بهترین روش درمانی "تنگی نفس" ناشی از استرس | نشانه تنگی نفس عصبی

تنگی نفس عصبی یک عارضه ی جسمی و روانی در برخی افراد است که اصولا پس از یک حمله و شوک عصبی علائم خود را بروز می دهد. البته برخی بیماری ها ممکن است باعث تشدید تنگی نفس عصبی شوند. تانما در این مطلب نکات خوبی را در خصوص تنگی نفس ناشی از استرس و اضطراب بیان می کند؛

تنگی نفس چیست؟

هر گونه احساس ناخوشایند در فرآیند تنفس را «تنگی نفس» می گویند. به عبارتی دیگر هنگامی که هوای کافی به ریه نرسد، دچار تنگی نفس می­ شوید.

انواع تنگی نفس

• تنگی نفس کوششی
• تنگی نفس ارتوپنه ( تنگی نفس در حالت درازکشیده)
• تنگی نفس حمله ای شبانه
• تنگی نفس بازدمی

تنگی نفس عصبی چیست؟

تنگی نفس ناشی از اضطراب یا تنگی نفس عصبی می تواند در شرایط خاص و بر اثر تنش های عصبی، اضطراب، فشار خون های پایین که علت عصبی دارند، درگیری و دعوا و … بروز کند. در این حالت فرد این احساس را دارد که یک طناب به دور گردن او است و در حال خفه شدن است و به واسطهٔ آن تنفس برایش مشکل شده است. فرد در این لحظات برای رهایی از این وضع مدام با دست خود دور گلویش را لمس کرده و برای باز شدن راه تنفسی تلاش می کند و عمیق و با صدا نفس می کشد.

به عبارت دیگر عوامل و علائم اضطراب در یک فرد نسبت به فرد دیگر بسیار متفاوتند، ولی بیشتر افراد هنگام احساس اضطراب دچار تنگی نفس عصبی می شوند. زمانی، که افراد به دلیل اضطراب یا وحشت دچار تنگی نفس می شوند، همین می تواند باعث شود که آنها اضطراب بیشتری احساس کنند. این سیکل معیوب ادامه یافته و باعث بدتر شدن تنفس شان می شود. در صورت درمان نشدن استرس، این امر حتی می تواند منجر به آسم عصبی شود، مخصوصاً در افرادی که مستعد آسم هستند.

علل تنگی نفس عصبی

تنگی نفس و سایر نشانه های فیزیکی، خود را در پوشش مبارزه نشان می دهند تا از شما محافظت کنند. به دلیل اضطراب زندگی تان به خطر نمی افتد؛ اما بدنتان به نحوی برخورد می کند که انگار در خطر هستید.

دلیل این که دچار سفتی قفسه سینه، تنگی نفس و زیاد شدن تعداد نفس هایتان می شوید این است که بدن تان سعی می کند تا مقدار بیشتری اکسیژن به عضلات ارسال کرده و شما را برای وضعیت فرار آماده کند. ضربان قلب تان بیشتر می شود و از آن جایی که خون بیشتری به قلب پمپاژ می شود، بدن تان گرم شده و شما را برای وضعیت مبارزه آماده می کند.

عوامل خطرزا

• ورزش کردن
• تغییر میل ذاتی
• پوشیدن لباس های تنگ
• سبک زندگی ساکن
• آسم
• بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
• حمله قلبی یا نامساعد بودن وضعیت قلب
• ذات الریه
• فشار خون پایین
• مسدود شدن مجرای بالای هوایی

علائم تنگی نفس عصبی

اضطراب، واکنش طبیعی بدن به ترس است. این حالت به عنوان پاسخ جنگیدن یا فرار کردن می باشد. بدن شما با واکنش های جسمی و روحی شما را برای جنگیدن یا فرار از موقعیت آماده می کند. تنگی نفس یکی از این پاسخ ها می باشد. ممکن است احساس خفگی به شما دست دهد. مطالعات نشان داده اند که ارتباط محکمی بین اضطراب و علائم تنفسی از جمله تنگی نفس وجود دارد. علائم دیگری که می توانند در طی این پاسخ و در نتیجه اضطراب عصبی ایجاد شوند عبارتند از:

• تنفس تندتر
• درد قفسه سینه
• نفس نفس زدن یا احساس خفگی
• احساس توده در گلو
• تنش عضلانی
• تپش قلب
• احساس ضعف، گیجی یا ناپایداری
• حالت تهوع یا ناراحتی معده
• بی قراری، تحریک پذیری یا احساس بودن بر روی لبه پرتگاه

تفاوت تنگی نفس عصبی با تنگی نفس کرونا

تنگی نفس اضطرابی خطری ندارد و با تنگی نفس ناشی از کرونا تفاوت دارد. تنگی نفس اضطرابی ناگهانی رخ می دهد و زمانی که به آن توجه نمی کنید از بین می رود. تنگی نفس ناشی از اضطراب بدون سرفه است، اما تنگی نفس کرونا با انجام فعالیت بدنی بیشتر می شود و معمولاً با سرفه همراه است.

تشخیص تنگی نفس عصبی

تشخیص تنگی نفس و سایر بیماری های سایکوسوماتیک باید بعد از بررسی جسمی و بعد از اطمینان از سالم بودن عملکرد قلب و ریه و سالم بودن آزمایشات خونی صورت بگیرد و در وهله اوّل انجام این تشخیص بدون بررسی های کامل، صحیح نیست و می تواند خطرناک هم باشد. پس اولین قدم در بررسی تنگی نفس، مراجعه به پزشک و اطمینان از سلامت جسمی است. لازم است میزان اشباع خون شما از نظر اکسیژن و مناسب بودن خونرسانی اعضای بدن بررسی شود.

سپس از نظر کنار گذاشتن بیماریهای ریوی مانند آسم، برونشیت، آمفیزم، عفونت های ریوی و تومورهای ریه بررسی ها لازم صورت بگیرد. همچنین سلامت سیستم قلبی باید مدّنظر باشد. فشار خون بالا، نارسایی قلبی، انسداد عروق کرونری و بیماریهای دریچه ای قلب همگی می توانند منجر به تنگی نفس شوند.

برخی از بیماریهای جسمی مانند نارسایی کلیه ، نارسایی کبد، کم خونی، بیماریهای تیرویید هم به صورت کم کاری و هم پرکاری آن می توانند تنگی نفس ایجاد نمایند. چاقی زیاد، اضافه وزن، نداشتن فعالیت بدنی، نبود آمادگی جسمانی، لاغری مفرط و بیماریهای استخوانی هم می توانند منجر به کم آوردن نفس در زمان فعالیت و استراحت گردند.

پس قبل از همه چیز باید شما از نظر جسمی و بیماریهای اعضای بدن که منجر به تنگی نفس می شوند بررسی شوید. بعد از اطمینان از سلامت جسمی است که می توان تشخیص سایکولوژیک یا روانی بودن علایم را مطرح کرد. بسیاری از بیماریهای روانی می توانند تنگی نفس ایجاد نمایند.

اضطراب و استرس های مختلف مانند استرس های شغلی، مالی، خانوادگی و عاطفی می توانند شروع کننده علایم باشند. افسردگی و سایر بیماریهای روانپزشکی با شیوع بسیار بالایی می توانند شروع کننده علایم بیماریهای سایکوسوماتیک باشند.

بعد از بررسی های جسمی و اطمینان از سلامت اعضای بدن، بهترین اقدام می تواند مشاوره با همکاران روانشناس و روانپزشک باشد. اگر شما از قبل یکی از علایم و بیماریهای روانپزشکی را دارید و تحت درمان هستید، لازم است در مورد ادامه درمان و تغییرات آن با پزشک معالج خود مشورت نمایید. اگر هم که از قبل بیماری خاصی نداشتید، لازم است تا در اولین فرصت از نظر مسایل روانی که می توانند علایم جسمانی ایجاد نمایند، بررسی شوید.

پیشگیری از تنگی نفس عصبی

اصلی ترین راه ممکن برای جلوگیری از تنگی نفس و بروز سایر نشانه های جسمانی، این است که روش های مناسب را تمرین کرده و محرک هایی را که نمی شناسید، تشخیص دهید. از موثرترین راهکارهایی که وجود دارد، این است که تفکرات را بنویسید.

در این روش، تمام افکاری که به طور خودکار در آخرین لحظات اضطراب یا حمله عصبی به آن ها فکر کرده اید، یادداشت می کنید. با این کار محرک مورد نظر را شناسایی می کنید. علاوه بر این، می توانید احساس خود را در هنگام بروز این حالت بنویسید. به این صورت می توانید گزارش فکری خودتان را هم تهیه کنید:

• تاریخ بروز حمله
• محرک مخصوص (موقعیتی که در آن بوده اید یا نشانه فیزیکی، مثل: تنگی نفس)
• افکاری که به طور خودکار وارد ذهن تان شده اند
• تا چه اندازه به این افکار باور دارید (از 1 تا 100 درصد)

هنگامی که این افکار به ذهن تان می آید، فکر می کنید که 100 درصد درست اند، اما پس از آن متوجه می شوید که 20 درصد آن ها حقیقت دارند. تفکر عمیق هم به کم کردن اضطراب کمک می کند. تحقیقات زیادی در این باره انجام شده نشان داده است که تفکر و اندیشه عمیق می تواند علائم اضطراب را کاهش داده و در نتیجه آن را برطرف کند.

در نهایت بهتر است که با فرد متخصص مشورت کنید تا راهکارهای بیشتری پیش رویتان قرار دهد. این افراد به شما کمک می کنند تا افکار منفی را که در هنگام اضطراب به سراغتان می آیند، از سر بیرون کنید؛ مخصوصا اگر این افکار باعث اضطراب شدید یا افسردگی تان شوند

روش های درمان تنگی نفس عصبی

رفتارهای مناسب برای رهایی از تنش عصبی

اگر دچار تنگی نفس ناشی از اضطراب شدید، بر خلاف تصور باید بر روی تنفس خود تمرکز کنید. اما با تمرکز بر روی تنفس، می توانید آن را کنترل کرده و میزان مناسب اکسیژن را وارد ریه ها کنید. متخصصان تنفس دیافراگمی را توصیه می کنند. این تکنیک تنفسی از دیافراگم شما استفاده می کند. دیافراگم کارآمدترین عضله تنفسی بدن ما می باشد.

تنفس دیافراگمی

اگر دچار تنگی نفس شدید، به طور کلی از دهان یا قفسه سینه نفس می کشید. تنفس دیافراگم می تواند:

• سرعت تنفس را کاهش دهد.
• تقاضای اکسیژن را کاهش دهد.
• برای تنفس از تلاش و انرژی کمتری استفاده کند.

نحوه تمرین تنفس دیافراگمی

• راحت روی صندلی بنشینید یا دراز بکشید و سرتان را نگه دارید.
• یک دست خود را روی قسمت بالایی قفسه سینه و دست دیگر خود را زیر دنده ها قرار دهید. این کار به شما این امکان را می دهد که هنگام تنفس دیافراگم خود را بهتر حس کنید.
• به آرامی از طریق بینی نفس بکشید تا معده شما در مقابل دست شما قرار بگیرد.
• عضلات معده خود را سفت کنید. هنگامی که نفس خود را از طریق بینی یا دهان بیرون می دهید، اجازه دهید این عضلات به سمت داخل بروند (بسته به آنچه برای شما راحت تر است).
• نفس عمیق را ادامه دهید، احساس کنید که معده شما بلند می شود و می خوابد. این کار را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در روز انجام دهید.

تکنیک زمین گیری

یک نوع تکنیک زمین گیری شامل جمع کردن اعضای بدن و آزاد کردن آهسته آن ها می باشد. کاملاً روی این احساسات تمرکز کنید.

حواس پرتی ذهنی

برای پرت کردن حواس خود می توانید چیزی پیدا کنید که ذهن شما را آرام کند. سعی کنید تمرکز خود را بر روی اشیا اطراف حفظ کنید. کاناپه شما چه رنگی است؟ چه طرحی دارد؟

با خودتان صحبت کنید

اکنون که می دانید این علائم بخشی از پاسخ خودکار بدن می باشد، این موضوع را به خود یادآوری کنید. در لحظه ترس یا اضطراب، به خود بگویید “من نمی توانم نفس بکشم زیرا بدن من سعی می کند اکسیژن بیشتری دریافت کند”. صحبت با خود می تواند شما را از اضطراب نجات دهد.

ورزش کنید

ممکن است ورزش در میان یک حمله اضطرابی عجیب به نظر برسد، اما دویدن یا صرف انرژی به روش های دیگر برای شما مفید می باشد. بدن شما به هر حال خود را برای دویدن آماده می کند و بهتر است از آن استفاده کنید.

از خودتان مراقبت کنید

شما می توانید به روش های ساده ای از خود مراقبت کنید. چای گیاهی بنوشید (اما از چای کافئین دار خودداری کنید، زیرا باعث افزایش اضطراب می شود). شمع هایی با رایحه دلپذیر روشن کنید. احساسات خود را بنویسید. به موسیقی آرامبخش گوش کنید.

خودتان را شوکه کنید

شوکه کردن خودتان با فرو بردن صورت در یک کاسه آب یخ، روشی است که توسط درمانگران برای بیرون کشیدن شما از یک مارپیچ فکری توصیه می شود.

تغذیه مناسب

نوع تغذیه در برطرف کردن این عارضه می تواند بسیار مؤثر باشد. افراد دچار به این عارضه، باید از مصرف فراوان ادویه جات پرهیز کنند. همچنین مصرف نوشیدنی ای خیلی سرد یا داغ برای این افراد بسیار مضر است و لازم است از مصرف غذاهای نفاخ و پرحجم و سنگین خودداری کنند.

پیاده روی

پیاده روی داشته باشید و در حین انجام این کار تنفس با بینی نفس را فراموش نکنید و لازم است دهان خود را بسته نگه دارید. این کار باعث کاهش علائم تنگی نفس می شود.

دوری از مکان ها و موقعیت های استرس زا

از مکان ها و موقعیت هایی که باعث ایجاد استرس در شما می شود و در شما تنش و عصبانیت ایجاد می کند دور بمانید.

درمان گیاهی تنگی نفس عصبی

فلفل سیاه و چای

یک قاشق چای خوری فلفل سیاه به دو استکان چای اضافه کنید و بعد از صاف کردن، این محلول را سه تا پنج بار در روز برای باز شدن لوله های نایژه نوش جان کنید.

آبلیمو، عسل، زنجبیل

یک راه رهایی از احتقان و درمان تنگی نفس عصبی این است که در یک لیوان آبلیمو، به اندازه یکسان عسل و سیر و زنجبیل اضافه کنید و نوش جان کنید.

چای بابونه

طبق تحقیقات بالینی و آزمایشگاهی اخیر بابونه نه­ تنها خواص آرام ­بخش دارد بلکه به طرز قابل توجهی در کاهش اضطراب و حتی مقابله با افسردگی موثر است.

گلاب

گلاب مایعی شگفت انگیز است که باعث آرامش روحی و جسمی می شود، سرشار از ویتامین C و ویتامین E است طبع گرم و معتدلی دارد و خاصیت آرامبخشی آن موجب تقویت قوای عمومی بدن و بازیایی انرژی می شود، از آنجاییکه ضد استرس و افسردگی نیز می باشد در بدن مانند دیازپام عمل می کند و سبب آرامش شما می شود. دمنوش گلاب را به همراه مقدار کمی دارچین میل کنید تا موجب نرم شدن مجرای تنفسی گشته و نفس کشیدن را برای شما آسان کند.

گل گاوزبان

گل گاو زبان گیاهی علفی است شبیه به گل انار، تخم آن حلقوی شکل و لعابی است، طبعی گرم دارد و سرشار از آنتی اکسیدان، نیترات سدیم، اسید فسفریک، سدیم، منیزیم، و کلسیم است. گل گاو زبان برای درمان سرما خوردگی و تنگی نفس مؤثر بوده ، درد گلو را تسکین می دهد دمنوش گل گاو زبان به علت آرام بخش بودن اضطراب را کم می کند، میتوانید جوشانده این گیاه را به همراه عسل استفاده کنید.

دمنوش زعفران

زعفران علاوه بر چاشنی و طعم دهی به انواع غذاها ، در درمان بیماری ها نیز مفید می باشد به دلیل داشتن آنتی اکسیدان بالا در کاهش بیماری های تنفسی مؤثر است و سیستم ایمنی بدن را افزایش می دهد . دمنوش زعفران شادی آور بوده و مانند یک داروی آرام بخش عمل می کند . پودر زعفران را با آب گرم مخلوط کنید و بنوشید تا از فواید آن بهره مند شوید.

قهوه

نوشیدن قهوه می تواند راه های تنفس را در عضلات باز کند ، کافئین موجود در قهوه باعث آرامش و تنفس راحت در کوتاه مدت می شود.

درمان دارویی تنگی نفس عصبی

برای تسکین کوتاه مدت علائم اضطراب، از جمله تنگی نفس، پزشکان ممکن است داروهای بنزودیازپین تجویز کنند. شامل:

• آلپرازولام (زاناکس)
• کلونازپام (کلونوپین)
• دیازپام (والیوم)
• لورازپام (آتیوان)