کمبود دوپامین علائم مختلفی دارد و اگر افراد نسبت به افزایش این ماده مهم در بدن بی توجه باشند کیفیت زندگی آن ها تحت تأثیر قرار می گیرد و سلامت روانیشان تهدید خواهد شد. تانما در این مطلب ضمن بیان نشانه های کمبود دوپامین، روش های طبیعی افزایش دوپامین را برایتان بازگو می کند؛

دوپامین چیست؟

هورمون دوپامین یکی از هورمون های مهم و یکی از بیش از صد انتقال دهنده عصبی در مغز انسان است. این پیام رسان اصلی مسئولیت ایجاد انگیزه در مغز را برعهده دارد. در واقع دوپامین هورمون عشق و خوشبختی است که احساس رضایت را در ذهن ایجاد می کند.

زمان بازی کردن، ورزش کردن، یادگیری مهارت های جدید، اتمام یک کار یا پروژه، کسب پول و خرید میزان هورمون دوپامین در بدن افزایش می یابد. از جمله فواید دوپامین می توان به این اشاره کرد که هورمون شادی دوپامین می تواند انگیزه و تمرکز لازم برای انجام کارهای مفید روزانه را تأمین کند. این تا حد زیادی با تمرکز، حواس، انگیزه، توانایی و لذت بردن ما مرتبط است. از دیگر فواید دوپامین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • کمک به کاهش وزن
  • مقابله با افسردگی
  • احساس سرزندگی و شادابی
  • کمک به مقاومت در برابر رفتارهای مخرب
  • کمک به ترک اعتیاد
  • بهبود حافظه
  • بهبود بیماری هایی مثل پارکینسون

انواع دوپامین

D1

گیرنده دوپامین D1 یا (Drd1) عضو خانواده گیرنده D1 مانند است و فراوان ترین گیرنده دوپامین در سیستم عصبی مرکزی است.

D2

گیرنده دوپامین D2 یا (Drd2) عضو خانواده گیرنده D2 مانند است. این گیرنده را می توان در مکان های مختلف در مغز و با بالاترین غلظت در گانگلیس پایه پیدا کرد

D3

یکی از اعضای خانواده گیرنده D2 مانند، گیرنده D3 یا (Drd3) است که حداکثر در دو منطقه سیستم لیمبیک به نام جزایر کالیجا و هسته آکومبانس یافت می شود.

D4

یکی دیگر از اعضای خانواده گیرنده D2، گیرنده D4 یا (Drd4) است. این گیرنده هدف داروهایی است که برای درمان اسکیزوفرنی و بیماری پارکینسون ، بیماری هایی که عدم تنظیم دوپامین به عنوان یک علت ایجاد آن ها شناخته شده است، مورد استفاده قرار می گیرد.

D5

گیرنده دوپامین D5 یا (Drd5) دومین عضو خانواده گیرنده D1 مانند است. این گیرنده ها عمدتا در سیستم لیمبیک مغز قرار دارند. سیستم لیمبیک یک منطقه در مغزا ست که حاوی ساختارهایی مانند هیپوکامپ و آمیگدال است. این منطقه نقش مهمی در عملکرد های مختلف از قبیل احساسات و رفتار، حافظه بلند مدت و بویایی دارد.

دوپامین چیست

انواع دوپامین

علت کمبود دوپامین

  • مواد مخدر
  • تغذیه نامناسب
  • استرس
  • کمبود خواب
  • استفاده مداوم از داروهای ضدافسردگی

علائم کمبود دوپامین

  • سردرگمی یا تفکر آشفته
  • جدایی از حوادث لذت بخش
  • ناتوانی در توجه مستقیم و تمرکز
  • خستگی روانی
  • تغییرات در وزن بدن
  • میل جنسی کم
  • اختلال شناختی
  • ناتوانی در یادگیری
  • عدم انگیزه
  • حافظه ضعیف
  • آهسته فکر کردن
  • افسردگی
  • خواب آلودگی

عوارض کمبود دوپامین

اسکیزوفرنی

پیچیدگی مغز در مورد اسکیزوفرنی بسیار زیاد است و نمی توان به راحتی ارتباط آن را با کمبود دوپامین مشخص کرد . وضعیت های دیگر عصبی نیز وجود دارند که نشان دهنده به هم خوردن تعادل در بدن می باشند که بیش از همه به اسکیزوفرنی اشاره شده است.

دیابت نوع دو

بعضی از گزارشات حاکی از آن است که چربی بالای بدن و یا اضافه وزن می تواند با کمبود دوپامین مرتبط باشد و در نتیجه اختلالات متابولیسمی در فرد به وجود می آید که این اختلالات می تواند عاملی برای ابتلا به دیابت نوع 2 باشد.

بیماری پارکینسون

این وضعیت در گروهی از افراد مورد آزمایش قرار داده شده و متاسفانه نتایج نشان می دهد که افراد مبتلا به کمبود دوپامین بیش از بقیه با اختلال عملکرد مغزی مثل پارکینسون مواجه خواهند شد.

عوراض کمبود دوپامین

عوارض کمبود دوپامین

میل به استفاده از داروهای روانگردان

زمانی که دوپامین مغز کاهش پیدا می کند ، احساس رضایت در او کاسته می شود و در نتیجه به دنبال تجربه رضایت از طرق مختلف می باشد که یکی از آن ها استفاده از الکل ها و داروهاست که در نهایت ممکن است به اعتیاد منجر شود.

اختلالات مربوط به افسردگی

بسیاری از پزشکان باور دارند که احساس افسردگی به دلیل کمبود دوپامین می باشد. در حالی که بعضی از آن ها کاملاً برعکس این نظر را دارند . این انتقال دهنده های عصبی در مغز کم یافت می شوند و در نتیجه فرد را به مشکلات روانی دچار می کند و احساس رضایت از زندگی را در آن ها کاهش خواهد داد.

تشخیص کمبود دوپامین

تشخیص کمبود دوپامین سخت است . آزمایش خون در این شرایط می تواند سطح دوپامین را مشخص کند و فرقی ندارد که مغز شما چگونه به دوپامین پاسخ می دهد . بعضی از بیماری ها عاملی برای این هستند که بدن فرد نتواند دوپامین را بسازد و یا آن را انتقال دهد و بنابراین پزشکان سطح دوپامین را تست نمی کنند و به جای آن به علایم اکتفا می کنند.

اگر فکر می کنید که با کمبود دوپامین مواجه هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید زیرا کمبود آن قابل درمان می باشد . اگر بیماری خاصی در شما تشخیص داده نشود، احتمالاً باید دوپامین را از راه طبیعی افزایش دهید.

پیشگیری از کمبود دوپامین

برای تأمین میزان کافی دوپامین برای بدن و پیشگیری از کمبود دوپامین می توانید توصیه های زیر را رعایت کنید:

  • رژیم غذایی با پروتئین زیاد داشته باشید.
  • کمتر چربی اشباع شده مصرف کنید.
  • پروبیوتیک را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
  • ورزش کنید.
  • خواب کافی داشته باشید.
  • موسیقی گوش کنید.
  • مدیتیشن کنید.
  • از نور خورشید استفاده کنید.
  • مکمل رژیمی استفاده کنید.
  • کاهش مصرف قند

  • کاهش مصرف قهوه

    منابع دوپامین

تشخیص کمبود دوپامین

پیشگیری از کمبود دوپامین

الف) تأمین دوپامین با تغذیه

از جمله مواد غذایی حاوی دوپامین می توان به موارد زیر است:

مواد غذایی حاوی چربی های سالم

مواد غذایی مثل تون ماهی تازه ، روغن زیتون و گردو می توانند عاملی برای افزایش سطح دوپامین باشند و پروتئین ها را افزایش می دهند . پروتئین های موجود در مرغ، ماهی، گوشت گاو از این دسته می باشند.

غذاهای حاوی امگا 3

امگا 3 خوشمزه به رژیم غذایی خود مثل ماهی، آجیل و دانه های روغن های گیاهی را اضافه کنید.

شکلات و کاکائوی خام

شکلات خام یک میان وعده مناسب برای افزایش سطح دوپامین می باشد . مخصوصا اگر در آن کاکائو خام به کار رفته باشد. این ماده علاوه بر دوپامین، سروتونین را نیز بالا می برد.

بلوبری و توت فرنگی

توت فرنگی می تواند انگیزه شما را کاملا تغییر دهد. این میوه های خوشمزه حاوی آنتی اکسیدان می باشند که بخش هایی از مغز را که مخصوص کنترل دوپامین و تولید آن هستند، سالم نگه می دارند.

مواد غذایی حاوی ترکیبات سولفور

غذاهای حاوی سولفور می توانند سطح دوپامین را افزایش دهند که برای سلامت ذهن ضروری هستند. همچنین دوپامین بیشتری را آزاد خواهند کرد.

دانه ها و آجیل های سالم

حتماً بایستی از تنقلات موجود در آجیل لیست تهیه کنید و روزانه آنها را مصرف نمایید . مثلاً بادام خام، تخمه کدو، گردو، دانه چیا در افزایش دوپامین موثر می باشد.

غذاهای حاوی فولات

برای جذب فولات می توانید از سبزیجات برگ دار مثل بروکلی ، گل کلم، لوبیا سیاه و پاپایا استفاده کنید.

مصرف سیب

سیب نیز باعث سلامت بدن شما می شود . این میوه نسبتا آبدار مانند آنتی اکسیدان است که تولید دوپامین را نیز تحریک می کند.

مصرف موز و آلو

بعضی از مواد غذایی هستند که سطح دوپامین را بالا می برند ، مثلا موز و آلو.

مصرف پروبیوتیک ها

پروبیوتیک ها در سلامت مغز و بدن بسیار موثر هستند و باکتری های مفید را در بدن تولید می کنند . مصرف آن ها سلول های عصبی و انتقال پیام توسط آن ها را قدرت می بخشد و در نتیجه از کاهش دوپامین جلوگیری خواهد کرد.

تأمین دوپامین در طب سنتی

تأمین دوپامین با تغذیه

ب)تأمین دوپامین در طب سنتی

چای سبز

چای سبز نیز حاوی کافئین است، اما دارای یک جزء بسیار مهم دیگر بنام ال تیانین است. ال تیانین همراه با کافئین برای تقویت روحیه مفید است. به دلیل اینکه قادر به عبور از سد خونی مغزی است، خواص روانگردان نیز دارد. همچنین برای کاهش استرس و افزایش دوپامین در مغز و افزایش مهارکننده های فرستنده های گابا، مفید است. یک فنجان آب گرم به همراه چای سبز تازه ،صبح بصورت ناشتا قبل از صبحانه بنوشید.

چای بابونه

با گذشت زمان افسردگی منجر به مشکلات خواب نیز میشود. مثلا نمی توانید در طول روز از تخت پایین بیایید، اما شب نمیتوانید بخوابید. تصور می شود که فلاونوئید موجود در بابونه (یک ماده شیمیایی طبیعی موجود در برخی از گیاهان) خواص آرامش بخش دارد، قبل از خواب یک فنجان چای بابونه با کمی شیر و عسل میل کنید.کیسه کوچکی که در آن عطر اسطوخودوس میریزید، زیر بالش خود بگذارید زیرا سبب افزایش آرامش میشود.

در یک فنجان آب جوش، ۲ قاشق چای خوری بابونه خشک شده (یا یک کیسه چای بابونه) بریزید و اجازه دهید به مدت ۵ دقیقه دم بکشد. اگر از چای کیسه ای استفاده میکنید، 15دقیقه بگذارید تا دم بکشد.و در صورت تمایل کمی شیر و عسل بریزید، و ۳۰ دقیقه قبل از خواب بنوشید.

جینسینگ

جینسینگ از زمان های کهن به عنوان دارویی طبیعی توسط چینی ها مورد استفاده قرار می گرفته است. ریشه جینسینگ را به صورت بخارپز شده یا پودر شده در کپسول، چای و قرص مصرف می کنند. مطالعات نشان داده است که مصرف جینسینگ به شکل های مختلف موجب بهبود عملکرد مغز و در نتیجه افزایش سطح مواد شیمیایی دخیل در آن می شود.

دوپامیـن نیز یکی از مواد شیمیایی دخیل در روابط سلولی مغز است. اثرات جینسینگ در مطالعات آزمایشگاهی انجام شده روی حیوانات اثبات شده اما در مورد انسان محدود به شواهد است. از این رو شما می توانید به میزان مناسب جینسینگ در طول هفته برای تنظیم دوپامیـن خون خود استفاده کنید.

ج)تأمین دوپامین با دارو

قرص لوودوپا

سلول های مغزی با تولید دوپامین پیام های مغزی را از طریق طناب نخاعی به مناطق مختلف بدن منتقل می کنند. هنگامی که سلول های سابستنشیا نیگرا آسیب ببینند مقدار دوپامین تولید شده کاهش می یابد. ترکیبی از کاهش سلول ها و کاهش تولید دوپامین موجب می شود که پیام رسانی عصبی به عضلات بدن کاهش یابد. این حالت سبب به وجود آوردن علائم مانند سفتی، لرزش، اسپاسم و عدم کنترل عضلات در بیماری پارکینسون می شود. به محض اینکه لوودوپا وارد بدن شد به دوپامین تبدیل می شود و سبب برگرداندن حالت تعادل دوپامین در مغز می شود و از این طریق علائم بیماری پارکینسون را کم می ‎کند.

مکمل مکونا پرورینز

یک تحقیق کوچک روی افراد دارای پارکینسون نشان داد بعد از یک تا دو ساعت از مصرف ۲۵۰ گرم باقلا مخملی پخته شده، میزان دوپامین به طرز چشمگیری بالا رفت و علائم پارکینسون کاهش پیدا کرد. همچنین مطالعات بسیار زیادی نشان دادند مصرف قرص مکمل باقلا مخملی (Mucuna pruriens supplements) همان طور که تاثیر بیشتری نسبت به داروهای سنتی پارکینسون دارد، عوارض جانبی کمتری هم در پی دارد.

منابع دوپامین

تأمین دوپامین با دارو

عوارض مصرف زیاد دوپامین

بهتر است قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنید. مخصوصاً اگر هر روز نیاز داشته باشید که دارویی خاص مصرف کنید چرا که در برخی مواد افزایش سطح دوپامین موجب بروز مشکلات جانبی با داروهای مصرف می شود. مکمل های غذایی دارای استاندارد می توانند راهکاری مناسب برای افزایش دوپامین به طور محدود باشند لذا با مصرف آن ها سطح دوپامین بدن خود را به صورت کاملاً تدریجی بالا ببرید.

اگر با خوردن مکمل های غذایی علائمی همانند اسهال، تهوع، مشکلات گوارشی مشاهده کردید مصرف آن را قطع و به پزشک مراجعه کنید. هیچ وقت از مواد غذایی که ما به آن اشاره کردیم از جمله کافئین به دید معجزه کننده نگاه نکنید چرا که مصرف بی رویه هر ماده مغذی می تواند مشکل ساز باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید