علایم بیماری سینوزیت چیست و بهترین روش های درمانی آن کدامند ؟

بیماری سینوزیت یک بیماری بسیار شایع است و افراد در کودکی تا بزرگسالی امکان درگیری با این بیماری را دارند. در صورت داشتن علائم سینوزیت حتما درمان های لازم را انجام دهید زیرا سینوزیت مزمن امکان دارد تا مدت ها شما را درگیر کند و عوارض جدی بر سلامتتان بگذارد. تانما در این مطلب ضمن بیان علائم بالینی بیماری سینوزیت، روش های درمانی سینوزیت را بیان می کند؛

بیماری سینوزیت چیست؟

سینوزیت یک اصطلاح پزشکی به معنی التهاب سینوس ها (کاوک آماس) است که معمولا در اثر عفونت های ویروسی، باکتریایی و یا قارچی در افراد به وجود می آید. سینوزیت تورم بافتی است که سینوس ها را پوشش می دهد. سینوزیت مشکلی بسیار عمومی و شایع است که تعداد زیادی از بیماران بخش های تنفسی را به خود اختصاص می دهد.

شیوع بیماری سینوزیت

سینوزیت مزمن یکی از شایع ترین بیماری های مزمن است که افراد تمام گروه های سنی را تحت تاثیر قرار می دهد و شیوع سینوزیت در فصول سرد سال افزایش می یابد. همچنین سینوزیت در بیماران مبتلا به آلرژی بسیار شایعتر و بیشتر است تا افراد غیر آلرژیك. در ضمن شیوع سینوزیت در بالغین بیشتر از كودكان است.

انواع سینوزیت

سینوزیت حاد

سینوزیت حاد به حالتی گفته می شود که علائم سینوزیت حداکثر تا ۴ هفته وجود دارند؛ بیش از سه بار در سال اتفاق نمی افتد و هر بار بیشتر از ۱۰ روز طول نمی کشد. اغلب این نوع سینوزیت ها به گفته متخصصان گوش، حلق و بینی به علت رشد بیش از حد باکتر ی ها در محل سینوس ها بروز پیدا می کند.

سینوزیت تحت حاد

که علائم آن طولانی تر از نوع حاد و بین ۴ تا ۱۲ هفته است.

سینوزیت مزمن

سینوزیت مزمن زمانی بروز پیدا می کند که علائم سینوزیت بیش از ۳ ماه فرد را درگیر کند؛ بیش از چهار بار در سال رخ می دهد و در مورد علائم هم معمولا بیش از ۲۰ روز طول می کشد. اغلب قارچ ها و باکتر ی ها سبب سینوزیت مزمن هستند.

منشاء بیماری سینوزیت

ویروس ها

در بزرگسالان، ۹۰ درصد موارد سینوزیت ناشی از عفونت ویروسی است.

باکتریها

در بزرگسالان، ۱ مورد از ۱۰ مورد التهاب سینوس های بینی ناشی از آلودگی باکتریایی است.

آلاینده ها

مواد شیمیایی یا مواد تحریک کننده موجود در هوا می توانند باعث ایجاد التهاب و عفونت در لایه ی مخاطی سینوس ها شوند.

قارچ ها

گرچه سینوزیت قارچی آلرژیک (AFS) یک مورد بسیار نادراست، با این وجود ممکن است، دلیل التهاب سینوس ها نفوذ قارچ ها به درون فضای خالی پشت بینی باشد.

عوامل خطرزا

• عفونت های دستگاه تنفسی، مانند سرماخوردگی
• پولیپ بینی یا غدد کوچک رشد کرده در مسیر بینی که می تواند منجر به التهاب شود.
• ضعف سیستم ایمنی، به دلیل بیماری های خاص یا برخی از انواع درمان ها
• واکنش آلرژیک به موادی مانند گرد و غبار و موهای حیوانات
• مشکلات ساختاری بینی، مانند انحراف سپتوم

علائم بیماری سینوزیت

علائم شایع

• درد و فشار صورت
• گرفتگی بینی
• ترشحات بینی
• کاهش حس بویایی
• احتقان
• سرفه

علائم شدید

• تب
• تنفس بد بو
• خستگی
• درد دندان
• سردرد

علائم سینوزیت در کودکان

• کودک مدت طولانی مبتلا به سرماخوردگی است و با گذشت زمان نه تنها بهتر نمی شود بلکه شرایطش وخیم تر هم می شود.
• کودکان مبتلا به سینوزیت تب شدیدی را تجربه می کنند که همزمان با آن ترشحات بینی آنها نیز تغییر رنگ داده و تیره تر می شود.
• کودک آبریزش بینی شدیدی دارد که بیشتر از ۱۰ روز ادامه دارد ولی شدیدتر نمی شود.

