اثرات کرونا بر کلیه | معرفی روش های پیشگیری و درمانی

اثر کرونا بر کلیه در برخی بیماران کرونایی گزارش شده است و پزشکان در صورت علائم شدید این ویروس بر کلیه افراد، درمان های لازم را در نظر می گیرند. در کل لازم است افرادی که مشکلات کلیوی دارند، در زمان پاندمی کرونا مراقبت های بهداشتی و درمانی خود را جدی تر و دقیق تر دنبال کنند چون آسیب پذیرترند. تانما در این مطلب نکاتی را در خصوص آسیب کلیوی کرونا و کنترل کرونا در بیماران کلیوی مطرح می کند؛

ویروس کرونا چیست؟

کرونا ویروس ها خانواده بزرگی از ویروس ها هستند که می توانند حیوانات و انسان ها را بیمار کنند. تعداد زیادی از ویروس های کرونا که تاکنون شناخته شده اند، موجب ابتلا به طیفی از عفونت‎های دستگاه تنفسی در انسانها می شوند. که از سرماخوردگی تا ابتلا به بیماری های شدیدتری مثل سندروم تنفسی خاورمیانه (مرس-MERS) و سندروم تنفسی حاد (سارس-SARS) متغیر هستند.

ویروس کرونایی که به تازگی کشف شده است موجب بیماری عفونی کووید 19 میشود. این ویروس نوظهور و بیماری ناشی از آن، تا قبل از شروع طغیان اخیر در دسامبر سال 2019 در شهر ووهان،کشور چین، ناشناخته بود.

انواع کرونا

انواع متفاوتی از ویروس های کرونا وجود دارند که شدت بیماری و شیوع آنها مختلف است. تا کنون 7 نوع از این ویروس یافت شده است که می توانند بر سیستم ایمنی انسانها اثر بگذارند و آن را درگیر کنند. رایج ترین ویروسها به شرح زیر هستند:

• 229E (ویروس کرونا آلفا)
• NL63 (ویروس کرونا آلفا)
• OC43 (ویروس کرونا بتا)
• HKU1 (ویروس کرونا بتا)

در موارد نادرتر، ویروس MERS-CoV نیز می تواند شیوع پیدا کند که بسیار خطرناکتر از ویروسهایی است که در بالا ذکر گردیدند. این ویروس سبب بروز سندروم دستگاه تنفسی خاورمیانه (MERS ) می شود. ویروس SARS-CoV مشابه همین ویروس است که سبب بروز بیماری سندروم حاد دستگاه تنفسی (سارس) می شود.

در سال 2019، نوع خطرناک و جدید این ویروس شیوع پیدا کرد که هنوز نامی رسمی بر روی آن گذاشته نشده است. عموم به این بیماری که از طریق این ویروس جدید انتقال پیدا می کند، بیماری کرونا می گویند. مقامات بهداشت و سلامت این ویروس را 2019nCov- (ویروس جدید کرونا 2019) می نامند.

نشانه های کرونا

علائم شایع

• تب
• سرفه ­ی خشک
• خستگی
• کوفتگی و درد
• گلودرد
• اسهال
• ورم
• سردرد
• از دست دادن بویایی یا چشایی
• جوش زدن پوست یا رنگ­ پریدگی انگشتان دست و پا

علائم جدی و خطرناک

• به سختی نفس کشیدن یا کم ­آوردن نفس
• درد یا فشار روی قفسه­ ی سینه
• از دست دادن توانایی حرکت یا تکلم

عوامل آسیب کلیوی ناشی از کرونا

خود ویروس کرونا

نفرولوژیست ها موافقند که کلیه ها یکی از اندام هایی هستند که همراه با ریه ها توسط این بیماری مورد حمله قرار می گیرند. دستگاه های تنفسی و کلیوی دارای مواد مشترکی از جمله رنین و آنژیوتانسین هستند. این مواد با یک گیرنده پیوند خورده اند که می تواند پروتئینی باشد که ویروس به عنوان یک ورودی به سلول های انسان استفاده می کند.

علائم سیستمیک

زمانی که موردی شدید از کووید-19 رخ می دهد، بسیاری از اندام ها از آثار نارسایی بدن رنج می برند. زمانی که ذات الریه ناشی از دلایل دیگر شکل می گیرد، شرایطی مشابه رخ داده که می تواند به نارسایی کلیوی منجر شود.

درمان

در شرایطی که هیچ پروتکل درمانی کاملا موثر برای کروناویروس جدید وجود ندارد، دانشمندان در حال تحقیق روی گزینه های مختلف با استفاده از داروهای مختلف هستند. در این میان، برخی موارد می توانند آثار منفی بر کلیه ها داشته و به نارسایی کلیوی منجر شوند.

اثرات کرونا بر کلیه

نظریه چگونگی ورود ویروس SARS-CoV-2 به بدن بر اساس دانشی که در مورد چگونگی آلوده کردن سلول های ریه توسط این ویروس داریم، شکل گرفته است. ما می دانیم که پروتئین ACE2 کلید ورود برای کروناویروس است. ویروس می تواند وارد سلول های ریه شود زیرا بخش های میخ مانند روی سطح آن منطبق با ACE2 هستند. همه انسان ها دارای این گیرنده هستند.

همچنین، ACE2 یک پروتئین است که در کلیه ها وجود دارد و در تنظیم فشار شریانی دخالت دارد.سیستم تنظیمی که به آن ارجاع می شود، سیستم رنین-آنژیوتانسین است. این یکی از نقاط قوت در درمان پرفشاری خون شریانی با داروها است. به همین دلیل، کارشناسان گمان می کنند که بیماران مبتلا به فشار خون بالا دارای نرخ مرگ و میر بالاتر در این همه گیری هستند.این فرضیه که کووید-19 همانند سلول های ریوی، مسیری مشابه را در سلول های کلیوی دنبال می کند، مورد بررسی قرار گرفته است.

نشانه های کرونا در کلیه

شش درصد از بیماران SARS و یک چهارم کامل از بیماران MERS دچار آسیب حاد کلیوی شدند. مطالعات نشان داده اند كه كروناویروس نیز می تواند همین كار را انجام دهد. این حالت ممکن است ویژگی نسبتاً نادری از بیماری باشد، اما بسیار کشنده است. براساس یک مطالعه در سال 2005 در سازمان بین المللی کلیه، در نهایت 91.7 درصد از بیماران SARS با نقص حاد کلیوی درگذشتند. از جمله آسیب های کلیوی کرونا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کرونا و نارسایی کلیه

این توبول های کلیه هستند که به نظر می رسد بیشتر تحت تأثیر کرونا ویروس قرار می گیرند. پس از شیوع سارس، WHO ( سازمان بهداشت جهانی ) گزارش داد كه ویروس در توبول های کلیوی یافت شده است كه توانسته اند باعث التهاب شوند.

کار ننگ لای، استاد برجسته دانشگاه هونگ کنگ و نفرولوژیست مشاور در آسایشگاه و بیمارستان هنگ کنگ می گوید: اگرویروس در گردش خون باشد، تشخیص آن در توبول ها غیرممکن نیست. از آنجایی که کلیه ها به طور مداوم در حال تصفیه خون هستند، بعضی اوقات سلول های توبولی می توانند ویروس را به دام بیندازند و باعث ایجاد آسیب گذرا یا خفیف تر شوند.

در آغاز شیوع کروناویروس جدید در چین، یک سری گزارش های علمی نسبت به آسیب کلیوی ناشی از ویروس SARS-CoV-2 هشدار دادند. برخی از این مطالعات در مقیاس کوچک با تعداد بیماران اندک و برخی دیگر شامل تقریبا 1,000 نفر نیز می شدند.در یکی از مطالعات اولیه وقوع نارسایی حاد کلیوی در بیماران مبتلا به کووید-19 مورد بررسی قرار گرفت. نارسایی حاد کلیوی یک اثر کرونا بر کلیه است که به ناتوانی کلیه ها برای انجام وظایف تصفیه ای خود گفته می شود.

در این مطالعه، تا 9 درصد بیماران نارسایی کلیوی را تجربه کردند. این به پروتئینوری به معنی وجود مقادیر غیرطبیعی پروتئین (بیش از یک گرم در روز) در ادرار اشاره دارد. همچنین، افزایش در سطوح ماده ای به نام کراتین در خون بیماران مشاهده شد که در صورت عبور از مقداری مشخص به سم تبدیل می شود.از کلیه بیماران مبتلا به این شرایط یک توموگرافی یا برش نگاری - نوعی تصویربرداری سه بعدی - گرفته شد. تصاویر نشان دادند که 100 درصد بیماران تغییراتی در کلیه های خود داشته اند. بیشتر، التهاب و تجمع مایعات در کلیه ها دیده شد.

یک مطالعه علمی پیشگامانه دیگر در چین درباره آثار کووید-19 بر کلیه ها انجام شد. در این مطالعه، پژوهشگران متوجه نارسایی کلیوی در 3 درصد بیماران بستری در بیمارستان شدند. به طور همزمان، آنها بروز هماچوری - وجود خون در ادرار - در 40 درصد از بیماران را شاهد بودند.

