با خواص شگفت انگیز چای ماچا آشنا شوید |دمنوش ضد پیری

خواص چای ماچا با اینکه زیاد و متنوع است اما اگر در مصرف آن زیاده روی کنید حتما برای سلامت شما عوارضی را در پی خواهد داشت. تانما در این مطلب ضمن بیان خواص و مضرات چای ماچا، شما را با طرز تهیه چای ماچا نیز آشنا می کند؛

چای ماچا چیست ؟

چای ماچا (Matcha) نوعی پودر چای سبز بسیار خوش رنگ و بو و دارای نوعی طعم شیرین ظریف و پنهان (Subtle Sweetness) است. رنگ آن سبز زمردی است. این چای در ژاپن با آسیاب های گرانیتی مخصوصی پودر می شود تا کلروفیل درون آن به اصطلاح نسوزد. ژاپنی ها در پودر کردن دستی آن از هاون چوبی نیز استفاده می کنند. نکته ی مهمی که کم تر ذکر می شود این است که کلمه ی «ماچا» به فرم پودر شده ی "گیاه تنچا (tencha)" گفته می شود.

تاریخچه ی چای ماچا

هرچند که چای سبز ماچا یک چای ژاپنی نیز معرفی می شود ولی خاستگاه اصلی آن کشور چین است.در قرن دوازدهم میلادی یک راهب متعلق به مکتب «ذن» به نام “ایساسی” (Eisai) طی سفری که به کشور چین داشت و در ضمن سیر و سیاحت در چین، انواعی از بذر انواع چای را با خود به ژاپن آورد که چای ماچا نیز یکی از آن ها بود.

البته در آن زمان چای ماچا در ژاپن و در ابتدا به حالت پودر به کار نمی رفت و این موضوع، ابداع چینی ها است. چینی ها از صدها سال پیش، از چای ماچا به عنوان دم نوش نیروبخش و درمانگر استفاده می کردند. ابتدا راهبان بودایی و سپس افراد لشکری در گسترش محبوبیت و مصرف این چای مؤثر بودند.

مواد تشکیل دهنده چای ماچا

آمینواسید

آمینواسید، زنجیره یا حلقه ی کربن است. آمینواسیدها در تقویت سوخت وساز بدن نقش مؤثری دارند.

کاتچین (Catechin)

این ماده از جنبه ی غذایی یکی از مشهورترین آنتی اکسیدان های غذایی را داراست. این آنتی اکسیدان ها در چای سبز ماچا بیش تر از انواع چای سیاه وجود دارند.

آنتی اکسیدان

وجود آنتی اکسیدان مربوط به وجود مقادیر زیادی از کاتچین در چای سبز ماچا است.

فواید ماچا

الف) خواص چای ماچا برای زیبایی

خواص چای ماچا برای پوست

چای ماچا یا ماتچا سرشار از آنتی اکسیدان می باشد، همین موضوع کافی است که این چای بتواند به راحتی با رادیکال های آزاد مبارزه کنید و آنها را از بین ببرد. وقتی رادیکالهای آزاد در بدن افراد کم شود به طور ناخودآگاه سلامت و حالت الاستیک پوست حفظ می شود و همچنین بیماری های پوستی و چین و چروک ها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند.

ماسک چای ماچا

روش اول)

یک قاشق غذاخوری پودر چای ماچا را با یک قاشق غذاخوری گلاب و 4 یا 5 قطره روغن اسطوخدوس مخلوط کرده و روی پوست صورت بمالید.

روش دوم)

برای سم زدایی پوست کافیست یک قاشق غذاخوری پودر چای ماچا را با چند قطره روغن علف لیمو مخلوط کرده و روی پوست بمالید.

نکته!

• بعد از آماده کردن ماسک آن را قبل از اینکه بر روی نقاط حساس استفاده کنید بر روی دست خود امتحان کنید تا حساسیت خاصی در استفاده از آن نداشته باشید.
• از خواص چای ماچا و ماسک آن می توان به رفع سیاهی و تیرگی دور چشم، از بین بردن سلول های مرده پوست، پاک کردن منافذ پوستی، درمان خشکه شدن و کاهش التهاب و قرمزی پوست اشاره کرد.

خواص چای ماچا برای کاهش وزن

به هر مکمل کاهش وزنی که می خواهید نگاه کنید؛ به احتمال زیاد «عصاره چای سبز» را در فهرست مواد اولیه ی آن خواهید دید. چای سبز به توانایی اش در کاهش وزن معروف است. درواقع مطالعات نشان می دهند که چای سبز به افزایش سرعت سوخت و ساز درجهت افزایش مصرف انرژی و سوزاندن چربی ها کمک می کند.

مطالعه ای نشان می دهد که مصرف عصاره ی چای سبز هنگام ورزش سبک، چربی سوزی را تا ۱۷ درصد افزایش می دهد. مطالعه ی دیگری روی ۱۴ نفر حاکی از آن است که مصرف مکمل حاوی عصاره چای سبز مصرف انرژی را به مقدار قابل توجهی افزایش می دهد.

ب) خواص درمانی چای ماچا

خواص چای ماچا برای کبد

کبد برای سلامتی حیاتی است و نقش مهمی در سم زدایی، اثربخشی داروها و پردازش مواد مغذی ایفا می کند. بعضی مطالعات نشان داده اند که ماچا از سلامت کبد هم محافظت می کند. دانشمندان در مطالعه ای، به مدت ۱۶ هفته به موش های دیابتی ماچا خوراندند و درنهایت متوجه شدند این گیاه، هم از آسیب به کلیه ها و هم کبد جلوگیری می کند.

در مطالعه ی دیگری به ۸۰ نفر که کبد چرب غیرالکلی داشتند، به مدت ۹۰ روز، هر روز ۵۰۰ میلی گرم چای سبز دادند. بعد از ۱۲ هفته، عصاره ی چای سبز سطح آنزیم کبد را به مقدار قابل توجهی کاهش داد. افزایش سطح این آنزیم ها موجب آسیب کبدی می شود.

خواص چای ماچا برای مغز

ماچا حاوی ترکیبی به نام ال تی اِنین (L-theanine) است که تأثیر کافئین را اصلاح می کند، هوشیاری را افزایش می دهد و از کاهش انرژی معمول پس از مصرف کافئین جلوگیری می کند. ال تی اِنین فعالیت موج آلفا در مغز را هم افزایش می دهد که این می تواند در ایجاد آرامش و کاهش سطح استرس مفید باشد.

برخی تحقیقات نشان می دهند که بعضی ترکیبات موجود در ماچا به تقویت عملکرد مغز کمک می کنند. مطالعه ای به ارزیابی عملکرد مغزی افراد در قبال مجموعه ای از وظایف پرداخت. در این مطالعه که روی ۲۳ نفر انجام شد، بعضی شرکت کنندگان یا چای ماچا و یا میان وعده ای حاوی ۴ گرم ماچا مصرف می کردند، درمقابل گروه کنترل هم چای یا میان وعده ای معمولی می خوردند. درنهایت محققان متوجه شدند که ماچا باعث افزایش تمرکز، سرعت واکنش و حافظه می شود.

خواص چای ماچا برای پیشگیری از سرطان

ماچا مجموعه ای از ترکیب ها را در خود جای داده که سلامت را تقویت می کنند. براساس مطالعات آزمایشگاهی و مطالعه روی حیوانات، ترکیب های موجود در ماچا با پیشگیری از سرطان هم ارتباط دارند.

در مطالعه ای، عصاره ی چای سبز اندازه ی تومور و سرعت رشد سلول های سرطان سینه در موش ها را کاهش داد. ماچا سرشار از اپی گالوکتشین گالات (Epigallocatechin gallate) است. این ماده نوعی کاتچین است که ثابت شده اثرات ضدسرطانی قدرتمندی دارد.

مطالعه ی آزمایشگاهی دیگری نشان داد که اپی گالوکتشین گالات موجود در ماچا به از بین بردن سلول های سرطان پروستات کمک می کند. مطالعات آزمایشگاهی دیگری هم نشان داده اند که اپی گالوکتشین گالات درمقابله با سرطان پوست، سرطان ریه و سرطان کبد هم مؤثر است.

خواص چای ماچا برای قلب

بیماری قلبی علت اصلی مرگ ومیر در جهان است. تقریبا یک سوم مرگ ومیرهای افراد بالای ۳۵ سال به علت بیماری های قلبی است. برخی مطالعات نشان داده اند نوشیدن چای سبز که مواد مغذی مشابهی با ماچا دارد، برای مقابله با بیماری قلبی مفید است.

مطالعات نشان داده اند که چای سبز سطح کلسترول ال دی ال (بد) و سطح کلی کلسترول و همین طور تری گلیسیرید (triglycerides) را کاهش می دهد. درضمن برای جلوگیری از اکسیداسیون کلسترول ال دی ال هم مفید است؛ عامل دیگری که به محافظت در مقابل بیماری قلبی کمک می کند.

تقویت سیستم ایمنی با چای ماچا

کاتچین موجود در چای ماچا، دارای خواص آنتی بیوتیک است که باعث حفظ سلامت کلی بدن می شود. علاوه بر این، تنها، نوشیدن یک فنجان چای سبز ماچا، حاوی مقدار قابل توجهی از پتاسیم، ویتامین های A و C، آهن، پروتئین و کلسیم است که باعث تقویت سیستم ایمنی می شود. به نوعی چای ماچا بدن شما را در مقابل بیماری های ویروسی و باکتریایی، آنفلوآنزا، ویروس هپاتیت و هرپس مقاوم می کند.

خواص آنتی اکسیدانی چای ماچا

ماچا سرشار از کاتچین ها (catechin) است. کاتچین نوعی ترکیب گیاهی در چای است که به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی عمل می کند. آنتی اکسیدان ها به تثبیت رادیکال های آزاد مضر کمک می کنند. این رادیکال ها ترکیباتی هستند که ممکن است به سلول ها آسیب زده و باعث بیماری مزمن شوند.

چایی که با اضافه کردن پودر ماچا به آب داغ درست می کنید، حاوی مواد مغذی از کل برگ است؛ یعنی نسبت به خیساندن برگ های چای سبز در آب، کاتچین و آنتی اکسیدان بیشتری دارد. درواقع بر اساس تخمینی، تعداد کاتچین های موجود در ماچا ۱۳۷ برابر بیشتر از سایر انواع چای سبز است.

خواص آرام بخشی چای ماچا

از حدود هزار سال پیش، چای سبز ماچا، توسط چینی ها و راهبان ژاپنی به عنوان ماده ای برای تقویت قوای روحی و مدیتیشن مورد استفاده قرار می گرفت. چای ماچا، خاصیت آرامبخش دارد.

خواص چای ماچا در بارداری

• چای ماچا فشار خون بارداری را به دلیل گشاد کردن دیواره های شریان ها پایین می آورد.
• خاصیت ضد التهابی ماچا باعث پیشگیری یا بهبود عوارض پوستیِ ناشی از حاملگی می شود.
• در صورت مبتلا بودن به دیابت حاملگی چای سبز می تواند سطح گلوکز خون را کنترل کند.
• ماچا درمان کننده ی مشکلات دهان و دندان در دروان حاملگی به خاطر وجود آنتی اکسیدان در آن است؛ یعنی درمان مشکلاتی نظیر ورم کردن لثه و خراب شدن دندان.

خواص چای ماچا برای رفع بوی بد دهان

ایجاد محافظت از بدن در مقابل بیماری های باکتریایی به طور غیر مستقیم باعث می شود که دندان ها و دهان شما نیز از بیماری ها در امان بمانند و به نوعی بوی بد دهان شما را نیز از بین می برد.

افزایش سطح انرژی و استقامت با چای ماچا

سامورایی ها پیش از رفتن به نبرد به دلیل خواص انرژی بخش چای ماچا، از آن می نوشیدند. اما چای سبز ماچا به طور طبیعی حاوی کافئین است و باعث افزایش انرژی و سطح مقاومت بدن می شود که به دلیل ترکیب منحصر به فرد آن از مواد مغذی است.

مضرات ماچا

• با توجه به محتوای کافئین چای سبز ماچا، در صورت مصرف زیاد آن، ممکن است با برخی عوارض جانبی خاص مانند سردرد، بی خوابی، تحریک پذیری، اسهال، و سوزش سر دل همراه باشد.
• ماده ی اپی گالوکاتچین گالاتدر پای ماچا بر روی اسیدفولیک که در شکل گیری مسیرهای عصبی نوزاد تأثیر دارد، اثر می گذارد و امکان دارد موجب عدم تکامل این قسمت از اندام های نوزاد شود لذا مصرف آن در چند ماه اول بارداری (حداقل سه ماه) امکان دارد باعث بروز نقصی از این لحاظ در جنین شود.
• مصرف زیاد چای ماچا (روزانه بیش از 3 فنجان) می تواند کم خونی به دنبال داشته باشد.

موارد منع مصرف ماچا

• مصرف چای سبز ماچا در برخی افراد ممکن است ناراحتی معده و یبوست ایجاد کند. بنابراین در صورت بروز عوارض پس از مصرف چای ماچا به پزشک مراجعه کنید.
• توصیه می شود که زنان باردار، شیرده و کودکان چای ماتچا مصرف نکنند. کافئین و گاهی اندکی سرب موجود در چای ماچا برای کودکان و زنان باردار و شیرده مضر است این موضوع در مورد محصولات کشور چین بسیار اتفاق می افتد.
• علاوه بر این اگر شما مبتلا به بیماری می باشید که نیاز دارید هر روز دارویی را مصرف کنید این چای ممکن است تداخل دارویی به همراه داشته باشد، پس حتما با پزشک خود مشورت کنید.

میزان مصرف ماچا

باید این نکته را در نظر گرفت که به عنوان مثال بدن انسان در روز میتواند 400 میلی گرم کافئین دریافت کند و بیشتر از این مقدار برای بدن مضر خواهد بود و موجب پرخاشگری، استرس و … میشود .

با احتساب عدد 400 میلی گرم در روز و با توجه به اینکه به ازای هر 250 میلی لیتر شیر و یا آب میتوان 0.5 تا 1 گرم پودر چای ماچا در هر وعده استفاده نمود که حدودا شامل 50 – 70 میلی گرم کافئین است. پس هر فرد میتواند تا 5 فنجان چای ماچا در روز استفاده کند.

اما با توجه به اینکه بازه زمانی افزایش انرژی با مصرف ماچا بین 6 تا 8 ساعت ادامه دارد (یعنی با نوشیدن یک فنجان چای ماچا (بسته به بدن هر شخص) تا 8 ساعت انرژی لازم برای بدن تامین میشود.) به طور متوسط برای آنکه انرژی لازم در طول روز تامین شود نوشیدن 2-3 فنجان چای ماچا توصیه میشود که البته از فردی به فرد دیگر متغیر است. برخی افراد با نوشیدن یک فنجان ماچا در روز تا 8 ساعت انرژی لازم را بدست می آورند.

میزان مصرف چای ماچا در بارداری نیز عبارت است از یک یا دو فنجان چای ماچا در روز (هر فنجان، 237 میلی لیتر است)، اما نباید بیش از حد، نگران افراط در مصرف چای ماچا در بارداری بود. زیرا اگر فرض را بر این بگیریم که یک خانم باردار هیچ غذا یا نوشیدنیِ دیگری که حاوی کافئین است مصرف نکند، روزانه باید شش فنجان چای ماچا بخورد تا به مرز افراط در مصرف کافئین برسد!

موارد استفاده از پودر ماچا

نوشیدنی داغ ماچا

شما می توانید براحتی، چای ماچا تهیه کنید. برای این کار کافیست یک فنجان را پُر از آب داغ (نه جوش) کنید. نصف قاشق چای خوری ماچا را به آن اضافه کنید. حال با بِلِندر، همزن و یا حتی با یک قاشق آن را به هم بزیند. این فرآیند را آنقدر تکرار کنید تا پودر ماچا در آب حل شود. زمانی این اتفاق می افتد که روی فنجان حباب ها و کف های زیادی ایجاد شود؛ چای ماچای شما آماده است.

دقت کنید،اگر شما فرایند تهیه چای را با استفاده از قوری انجام دهید، پودر ماچا در انتهای قوری ته نشین میشود، بخاطر صرف زمان جهت دَم کشیدن مواد مغذی و خاص ماچا را از دست داده اید و رنگ نوشیدنی شما متمایل به زرد میشود. این همان فرایند بَدی است که هر روز برای تهیه چای سیاه و سبز انجام می دهید.

همچنین می توانید این نوشیدنی را با شیر تهیه کنید. برای این کار، همان مراحل قبل را با نصف فنجان آب داغ انجام دهید. بعد از ایجاد کف روی سطح ماچا، فنجان را با شیر پُر کنید و نوش جان نمایید.

نوشیدنی سرد ماچا

شما مجبور نیستید ماچا را فقط بصورت داغ مصرف کنید. خیلی از طرفداران ماچا، بخاطر اینکه میخواهند نوشیدنی آنها بوی کمتری داشته باشد، یا از افزودنی هایی مانند شیر، عسل، وانیل، شکلات و … استفاده میکنند و یا ماچا را بصورت سرد مینوشند. بله، ماچای سرد یک نوشیدنی پُر طرفدار در کشورهای آسیای شرقی و حتی اروپا و آمریکاست.

شما می توانید با حداقل امکانات این نوشیدنی لذیذ و سالم را تهیه کنید. برای این کار، دقیقاً مشابه نوشیدنی گرم عمل کنید. یک لیوان آب خنک و نصف قاشق چای خوری ماچا را با بِلِندر، همزن و یا قاشق حسابی به هم بزنید تا حباب های مورد نظر ایجاد شود. شما میتوانید برای خنک تر شدن، درون لیوان یخ بیاندازید و یا حتی یخ را نیز در بِلِندر خورد کنید و در لیوان مخلوط کنید. یک نوشیدنی خنک و گوارا آماده است.