نشانه های کمبود فلوراید در بدن چیست و چگونه می توان آن را تامین کرد؟

کمبود فلوراید در بدن می تواند عوارض جبران ناپذیری را بر سلامت دهان و دندان شما داشته باشد، بنابراین در صورت مشکوک بودن به کمبود فلوراید در بدنتان، حتما با دندانپزشک مشورت و دستورات لازم را دریافت کنید. تانما در این مطلب ضمن بیان عوارض کمبود فلوراید، مواد غذایی حاوی فلوراید را نیز به شما معرفی می کند؛

فلوراید چیست؟

عنصر فلوئور در پوسته ی زمین به عنوان یون فلوراید یافت می شود. این عنصر همچنین به بخشی از سایر ترکیبات معدنی در سنگ ها و خاک دیده می شود. وقتی صحبت از سلامت دهان می شود، فلوراید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان به کار می رود. مینای دندان به طور مداوم تحت فرآیندهای دیمینرالیزه و رمینرالیزاسیون قرار می گیرد.

دیمینرالیزه زمانی اتفاق می افتد که مینای دندان مواد معدنی خود را از دست می دهد. به دست آوردن همان مواد معدنی به عنوان رمینرالیزاسیون شناخته می شود. در اینجاست که فلوراید به میدان می آید. بزاق در دهان به عنوان یک کشتی برای حمل فلوراید به مینای دندان عمل می کند. پوسیدگی دندان در نتیجه از دست دادن مواد معدنی مینای دندان به وجود می آید. از جمله مزایای فلوراید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حساسیت دندان را کاهش دهد.
• دندان درد در اثر پوسیدگی دندان را از بین می برد
• عملکرد دندان آسیب دیده را به آن می بخشد.
• هزینه های دندانپزشکی را کاهش می دهد.

میزان کافی فلوراید برای بدن

فلوراید ماده ای است که مقدار بسیار کمی از آن برای بدن کافی است. یک مرد بالغ در روز تنها به ۴ میلی گرم از آن نیاز دارد که به اندازه چند دانه شکر است. یک زن بالغ حتی از این مقدار هم کمتر نیاز دارد و ۳ میلی گرم فلوراید در روز برای او کافی است.

نیاز کودکان حتی از این مقدار هم کمتر است و مقدار پیشنهادی فلوراید به وزن بدن آنها بستگی دارد. میزان پیشنهادی در روز برای نوزادان شش ماهه ۰٫۰۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است. دریافت این میزان برای جبران کمبود فلوراید دشوار نیست، به خصوص در نواحی که آب آنها با فلوراید غنی شده است. با این حال، فقدان همین مقدار کم باعث ابتلا به پوسیدگی دندان می شود.

علت کمبود فلوراید

کمبود فلوراید بیشتر در افرادی دیده می شود که فلوراید به آب آنها افزوده نمی شود یا از آب معدنی استفاده می کنند زیرا به طور معمول به بطری های آب معدنی فلوراید افزوده نمی شود.

نشانه های کمبود فلوراید

پوسیدگی دندان شاید رایج ترین علامت کمبود فلوراید باشد. باکتری های مضر در دهان از کربوهیدرات ها و قند موجود در دهان استفاده می کنند و به مینای دندان آسیب می زنند. استخوان های ضعیف نیز از دیگر علائم کمبود فلوراید است که با شکستن استخوان ها در اثر یک ضربه خفیف و پوکی استخوان مشخص می شود.

تشخیص کمبود فلوراید

برای تشخیص کمبود فلوراید در بدن، باید به سوالات زیر پاسخ دهید:

• آیا دارویی مصرف می کنید که دهان شما را خشک کند؟ آیا دچار نوعی بیماری هستید که باعث خشکی دهان شود؟
• آیا لثه شما تحلیل رفته است؟ یا دندانپزشک به شما گفته است که مبتلا به بیماری پریودنتال هستید؟
• آیا در یک سال گذشته دندانی را پر کرده اید؟
• آیا اخیرا از بریج استفاده کرده اید؟
• آیا از درمان ارتودنسی و بریس استفاده می کنید؟

پیشگیری از کمبود فلوراید

به منظور پیشگیری از کمبود فلوراید، روش های زیر می تواند مؤثر باشد:

اگر فلوراید در آب آشامیدنی شهر به میزان مناسب موجود باشد، پوسیدگی های دندانی را تا حدود ۶۰درصد کاهش می دهد. روش دیگر دریافت فلوراید، استفاده از خمیردندان، دهان شویه ها و ژلهای حاوی فلوراید است. هر دو روش کاربرد فلوراید یعنی سیستمیک (فلوراید موجود در مواد غذایی و آب آشامیدنی) و موضعی (فلورایدی که بر روی دندانها گذاشته می شود) در مقاوم کردن دندان ها و پیشگیری از پوسیدگی موثر شناخته شده اند.

همچنین در مواد غذایی مصرفی، مقادیری فلوراید وجود دارد که بر حسب انواع آنها، مقدار فلوراید مصرفی نیز متفاوت است. غذاهای دریایی به نسبت سایر غذاها فلوراید بیشتری دارند. چای نسبت به آب آشامیدنی فلوراید بیشتری دارد. در بعضی ترکیبات دارویی نیز فلوراید یافت می شود، بطور کلی مقدار فلورایدی که به بدن می رسد بستگی به این دارد که در چه منطقه ای زندگی می کنیم و چه نوع آب و غذایی مصرف می نمائیم.

در ضمن آدامس های بدون قند در بازار وجود دارد که حاوی فلوراید است. فلوراید را در منطقه ای که فلوراید آب کم باشد اغلب به آب آشامیدنی، نمک، شیر و شکر، مصرفی، مردم اضافه می کنند اگر فلوراید آب مصرفی منطقه شما کم است و از خوراکی های غنی شده از فلوراید استفاده نمیکنید از این آدامس ها می توان کمک گرفت. زمانی که شما این آدامس هارا می جوید فلوراید از آدامس آزاد شده و در سطح مینای دندان می نشیند و با جذب شدن در ساختار دندان، مینای دندان را مقاوم می کند .

منابع فلوراید

تأمین فلوراید با تغذیه

• آب آشامیدنی
• چای
• سیب درختی
• تخم مرغ
• قلوه
• انواع ماهی
• میگو
• بعضی از انواع قارچ ها خوراکی
• موز
• انجیر

تأمین فلوراید با دارو

نسخه ی مکمل فلوراید به دستور دندانپزشک یا دکتر قابل دسترسی است. مکمل های فلوراید در قالب قرص های مکیدنی، قرص ها یا مایعات تجویز می شوند.

فلورایدتراپی

صرف نظر از سطح خطر، همه بزرگسالان باید از خمیر دندان فلوراید استفاده کنند. دهان شویه های حاوی فلوراید نیز برای این افراد ضروری است. از آنها می توان یک یا دو بار در روز استفاده کرد. خمیر دندان حدود ۱۰۰۰ قسمت در یک میلیون فلوراید ارائه می کند. دهان شویه ها نیز در حدود ۲۵۰ قسمت در یک میلیون فراهم می کند.

اگر احساس می کنید در معرض خطر پوسیدگی قرار دارید، برای دریافت فلورایدتراپی به مطب دندانپزشک مراجعه کنید. در طول درمان، دندانپزشک ژل را روی دندان های شما می مالد یا آنها را در گارد دندان قرار می دهد. فقط کافی است یک تا چهار دقیقه گارد را در دهان خود قرار دهید. بعد از درمان از شما خواسته می شود که به مدت ۳۰ دقیقه چیزی نخورید، چیزی ننوشید یا سیگار نکشید. با استفاده از دهان شویه، خمیر دندان، یا فلورایدتراپی در مطب می تواند تا حد زیادی از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید.

عوارض سوء مصرف فلوراید

• فلوئوروزیس عارضه ای ناشی از مصرف بیش از حد و طولانی مدت فلوئور است و باعث ایجاد ناهنجاری های استخوان و دندان می شود.
• مصرف بیش از حد آن سمی است و می تواند با کلسیم زدایی موجب پوکی استخوان شود.
• مصرف بیش از حد آن می تواند دندان های شما را تا ابد لکه دار کند.
• مصرف این ماده در کودکان باید با احتیاط همراه باشد. کودکان زیر سه سال قادر به تف کردن نیستند. بنابراین با قورت دادن خمیردندان دوز روزانه فلوراید را در خود بالا می برند. بنابراین ممکن است در طولانی مدت دچار عوارض مصرف بیش از حد این ماده شوند.