کرونا و عفونت کلیه

از دیگر عوارض ابتلا به کووید -۱۹ بروز عفونت های ثانویه است؛ این نوع عفونت ها به دنبال وجود نوعی عفونت اولیه و ناتوان شدن سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس ها و باکتری هایی اتفاق می افتد که در حالت طبیعی و سالم بدن به راحتی دفع می شود و حساسیت بدنی فرد را در برابر بیماری ها افزایش می دهد.

بدین ترتیب افراد مبتلا به کووید -۱۹ مستعد ابتلا به دیگر بیماری های عفونی نیز هستند. از دیگر عوارض ممکن اما غیر شایع ابتلا به کرونا ویروس، آسیب حاد کلیوی و اثر کرونا بر کلیه است که در صورت بروز خطر مرگ را به همراه دارد و نیازمند درمان سریع در مراحل ابتدایی و بازگرداندن عملکرد کلیه ها به حالت عادی است؛ در بعضی موارد کلیه های فرد بهبود نمی یابد و باید در طولانی مدت مراقبت شود.

کرونا و دیالیز

برخی پژوهشگران همچنین هشدار داده اند که پزشکان باید آماده افزایش عمده ای در موارد بیماری مزمن کلیوی به علت پاندمی کرونا باشند. این پژوهشگران در این بررسی داده های به دست آمده از حدود ۴۰۰۰ بیمار در سنین ۱۸ و بیشتر بستری شده در نظام بهداشتی مونت سینایی در نیویورک را در فاصله ۲۷ فوریه و ۳۰ مه ۲۰۲۰ تجزیه و تحلیل کردند. نتایج نشان داد «آسیب حاد کلیوی» در ۴۶ درصد بیماران رخ داده و یک پنجم بیماران به دیالیز نیاز پیدا کرده اند.

میزان مرگ های درون بیمارستانی در میان افراد دچار آسیب حاد کلیوی ۵۰ درصد بود، در حالیکه در افرادی که این عارضه را نداشتند، این میزان ۸ درصد بود. فقط ۳۰ درصد افرادی که دچار آسیب حاد کلیوی شده بودند زنده ماندند و وضع کلیه شان بهبود یافت.

پژوهشگران می گویند گرچه هنوز دقیقا معلوم نیست که ویروس کرونا در درازمدت چه اثراتی برای کلیه ها خواهد گذاشت، اما ممکن است پس از پاندمی کووید-۱۹ یک همه گیری بیماری کلیوی رخ دهد و سپس شمار بیشتری از بیماران به دیالیز و پیوند کلیه نیاز پیدا کنند. بنابراین یک اثر کرونا بر کلیه، افزایش نیاز بیماران به دیالیز و پیوند کلیه در آینده است.

محافظت از کلیه در مقابل کرونا

درمان یا داروی خاصی برای بیمارانی که دارای کلیه آسیب پذیر هستند وجود ندارد و افراد مبتلا به بیماری کلیوی نسبت به افراد دیگر با خطر بیشتر ابتلا به کووید-19 طی این دوره همه گیری بیماری قرار دارند. به همین دلیل، آنها باید احتیاط بیشتری به خرج داده و برای کاهش اثر کرونا بر کلیه، اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرند.افزون بر این، مصرف داروهای مربوط به بیماری کلیوی برای کنترل آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است

به دلیل وجود این خطر در بیماران کلیوی، انجام اقدامات لازم برای کاهش خطر بسیار مهم است. اگر شیوع ویروس کرونا در جامعه اتفاق بیفتد، می تواند برای مدت طولانی ادامه یابد. بسته به شدت شیوع، مراکز کنترل بیماری این اقدامات را برای کاهش در معرض بودن توصیه می کنند. این اقدامات می تواند گسترش را کاهش داده و تأثیر بیماری را کم کند:

• به اندازه مورد نیاز غذا ذخیره کنید.
• اقدامات احتیاطی روزمره برای حفظ فاصله بین خود و دیگران را انجام دهید.
• وقتی در ملاء عام بیرون می روید،ارتباط نزدیک با افراد دیگر را محدود کنید و ماسک بزنید.
• تا حد امکان از اماکن شلوغ خودداری کنید.
• در حین شیوع کرونا ویروس در منطقه خود، تا حد ممکن در خانه بمانید.
• اگر احساس بیماری دارید یا علائمی مانند تب، سرفه، گلودرد، بدن درد، سردرد یا لرز دارید، در خانه بمانید.
• از افراد بیمار دوری کنید. تا حد امکان تماس رو در رو با دیگران را محدود کنید.
• هنگام سرفه و عطسه جلوی دهان خود را با دستمال بپوشانید، سپس آن را درون سطل زباله بیاندازید. اگر دستمال ندارید، هنگام سرفه و عطسه از آستین خود استفاده کنید، نه دستانتان.
• دست ها را حداقل به مدت حداقل 20 ثانیه با آب و صابون بشویید. مخصوصاً بعد از رفتن به حمام؛ قبل از غذا خوردن؛ و بعد از آبریزش بینی ، سرفه یا عطسه.
• اگر صابون و آب ندارید ، از محلول ضد عفونی کننده دست با الکل 60٪ -95٪ درصد استفاده کنید.
• مواردی را که بسیار لمس می کنید، مانند دستگیره های درب، به طور مداوم تمیز کنید.

توصیه به دیالیزی ها!

اگر بیمار دیالیزی هستید، نباید درمان های خود را از دست دهید. اگر بیمار هستید، حتماً به یکی از اعضای تیم مراقبت های بهداشتی خود اطلاع دهید. بعید نیست که درمانگاه به دلیل شیوع بیماری بسته باشد، پس باید در یک مرکز نزدیک دیگر دیالیز خود را انجام دهید.

توصیه به پیوندی ها!

بیماران کلیوی در مراحل اولیه یا گیرندگان پیوند، برای هرگونه سؤال یا نگرانی می توانند با متخصص کلیه یا نفرولوژیست خود تماس بگیرید. کسانی که پیوند کلیه دریافت کرده اند، نیاز به مصرف داروهای ضد رد پیوند دارند؛ به این داروها، سرکوب کننده ایمنی هم گفته می شود. این داروها، فعالیت سیستم ایمنی بدن را کم می کنند و به همین دلیل مبارزه با عفونت ها دشوارتر می شود.

اثر کرونا بر کلیه خطری جدی است بنابراین در صورت انجام عمل پیوند کلیه، بسیار مهم است که به مصرف داروهای ضد رد پیوند همچنان ادامه دهیم. به همین اندازه اهمیت دارد که در شست وشوی دست ها، حفظ بهداشت و رعایت نکات پیشگیری از سرایت ویروس کرونا کوشا باشیم.

توصیه های غذایی

• در صورت وقوع شیوع بیماری در منطقه شما مهم است که غذاهایی که فاسد نمی شوند در خانه به اندازه کافی داشته تا از بیمار شدن خودداری کنید.
• قوطی هایی که باز شده و یا تاریخ انقضا آنها گذشته است را دور بریزید تا از مسمومیت غذایی جلوگیری کنید.
• از مصرف نمک (و جایگزین های نمک) خودداری کنید.
• آب مقطر (بطری یا لیوان) دم دست داشته باشید.

درمان عوارض کرونا بر کلیه

به نظر می رسد افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا سایر بیماری های مزمن وخیم، در معرض خطر جدی تر بیماری کروناویروس قرار دارند و اثر کرونا بر کلیه برخی مبتلایان مشاهده شده است.. پس در قدم اول باید بیماران را به طور زودرس شناسایی و از پیشرفت بیماری کلیوی جلوگیری کرد.

بیمارانی که از آسیب کلیوی ناشی از بیماری کووید-19 رنج می برند دارای بدترین پیش آگهی - واژه ای پزشکی برای بیان پیش بینی آینده یک بیماری - هستند و درمان آسیب حاد کلیوی در بخش های مراقبت ویژه دشوار است.

افرادی که دچار نوع خفیف بیماری کرونا هستند و در منزل بستری شدند، احتیاجی نیست نگران آسیب کلیه ها باشند و به مراکز درمانی مراجعه کنند. این آسیب به کلیه ها برای موارد شدید، متوسط و کسانی است که عموما در بیمارستان بستری شده و قطعا در آن شرایط تحت نظر دکتر خودشان هستند و آزمایش های کلیوی مثل کراتینین و اوره روزانه یا یک روز در میان برای آن ها انجام می شود.

در موارد خفیف که در قرنطینه هستند مشکلی ایجاد نمی کند. این افراد به مراکز درمانی مراجعه نکنند، این درد های عضلانی هیچ ربطی به آسیب کلیوی ندارد و معمولا با از بین رفتن تب درد هم عضلانی از بین می رود.

هنوز مشاهده نشده که عوارض کرونا بر کلیه منجر به نارسایی کامل آن شود و معمولا نارسایی های حاد مشاهده می شوند که با درمان های کمکی و دارو درمانی برگشت پیدا می کنند و به حالت نارسایی کامل نمی رسند.