بیماری فلج بل در بارداری چیست و چه علائم و نشانه هایی دارد ؟

بیماری فلج بل در هر فردی در طول زندگی اش امکان دارد بروز یابد و خوشبختانه در اکثریت موارد قابل کنترل و درمان است و گاهی بدون درمان خاصی بهبود می یابد. تانما در این مطلب قضد دارد شما را با علل و علائم بیماری فلج بیماری بل و روش های کنترل و درمان آن در دوران حساس بارداری آشنا کند؛

بیماری فلج بل چیست؟

فلج بل که با عنوان فلج بلز نیز شناخته می شود شرایطی است که در آن نیمی از اعصاب صورت تحت حالت فلجی قرار گرفته و از کار می افتند. در این حالت بخشی از اجزا صورت دچار افتادگی گردیده، بنابراین اجزا دیگر در حالتی بالاتر از بقیه به نظر می رسند. بل یکی از اعصاب منتهی از جمجمه می باشد که به عنوان بخش اعظمی از اعصاب کنترل کننده و مسئول اعصاب صورت شناخته می شود.

شیوع بیماری فلج بل

این بیماری می تواند افراد در تمام سنین را مبتلا سازد ولی با این وجود احتمال بروز آن در سنین ما بین 20 تا 40 سالگی بیشتر است و زنان در زمان بارداری، افراد دیابتی و افراد با داشتن سابقه ژنتیکی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند همچنین فلج بل معمولا در خانم ها شایعتر از آقایان است و متاسفانه خطر و شیوع آن در خانم های باردار 3.3 برابر خانم های غیر باردار است.

منشاء بیماری فلج بل

فلج بلز وقتی رخ می دهد که عصب جمجمه ای هفتم متورم یا فشرده شود و موجب ضعف صورت یا فلج شود. علت دقیق این آسیب ناشناخته است، اما بسیاری محققان پزشکی معتقدند این اختلال احتمالا به وسیله عفونت ویروسی ایجاد می شود. ویروس ها یا باکتری هایی که با توسعه فلج بل مرتبط شده اند عبارتند از:

• ویروس هرپس سیمپلکس، که باعث ایجاد تبخال ها (زخم سرد) و تبخال تناسلی می شود
• ویروس اچ آی وی HIV )عامل بیماری ایدز )، که به سیستم ایمنی آسیب می رساند.
• ویروس هرپس زوستر که سبب ایجاد آبله مرغان و زونا می شود.
• ویروس Epstein-Barr، که باعث ایجاد بیماری مونونوکلئوز (بیماری بوسه) می شود.
• بیماری سارکوئیدوز، که باعث التهاب در ارگانهای بدن می شود.
• بیماری لایم ، که یک عفونت باکتریایی است که توسط کنه های آلوده ایجاد می شود.
• بیماری های تنفسی (مثل آدنوویروس)
• سرخجه (روبلا یا سرخک آلمانی)
• اوریون
• آنفولانزا نوع B
• بیماری دست-پا-و-دهان (ویروس کوکساکی)

عوامل خطرزا

• باردار بودن
• دیابت داشتن
• عفونت ریه
• سابقه خانوادگی

علائم بیماری فلج بل

• آبریزش دهان
• خشکی دهان
• دشواری در خوردن و نوشیدن
• ناتوانی در ایجاد حالت های چهره ای، مانند لبخند زدن یا اخم کردن
• ضعف صورت
• گرفتگی عضله در چهره
• خشکی چشم
• سردرد
• حساسیت به صدا
• سوزش چشم در طرف مربوطه
• درد در فک یا داخل و بیرون گوش
• کاهش قدرت چشایی

عوارض بیماری فلج بل

مشکلات چشمی

زخم قرنیه و التهاب قسمت درونی پلک چشم.

اشک تمساح

در اثر ترمیم نا به جا در دوره نقاهت موجب می گردد که هنگام غذا خوردن یا استفاده بیشتر از عضلات صورت موجب اشک ریزش می گردد.

آفتاب در حال غروب

زمانی که بیمار می خواهد چشم هایش را ببندد، به جای پایین آمدن پلک، کره چشم حرکت می کند و به پایین می چرخد.

Revers malcusgun

فنومن ماکوسگان معکوس از عوارض بل است که هنگام باز کردن دهان موجب بسته شدن پلک می شوند.

Hemifacial spasm

جمع شدن عضله های یک نیمه صورت از عوارض نادر و دیررس بیماری می باشد.

نامتقارن شدن چهره

بر اثر این بیماری در حد شدید امکان دارد صورت تقارن خود را از دست بدهد.

تشخیص بیماری فلج بل

پزشکان معمولا براساس علائم اولیه و پرسش سوالاتی در مورد این علایم و سابقه بالینی افراد شروع به فرآیند تشخیص می نمایند. در این فرآیند اصولا روش های تشخیصی دقیق تری به کمک پزشک خواهند آمد از جمله:

• ام آر آی (MRI) یا تصویر برداری سی تی اسکن
• تصویر برداری اشعه ایکس
• الکترومیوگرافی (EMG) یا نوار عصب و عضله که در آن پالس های عصبی وارده به عضله، میزان تأثیر گذاری بر روی عضله و پاسخ دهی آن ها مورد بررسی قرار می گیرد.

پیشگیری از بیماری فلج بل

بهترین راه پیشگیری، سبک زندگی سالم برای کاهش احتمال ابتلا به دیابت، سرطان و عفونت های دیگر است.

درمان بیماری فلج بل

1)درمان دارویی

کورتیکواستروئید

کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزون، عوامل ضد التهابی قوی هستند که تورم عصب صورت را کاهش می دهند تا عصب راحت تر داخل شکاف استخوانی که عصب را احاطه کرده است، جا شود. در صورت شروع زودهنگام کورتیکواستروئیدها پاسخ درمانی بهتر خواهد بود و دوره ی فلج بل یا فلج صورت را کوتاه تر می کند.

پردنیزولون

پردنیزولون، استروئیدی است که باعث کاهش التهاب می شود و به بهبود عصب آسیب دیده کمک می کند. پردنیزولون همانند پروستاگلاندین ها و لکوترین ها از انتشار مواد التهابی در بدن جلوگیری می کند. مطالعات نشان می دهد که اگر پردنیزولون در عرض ۷۲ ساعت ابتدایی تجویز شود، می تواند به طور قابل توجهی شدت علائم را پس از ۱۲ ماه کاهش دهد. طول دوره ی درمان، به مدت ۱۰ روز و روزانه دو قرص است.

پردنیزولون دارای عوارض جانبی احتمالی مانند درد شکم، نفخ، آکنه، مشکل خواب، خشکی پوست، سردرد، سرگیجه، افزایش اشتها، افزایش تعریق، سوء هاضمه، تغییرات خلق و خو، حالت تهوع، برفک دهان، بهبود زخم آهسته، نازک شدن پوست، خستگی و علائم آلرژی مانند کهیر، مشکلات تنفسی، ورم صورت، ورم لب، ورم زبان و گلو است. عوارض جانبی معمولا بعد از چند روز بهبود می یابند. در صورت تجربه ی هرگونه واکنش آلرژیک به پردنیزولون باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. پزشک معمولا در پایان دوره ی درمانی دوز استروئید را به تدریج کاهش می دهد، این کار به کاهش علائمی مانند استفراغ یا خستگی کمک می کند.

داروهای ضد ویروسی

نقش داروهای ضد ویروسی هنوز مشخص نشده است. اضافه کردن ضد ویروس ها به استروئید در درمان برخی افراد مبتلا به فلج بل یا فلج صورت، سودمند هستند، اما این راهکار درمانی هنوز اثبات نشده است. با این حال، گاهی اوقات در افراد مبتلا به فلج صورت، همراه با پردنیزون والاسیکلوویر (Valtrex) یا آسیکلوویر تجویز می شود.

2)مراقبت های چشمی

به علت کاهش تولید اشک و عدم توانایی بیمار در بستن پلک ها، چشم در معرض هوا قرار می گیرد و اشک تبخیر می شود، در این حالت خطر آسیب یا عفونت چشم افزایش می یابد. پزشک برای مقابله با چنین مشکلاتی اشک مصنوعی را تجویز می کند. استفاده از قطره ی چشم، عینک و محافظ چشم در ساعات بیداری و استفاده از پماد و پچ چشمی برای بسته نگه داشتن پلک در زمان خواب مفید می باشد.

3)فیزیوتراپی

عضلات فلج شده، کوچک و کوتاه می گردند و دچار انقباض دائمی می شوند. فیزیوتراپی برای رفع این مشکل می تواند مفید باشد.

4)مراقبت از دندان

در صورت وجود بی حسی در دهان، غذا به راحتی در بین دندان ها باقی می ماند و منجر به پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شود. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان در جلوگیری از این امر مفید است.

5)مشکلات غذا خوردن

در صورت وجود اختلال در بلع، فرد باید به خوبی غذا را بجود، به آرامی غذا بخورد و غذاهای نرم مانند ماست را انتخاب کند.

6)تسکین درد

برای کاهش هر گونه ناراحتی، برخی داروهای مسکن مانند آسپیرین، ایبوپروفن و استامینوفن می توانند موثر واقع شوند.

7)طب سوزنی

قرار دادن سوزن های نازک در نقاط خاص پوست باعث تحریک اعصاب و عضلات می شود و ممکن است تسکین دهنده باشد.

8)بوتاکس

تزریق بوتاکس در طرف آسیب دیده ی صورت، می تواند عضلات منقبض شده را شل کند و انقباض عضلانی ناخواسته را کاهش دهد.

9)جراحی

به ندرت برای اصلاح مشکلات عصبی جراحی پلاستیک صورت می گیرد. جراحی پلاستیک می تواند ظاهر و تقارن صورت را بهبود بخشد تا فرد بتواند دوباره لبخند بزند. اما این عمل نمی تواند عصب را درمان کند.

10)ورزش صورت

با شروع بهبود عصب، انقباض و شل کردن مکرر عضلات صورت می تواند آن ها را تقویت کند. با انجام تمرینات زیر در منزل می توانید عضلات صورت خود را تقویت کنید:

• به آرامی ابروها را بالا ببرید و آن ها را بالا نگه دارید و سپس اخم کنید.
• بینی خود را چروک کنید.
• نفس عمیق بکشید به طوری که سوراخ های بینی به سمت بسته شدن بروند.
• سعی کنید گوشه های دهان را به سمت خارج حرکت دهید.
• یک طرف دهان را با دست بکشید سپس با سمت دیگر لبخند بزنید.
• چشم هایتان را ببندید و محکم فشار دهید.
• سر را مستقیم نگه دارید و با چشم هایتان پایین را نگاه کنید.
• انگشت اشاره را به آرامی روی پلک قرار دهید تا آن را بسته نگه دارد.
• کمی ابرو را ماساژ دهید تا از سفتی آن جلوگیری شود.
• بدون استفاده از دست، به آرامی پلک ها را باز و بسته کنید.
• چشم ها را نیمه باز نگه دارید.

بیماری فلج بل در بارداری

متأسفانه خطر و شیوع بیماری فلج بل در خانم های باردار 3.3 برابر خانم های غیر باردار است. بنابراین خانم های باردار، مخصوصا خانم هایی که در سه ماهه سوم بارداری هستند و یا در خانم ها طی هفته اول بعد از زایمان، این بیماری بیشتر بروز می کند. خانم هایی که در دوران بارداری به فلج بل مبتلا می شوند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پره آکلامپسی قرار خواهند داشت. پره اکلامپسی یکی از عوارض شایع بارداری است که با فشار خون بالا، وجود پروتئین در ادرار، افزایش ناگهانی وزن (بیش از 2.5 کیلوگرم در هفته) و ورم دست و صورت ظاهر می شود.

تأثیر بیماری فلج بل بر جنین

خوشبختانه به نظر می رسد، فلج بل خطری برای سلامت جنین ایجاد نمی کند.

کنترل بیماری فلج بل در بارداری

• درد ناحیه صورت نیز با استفاده از مسکن ها تحت کنترل در می آید.
• برای احساس ‏راحتی بیشتر توسط بیمار و جریان یافتن خون به داخل عضلات می توان نیمه آسیب دیده صورت را گرم کرد.
• برای جلوگیری از ‏آتروفی صورت، از محرک های الکتریکی استفاده می کنند.
• جهت حفظ تونوس عضلانی ماساژ صورت را چندین بار در روز ‏می توان انجام داد.ماساژ صورت باید با انجام حرکات آرام رو به بالا انجام گیرد.
• ورزش های صورت نظیر چین انداختن در پیشانی، باد ‏انداختن در گونه و سوت زدن که با کمک آینه انجام می گیرند می توانند از آتروفی عضلانی پیشگیری نمایند.
• از قرار گرفتن صورت در ‏معرض سرما باید اجتناب شود.

درمان بیماری فلج بل در بارداری

برای خانم های بارداری که به بیماری فلج بل دچار می شوند، راهکارهای درمانی حمایتی خواهند بود. به این معنی که علائم آزاردهنده ای مانند درد درمان می شوند، اما استروئیدها و درمان های ضدویروسی که راهکارهای اصلی در درمان فلج بل اند، برای خانم باردار استفاده نمی شوند.

پیگیری بیماری در خانم های باردار معمولا فرایندی موثر و بی ضرر است. از شدت آسیب باقی مانده در اعصاب می توان به میزان بهبود و عدم بهبود بیماری پی برد. بهبود بیماری بل معمولا تدریجی بوده و از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولا چیزی حدود شش ماه طول می کشد. البته در برخی خانم ها نیز مدت زمان ابتلا به بیماری طولانی تر بوده و حتی ممکن است علائم هرگز به طور کامل از بین نروند. این اتفاق معمولا در افرادی شایع است که کل صورت فلج شده باشد.