نشانه های کمبود ید در بدن چیست و چگونه می توان آن را تامین کرد ؟
کمبود ید با مصرف نمک یددار و منابع غذایی مختلف تأمین می شود و در اغلب موارد نیازی به مصرف مکمل خاصی نیست. البته زنان باردار به دلیل شرایط خاصی که دارند و به منظور حفظ سلامت جنین می توانند تحت نظر پزشک مولتی ویتامین های حاوی ید را مصرف کنند. در ضمن حواستان باشد که مصرف زیاد ید هم توصیه نمی شود.
کمبود ید را باید جدی گرفت زیرا عدم توجه به دریافت کافی این ماده معدنی می تواند عوارض ناگواری را برای سلامت شما داشته باشد. تانما در این مطلب علاوه بر علل و علائم کمبود ید در بدن، به منظور پیشگیری از کمبود ید در بدن ،مواد غذایی حاوی ید را برایتان بیان می کند؛
ید چیست؟
ید، ماده ی معدنی ضروری است که بیشتر در غذاهای دریایی وجود دارد. غده ی تیروئید شما از ید برای تولید هورمون های تیروئید استفاده می کند. هورمون های تیروئید به کنترل رشد و ترمیم سلول های آسیب دیده و حمایت از متابولیسم سالم کمک می کنند. اما متاسفانه، بیشتر از یک سوم افراد در سراسر دنیا، در معرض کمبود ید هستند.
میزان کافی ید برای بدن
نیاز روزانه بدن به ید بین 100 تا 150 میكروگرم است و مقدار مورد نیاز هر فرد به این ماده به طور متوسط در تمام طول عمر یك قاشق چایخوری است. این مقدار می تواند نیاز 97 تا 98 درصد از افراد سالم را تامین کند. اما زنان باردار یا شیر ده به ید بیشتری نیاز دارند. زنان باردار به 220 میکروگرم ید در روز و زنان شیر ده به 290 میکروگرم ید در روز نیاز دارند.
علت کمبود ید
- باردار بودن
- افرادی که در کشورهایی زندگی می کنند که ید بسیار کمی در خاک شان وجود دارد که شامل آسیای جنوبی، آسیای جنوب شرقی، نیوزلند و کشورهای اروپایی می شود.
- افرادی که از نمک های یددار استفاده نمی کنند.
- افرادی که تحت رژیم های گیاهخواری هستند.
نشانه های کمبود ید
- تورم در گردن یا گواتر
- افزایش وزن بی دلیل
- ضعف و خستگی
- ریزش مو
- خشکی پوست
- احساس سردی
- تغییرات در ضربان قلب
- مشکل در یادگیری و به خاطر سپردن
- پریودهای نامنظم یا سنگین
عوارض کمبود ید
- عقب ماندگی رشد، اختلال شنوایی و کاهش ضریب هوشی نیز در کودکان
- سقط جنین
- مرده زایی
- لوچی چشم
- کری و لالی
تشخیص کمبود ید
به طور معمول ید در میان نمونه ای از جمعیت یك منطقه مشخص مورد بررسی قرار می گیرد و به صورت فردی انجام نمی شود. از آنجا كه ید در ادرار دفع می گردد، بهترین روش برای تشخیص كمبود ید یك جمعیت بزرگ، اندازه گیری میزان ید ادرار آن هاست. در این شرایط هرگاه میانگین غلظت ید ادرار یك جمعیت كمتر از 50 میكروگرم در لیتر باشد، كمبود ید تشخیص داده می شود.
پیشگیری از کمبود ید
تأمین ید از طریق آب و مواد غذایی، بهترین راه است و بهترین روش رفع کمبود ید، استفاده از نمک ید دار است که البته استفاده از نمک ید دار تصفیه شده توصیه می شود. توجه داشته باشیم که در طول زندگی مان، برای حفظ سلامتی و رشد مناسب، تنها به کمتر از یک قاشق چای خوری ید نیاز داریم. از آن جا که بدن مان نمی تواند ید را ذخیره کند، باید هر روز مقدار بسیار اندکی ید مصرف نمایید. بنابراین توصیه می شود افراد ید مورد نیاز بدنشان را به صورت ترکیبی از منابع غذایی ذکرشده و نمک ید دار تامین کنند، تا افراد از خطر کمبود ید در امان بمانند.
به دلیل اینكه ید بر اثر نور و حرارت از بین می رود نمك یددار باید در ظروف دربسته چوبی، پلاستیكی، سفالی و یا شیشه ای رنگی و دور از نور و رطوبت نگه داری شود. حرارت و طبخ غذا باعث ازبین رفتن ید موجود در نمك می شود؛ بنابراین باید نمك یددار تصفیه شده را در انتهای طبخ و هنگامی كه غذا از روی منبع حرارت برداشته شده است، به آن اضافه كرد.
همچنین می توان غذا را كم نمك تهیه كرد و كمی نمك یددار در سر سفره گذاشت تا افراد در صورت نیاز از آن استفاده و كمبود ید بدن خود را تأمین كنند. باید به تاریخ تولید نمك های یددار توجه كرد . از زمان تولید این نمك ها نباید بیشتر از 6 ماه گذشته باشد و باید توجه داشت كه تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی تهیه شده و دارای شماره بهره برداری باشد.
منابع ید
تأمین ید با تغذیه
- ماست خالص، یک فنجان: 50 درصد از نیاز روزانه
- نمک ید دار،یک چهارم قاشق چایخوری (1.5 گرم): 47 درصد از نیاز روزانه
- میگو، 85 گرم: 23 درصد از نیاز روزانه
- تخم مرغ، یک عدد بزرگ: 16 درصد از نیاز روزانه
- ماهی تن، کنسرو شده (85 گرم): 11 درصد از نیاز روزانه
- آلو خشک، 5 عدد: 9 درصد از نیاز روزانه
- البته مقادیر کمتری از این ماده ی معدنی در غذاهای زیادی وجود دارد مانند ماهی، گوشت گوساله، صدف، مرغ، لوبیای لیما و لوبیا چیتی، شیر و سایر لبنیات.
تأمین ید با دارو
اگر یک رژیم غذایی متعادل حاوی منابع غذایی ید دارید نگران کمبود آن نباشید. شما نیازی به مکمل ندارید، اما اگر از این غذاها استفاده نمی کنید مکمل ید می تواند به برطرف کردن نیاز شما کمک کند. فقط به خاطر داشته باشید در صورتی که بیماری تیروئید دارید یا از داروهای دیگر استفاده می کنید یا طی یک دوره طولانی کمبود ید داشته اید قبل از استفاده از مکمل ید با پزشک خود مشورت نمایید.
ید در مکمل ها باید به شکل "یدید پتاسیم" بوده و از مقدار روزانه 150میکروگرم بیشتر نباشد. از مکمل های روغن ماهی جهت تأمین ید استفاده نکنید زیرا ید آنها می تواند از مقداری که روی برچسب قید شده خیلی بیشتر باشد. بسیاری از مکمل های مولتی ویتامین-مینرال مخصوص بارداری حاوی ید می باشند. بنابراین باید روی برچسب آنها را بخوانید. مکمل باید 150-140 میکروگرم ید داشته باشد.
البته اگر مقدار زیادی غذاهای حاوی ید در بارداری مصرف می کنید ممکن است به مکمل نیاز نداشته باشید. می توانید در این زمینه با پزشک خود مشورت نمایید. همچنین در مناطقی از جهان كه استفاده از نمك یددار امكان پذیر نیست، تزریق روغن یددار مورد استفاده قرار می گیرد.
عوارض مصرف زیاد ید
مصرف بیش از حد ید می تواند باعث گواتر، افزایش ترشح هورمون محرک غده تیروئید، کاهش تولید هورمون های تیروئید می شود. برای افرادی که به دلیل کمبود شدید ید برایشان دارو های حاوی ید تجویز می شود، خطر مسمومیت با ید وجود دارد. علائم مسمومیت به شکل سوزش دهان، گلو ومعده، تب، حالت تهوع و استفراغ، اسهال، درد شکمی، نبض ضعیف و در موارد شدیدتر رفتن به حالت کما است.
