آیا آلزایمر قابل درمان است | نشانه های بیماری و بهترین روش های درمانی

بیماری آلزایمر در اکثر موارد در افراد سالمند به وجود می آید و از جمله علائم بالینی آلزایمر می توان به فراموش کردن و به یاد نیاوردن مسائل مختلف اشاره کرد. تانما در این مطلب ضمن بیان علل و انواع بیماری آلزایمر، شما را با روش های درمانی آلزایمر و بخصوص درمان آلزایمر با مواد طبیعی و سنتی آشنا می کند؛

بیماری آلزایمر چیست؟

آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در اثر آن به تدریج توانایی های ذهنی بیمار تحلیل می رود. البته با بالا رفتن سن، اندکی فراموشکار شدن در افراد طبیعی است. اما در بیماری آلزایمر این اختلال حافظه به تدریج پیشرفت می کند.

مراحل بیماری آلزایمر

• قبل از ظهور علائم
• اختلال شناختی خفیف، وقتی علائم خفیف است
• زوال عقل

تفاوت دمانس و آلزایمر

دمانس (زوال عقل) یک اصطلاح است که شامل چندین اختلال میشود که نشان دهنده کاهش عملکرد شناختی فرد است که می تواند منجر به از دست دادن حافظه مزمن ، اختلال در استدلال ، عدم توانایی در انجام فعالیت های روزانه ، تأثیر بر مهارت های ارتباطی یا تغییر در شخصیت میشود. بیماری آلزایمر شایعترین نوع زوال عقل یا دمانس است.

تفاوت اصلی دیگر بین این دو این است که آلزایمر یک بیماری برگشت پذیر و درمان شدنی نیست اما برخی اشکال زوال عقل مانند یک اثر متقابل دارو یا کمبود ویتامین، در واقع قابل بازگشت و یا موقتی هستند.

شیوع بیماری آلزایمر

آمار شیوع این بیماری در اکثر کشورها مشابه بوده و تفاوت چندانی ندارد و در اغلب کشورها معمولا 5 درصد افراد بالای 65 سال به آلزایمر مبتلا شده و به ازای هر یک دهه افزایش سن، 5 درصد به شیوع بیماری اضافه می شود، به گونه ای که حدود 40 تا 50 درصد افراد بالای 85 سال به آلزایمر مبتلا هستند.

همچنین شیوع آلزایمر در خانم ها بیشتر از آقایان و احتمال بروز این بیماری در افراد دارای سواد و فعالیت ذهنی کمتر نسبت به افراد دارای فعالیت های منظم مغزی بیشتر است؛ به گونه ای که در افراد دارای فعالیت های بالاتر مغزی و آکادمیک، حتی پس از ابتلا به انواع خفیف آلزایمر نیز علایم بیماری در فاز اولیه بروز نمی کند.

انواع آلزایمر

آلزایمر زودرس

علائم قبل از 60 سالگی ظاهر می شوند. این نوع شیوع کمتری دارد. این نوع، به سرعت بدتر می شود. چندین ژن و سابقه خانوادگی در این نوع موثر می باشند.

بیماری دیررس

این نوع شایع تر است. در افراد 60 سال به بالا رخ می دهد. در اینجا، نقش ژن کمتر است.

منشاء بیماری آلزایمر

دانشمندان معتقدند که آلزایمر در بیشتر افراد در اثر تلفیقی از عوامل مانند وراثت، سبک زندگی و عوامل محیطی رخ می دهد و به تدریج مغز را تحت تأثیر قرار می دهد. بروز آلزایمردر کمتر از 5% افراد ناشی از یک تغییر ژنتیکی خاص است که منجر به پیشرفت بیماری می شود.

هرچند دلایل ابتلا به آلزایمر هنوز به طور دقیق مشخص نشده است اما تأثیر آن بر مغز به وضوح مشخص گردیده است. بیماری آلزایمر موجب آسیب دیدن و مرگ سلول های مغزی می شود. اتصالات بین سلولی در مغزی که مبتلا به آلزایمر شده است بسیار کمتر از مغز سالم است. هرچه سلول های مغزی بیشتری می میرند مغز نیز کوچکتر می شود. وقتی پزشک بافت مغز را زیر میکروسکوپ معاینه می کند، دو نوع بافت غیر طبیعی می بیند که نشانه آلزایمرند:

پلاک ها

این توده های پروتئینی، بتا آمیلوئید نام دارند که ممکن است سلول های مغزی را به چند طریق تخریب کنند، مثلاً ممکن است با ارتباط بین سلولی تداخل کنند. هر چند عامل اصلی مرگ سلولی در آلزایمر هنوز شناخته شده نیست اما تجمع بتا آمیلوئید ها در خارج سلول های مغزی از متهمان اصلی است.

پیچ خوردگی ها

سلول های مغزی برای دریافت مواد مغذی و حیاتی از طریق زوائدشان، وابسته به یک حمایت داخلی اند. این سیستم نیازمند ساختار طبیعی پروتئینی به نام tau می باشد. در بیماران مبتلا به آلزایمر رشته های پروتئین tau درون سلول ها دچار پیچ خوردگی های غیرطبیعی می شوند که این باعث اختلال در سیستم ارتباطات و حمل و نقل درون سلولی می شود که این امر نیز موجب پسرفت و مرگ سلول های مغزی می شود.

عوامل خطر

• افراد مسن
• دارای سابقه خانوادگی
• دارای ژن مخصوص
• زنان
• بودن فشار خون بالا برای مدت زمان طولانی
• سابقه ضربه به سر

علائم بیماری آلزایمر

1-کاهش توانایی در به خاطرسپاری و به یاد آوردن اطلاعات جدید، که می تواند به عنوان مثال باعث شود:

• سوالات و یا مکالمات تکراری
• گم کردن وسایل شخصی
• فراموش کردن حوادث یا قرار ملاقات ها
• گم شدن در یک مسیر آشنا

2-اختلالات در استدلال، وظایف پیچیده و انجام قضاوت، به عنوان مثال:

• درک نادرست از خطرات ایمنی
• ناتوانی در مدیریت امور مالی
• توانایی تصمیم گیری ضعیف
• ناتوانی در برنامه ریزی
• ناتوانی در انجام فعالیت های پیچیده یا متوالی

3-اختلالات تجسمی که به عنوان مثال، به علت مشکلات بینایی چشم وجود دارد که از این قرار می تواند باشد:

• ناتوانی در تشخیص چهره یا اشیای مشترک و یا یافتن اشیاء در نمای مستقیم
• ناتوانی در استفاده از ابزارهای ساده، به عنوان مثال، برای پوشیدن لباس

4-اختلال در صحبت کردن، خواندن و نوشتن، به عنوان مثال:

• دشواری در یافتن کلمات در حال صحبت کردن
• تردید در صحبت کردن
• املای خطادار

5-تغییرات در شخصیت و رفتار، به عنوان مثال:

• تغییرات رفتاری خارج از شخصیت، از جمله آشفتگی، بی تفاوتی، اجتماع گریزی یا عدم علاقه، انگیزه یا ابتکار
• از دست دادن حس همدلی، حس اجبار، وسواس یا رفتار اجتماعی غیر قابل قبول.

سایر نشانه های آلزایمر

• کاهش شنوایی
• اثر انگشت غیر طبیعی
• از دست رفتن حس بویایی
• افسردگی
• اختلال فضای بینایی

عوارض بیماری آلزایمر

پنومونی و سایر عفونت ها

اشکال در بلع ممکن است سبب آسپیره شدن مواد غذایی یا مایعات به مجاری هوایی و ریه ها شود و منجر به پنومنی( عفونت ریه ) گردد. عدم توانایی در کنترل تخلیه مثانه( بی اختیاری ادرار ) احتمال دارد فرد را نیازمند استفاده از سوند ادراری نماید که ممکن است منجر به ایجاد عفونت های خطرناک مجاری ادرار شود.

آسیب های ناشی از زمین خوردن

افراد مبتلا به آلزایمر بسیار مستعد زمین خوردن هستند. زمین خوردن ممکن است منجر به شکستگی شود. به علاوه، زمین خوردن یکی از معمول ترین علل آسیب های شدید سر است.

تشخیص بیماری آلزایمر

هیچ آزمایش ساده ای برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد، بنابراین نورولوژیست به گفته های شما در مورد تغییرات ایجادشده در فرد مورد نظر اتکا خواهند کرد. آزمایش وضعیت روانی که گاهی "mini-cog" نامیده می شود، یا سایر آزمایش های غربالگری می توانند مهارت های هیجانی یا حافظه کوتاه مدت او را اندازه گیری کنند. می توان برای پیشگیری از سایر مشکلات مانند سکته یا تومور از آزمایش های عصب شناختی و اسکن های مغزی استفاده کرد که می توانند اطلاعات دیگری درباره مغز فرد مورد نظر به دست دهند.

پیشگیری از بیماری آلزایمر

• از رژیم های با چربی زیاد و چربی های اشباع شده اجتناب کنید ، در رژیم غذایی خود انواع چربیهای مضر را با چربی های سالم جایگزین کنید.
• از مصرف الکل و سیگار اجتناب کنید.
• از غذاهای فرآوری شده و آلاینده های فلزی مانند آلومینیوم و جیوه اجتناب کنید.
• چند دقیقه آفتاب صبح روزانه ویتامین D که می تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند را فراهم میکند.
• اعضای خانواده و دوستان باید امکاناتی برای ایجاد یک زندگی بهتر برای افراد مبتلا به AD پیدا کنند.

همچنین عواملی که ممکن است خطر ابتلاء به آلزایمر را کاهش دهند شامل موارد زیر است:

• سطح بالاتر تحصیلات و تحصیلات تکمیلی
• داشتن شغلی پر دغدغه و فعال
• داشتن فعالیت هایی که ذهن را به چالش می کشد مانند مطالعه، بازی کردن، نواختن یک آلت موسیقی.
• دارا بودن ارتباطات اجتماعی مداوم

درمان بیماری آلزایمر

الف) درمان خانگی آلزایمر

ارزیابی رفتار

در این رویکرد به شناسایی رفتارهای خاص بیمار و محرک های بروز آن ها پرداخته می شود. برای مثال اگر بیمار همواره هنگام دوش گرفتن آشفته می شود، می توان به جای دوش از وان استفاده کرد یا دوش گرفتن را در ساعت دیگری از روز انجام داد.

در رویکرد ارزیابی رفتار به جای آن که به بیمار ناراحت یا آشفته دارو داده شود، سعی می شود تا دلیل این آشفتگی تشخیص داده شود. شاید دلیل برآشفتگی بیمار نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی، احساس درد یا تصور گم کردن یک وسیله باشد. به اتفاقاتی که دقیقاً قبل از این رفتار مشکل آفرین رخ می دهد، دقت کنید، سعی کنید شرایط را در دفعات بعدی تغییر بدهید و نتایج این تغییرات را دنبال کنید.

درمان از طریق اعتباربخشی

گاهی اوقات با تغییر دادن دیدگاه خود می توانید از تشدید رفتارهای دردسرساز جلوگیری کنید. برای مثال اگر بیمار می خواهد مادرش را ببیند، مادری که سال ها پیش فوت کرده است، به جای این که واقعیت مرگ مادرش را به یاد او بیاورید، از او بخواهید که درباره مادرش با شما حرف بزند. این روش اصطلاحاً اعتباربخشی گفته می شود و روش بسیار موثری برای آرام کردن بیمار مضطرب و ناراحت است.

فعالیت های معنادار

بیماران مبتلا به دمانس گاهی اوقات احساس تنهایی یا کسالت می کنند و در عین حال نمی توانند احساساتشان را به وضوح به زبان بیاورند. بنابراین چنانچه فرصتی برای مشارکت اجتماعی، انجام کارهای متداولی مانند مرتب کردن وسایل یا شستن ظروف در اختیار بیمار بگذارید، یا همراه با بیمار آهنگ محبوبش را بخوانید، روحیه بیمار بهتر می شود و کمتر احساس بی قراری و کسالت می کند.

ورزش

رفتارهای دردسرساز یا احساس ناامیدی و کلافگی بیماران آلزایمری گاهی اوقات صرفاً پی آمد ورزش نکردن و نداشتن فعالیت بدنی کافی است. بیمار را تشویق کنید که از تخت پایین بیاید و با هم به پیاده روی بروید، در کلاس های گروهی ایروبیک شرکت کنید یا نرمش های کششی را با هم انجام بدهید تا نیاز بیمار به فعالیت کردن برطرف شود. به علاوه ورزش به بهبود شناخت برخی بیماران کمک می کند.

درگیر کردن مغز

دیگر رویکردهای غیردارویی عملکرد شناختی بیمار مبتلا به آلزایمر را هدف می گیرد. سودمندی فعالیت های ذهنی مانند کتاب خواندن یا مرتب کردن پازل در بهبود و حفظ حافظه و مهارت های فکری بیماران آلزایمری به اثبات رسیده است. هرچند این رویکردها بیماری آلزایمر را درمان نمی کند و امکان انجام دادن آن ها بستگی به پیشرفت بیماری دارد، بااین حال مزایای آن ها نیز قابل چشم پوشی نیست.

ب) درمان آلزایمر با تغذیه

تهیه معجون ها و پوره های پرکالری و سالم

می توان با استفاده از مخلوط کن از مواد غذایی مختلف مایعی نرم و کرم مانند تهیه نمود و برای غنی سازی چنین غذاهایی(مانند میلک شیک) از پودر پروتئین که در داروخانه موجود می باشد استفاده نمود.

آب، آبمیوه و نوشیدنی های سالم دیگر

باید اطمینان حاصل نمود که بیمار حداقل چند لیوان مایعات در روز می نوشد. از نوشیدنی هایی که حاوی کافئین هستند باید اجتناب شود چرا که ممکن است منجر به ناآرامی یا تکرر ادرار شود و یا خواب بیمار را دچار اختلال نماید. مواد غذایی زیر نیز می توانند در کاهش بروز بیماری آلزایمر مؤثر واقع شوند:

• زغال اخته
• سبزیجات دارای برگ سبز
• چای سبز
• دارچین
• ماهی سالمون
• زردچوبه
• روغن زیتون
• روغن نارگیل
• کلم بروکلی
• گردو

ج)درمان آلزایمر با مکمل ها

اسیدهای چرب امگا 3

سازمان سلامت ملی آمریکا اعلام کرده است که اسیدهای چرب امگا 3 موجود در روغن ماهی به احتمال قوی می توانند در پیشگیری از رکود توانایی های ذهنی نقش داشته باشند. مصرف مکمل های اسید چرب امگا 3، حاوی حداقل 600 میلی گرم DHA، روزانه که برای تعیین دوز مناسب، با پزشک خود مشورت کنید.

ویتامین E

برخی از پزشکان بر اساس برخی مطالعات که نشان می دادند ویتامین E می تواند ناتوانی در انجام کارهای روزانه را به تأخیر بیندازد به بیماران مبتلا به آلزایمر ویتامین E تجویز می نمایند. از آنجا که مطالعات دیگر حاکی از آن است که مصرف ویتامین E احتمال مرگ ناگهانی را افزایش می دهد هیچ فردی نباید خود سرانه و بدون تجویز پزشک از این مکمل ویتامینی استفاده نماید.

د)درمان آلزایمر در طب سنتی

روغن نارگیل

خوردن 1 تا 2 قاشق چای خوری روغن نارگیل، سرد و فشرده دو بار در روز به طور منظم همچنین، روغن نارگیل را در محصولات پخته شده خود، سالاد و کوکی ها استفاده کنید.

دارچین

دارچین را در چای، نان تست، غلات، بلغور جو دوسر، محصولات پخته شده، سالاد میوه و کوکی ها استفاده کنید. همچنین می توانید دارچین را به صورت مکمل مصرف کنید. همیشه برای یک دوز مناسب با پزشک مشورت کنید.

بادام

خوردن 1 اونس یا یک مقداری از بادام خشک روزانه برای جلوگیری از AD ؛ یکی دیگر از گزینه ها این است که هر روز 8 تا 10 بادام خرد شده و پوست کنده را ناشتا میل کنید.

زردچوبه

هر روز یک لیوان شیر زردچوبه، به عنوان شیر طلایی شناخته می شود ؛ برای تهیه این شیر، فقط یک و نیم قاشق چایخوری پودر زردچوبه را در یک فنجان شیر بجوشانید آن را با عسل خام بخورید و بنوشید. همچنین در غذاهای خود زردچوبه را استفاده کنید. زردچوبه ممکن است برای افراد مبتلا به سنگ های صفراوی و انسداد مجاری صفراوی مناسب نباشد.

معجونی قوی برای درمان آلزایمر!

مبتلایان به آلزایمر برای رفع مشکل شان باید ۱۰ گرم از هر یک از مغز های پسته، بادام، گردو و فندق را به همراه یک گرم زعفران، ۵ گرم از هر یک از ترکیبات زنجبیل، دارچین، کندر، جنسینگ و ۱۵ گرم تخم گشنیز با هم ترکیب کرده و پودر این مخلوط را با مقداری کنجد، سیاه دانه و یک کیلوگرم عسل مخلوط و قبل از هر وعده غذایی یک قاشق چای خوری تا مربا خوری از این معجون را میل کنند. این معجون علاوه بر تقویت حافظه و پیشگیری از ابتلا به آلزایمر در تقویت عمومی بدن هم موثر است. افراد نباید سیاه دانه را به طور کامل پودر کنند.

و) درمان دارویی آلزایمر

مهارکننده های کولین استراز

این داروها سطح یک ماده میانجی بین سلولی که در آلزایمر کاهش می یابد را افزایش می دهد. این داروها برای مدتی علائم بیماری را در افراد تا حدی بهبود می بخشد. کولین استراز هایی که به طور معمول تجویز می شوند شامل دونپزیل(donepezil)، گالانتامین (galantamine) و ریوستیگمین (rivastigmine) می باشند. مهمترین عارضه جانبی این داروها شامل اسهال، تهوع و اختلال در خواب می باشد.

ممانتین(نامندا)

این دارو بر شبکه بین سلولی مغزی دیگری تاثیر می گذارد و سرعت پیشرفت علائم را در آلزایمر متوسط تا شدید کاهش می دهد.