عوارض بیماری سینوزیت

عوارض چشمی

گسترش عفونت به چشم از عوارض مهم بوده ودر بچه ها بیشتر دیده می شود. در طی چند روز از شروع سرماخورگی ، تورم پلک ها شروع می شود. چشم حالت برجسته و بیرون زده پیدا می کند. بتدریج بینایی کاهش یافته و چشم توانایی حرکت را از دست می دهد و سرانجام نابینایی بی بازگشت ایجاد می شود.

عوارض مغزی

گاهی عفونت درمان نشده سینوس به مغز می رسد. علایم به صورت سردرد شدید و تب می باشد. تشنج، هیجان زدگی و در نهایت خواب آلودگی و کوما ایجاد می شود. در صورت عدم درمان فوری، مرگ حتمی است.

تغییر شکل صورت

پولیپ بینی که گاه در جریان سینوزیت دیده می شود، در موارد شدید ممکن است سبب پهن شدن بینی و تغییرات چهره شود.

پیامدهای اقتصادی

سینوزیت از علل عمده غیبت از مدرسه یا محیط کار است. درمان آن نیز پرهزینه می باشد. غیبت از محل کار همراه هزینه های درمانی، فشار مالی قابل توجهی بر دوش دولت و مردم وارد می کند.

تشخیص بیماری سینوزیت

معاینه

قدم نخست در تشخیص سینوزیت مزمن، مراجعه به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی است. پزشک پس از شنیدن شرح حال به معاینه می پردازد. برای تشخیص سینوزیت مزمن، پزشک نقاط مختلف صورت و بینی (روی سینوس ­ها) را لمس می­ کند تا دردناکی آن ها در هنگام لمس را بررسی کند.

تصویر­برداری پزشکی

تصویر­برداری پزشکی، جزییات و وضعیت سینوس ­ها و بینی را نشان می دهد. به عنوان نمونه، می تواند مکان دقیق التهاب و تورم شدید یا یک عامل انسدادی را مشخص کند. برای این کار از دو روش ممکن است استفاده شود:

• سی تی اسکن
• اِم آر آی

مشاهده مستقیم داخل بینی

پزشک یک لوله باریک و قابل انعطاف (دستگاه آندوسکوپی) را داخل بینی قرار می­ دهد و به این روش، به طور مستقیم داخل سینوس ها را می بیند.

تست پوستی آلرژی

اگر پزشک تشخیص دهد که آلرژی یا حساسیت سبب بروز سینوزیت مزمن شده است، تست پوستیِ حساسیت درخواست می شود. در این آزمایش مقدار بسیار کمی از مواد مختلفی که ممکن است ایجاد حساسیت کنند، زیر پوست ناحیه ساعد تزریق می­ شود. پس از حدود بیست دقیقه، اگر در ناحیه تزریق، تورم یا قرمزی دیده شد، به معنای تایید حساسیت نسبت به ماده تزریق شده تلقی می­ شود. این آزمایش بسیار سریع و بی خطر است و ماده­ آلرژی زا را مشخص می­ کند.

کشت ترشحات بینی و سینوس

در بیشتر موارد، برای تشخیص سینوزیت مزمن نیازی به کشت ترشحات نیست. در مواردی که بیماری به درمان پاسخ نمی دهد یا با وجود درمان، شرایط و علائم بیمار بد­تر می­ شود، کشت ترشحات بینی و سینوس ها درخواست می شود.

پیشگیری از بیماری سینوزیت

• بهداشت و بخصوص بهداشت دست ها را رعایت کنید.
• از سیگار کشیدن و مواجهه با دود دست دوم خودداری کنید.
• از افرادی که مبتلا به سرماخوردگی و سایر عفونت های تنفسی هستند دوری کنید.
• برای مرطوب کردن هوا در خانه از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید و آن را تمیز نگه دارید.
• برای جلوگیری از جمع شدن گرد و غبار، در فضای خانه، از سیستم های تهویه مطبوع استفاده کنید.
• تا حد امکان، از مواجه شدن با آلرژن ها خودداری کنید.

درمان بیماری سینوزیت

الف) درمان خانگی سینوزیت

استراحت

استراحت کافی به بدن ما کمک می­ کند تا بهتر با التهاب مقابله نماید و سریع ­تر بهبود یابد.

مرطوب نگه داشتن سینوس ها

سر خود را بالای یک ظرف محتوی آب نسبتاً داغ بگیریم و به وسیله یک حوله سر را بپوشانیم، به طوری که بخار متصاعد شده از ظرف را استنشاق کنیم. باید بخار را به سمت صورت خود هدایت کنیم یا می توانیم دوش آب داغ بگیریم و در هوای گرم و مرطوب حمام تنفس کنیم. انجام این کار سبب کاهش درد و تخلیه بهتر ترشحات می شود.

