بیماری آرتریت روماتوئید در بارداری چیست و چه نشانه هایی دارد ?

بیماری آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی شایع است که می تواند افراد را در هر سن و شرایطی درگیر کند. این بیماری با توجه به گزارشات علمی در زنان شیوع بیشتری دارد. تانما در این مطلب علاوه بر علل و علائم آرتریت روماتوئید، نکاتی را در خصوص آرتریت روماتوئید در بارداری و تأثیر بیماری آرتریت روماتوئید بر جنین بیان می کند؛

بیماری آرتریت روماتوئید چیست؟

آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل می شود. بیماری های خود ایمنی، بیماری هایی هستند که وقتی بافت های بدن به اشتباه توسط سیستم ایمنی بدن مورد حمله قرار می گیرند بروز می کنند. در حالی که التهاب بافت مفاصل و خود مفاصل از علائم اصلی آرتریت روماتوئید است، این بیماری می تواند باعث التهاب خارج از مفصل و آسیب در اندام های دیگر هم شود.

شیوع بیماری آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید یک بیماری روماتیسمی شایع است و تقریباً 1.3 میلیون نفر در ایالات متحده را مبتلا می کند. این بیماری در زنان سه برابر بیشتر از مردان است.

انواع بیماری آرتریت روماتوئید

• آرتریت روماتوئید سروپازتیو
• آرتریت روماتوئید سرونگیتیو
• JIA یا آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان

علل بیماری آرتریت روماتوئید

علل بیماری ناشناخته است ، ولی این بیماری احتمالاً منشاِء خودایمنی دارد. سابقه خانوادگی آرتریت روماتوئید یا سایر بیماریهای خودایمن، عوامل ژنتیک ، مثل نقص در دستگاه خودایمنی ، جنس مونث در سنین 50-20 سالگی، و استرس (استرس عاطفی می تواند باعث شعله ور شدن بیماری شود) از عوامل افزایش دهنده خطر بروز بیماری می باشند. هیچ روش خاصی برای پیشگیری وجود ندارد.

عوامل خطرزا

• جنسیت
• سن
• سابقه خانوادگی
• سیگار کشیدن
• عوامل محیطی
• چاقی

علائم بیماری آرتریت روماتوئید

• خستگی
• عدم اشتها
• تورم مفصل
• قرمزی مفصل
• کاهش تحرک
• تب درجه پایین
• گره های روماتوئید
• از دست دادن انرژی
• عضلات و درد مفاصل
• ضعیف شدن عملکرد مفصل
• حساسیت و تحریک پذیری مفصل
• افسردگی
• کم خونی
• نا امیدی
• اضطراب اجتماعی
• سختی عضله ها و مفاصل

عوارض بیماری آرتریت روماتوئید

• پوکی استخوان
• ندول های روماتوئید
• خشکی چشم و دهان
• عفونت ها
• ترکیب غیر طبیعی بدن
• سندرم تونل کارپال
• مشکلات قلبی
• بیماری ریه
• لنفوم

تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید

تست خون

سرعت ته نشینی گلبول های قرمز هر چه بالاتر باشد، یعنی میزان التهاب نیز بیشتر خواهد بود و اگر از حد استاندارد بالاتر رود، می توان به بیماری مشکوک شد. همچنین میزان بالای پروتئینی که توسط کبد تولید می شود نیز همین مسئله را تایید می کند. کم خونی هم که بالاتر به آن اشاره شد، نشانه واضحی است. همچنین بالا بودن آنتی بادی فاکتور رماتوئید نیز مستقیما با ابتلا به این بیماری ارتباط دارد.

اشعه اکس و اسکن

تهیه تصاویر مستقیم از استخوان ها و مفاصل می تواند پزشکان را در تشخیص بیماری آگاه سازد. چندین آزمایش اشعه اکس به مرور زمان کاملا سرعت پیشرفت بیماری و تخریب مفاصل را نشان می دهد.

ام آر آی

از طریق MRI پزشکان می توانند متوجه وسعت تخریب شوند و ببینند که یک مفصل تا چه حد آسیب دیده است. یک دستگاه MRI از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می کند تا تصاویر باکیفیتی از بدن تهیه کند.

پیشگیری از بیماری آرتریت روماتوئید

ممکن است جلوگیری از این بیماری امکان پذیر نباشد، اما CDC موارد زیر را پیشنهاد می کند:

• اجتناب از استعمال یا ترک سیگار
• حفظ وزن بدن در محدوده سالم

درمان بیماری آرتریت روماتوئید

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) ها

این داروها دارای عوارض جانبی هستند که از جمله آن ها می توان به آسیب کلیوی، ریه، خونریزی معده و مشکلات قلبی اشاره کرد. به هر حال، NSAID ها دارویی نیستند که به راحتی مورد استفاده هر فردی قرار بگیرد و انواع آن ممکن است خطرات جدی برای بدن ایجاد کنند.

کورتیکواستروئیدها

از جمله عوارض جانبی این داروها می توان به دیابت، آب مروارید، افزایش وزن، پوکی استخوان و ضعف عضلانی اشاره کرد.

اصلاح کننده بیماری روماتیسمی (DMARD) ها

این داروها ممکن است آسیب جدی برای ریه ها را سبب شوند.

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی

این داروها به طور کلی برای درمان عمده بیماری های خود ایمنی به کار می روند و عوارضی از جمله مشکلات خونی، لنفوم و... را باعث می شوند.

فیزیوتراپی

پزشک شما ممکن است شما را به یک فیزیوتراپ یا متخصص کار درمانی ارجاع دهد که بتواند به شما تمریناتی را آموزش دهد تا در حفظ انعطاف پذیری مفاصل کمک کنند. همچنین ممکن است روش های جدیدی را برای انجام کارهای روزانه پیشنهاد دهد که این فشار کمتری به مفاصل شما وارد شود.

به عنوان مثال، شما ممکن است بخواهید با استفاده از ساعد خود یک شی را بردارید. وسایل کمکی می توانند از فشار وارده بر مفاصل دردناک شما جلوگیری کنند. به عنوان مثال یک چاقوی آشپزخانه که مجهز به دستگیره است،به محافظت از مفاصل انگشت و مچ دست شما کمک می کند. برخی از ابزارها،مانند دکمه های قلاب دار می توانند لباس پوشیدن را آسانتر کنند. کاتالوگ ها و فروشگاه های لوازم پزشکی مکان های خوبی برای جستجوی این ایده ها هستند.

عمل جراحی

سینوکتومی

جراحی برای از بین بردن پوشش ملتهب مفصل (سینوویوم) که می تواند روی زانو، آرنج، مچ دست، انگشتان و لگن انجام شود.

ترمیم تاندون

التهاب و آسیب مفاصل ممکن است باعث شل یا پارگی تاندون های اطراف مفصل شما شود. جراح شما ممکن است بتواند تاندون های اطراف مفصل شما را ترمیم کند.

فیوژن مفصل

در صورتی که تعویض مفصل ممکن نباشد، ممکن است فیوژن مفصل با جراحی برای تثبیت آن و تسکین درد مفید باشد.

تعویض کامل مفصل

در حین جراحی تعویض مفصل، جراح شما قسمت های آسیب دیده مفصل شما را برداشته و پروتز ساخته شده از فلز و پلاستیک را به جای آن قرار می دهد.

سبک زندگی و درمان های خانگی

به طور منظم ورزش کنید

ورزش سبک می تواند به تقویت عضلات اطراف مفاصل شما کمک کند و می تواند به مبارزه با خستگی ای که ممکن است احساس کنید کمک کند. قبل از شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنید. گر تازه کار هستید، با پیاده روی شروع کنید. از کار کشیدن از مفاصل حساس، آسیب دیده یا ملتهب خودداری کنید.

از گرما یا سرما استفاده کنید

گرما می تواند به کاهش درد شما کمک کند و عضلات دردناک و سفت را شل کند. سرما ممکن است احساس درد را کمتر کنند. سرما اثر بی حسی نیز دارد و می تواند تورم را کاهش دهد.

ریلکس کنید

با کاهش استرس در زندگی، روش های مقابله با درد را بیابید. از تکنیک هایی مانند تصاویر هدایت شونده، تنفس عمیق و شل کردن عضلات می توان برای کنترل درد استفاده کرد.

درمان های جایگزین

روغن ماهی

برخی مطالعات اولیه نشان داده اند که مکمل های روغن ماهی ممکن است باعث کاهش درد و خشکی در آرتریت روماتوئید شوند. عوارض جانبی می تواند شامل حالت تهوع، آروغ زدن و طعم ماهی در دهان باشد. روغن ماهی می تواند با داروها تداخل داشته باشد، بنابراین ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

روغن های گیاهی

دانه های گل پامچال، گشنیز و سیاه دانه حاوی نوعی اسید چرب است که ممکن است به درد مفاصل و خشکی صبحگاهی آرتریت روماتوئید کمک کند. عوارض جانبی ممکن است شامل سردرد، اسهال و گاز باشد. بعضی از روغن های گیاهی می توانند باعث آسیب کبدی شده یا با داروها تداخل ایجاد کنند بنابراین ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

تای چی

این حرکت درمانی شامل تمرینات آرام و کششهایی همراه با تنفس عمیق است. بسیاری از افراد از تای چی برای رفع استرس در زندگی خود استفاده می کنند. مطالعات کوچک نشان داده اند که تای چی ممکن است روحیه و کیفیت زندگی را در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید بهبود بخشد. تای چی وقتی به کمک یک مربی آگاه انجام شود بی خطر است. اما حرکاتی را که باعث درد می شود انجام ندهید.

بیماری آرتریت روماتوئید در بارداری

در این بیماری بر خلاف سایر روماتیسم ها مانند بیماری لوپوس در دوران بارداری به علت تغییرات هورمونی حدود ۷۵ % بیماران دچار بهبودی نسبی در علائم بالینی می شوند. حدود ۵۰% در سه ماهه اول، حدود ۲۵% در سه ماهه دوم و حدود ۳۰% موارد بیماری روماتوئید در سه ماهه سوم بارداری بهبودی نسبی پیدا می کنند.
در بررسی های صورت گرفته حدود ۱۵% بیمارانی که در حاملگی بهبودی داشته اند، این وضعیت در حاملگی های بعدی ادامه پیدا خواهد کرد. نکته قابل توجه اینکه خانم هایی که در حاملگی قبلی بهبودی داشته اند احتمال خاموشی بیماری در حاملگی جدید در آنها بیشتر است.

غیر از شکایات مفصلی در بعضی از بیماران در دوران بارداری خصوصا در سه ماهه سوم دچار گزگز ویا خواب رفتگی در دست ها در بعضی حالت ها مانند خوابیدن و یا کارکردن می شوند که معمولا خفیف بوده و به مچ بند های طبی فنردار (splint) پاسخ داده و معمولا بعد از زایمان برطرف می شود.

دومین شکایت شایع در بیماران کمردرد در وضعیت خاص مانند ایستادن و بدنشستن و یا پیاده روی طولانی است که سبب تشدید قوس طبیعی کمر در سه ماهه آخر بارداری می باشد. همانطور که قبلا ذکر شده است در بیماری روماتوئید مفاصل مهره های کمری مبتلا نمی شوند. این بیماران ضروری است نحوه درست کارکردن و خوابیدن را آموزش ببینند.

سایر عوارض آرتریت روماتوئید در بارداری

پره اکلامپسی

طبق مطالعات انجام شده زنان مبتلا به روماتیسم مفاصل یا آرتریت روماتوئید، با افزایش خطر پره اکلامپسی مواجه هستند. پره اکلامپسی یک مشکل بارداری است که باعث فشار خون بالا و پروتئین بیش از حد در ادرار می شود. همچنین می تواند بعد از زایمان رخ دهد.

زایمان زودرس

براساس برخی تحقیقات، زنان باردار مبتلا به روماتیسم مفاصل ممکن است نسبت به سایرین زودتر زایمان کنند. مطالعه بر روی 440 زن باردار نشان داد که زنان با علائم جدی تر این بیماری، خطر بالای زایمان زودرس را دارند.

تأثیر بیماری آرتریت روماتوئید بر جنین

مطالعه سال 2009 نشان داد، زنان با روماتیسم جدی تر، احتمال زایمان کودکان با وزن کمتری دارند. همچنین مادرانی که در دوران بارداری آرتریت روماتوئید داشتند، خطر ابتلا به این بیماری و بیماری های مزمن وابسته در فرزندان آنها افزایش می یابد.

کنترل بیماری آرتریت روماتوئید در بارداری

کنترل بیماری را به دست بگیرید

با پزشک خود برنامه ای برای مدیریت آرتریت خود تهیه کنید. این مسئله به شما کمک می کند کنترل بیماری را در دست خود ببینید.

محدودیت های خود را بشناسید

وقتی خسته شدید استراحت کنید. آرتریت روماتوئید می تواند شما را مستعد خستگی و ضعف ماهیچه ها کند. استراحت یا چرت زدن کوتاه که در خواب شبانه اختلال ایجاد نکند ممکن است کمک کند.

با دیگران ارتباط برقرار کنید

خانواده خود را از حالات خود آگاه نگه دارید. آنها ممکن است در مورد شما نگران باشند اما در مورد درد از شما سوال نکنند. وقتی احساس درماندگی می کنید، یکی از اعضای خانواده یا دوستانی را که می توانید با آنها صحبت کنید پیدا کنید. همچنین با افرادی که آرتریت روماتوئید دارند، از طریق یک گروه پشتیبانی یا به صورت آنلاین ارتباط برقرار کنید.

برای خود وقت بگذارید

مشغول شدن و وقت گذاشتن برای خود کار آسانی است. وقت خود را برای آنچه دوست دارید صرف کنید، مثل نوشتن در یک ژورنال، پیاده روی یا گوش دادن به موسیقی. این کار می تواند به کاهش استرس کمک کند.

درمان بیماری آرتریت روماتوئید در بارداری

بسیاری از انواع داروهای آرتریت روماتوئید در طول دوران بارداری به جنین آسیب می رسانند. اگر شما به بیماری آرتریت روماتوئید مبتلا هستید و از دارویی خاص برای کنترل این بیماری استفاده می کنید، بهتر است قبل از باردار شدن با پزشک خود مشوت کنید؛ زیرا در برخی موارد قبل از آبستن شدن لازم است مصرف برخی داروهای آرتریت روماتوئید را به مدت چند ماه متوقف کنید.

انواع متفاوتی از داروها خطرات متفاوتی را در پی دارند. برخی داروها ممکن است سبب ایجاد نقص در جنین شوند، در حالی که برخی دیگر از داروها ممکن است سبب بروز سقط گردند. برخی داروهای به کار رفته در کنترل آرتریت روماتوئید ریسک ابتلا به فشار خون بالا و یا دیابت را در دوران بارداری به همراه دارند.

اینکه چه زمانی داروهای آرتریت روماتوئید در دوران بارداری مصرف می شوند نیز از اهمیت برخوردار است. برای مثال، مصرف برخی داروها تنها در سه ماهه سوم باردای می تواند مشکلاتی را به دنبال داشته باشد در حالی که مصرف برخی دیگر از داروها باید به طور کامل در دوران بارداری قطع شود.

داروهای پر خطر

• متوترکسات: یکی از متداول ترین داروهایی که برای درمان بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید تجویز می گردد متوترکسات می باشد.
• داروی لفلونامید: پزشکان توصیه می کنند قبل از باردار شدن از مصرف لفلونامید بپرهیزند؛ زیرا لفلونامید به مدت طولانی در بدن باقی خواهد ماند.
• اصلاح کننده های پاسخ بیولوژیکی: از آنجایی که اطلاعات محدودی در مورد این دسته جدید دارویی در دوران بارداری وجود دارد بنابراین پزشکان توصیه می کنند اگر قصد بارداری دارید از مصرف این داروها در دوران بارداری اجتناب کنید.

اگر از این دسته از داروها استفاده می کنید نباید مصرف قرص های ضد بارداری را فراموش کنید. اگر قصد بارداری دارید باید نوع داروی مصرفی شما تحت نظر پزشک به نحوی تغییر کند که بارداری شما را به خطر نیندازد.

داروهای کم خطر

در دوران بارداری مصرف داروی پردنیزولون جزء داروهای کم عارضه برای مادر و جنین است و معمولا در تمام دوره قابل تجویز می باشد. سایر داروهای این خانواده مانند دگزامتازون و یا بتامتازون از جفت عبور کرده به جنین منتقل می شوند که دارای عوارض بیشتری می باشند. لذا توصیه به استفاده از پردنیزولون می شود.

در صورت عدم کنترل بیماری با پردنیزولون و یا نیاز به مصرف دوزهای بالای این دارو می توان با نظر روماتولوژیست معالج از داروهای با عارضه کمتر مانند: هیدروکسی کلروکین، کلروکین، سولفاسالازین یا آزاتیوپرین، که در مطالعات صورت گرفته دارای خطر نسبی کمتری هستند، استفاده کرد.