود کنه به خانه بازگشتید، دوش بگیرید و سعی کنید بدن خود و فرزندان تان را بررسی کنید تا از عدم وجود کنه ها که خیلی ریز هستند، مطمئن بشوید. از لیف و کیسه برای شستن تن استفاده کنید.
• یادتان باشد اگر یک بار دچار لایم شده باشید، باز هم احتمال ابتلا وجود دارد.
• کنه را با موچین و از قسمت دهان یا سرش بگیرید و از بدن دور کنید. آن را فشار ندهید و به محض اینکه آن را از خود دور کردید، ناحیه ای را که درمعرض کنه بوده، ضدعفونی کنید.

درمان بیماری لایم

آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک های خوردنی، درمان هایی استاندارد برای سطوح اولیه ی بیماری لایم هستند. این آنتی بیوتیک ها برای بزرگ سالان و کودکان بالای ۸ سال، معمولا داکسی سایکلین هستند. برای کودکان کوچک تر، زنان شیرده و باردار و حتی دیگر بزرگ سالان هم از آموکسی سیلین و سفوروکسیم استفاده می شود. دوره ی درمان با آنتی بیوتیک ۱۴ تا ۲۱ روز و به زعم برخی ۱۰ تا ۱۴ روز است. هر دو مدت درمان، ظاهرا دارای اثربخشی یکسان هستند.

آنتی بیوتیک های داخل وریدی هم زمانی استفاده می شوند که بیماری سیستم مرکزی اعصاب را تحت تأثیر قرار داده باشد. در این مواقع، پزشک درمان آنتی بیوتیک داخل وریدی ۱۴ تا ۲۸ روزه را تجویز می کند. اگرچه خلاص شدن از علائم بیماری با این درمان کمی طولانی است، اما عفونت را از بین می برد. عوارض این درمان هم زیاد است: اسهال مزمن، کاهش تعداد گلبول های سفید خونی، تجمع یا ایجاد عفونت سایر میکروارگانیسم ها در بدن که ارتباطی با بیماری لایم ندارند.

بعد از درمان، عده ی اندکی از افراد، علائمی چون خستگی و درد ماهیچه دارند. علت بروز این علائم بعد از درمان مشخص نیست و استفاده از آنتی بیوتیک های بیشتر فایده ای ندارد. بعضی متخصصان معتقدند که برخی از افراد مبتلا به لایم، از قبل مستعدِ نشان دادن واکنش های خودایمنی بوده اند و این استعداد باعث بروز علائم این چنینی در آنها می شود. البته این موضوع باید بیشتر مطالعه شود.

بیماری لایم در بارداری

چند تحقیق جزئی این بیماری را به ابتلای جنین و حتی مرگش نیز نسبت داده اند و گفته شده در صورت ابتلای مادر باردار به بیماری لایم، این باکتری قادر خواهد بود از طریق جفت به جنین نیز سرایت کند و بیماری جنینی مادرزادی را به بار آورد. اما در مجموع نمی توان گفت بیماری لایم تأثیر مخربی در بارداری دارد و تحقیقات در این باره کافی نیست. جالب آنجاست که ماده ژنتیکی و DNA این باکتری در شیر مادر نیز دیده شده، اما تا به حال دیده نشده که وجود این ماده ژنتیکی عامل اصلی ابتلا به بیماری لایم باشد.

درمان بیماری لایم به درمان طولانی مدت با آنتی ‏بیوتیک و گاه درمان با آنتی ‏بیوتیک تزریقی داخل وریدی نیاز دارد. استفاده بسیاری از این داروها در دوران بارداری ، بی ‏خطر است. البته توجه داشته باشید که داکسی سایکلین نباید توسط خانم های باردار و یا در بچه های زیر هشت سال مصرف شود.

بیماری لایم در کودکان

اگر کودکتان علائمی از بیماری لایم یا راش مشکوکی دارد، بلافاصله با پزشک او تماس بگیرید. همچنین اگر دیدید کنه ای در پوست کودکتان نقب زده و پرخون است که یعنی برای مدتی طولانی آنجا بوده، بهتر است موضوع را حتماً با پزشک کودک مطرح کنید. اگر کنه ای در حال خزیدن روی بدن کودکتان پیدا کردید، جای نگرانی نیست، آن را بردارید و دور بیندازید. اما اگر کنه ای متصل به پوست کودکتان دیدید، باید آن را در هرچه سریع تر از پوست جدا کنید.

فقط یادتان باشد برای جدا کردن کنه هرگز کنه را از روی پوست کودک نکشید، زیرا این کار خطر کنده شدن یا آسیب به پوست کودک را دارد، زیرا کنه به داخل پوست کودک شما فرو رفته است. یکی از کارهایی که می توانید انجام دهید این است که پنبه ای آغشته به الکل را روی کنه قرار دهید. این کار باعث بی حس شدن کنه و رها کردن پوست کودک شما خواهد شد و وقتی پاهایش از تن کودک خارج شد می توانید آن را به سرعت بردارید.

اما اگر می دانید که قادر به این کار نیستد یا ممکن است به پوست کودک صدمه بزنید، حتماً و فوراً کودکتان را نزد یک پزشک یا به اورژانس ببرید. بیماری لایم پس از تشخیص، با مصرف آنتی بیوتیک های خوراکی و به مدت سه تا چهار هفته یا با آنتی بیوتیک های درون وریدی درمان می شود. اگر پزشک فکر کند که کودک درد مفاصل دارد، می تواند یک داروی ضدالتهاب مانند ایبوپروفن نیز تجویز کند. برخی والدین می پرسند که آیا واکسنی برای بیماری لایم وجود دارد؟ باید گفت خیر، هنوز واکسنی برای این بیماری وجود ندارد.