سکنجبین یک شربت فوق العاده است که بسیاری فقط خواص آن را برای رفع عطش و تشنگی می شناسند،اما این شربت خوش طعم فواید دیگری هم دارد. تانما در این مطلب قصد دارد علاوه بر فواید شربت سکنجبین، عوارض سکنجبین را نیز بیان کند؛

سکنجبین چیست ؟

سکنجبین ترکیبی از سرکه و انگبین (عسل) است و از جمله ترکیب هایی است که طبیب بنابر نیاز بیمار می تواند در ترکیبات آن تصرف کند و به همین دلیل در کتب حکما تا هزار و دویست نوع آن را ذکر کرده اند.

سکنجبین ظاهراً " سک انگبین" و یا " سرکه انگبین" بوده است. سک در فارسی به معنای سرکه بوده و انگبین نیز برای عسل اصطلاح می شده زیرا سابقاً و قبل از کشف شکر از گیاهان، سکنجبین که معرب سرکنگبین است با عسل درست می شده است.

ویتامین های موجود در سکنجبین

شربت سرکه انگبین حاوی انواع ویتامین های A ، C ، E گروه ویتامین های B مانند B۱، B۲، B۶ ، سدیم، پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم، پروتئین، اسید استیک و فرمیک، منتول، فلاونوئیدها، کربوهیدرات، قندهایی مانند گلوکز، ساکارز، فروکتوز، مس، فسفر و گوگرد است.

طبع سکنجبین

سکنجبین مزاج گرم و خشک دارد به این دلیل که سکنجبین از ترکیب سرکه و عسل درست می شود که به اندازه معین جوشانده شده و اثرات گرم و خشکی را بر جای می گذارد.

انواع سکنجبین

سکنجبین ساده

این نوع سکنجبین که ماده اصلی تمام سکنجبین ها است حاوی شکر و سرکه است. از سکنجبین ساده در درمان تب های گرم و تسکین تشنگی آنها و تفتیح سده ها و از بین بردن بلغم صفرا استفاده می شود.

سکنجبین عسلی

این نوع سکنجبین حاوی عسل و سرکه است. در خصوص خواص سکنجبین برای بلغم گفته شده سکنجبین عسلی را در بیماری های بلغمی و تب های کهنه و تقویت معده و کبد و تفتیح سسد آن به کار می رود.

سکنجبین اصولی

این نوع سکنجبین حاوی پوست ریشه کبر، پوست ریشه کرفس، پوست ریشه کاسنی، پوست ریشه رازیانه و امثال اینها است. سکنجبین اصولی را در رابطه با بیماری های کبد و معده استفاده می شود.

سکنجبین افتیمونی

در خصوص خواص سکنجبین برای سودا باید گفت که این نوع از سکنجبین حاوی افتیمون و بسفایج است. گرچه بنابر نیاز اقلام دیگری هم به آن اضافه می شود لیکن اصل و اساس در تهیه آن دو مورد یاد شده است. مصرف سکنجبین افتیمونی بیشتر در مواردی که ماءالجبن تجویز می شود، داده می شود. همچنین در بیماری های سوداوی کاربرد دارد.

سکنجبین بزوری

این نوع سکنجبین حاوی بزوراتی از قبیل تخم کاسنی، تخم رازیانه، تخم انیسون، تخم کشوث، تخم خربزه، تخم خیارین و تخم کرفس است و اقلام دیگر هم بنا به نیاز به آن اضافه می شود. سکنجبین بزوری بیشتر در تب های گرم و مرکب، استسقا، سدد کبد و طحال، تسکین تشنگی در تب ها، و ضعف معده کاربرد دارد.

سکنجبین راسنی

این نوع سکنجبین حاوی راسن است و برای برخی موارد از پوست ریشه بادیان، پوست ریشه کرفس، تخم بادیان و انیسون نیز در تهیه این نوع سکنجبین استفاده می شود. سکنجبین راسنی موارد استفاده زیادی دارد ازجمله در بیماری های قفسه سینه و ریه که ناشی از رطوبت غلیظ و لزج باشد. دردهای مفصلی، تقویت اعضای رئیسه (قلب، کبد، مغز)، احتباس حیض، شکست سنگ های کلیه و مثانه، تقویت معده و تفتیح سده کبد و طحال کاربرد دارد.

طبع سکنجبین

انواع سکنجبین

سکنجبین راوندی

این نوع سکنجبین حاوی ریوند چینی است و برای تقویت و کارایی بیشتر از تربد، بسفایج، تخم کاسنی، تخم شاهتره، کشوث، غاریقون و زنجبیل در تهیه آن استفاده می شود. سکنجبین راوندی در درمان یرقان، دردهای کبد ناشی از حرارت و رفع یبوست مفید است.

سکنجبین رمانی

این نوع سکنجبین حاوی آب انار ترش و شیرین و تمرهندی است. سکنجبین رمانی در درمان تب های کهنه و مزمن و همچنین در بیماری های کبد و معده مورد استفاده قرار می گیرد.

سکنجبین سفرجلی

این نوع سکنجبین حاوی آب به است. در درمان بیماری های معده که گرمی و حرارت زیاد نداشته باشد بسیار مفید است. همچنین در تحریک اشتها و تقویت معده و تفتیح سده کبدی بسیار تأثیرگذار است.

سکنجبین عنصلی

این نوع سکنجبین حاوی عنصل یا سرکه عنصل است. سکنجبین عنصلی در درمان بیماری های ریه مانند آسم، تنگی نفس، سرفه بلغمی و استسقا مفید است.

سکنجبین کبری

این نوع سکنجبین حاوی ریشه کبر است. سکنجبین کبری را در درمان تب های بلغمی و تفتیح سدد کبد و طحال به کار می برند.

فواید سکنجبین

الف)خواص سکنجبین برای زیبایی

خواص سکنجبین برای پوست

از خواص سکنجبین عنابی ، درمان جوش، آکنه و کاهش راش های پوستی می باشد.

خواص سکنجبین برای مو

اگر علت ریزش مو از ضعف و کم کاری کبد باشد برای درمان ریزش مو می توان سنبل الطیب، شاه تره، ریوند چینی و تخم کرفس از هر کدام ۲۰ گرم و ریشه زرشک، شوید خشک و خارخاسک از هر کدام ۵۰ گرم، انجیر خشک، تخم کاسنی، ریشه کاسنی و لیمو عمانی از هر کدام ۱۰۰ گرم مخلوط و نیم کوب کنید و در جای خشک نگهداری شود و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه ۲ قاشق غذاخوری از آن را در یک و نیم لیوان بجوشانید و پس از اینکه آب آن به حدود نصف رسید آبش را صاف نموده با سکنجبین یا شکر شیرین ساخته بنوشید.

ب)خواص دارویی سکنجبین

خواص سکنجبین برای معده

یکی از خواص سکنجبین ویژگی آن برای سلامت معده می باشد به علت اینکه طبع سکنجبین گرم و خشک است و ترکیبی از یک ماده ترش با یک ماده شیرین می باشد لذا برای افرادی که معده سردی دارند و با خوردن هر ماده غذایی سرد دچار نفخ و درد معده می گردند مفید می باشد طبق توصیه متخصصان طب سنتی این افراد بهتر است سکنجبین را به همراه عسل میل نمایند تا سردی معده را به خوبی از بین ببرد.

خواص سکنجبین برای یبوست

سکنجبین خاصیت ملین و مسهل دارد و از یبوست پیشگیری می کند. همچنین در طب اسلامی از سکنجبین برای دفع اخلاط رقیق از طریق ادرار از بدن استفاده می شود.

خواص سکنجبین برای چاقی

شربت سکنجبین اگر زیاد استفاده شود، باعث چاقی می شود، اما این روش برای افزایش وزن، به هیچ وجه توصیه نمی شود.

فواید سکنجبین

خواص دارویی سکنجبین

خواص سکنجبین برای کبد

درد کبد اگر با سرخی رنگ و امتلا بدن همراه شود علاج آن زدن رگ باسلیق، دادن شیره کاسنی با سکنجبین، مالیدن صندل سفید با گلاب و کافور به کبد بوده و نوشاندن جو آب و سنکنجبین و خوردن نان با آبغوره است. شربت سکنجبین با خاکشیر یک نوشیدنی مناسب برای افرادی است که به کبد چرب مبتلا هستند.

خواص سکنجبین برای دیابت

شربت سکنجبین سرشار از قند است و گلوکز خون شما را افزایش می دهد. اگر شما کالری روزانه خود را تنها از قند دریافت کنید، نه تنها چاق نمی شوید، بلکه در معرض خطر بیماری دیابت هم قرار می گیرید.

خواص سکنجبین برای بارداری

خوردن شربت سکنجبین در حد اعتدال و یا مصرف کاهو سکنجبین در بارداری به داشتن بارداری سالم، تقویت اعصاب، هاضمه و افزایش اشتهای زنان باردار کمک می کند. همچنین مصرف سکنجبین در کاهش یبوست بارداری که از مشکلات شایع دوران بارداری است، موثر است.

خواص سکنجبین برای زردی نوزاد

مادرانی که نوزادشان به زردی مبتلا است باید عرق شاه تره و کاسنی را به نسبت مساوی با هم ترکیب سپس به ازای هر استکان از مخلوط عرق شاه تره و کاسنی یک تا ۲ قاشق مرباخوری سکنجبین اضافه و میل کنند؛ ترکیب عرق شاه تره و کاسنی باید روزانه سه استکان مصرف شود. آب لیمو شیرین را با سکنجبین، ترنجبین و شیرخشت مخلوط کنید و هروز مادر نوزاد یک فنجان بخورید.

خواص سکنجبین برای کودکان

در طب سنتی امده است که برای افزایش رشد کودکان کم وزن می توانید به آنها سکنجبین دهید. البته توجه داشته باشید که این کار را حتما با نظر پزشک متخصص انجام دهید.

خواص سکنجبین برای فشار خون

این شربت معروف به از بین برنده صفراست و با طبع سرد و تری که دارد به تعدیل طبع کمک میکند و با وجود عصاره نعناع به کاهش فشار خون کمک میکند.

خواص سکنجبین قبل خواب

با توجه به اینکه کاهو خواب آور، مسکن و ضد درد است می تواند به همراه سکنجبین مصرف شود و عارضه ای نیز به همراه نداشته باشد و قبل خواب مصرف شود.

خواص سکنجبین برای صفرا

یکی از خواص سکنجبین و شربت های تهیه شده از آن در طب اسلامی کمک به دفع صفرا و خروج سموم بدن از طریق ادرار و عرق کردن است. سکنجبین نقش مهمی در پاکسازی کبد و دستگاه گوارش دارد و باز کننده عروق و برطرف کننده عطش بوده، برای افراد با مزاج صفراوی بسیار مفید است.

خواص سکنجبین برای کلیه

سرکه انگبین برای افراد دارای مزاج گرم باید مقدار سرکه اش بیشتر باشد. شربت سکنجبین نعنایی، سکنجبین با عرق کاسنی و شربت سکنجبین و خیار از بهترین انواع این شربت برای افراد گرم مزاج (مزاج صفراوی و مزاج دموی) است که علاوه بر خنک کردن کبد، قلب و رفع تشنگی اندام ها، به سادگی سموم بدن را از طریق کلیه ها دفع می کند.

خواص سکنجبین برای ترک اعتیاد

یادتان باشد که برای ترک اعتیاد باید رسوبات سودا پاک شود تا سلامتی بدن تامین شود. خاصیت سکنجبین برای ذوب کردن سودا و برطرف کردن تیرگی لب و چشم و بعد از آن کم کردن مصرف مواد مخدر پیشنهاد می شود.

خواص سکنجبین برای اگزما

برای رفع اگزمای حاصل از بخار خلط سودا، آب جوی طبی مقشر به صورت ناشتا و شربت سکنجبین موقع خواب شبانه یک لیوان میل کنند.

خواص سکنجبین برای برص

یکی از خواص سکنجبین از نظر طب سنتی این است که برای درمان برص (لک و پیس پوست) استفاده می شود.

خواص سکنجبین برای کراتین بالا

بهتر است این افراد صبح ناشتا یک لیوان مخلوط عرق خارشتر و خارخاسک (از هر کدام نصف لیوان) گرم کرده با ۲ قاشق غذاخوری سکنجبین عسلی ساده همراه با ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و گرم مصرف کنند.

زمان مصرف سکنجبین

خواص سکنجبین برای سلامت بدن

خواص سکنجبین برای سر درد

شبت سکنجبیل سر درد را رفع کرده و مصرف منظم آن باعث تقویت معده و کبد می گردد.

خواص سکنجبین برای سنگ کیسه صفرا

این شربت خون را تصفیه و غلظت خون را هم برطرف می کند؛ شربت سرکه انگبین تاثیر چشم گیری در پاک سازی معده، کبد، کلیه ها و مجاری ادراری و دفع سنگ کیسه صفرا و کلیه دارد.

خواص سکنجبین برای زگیل تناسلی

استفاده از شربت سکنجبین روزی یک لیوان برای درمان زگیل با طب سنتی مفید است.

درمان پسوریازیس با سکنجبین

شربت سکنجبین در درمان بیماری های پوستی مانند ویتیلیگو (لک و پیس)، خارش، اگزما، کهیر و پسوریازیس (نوعی تخریب پوستی که با خارش همراه است) دارد و به کاهش قند و چربی خون کمک شایانی می کند.