شست وشوی مجاری بینی

انجام این کار سبب کاهش ترشحات بینی می شود. شست وشوی بینی با محلول نمکی به پاکسازی مخاط بینی از مواد تحریک کننده و ذرات آلرژی زا کمک می کند و در نتیجه، برای تسکین نشانه­ های سینوزیت مزمن مفید است.

ب) درمان سینوزیت در طب سنتی

زنجبیل

زنجبیل خام حاوی آنتی اکسیدان است و یک آنتی هیستامین طبیعی و ضد التهاب محسوب می گردد که سرعت شفابخشی را بالا می برد ، درد را می کاهد ، ورم و گرفتگی را از بین می برد.

از طرفی با آلرژی ها مبارزه می کند ، درد سینوس را می کاهد و حالت تهوع و ناخوشی را نابود می کند . یکی از بهترین راه های استفاده از آن، دم کردن چای زردچوبه و زنجبیل است. زنجبیل و زردچوبه برای سرماخوردگی نیز مناسب می باشد و بدن را سم زدایی می کند و باعث جوانسازی می گردد.

سرکه سیب

2 قاشق چای خوری سرکه سیب و یک فنجان آب گرم را ترکیب نمایید و برای خوش خوراک شدن مقداری عسل نیز به آن بیفزایید و سپس بنوشید. از این روش 3 تا 5 بار در روز استفاده نمایید.

سیر

سیر و پیاز هر دو بسیاری از مشکلات و بیماری ها را برطرف می کنند ، التهابات را کاهش می دهند و درد را از بین می برند . آلیسین یک ماده موجود در سیر است که دارای خواص ضد باکتری و ضد قارچی است که ویروس ها را از بین می برد.

ریشه خردل

ریشه خردل را نمی توان به عنوان یک غذای روزانه استفاده کرد اما می تواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد . فواید سلامتی ریشه خردل اساسا مغذی بودن و محتوای معدنی است که شامل فیبر رژیمی، ویتامین C، فولات، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، زینک و منگنز می باشد. ریشه خردل التهابات را از بین می برد و سیستم ایمنی را تقویت می کند و دارای خواص آنتی بیوتیکی است.

زردچوبه

زردچوبه فواید بسیار زیادی برای فرد دارد . مخلوط کردن آن با آب داغ و قرقره کردن آن نیز می تواند سینوس ها را تمیز و آن ها را پاکسازی کند.

روغن نارگیل

روغن نارگیل برای کاهش التهابات موثر است و باکتری ها ، ویروس ها و قارچ ها را از بین می برد . یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل می تواند ریه را به خوبی پاکسازی کند.

ج) درمان دارویی سینوزیت

اسپری کورتون داخل بینی

این خانواده دارویی سبب جلوگیری از بروز التهاب موضعی می­ شود و درصورت وجود التهاب، آن را درمان می کند. اگر اسپری به اندازه کافی موثر نباشد، پزشک ممکن است به ما توصیه کند که بینی خود را با محلول نمکی (سالین) که با چند قطره کورتون مخلوط شده است، شست وشو دهیم.

تجویز کورتون خوراکی یا تزریقی

این داروها در سینوزیت شدید موجب بهبود التهاب می شوند، به خصوص در مواردی که پولیپ بینی وجود دارد. ممکن است داروهای کورتونی خوراکی در برخی افراد عوارض جانبی داشته باشند و نباید به مدت طولانی استفاده شوند. بنابراین، پزشک فقط در موارد شدیدِ سینوزیت مزمن این داروها را تجویز می­ کند.

آنتی بیوتیک ها

هنگامی که سینوزیت مزمن با عفونت باکتریایی همراه ا ست، پزشک برای بیمار آنتی­ بیوتیک­ مناسب را تجویز می کند.

ایمنی درمانی

استفاده از این روش ممکن است برای کسانی توصیه شود که آلرژی در ایجاد سینوزیت مزمن در آن ها دخیل بوده است. در این روشِ درمانی، که در بین مردم با عنوان واکسن آلرژی هم معروف است، مقدار بسیار کم ماده آلرژی­ زا در نوبت های مکرر، به داخل پوست، تزریق می شود تا به تدریج، حساسیت دستگاه ایمنی نسبت به آن ماده کم شود. گاهی ممکن است در برنامه درمانی سینوزیت مزمن، به جز داروها و تزریق ها، جراحی هم به کار گرفته شود.