راهکارهای طلایی برای سلامت کلیه ها| حتما بخوانید

سلامت کلیه ها را با داشتن سبک زندگی سالم و مصرف مواد غذایی مفید تضمین کنید. در ضمن با پرهیز از کارهایی که به سلامت کلیه ها آسیب می رسانند، به سالم نگه داشتن کلیه ها یتان کمک کنید. تانما در این مطلب ضمن بیان عملکرد کلیه های سالم و بیماری های کلیه، نکات مهم مراقبت از سلامت کلیه ها را بیان می کند؛

کلیه چیست ؟

کلیه اندام دفع کننده لوبیا شکل در اغلب مهره داران است. به عنوان بخشی از سیستم ادراری، کلیه ها مواد زائد خون را تصفیه و دفع می کنند. به طور عمده تمام مواد دفعی نیتروژنی ناشی از متابولیسم پروتئین و اسید آمینه توسط کلیه ها دفع می شوند. یکی از این مواد دفعی اوره است که به همراه آب به عنوان ادرار دفع می شود.

وظایف کلیه ها

• کلیه ها آب بدن را تنظیم می کنند.
• کلیه ها مواد زائد را برداشت می کنند.
• کلیه ها هورمون می سازند.

بیماری کلیه چیست؟

بیماری مزمن کلیه که به آن نارسایی کلیه هم گفته می شود، عبارت است از: فقدان تدریجی عملکرد کلیوی. کلیه مواد زائد و مایعات اضافه را از خون فیلتره می کند؛ سپس این مواد از طریق ادرار از بدن دفع می شوند. هنگامی که بیماری مزمن کلیه به مرحله ی پیشرفته برسد، میزان مایعات، الکترولیت ها و مواد زائد در بدن می تواند به سطح خطرناکی افزایش پیدا کند.

در مراحل اولیه ی بیماری مزمن کلیه، ممکن است نشانه ها و علایم اندکی از خودتان بروز دهید. بیماری مزمن کلیه ممکن است تا زمانی که عملکرد کلیه ها بطور قابل توجهی تحت تأثیر قرار نگرفته باشد، خود را نشان ندهد.

انواع بیماری های کلیه

• بیماری های مزمن کلیه
• سنگ کلیه
• نفروپاتی دیابتی
• نارسایی کلیه
• هیدرونفروز کلیه
• مجرای ادرار مضاعف
• نفریت بینابینی
• تومور های کلیه
• گلومرولونفریت
• بیماری کلیوی پلی کیستیک
• عفونت کلیه
• سندرم نفروتیک
• عفونت ادراری

علل بیماری های کلیه

• دیابت نوع ۱ و ۲
• فشار خون بالا
• گلومرونفریت، التهاب واحدهای فیلترکننده ی کلیه (گلومرول ها)
• نفریت بینابینی، التهاب توبول های کلیوی و ساختارهای مجاور
• بیماری کلیه پلی کیستیک
• انسداد طولانی مدت مجرای ادراری، در نتیجه ی مشکلاتی مانند: بزرگ شدگی پروستات، سنگ های کلیوی و بعضی از سرطان ها
• ریفلاکس وزیکویورترال، وضعیتی که سبب بازگشت ادرار به کلیه ها می شود.
• عفونت های بازگشتی کلیه، که به آن پیلونفریت هم گفته می شود.
• بیماری های قلب و عروق (cardiovascular)

عوامل تهدید کننده سلامت کلیه ها

• استعمال دخانیات
• چاقی
• داشتن نژاد افریقایی-امریکایی ، امریکایی بومی یا آسیایی-امریکایی
• سابقه ی فامیلی بیماری کلیه
• ساختار غیرعادی کلیه
• بالا بودن سن
• ژنتیک
• مصرف نوشابه
• خوردن بیش از حد گوشت
• عدم دریافت کافی مرکبات
• تغییرات اقلیمی
• مصرف کم کلسیم
• خوردن بیش از سبزیجات تیره رنگ
• کم آبی بدن
• مصرف زیاد نمک

نشانه های کلیه سالم

بوی ادرار

بوی ادرار می تواند از فرد به فرد متفاوت باشد. بیشتر این موارد مربوط به رژیم غذایی فرد، سطح هیدراتاسیون، سطح فعالیت فیزیکی و یا درجه حرارت در محیط آنها است. بوی ادرار در فرد سالم غالبا منظم است و اکثر مردم به علت مقدار کمی از اوره در ادرار خود نوعی "بوی آمونیاک ضخیم" دارند.

رنگ ادرار

در یک فرد سالم، ادرار دارای رنگ زرد است. افرادی که آب زیادی مصرف می کنند ممکن است ادرار سبک تر یا روشن داشته باشند، که هر دو نیز طبیعی هستند. از دست دادن آب بدن ممکن است یک رنگ زرد تیره تولید کند که به خودی خود لزوما خطرناک نیست اما باید به عنوان یک یادآوری برای نوشیدن مایعات بیشتر استفاده شود.

فرکانس ادرار

به طور معمول یک فرد سالم از حدود 16 تا 100 اونس آب عبور می کند، بسته به میزان مصرف آب. (به نظر می رسد سالم باشد تا دامنه 60 تا 100 اونس باشد.)

تغییر قابل مشاهده در ادرار

حدود 95 درصد ادرار از آب تشکیل شده است. 5 درصد دیگر ترکیبی از مواد معدنی، مواد متابولیزه شده و سایر مواد هستند. غلظت بالا آب معمولا به واسطه میزان هیدراتاسیون ادرار به رنگ قرمز تیره می شود.

نشانه های کلیه ناسالم

علائم اولیه

• خستگی
• مشکل در تمرکز
• مشکل خواب
• اشتهای کم
• گرفتگی عضلات
• تورم پا / مچ پا
• پف کردگی اطراف چشم هنگام صبح
• پوست خشک و پوسته پوسته
• تکرر ادرار به خصوص در اواخر شب

علائم هشدار دهنده!

• حالت تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• تغییرات در دفع ادرار
• احتباس مایعات در بدن
• کم خونی (کاهش گلبول های قرمز)
• کاهش میل جنسی
• افزایش ناگهانی سطح پتاسیم (هایپرکالمی)
• التهاب پریکارد (کیسه پر از مایعات که قلب را پوشانده است)

عوارض بیماری های کلیه

• احتباس مایعات، که می تواند منجر به تورم بازوها و پاها، افزایش فشار خون و تجمع مایع در ریه ها (ادم ریوی) شود.
• افزایش ناگهانی سطح پتاسیم خون (هایپرکالمی)، که می تواند عملکرد قلب را مختل کرده و مرگبار باشد.
• بیماری های قلب و عروق
• ضعیف شدن استخوان ها و افزایش احتمال شکستگی آن ها
• کم خونی
• کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ یا کاهش باروری
• آسیب به سیستم عصبی مرکزی، که می تواند سب دشوارشدن تمرکز، تغییرات شخصیتی یا تشنج شود.
• کاهش پاسخ ایمنی، که شما را در برابر عفونت ها آسیب پذیرتر می کند.
• پریکاردیت، التهاب پرده ی کیسه مانندی که قلب را می پوشاند. (پریکارد)
• مشکلات بارداری که هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک می باشند.
• آسیب غیر قابل بازگشت به کلیه ها (آخرین مرحله ی بیماری کلیه)، که در این وضعیت فرد برای ادامه ی حیات به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می کند.

تشخیص بیماری های کلیه

میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR)

این آزمایش نحوه عملکرد کلیه ها را مشخص کرده و مرحله بیماری کلیوی را تعیین می کند.

سونوگرافی یا اسکن توموگرافی محاسباتی (CT)

سونوگرافی و سی تی اسکن تصاویر واضحی از کلیه ها و مجاری ادراری شما ارائه میدهند. تصاویر به پزشک این امکان را می دهند تا کوچکی یا بزرگی بیش از حد کلیه ها را بررسی کند. آن ها می توانند هر نوع تومور یا مشکلات ساختاری موجود را نیز نشان دهند.

بیوپسی کلیه

پزشک معالج از طریق بیوپسی کلیه در حالی که به شما آرامش بخش تزریق شده است تکه کوچکی از بافت کلیه را خارج می کند. نمونه بافت می تواند به پزشک در تعیین نوع بیماری کلیوی و میزان صدمات وارد شده کمک کند.

آزمایش ادرار

پزشک می تواند برای بررسی آلبومین از شما بخواهد یک آزمایش ادرار انجام دهید. آلبومین پروتئینی است که در صورت آسیب دیدن کلیه ها می تواند به ادرار منتقل شود.

آزمایش کراتینین خون

کراتینین (یک مولکول ذخیره شده در عضله) محصولی زائد است که هنگام شکسته شدن وارد خون می شود. سطح کراتینین خون در صورت درست کار نکردن کلیه ها افزایش می یابد.

پیشگیری از بیماری های کلیه

• نوشیدن آب زیاد
• کنترل قند خون در صورت داشتن دیابت
• کنترل فشار خون
• کاهش مصرف نمک
• ترک سیگار
• در صورتی که از داروهای بدون نسخه استفاده می کنید لازم است همیشه به دستورالعمل و مقدار مصرف توجه کنید.

نکات مهم مراقبت از سلامت کلیه ها

بایدهای مراقبت از کلیه

• آب فراوان بنوشید.
• به اندازه کافی بخوابید.
• استرس را کاهش دهید.
• باید مراقب کمبود ویتامین ها و مواد معدنی باشید.
• ورزش کنید و تناسب اندامتان را حفظ کنید.
• برنامه ورزشی منظمی داشته باشید.
• کلسترول خونتان را کنترل کنید.
• مواد غذایی مفید برای کلیه ها را بیشتر میل کنید.
• بر خلاف تصور رایج، بد نیست میزان مصرف لبنیات تان را بیشتر کنید.
• به دریافت کافی ویتامین D توجه داشته باشید.
• دیابتتان را کنترل کنید.
• اگر سن تان بالاست، حتما سالی یک بار برای معاینه کلیه های تان نزد پزشک بروید.
• همه آزمایش های مربوط به کلیه را که پزشک تان ضروری می داند، انجام دهید.
• چنانچه دچار عفونت های کلیوی یا مثانه شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

نبایدهای مراقبت از کلیه

• نباید هیچ وقت از دستشویی رفتن خجالت بکشید.
• از قرار گرفتن در شرایطی که با تعریق بیش از حد همراه است، خودداری کنید.
• از مصرف زیاد نمک بپرهیزید.
• شکر را در برنامه غذایی تان به حداقل برسانید.
• بیش از حد قهوه ننوشید.
• مصرف پروتئین حیوانی را به حداقل برسانید.
• خودسرانه داروهای مسکن مصرف نکنید.
• مکمل ها و داروهای گیاهی را با احتیاط استفاده کنید
• از مصرف الکل بپرهیزید.
• سیگار نکشید.

راهکارهای مراقبت از کلیه ها

الف) درمان های خانگی برای پاکسازی کلیه ها

وعده صبحانه

صبح تان را با صبحانه و یک لیوان آب مورد صحرایی شروع کنید تا میزان کلسیم موجود در مثانه کاهش یابد. این رسوبات باعث کندی کار کلیه ها و مانع از دفع توکسین ها از بدن و در نهایت منشا سنگ ها و دیگر بیماری های ادراری می شوند.

میان وعده

بین روز یک لیوان آب میوه ی سرشار از پتاسیم میل کنید. این کار باعث تمیز شدن کبد نیز می شود. برای اینکار می توانید همچنین از آب هویج، آب کرفس، آب جعفری و آب اسفناج استفاده کنید. یک لیوان دم کرده تخم هندوانه نیز بین وعده های ناهار و شام کمک کننده است. این نوشیدنی شیرین حاوی خواص دیورتیک است که به عملکرد کیله ها و مثانه و همچنین هضم و دفع غذای مصرف شده قبل از خوابیدن کمک می کند.

وعده شام و ناهار

در وعده ی شام، یک لیوان آب هویج میل کنید. برای وعده های غذایی هر غذایی که مایل بودید مصرف کنید. البته به سراغ گوشت های قرمز و مواد غذایی حاوی آرد زیاد نروید.

عصرانه

قبل از عصر نیز یک فنجان چای نعنا یا جعفری میل کنید. این نوشیدنی به تمیزکاری بدن و همچنین گوارش مواد غذایی مصرف شده قبل از خواب کمک می کند.

ب) مراقبت از کلیه با تغذیه سالم

مصرف نوشیدنی ها و مواد غذایی زیر تا حد قابل توجهی می تواند از بیماری های کلیه جلوگیری و سلامت کلیه ها را افزایش دهد:

مایعات مفید برای سلامت کلیه ها

• آب
• شیر نارگیل
• آبجو
• آب مرکبات
• آب گوجه فرنگی
• آبمیوه آناناس

میوه های مفید برای سلامت کلیه ها

• هندوانه
• خربزه
• انگور
• توت فرنگی

غذاهای مفید برای سلامت کلیه ها

• سیر
• اسیدهای چرب اشباع نشده مانند اسید چرب امگا 3
• بلغور جو دو سر

پرهیزهای غذایی برای سلامت کلیه ها

افرادی که دچار بیماری های کلیه هستند باید در مصرف غذاهای زیر بیشتر احتیاط کنند:

• غذاهای فرآوری شده
• مواد غذایی غنی از پتاسیم مانند: آووکادو، برنج قهوه ای، زیتون، موز، سیب زمینی، لبنیات، آب پرتقال، میوه های خشک مانند خرما و زردآلو
• سدیم بیش از حد
• پروتئین حیوانی مانند گوشت گاو و مرغ
• اسید سیتریک که در میوه های مرکبات مانند پرتقال، لیمو و گریپ فروت یافت می شود.
• اگزالات یا مواد شیمیایی موجود در چغندر، اسفناج، سیب زمینی شیرین و شکلات
• آب گریپ فروت
• آب سیب
• چای غلیظ
• قهوه
• نوشیدنی های الکلی
• نوشیدنی های غیرالکلی حاوی قند

ج) توصیه های طب سنتی برای مراقبت از کلیه ها

گلپر

یکی از داروهای گیاهی برای کلیه گلپر است که در وهلۀ اول، باعث افزایش ادرار در بدن می شود، همچنین مصرف صحیح و به اندازۀ این گیاه دارویی می تواند تا حد زیادی باعث تسکین نفخ شود. اغلب پزشکان آن را برای زنانی که در دوران عادت ماهیانه دچار بیماری های کلیوی ازجمله حبس آب در بدن شده، تجویز می کنند. همین طور گلپر می تواند به افزایش عملکرد کلیه آقایان و حتی بهبود مسائل جنسی آن ها نیز کمک کند.

قاصدک

ازجمله مزایای مصرف این گیاه دارویی، تقویت کلیه ها است. این گیاه می تواند باعث دفع آب های محبوس در بدن شده و پس ازآن با مواد معدنی فراوان خود، به کارایی آن کمک کند. همین طور مواد موجود در گیاه قاصدک باعث بهبود سیستم گوارشی در بدن می شوند. یکی از درمان های مؤثر بر پف زیر چشمان که براثر مشکلات کلیوی به وجود می آید، استفاده از گیاه قاصدک است.

سرکه سیب

با مصرف سرکه سیب، کلیه ها را سم زدایی کنید؛ زیرا PH یا اسیدیته این ماده غذایی مانع از تکثیر و رشد باکتری ها در مجاری ادراری می گردد. مصرف روزانه یک قاشق غذاخوری سرکه سیب در مقداری آب برای درمان عفونت های کلیوی و سنگ کلیه مفید است.

چای زنجبیل

زنجبیل ادویه ای پرخاصیت است و مزایای بسیاری برای سلامتی دارد. زنجبیل می تواند التهاب ناشی از بیماری کلیوی را کاهش دهد و به پاکسازی کلیه کمک کند. زنجبیل شسته شده را به آب گرم اضافه کنید و آن را به مدت ۵ یا چند دقیقه کنار بگذارید؛ همچنین اگر نیاز به یک شیرین کننده دارید، مقداری عسل اضافه کنید و از خوردن آن لذت ببرید. در ضمن این چای به درمان سرفه کمک و با عفونت نیز مبارزه می کند.

گزنه

گیاه گزنه برای کاهش التهاب و به عنوان آنتی اکسیدان شناخته شده است. این گیاه برای درمان بیماری های کلیوی مفید است و کمک می کند تا باکتری ها از دستگاه ادراری دفع شوند.

آب زغال اخته

عفونت مثانه و دستگاه ادراری، بسیار ناخوشایند و آزاردهنده است. آب زغال اخته می تواند درمانی موثر برای این بیماری ها باشد. آب زغال اخته همچنین می تواند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند. برای متعادل تر شدن طعم این نوشیدنی، می توانید آن را با کمی آب رقیق کنید.

چای زردچوبه

زردچوبه ادویه ای دیگر با خواص شگفت انگیز برای سلامتی است. زردچوبه یک ضد التهاب قوی و شناخته شده و برای جلوگیری از التهاب همراه با بیماری مزمن کلیه موثر است. همچنین زردچوبه فشار خون را کاهش می دهد؛ دومین علت بیماری کلیوی، فشار خون بالاست. نوشیدن چای زردچوبه به عنوان پاک کننده کلیه فوق العاده است. برای تهیه چای زردچوبه یک قاشق چای خوری زردچوبه را به آبجوش اضافه کنید و ۱۰ دقیقه بجوشانید؛ سپس کمی آب لیمو به آن اضافه کنید

آب چغندر

آب چغندر برای پاکسازی کلیه فوق العاده است و همچنین سلامت کبد شما را بهبود می بخشد. آب چغندر پر از آنتی اکسیدان هاست و اسیدیته ادرار را افزایش می دهد؛ این کمک می کند تا کلسیم کاهش یابد و احتمال ایجاد سنگ کلیه کم شود. چغندرها به پاکسازی خون کمک و به این طریق از بخشی از کار کلیه حمایت می کنند

عرق آلوئه ورا

عرق آلوئه ورا یکی از عرقیات و داروهای خانگی برای رفع عفونت های کلیه ست. این عرق می تواند در برابر سموم موجود در مجاری ادراری از کلیه محافظت کرده و به رفع مشکلات اون بپردازد. مواد مغذی موجود در این عرق مانند آلوتین حاوی مواد ضد التهابی است که می تواند قارچ ها، باکتری ها و ویروس ها را از بین ببرد.

عرق بید

عرق حاصل از بید سالیان دراز است که به عنوان یکی از بهترین داروهای خانگی برای عفونت کلیه مورد استفاده قرار گرفته است و این عرق به ویژه در طب چینی به صورت زیادی مورد استفاده، چون دارای مقادیر زیادی ترکیبات و خواص تسکین دهنده ی درد است. مصرف این عرق به بهبود عملرد و حفاظت از کلیه ها می پردازد تا به خوبی کار کنند.

روغن کرچک

برای استفاده از روغن کرچک ، می توانید مقداری از آن را روی حوله ای ریخته و بر روی کلیه هایتان قرار بدهید تا از طریق پوست جذب کلیه شود.