مضرات سکنجبین

  • هنگام تهیه سکنجبین مراعات نسبت سرکه و مواد قندی آن را بنمایید چرا که اگر سکنجبین ترش شود منافعی نداشته و برای اعصاب زیان آور است.
  • افرادی که دچار ناراحتی ریه و آسم هستند در مصرف سکنجبین احتیاط کنند.
  • بیماران مبتلا به زخم معده و روده در مصرف سکنجبین و شربت های تهیه شده از آن احتیاط کنند.
  • افرادی که به سرکه حساسیت دارند و افراد دارای مزاج بلغم زیاد، باید در خوردن سکنجبین احتیاط کرده، آن را با مصلح مصرف کنند.
  • مبتلایان به تکرر و قطره قطره آمدن ادرار و سایر مشکلات مثانه، درد ها و مشکلات رحمی در مصرف سکنجبین احتیاط کنند.
  • درباره مصرف سکنجبین بایستی دقت کنید که اگر میزان سرکه انگبین از اعتدال خارج شود طبع آن سرد و برای مبتلایان به زخم معده و روده زیانبار می شود و اگر شیرینی آن زیاد شود طبع آن گرم و بسیار چاق کننده خواهد شد.

موارد منع مصرف سکنجبین

  • کسانی که دچار سرماخوردگی شده اند وآنهایی که مبتلا به رعشه و دردهای عصبی هستند حتما باید از سکنجبین دوری کنند.
  • خوردن سکنجبین در هنگام سرفه شدید ممنوع است، زیرا باعث تشدید سرفه می شود. در این موارد هرچقدر ترشی سکنجبین بیشتر باشد، ضرر آن نیز بیشتر خواهد بود.
  • در خصوص خواص سکنجبین برای اعصاب گفته شده که مصرف سکنجبین برای افرادی که دچار ضعف اعصاب هستند، مضر می باشد و این عارضه را تشدید می کند.
  • در خصوص خواص سکنجبین برای رحم نیز گفته شده که دردهای رحمی دلایل متعددی می تواند داشته باشد ولی برخی مواد این درد را تشدید می کنند و سکنجبین نیز از آن موارد به شمار می رود.

بهترین زمان مصرف سکنجبین

  • در زمستان و شدت سردی هوا بهتر است سکنجبین را نیم گرم استفاده کرد تا گرمی عارضی سکنجبین سبب پخته شده بهتر مواد (نضج) شود.
  • در فصل گرم و تابستان توصیه می شود سکنجبین را با آب سرد بنوشند تا تشنگی را تسکین و شدت تب را بشکند.

نحوه مصرف سکنجبین

برای خنک کردن سکنجبین آن را با یخ یا وسیله دیگری مانند یخچال سرد نکنید، زیرا این عمل باعث می شود از لطیف شــدن خلط جلوگیری و لعاب دهان لزج شود. همچنین بیش ترین نحوه مصرف سکنجبین خوردن آن همراه با کاهوست که سردی طبع کاهو را تعدیل می کند.

سکنجبین به صورت شربت تهیه شده با آب خنک نیز از نوشیدنی های دلچسب تابستانی است که گرمی و عطش را کاهش داده، در بهبود مشکلات گوارشی، دفع صفرا و تعدیل مزاج مؤثر است. درصورت استفاده دارویی از سکنجبین می توان آن را با تخم گیاهان، عرق نعناع، رازیانه، آب زرشک و عرق کاسنی ترکیب و طبق نظر متخصص طب سنتی مصرف کرد.

شربت سکنجبین

مواد لازم :

  • شکر : 3 کیلو
  • سرکه سفید : 2 پیمانه
  • نعناع تازه : 1 دسته کوچک
  • آب 5 الی 6 لیوان

طرز تهیه

  • برای تهیه شربت سرکه انگبین، عسل و سرکه را با هم مخلوط و به محلول آب و عرق نعناع اضافه کنید.
  • افراد لاغر بهتر است برای تهیه این شربت از سرکه انگور و اشخاص چاق از سرکه سیب استفاده کنند.
  • افراد گرم مزاج باید مقدار عسل را کاهش و سرکه را افزایش دهند ولی اشخاص سرد مزاج باید میزان عسل را بیشتر و سرکه را کمتر کنند.
  • افراد باید روزانه ۲ ساعت پس از غذا ۲ لیوان شربت سرکه انگبین را به مدت سه هفته مصرف کنند و یک هفته وقفه در نظر بگیرند و دوباره در صورت نیاز دوره سه هفته ای را تکرار کنند.
موارد منع مصرف سکنجبین

نحوه مصرف سکنجبین

سکنجبین خیار

شکر را با ۵ تا ۶ لیوان آب در ظرف لعابی جوشانده و از صافی رد می کنیم، بعد از آن، نعناع را شسته و نخ بسته و داخل شربت می اندازیم. بعد شربت را می گذاریم بجوشد و قوام بیاید. سپس سرکه را داخل شربت ریخته و بعد از چند جوش از حرارت برمی داریم. هنگام سرو، مقداری خیار رنده شده و کاهو رنده شده در لیوان ریخته و با آب و یخ سرو کنید.

آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید