تیر روز یا جشن تیرگان چه زمانی است وچه آداب ورسومی دارد؟

جشن تیرگان به همراه نوروز و مهرگان و سده از جمله مهم ترین جشن های ایرانیان است که در گذشته های دور برای ایرانیان اهمیت زیادی داشته و این جشن را با شکوه و زیبا هر چه تمام تر برگزار می کردند

ابوریحان بیرونی در کتاب «آثار الباقیه» نوشته تیرگان روز بزرگداشت نویسندگان در دوره باستان بوده و بنا به روایت ابوریحان بیرونی، تیرگان روزی است که کیخسرو، شاه ایران بعد از شستشوی خود در چشمه ناپدید شده است .

در مطلب زیر سعی شده تا آداب ورسوم ، پیشینه جشن تیرگان وفلسفه مربوط به این جشن ایرانی گرد آوری شود امید است با ما همراه شوید :

زمان جشن تیرگان

تصویر جشن تیرگان

تصویر جشن تیرگان

جشن فرخنده تیرگان که آغاز آن از روز تیر از ماه تیر می باشد و به مدت ۹ روز ادامه دارد جشن تیرگان در تیر روز از تیرماه برابر با 13 تیر در گاهشماری ایرانی برگزار می شود.

این جشن درگرامی داشت تیشتر (ستاره ی باران آور در فرهنگ ایرانی) است و طبق سنت در روز تیر (روز سیزدهم) از ماه تیر انجام می پذیرد.

در تاریخ سنتی تیرگان روز کمان کشیدن آرش کمانگیر و پرتاب تیر از فراز البرز است.

رسوم جشن تیرگان

رسوم جشن تیرگان

رسوم جشن تیرگان

فال کوزه

روز قبل از جشن تیرگان دختری کوزه ی سبز رنگی را پر از آب کرده و بین همه کسانی که آرزویی دارند دور می چرخاند. افرادی که حاجتی دارند هر کدام انگشتر، سکه ، سنجاق سر یا چیز کوچکی را در کوزه انداخته دختر، کوزه را در زیر درخت همیشه سبزی مثل سرو یا کاج می گذارد.

در روز جشن و بعد ازبرگزار شدن مراسم آب پاشان، همان دختر کوزه را بین کسانی که آرزو کرده اند، می برد. افراد مسن جمع شعری را با صدای بلند می خوانند و دختر بعد از تمام شدن هر شعر دستش را درون کوزه برده و شی هر کسی را به خودش باز می گرداند. شعر خوانده شده هم جواب آرزویی است که کرده اند .

رها کردن دستبند در باد

تیر روز

تیر روز

از رسم های دیگر تیرگان این است: در ابتدای مراسم و بعد از خوردن شیرینی، بندی که از هفت رنگ پارچه یا ریسمان رنگی بافته شده را به دست می بندند، بندی که به آن تیر و باد می گویند. ۹ روز بعد و در روز باد در پشت بام یا جای بلندی دستبند را به باد می سپارند تا آرزوهایشان را با خود ببرد و در حینش این شعر را می خوانند:

تیر برو باد بیا غم برو شادی بیا

محنت برو روزی بیا خوشه ی مرواری بیا

آب پاشی

پیشینه جشن تیرگان

پیشینه جشن تیرگان

یکی دیگر از رسومات جشن تیرگان که به آب پاشی معروف است که درآن اشخاصی که در نزدیکی محل سکونت شان رودخانه، برکه یا جوی بزرگی جاری است به سوی آن می روند و همانطور که در تصاویرجشن تیرگان می بینید،

جشن تیرگان

جشن تیرگان

در این آیین بر روی هم آب می ریزند. مردم این کار را به امید بارش باران در سال جدید انجام می دهند. از طرفی از گذشته های دور آب به عنوان نماد روشنایی به حساب می آمد و مردم بر این باور بودند که پاشیدن آب به یکدیگر سلامتی و تندرستی شان را افزایش می دهد و با استفاده از نیرویِ گرفته شده از این روشنایی، برای بهتر شدن جهان تلاش خواهند کرد.

فلسفه جشن تیرگان

فلسفه جشن تیرگان

فلسفه جشن تیرگان

در تیر ماه زمانی که روز تیر فرا می رسد آن روز را جشن تیرگان می نامند . تیرگان یکی از جشن های بزرگ ایران است وگفته می شود در زمان منوچهر پادشاه پیشدادی ایران زمین، چون افراسیاب تورانی بر منوچهر پیروز شد و او را در طبرستان محاصره نمود

هر دو سو به سازش درآمده و قرار بر آن شد برای آنکه مرز دو کشور مشخص شود مردی از ایران ،از مازندران تیری به جانب خاور (خراسان) پرتاب کندوهر جا تیر فرو آمد همان جا مرز دو کشور باشد.

آرش در میان ایرانیان بزرگ­ترین کماندار بود و به نیروی بی­مانندش تیر را دورتر از همه پرتاب می­کرد. آرش دانست که پهنای کشور ایران به نیروی بازو و پرش تیر او بسته است و باید توش و توان خود را در این راه بگذارد.

آنگاه آرش تیر و کمان برداشت و بر بلندای کوه دماوند برآمد و به نیروی خداداد ، تیری به چله کمان نهاد و آن را رها کرد و خود بی­جان بر زمین افتاد. تیری که آرش جان خود را با پرتاب آن از دست داد در جایی کنار رودخانه جیحون بر تنه درخت گردویی نشسته و مرز ایران و توران مشخص می شود.

پیشینه جشن تیرگان

روایت دیگری در مورد تاریخچه جشن تیرگان وجود دارد که این چنین است : در زمان ساسانیان و پادشاهی پیروز، خشکسالی در ایران به مدت هفت سال روی می دهد ودر چنین روزی مردم روی به بیابان آورده و با نیایش خود از پروردگار آرزوی باریدن باران می کنند

پس از آن بارش باران آغاز شده و به دلیل باریدن باران در چنین روزی مردم احساس خوشحالی وشادی خود را با پاشیدن آب به یکدیگر ابراز می کنند که یکی از آیین های این جشن بشمار می رود و به آب پاشان نامورمشهور است.

پیشینه جشن تیرگان

پیشنه جشن تیرگان

از دیگر آیین های این جشن، ایرانیان شایسته می دانستند که خود را در آینه ببینند وبا گلاب چهره خود رابشویند ونقل ویژه این روز را بخورند که این آیین نیز بدست بانوان جوان ایرانی با پوشاک کهن ایرانی انجام می گیرد.

از آیین های دیگر برگزاری جشن تیرگان بدین گونه است که در روز جشن، آب تنی نموده و آراسته در جشن شرکت می کنند . آنچه ویژگی این جشن است تار نازکی از ابریشم هفت رنگ به هم بافته شده است که تیرو باد نام دارد

. ایرانیان این تار را در بامداد روز تیر به مچ دست خود می بندند و پس از ده روز در روزی که باد نام دارد آن بند را باز کرده و در جای بلندی مانند پشت بام به باد می­سپارند تا آرزوها و خواسته­هایشان را به عنوان پیام­رسان به همراه ببرد.

معرفی جشن تیرگان

ریشه جشن تیرگان در این است که : این جشن برای بزرگداشت «تیشتر» (ستاره باران آور در فرهنگ ایرانی) است و بنا به سنت در روز سیزدهم از ماه تیر برگزار می شود . در تواریخ سنتی، تیرگان روز کمان کشیدن آرش کمانگیر و پرتاب تیر از فراز البرز است.

«تیشتر» به شکل اسب زیبای سفید زرین گوشی، با ساز و برگ زرین، به دریای کیهانی فرو می رود و با دیو خشکسالی «اپوش» که به شکل اسب سیاهی است و با گوش و دم سیاه خود، ظاهری ترسناک دارد، روبرو می شود.

معرفی جوشن جشن تیرگان

معرفی جوشن جشن تیرگان

این دو، سه شبانه روز با یکدیگر به نبرد برمی خیزند و «تیشتر» در این نبرد شکست می خورد، به نزد خدای بزرگ آمده و از او یاری و مدد می جوید و به خواست و قدرت پروردگار این بار بر اهریمن خشکسالی پیروز می شود و آب ها می توانند بدون مانعی به مزرعه ها و چراگاه ها جاری شوند.

باد ابرهای باران زا را که از دریای کیهانی برمی خواستند به این سو و آن سو می راند، و باران های زندگی بخش بر هفت کشور زمین فرو می ریزد و به مناسبت این پیروزی ایرانیان این روز را به جشن می گیرند.

جشن تیرگان در کجا برگزار می شود ؟

تصاویر جشن

تصاویر جشن

جشن تیرگان هر ساله در کوه دماوند، آمل و همه ساله توسط زرتشتیان ایران در شهرهای تهران ، کرج، یزد، میبد، اردکان، کرمان، بم، شیراز، اصفهان، اهواز، منطقه فراهان و اروپا و آمریکا در روز دهم تیر برگزار می شود؛ که البته تعطیل نبودن این روز در ایران و دیگر کشورها باعث می شود که این جشن را در نزدیکترین روز تعطیل برگزارکنند

آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید