بیماری هاشیموتو در بارداری چیست و چه علائم و نشانه هایی دارد ؟

بیماری هاشیموتو در بارداری امکان دارد اتفاق بیفتد و علائم مشخصی دارد. هنوز علت مشخصی را برای این بیمای ذکر نکرده اند اما ژنتیک کم تأثیر نیست. تانما در این مطلب تأثیر بیماری هاشیموتو بر جنین و زایمان و درمان هاشیموتو را مطرح می کند.

بیماری هاشیموتو چیست؟

این بیماری غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد. در بیماری هاشیموتو ( تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن)، سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می کند. گاهی این التهاب منجر به کاهش فعالیت غده تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) می شود.

شیوع بیماری هاشیموتو

این بیماری در زنان هفت برابر مردان شیوع دارد خصوصا زنان میانسال، اما می تواند مرد، زن و کودک را نیز در هر سنی گرفتار کند.

منشاء بیماری هاشیموتو

تا امروز هیچ علت قطعی برای ابتلا به این بیماری معرفی نشده است، بعضی از متخصصان عامل آن را نوعی ویروس یا باکتری ها می دانند؛ امّا محققان با مطالعه آن دلایلی را برای زمینه سازی هاشیموتو معرفی کرده اند که در زیر می خوانید:

هورمون های جنسی

جالب است بدانید که این بیماری در زنان هفت برابر مردان شیوع دارد و شاید این نشانگر نقش هورمون های جنسی در بروز هاشیموتو است. زنان در بعضی موارد بعد از زایمان به این عارضه دچار می شوند که اغلب آنها به صورت موقت است و خود به خود تا یک سال برطرف می شود امّا در بیست درصد از این موارد پایدار می ماند که نیاز به درمان دارد.

تشعشعات

حتی قرار گرفتن در معرض اشعه های درمانی احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید و هاشیموتو را افزایش می دهد. بررسی بیمارانی که برای سرطان خون با اشعه تحت درمان قرار گرفته اند، نشان می دهد که بسیاری از آنها به اختلالات این غدّه دچار شده اند.

عوامل وراثتی

متخصصان عوامل وراثتی را شایع ترین علت بیماری هاشیموتو می دانند؛ از آنجا که دلایل دقیقی برای بروز این اختلال کشف نشده است، قوی ترین احتمال آن ژنتیک است. بررسی بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید نشان داده است که اغلب آنها سابقة بیماری های خودایمنی و تیروئید را در خانوادة خود داشته اند.

علائم بیماری هاشیموتو

علامت های این بیماری معمولا پنهان هستند و ممکن است تا چند سال تشخیص داده نشود، چرا که تیروئید هاشیموتو معمولا به آهستگی پیش روی می کند. بعد از آن به طور معمول خود را با ورم کردن این غدّه بروز می دهد که در صورت تشدید بلعیدن غذا و تنفس را با مشکل مواجه می کند. امّا دیگر علائم این بیماری که رفته رفته با کاهش هورمون های تیروئید در خون شدید می شوند، عبارتند از:

• احساس سرمای شدید
• افسردگی، خستگی، بی حال بودن و ضعیف شدن حافظه
• کاهش ضربان قلب
• افزایش وزن ناگهانی (معمولا بین 3 تا 6 کیلوگرم)
• پوست رنگ پریده، خشک و تورّم صورت
• یبوست مزمن
• درد مفاصل، سفتی عضلات و ضعف عضلانی به خصوص در پایین تنه
• نازک و شکننده شدن و ریزش موها
• مشکلات باروری و به هم ریختن دوره های قاعدگی در زنان
• صدای خشن و گرفته
• بالا رفتن کلسترول در خون

عوارض بیماری هاشیموتو

گواتر

بزرگ شدن غده تیروئید را گواتر می نامند. کم کاری تیروئید یکی از عل ایجاد گواتر می باشد. گواتر موجب بروز مشکلاتی در تنفس و بلع غذا می گردد.

مشکلات قلبی

به علت افزایش مقدار کلسترول بد (LDL)، برخی مشکلات قلبی به وجود می آید. کم کاری تیروئید موجب افزایش اندازه قلب و ناتوانی در قلب می گردد.

مشکلات روانی

ابتدای بیماری هاشیموتو، افسردگی رخ می دهد و هرچه زمان بگذرد، این افسردگی بدتر می شود. بیماری هاشیموتو، می تواند باعث کاهش میل جنسی در زنان و مردان گردد و می تواند عملکرد ذهنی را کند کند.

نقص نوزاد هنگام تولد

کودکانی که از مادران مبتلا به هاشیموتو متولد می شوند، بیشتر در معرض خطر نواقص هنگام تولد می باشند. این کودکان، بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات فکری و رشد بدنی می باشند. ممکن است کودکان متولد شده، لب شکری باشند. اگر می خواهید باردار شوید، حتما آزمایش تیروئید را انجام دهید.

تشخیص بیماری هاشیموتو

تشخیص بیماری هاشیموتو براساس علائم آن بیماری و نتیجه آزمایش های خون می باشد. آزمایش های خونی که برای تشخیص بیماری هاشیموتو استفاده می شوند عبارت اند از:

آزمایش TSH و هورمون های تیروئیدی

اگر غده تیروئید شما کم کار باشد، سطح هورمون تیرویئد پایین خواهد بود اما میزان هورمون TSH بالاست، زیرا غده هیپوفیز سعی می کند غده تیروئید را تحریک کند تا هورمون تیروئید تولید شود.

آزمایش آنتی بادی TPO

از آنجایی که بیماری هاشیموتو یک اختلال خودایمنی است، این امر باعث تولید آنتی بادی های غیرطبیعی می شود. در یک آزمایش خون وجود آنتی بادی هایی علیه تیروئید پراکسیداز (آنتی بادی TPO) (آنزیمی در غده تیروئید که نقش مهمی در تولید هورمون تیروئید بازی می کند) تایید می شود.

آزمایش TSH بهترین تست غربالگری است، به همین دلیل پزشک ابتدا آزمایش TSH را انجام خواهد داد و سپس در صورت نیاز آزمایش هورمون های تیروئیدی را توصیه می کند. آزمایش TSH نقش مهمی در کنترل کم کاری تیروئید ایفا می کند. این آزمایش ها به پزشک کمک می کنند میزان مناسب دارو را برای بیمار تعیین کند.

پیشگیری از بیماری هاشیموتو

این بیماری پیشگیری خاصی ندارد. از عوامل زیست محیطی پیشگیری کننده می توان به مصرف ید بالا ، عدم برخورد با سلنیوم و آلاینده هایی مانند دود تنباکو اشاره کرد.

درمان بیماری هاشیموتو

هورمون درمانی

هورمون درمانی بهترین روش برای درمان این بیماری است که پزشکان متخصص آن را انتخاب می کنند. اگر این بیماری باعث کمبود هورمون تیروئید شود پزشکان از لووتیروکسین استفاده می کنند. لووتیروکسین شبیه هورمون تیروکسینی است که از غده تیروئید ترشح می شود.

داروها و مکمل ها

برخی داروها، مکمل ها و غذاها، بر جذب لووتیروکسین اثر دارند. اگر زیاد از فراورده های سویا استفاده می کنید و یا رژیم های غنی از فیبر دارید و یا یکی از داروهای زیر را مصرف می کنید، حتما با پزشک خود مشورت کنید:

مکمل آهن

• کلستیرامین (دارویی برای پایین آوردن کلسترول خون)
• هیدروکسید آلومینیوم (داروی ضد اسید معده)
• سدیم پلی استیرن سولفانات (برای جلوگیری از افزایش مقدار پتاسیم خون)
• سوکرافیت (داروی اولسر یا زخم)
• مکمل کلسیم

داروهای گیاهی

• ریشه جین سینگ هندی ( Ashwagandha. به مقدار 500 تا 1000 میلی گرم در روز
• نصف قاشق چایخوری تنتور، 2 تا 3 بار در روز
• تخم کتان ، 1000 میلی گرم در روز
• علف هرز دریایی به تعادل عملکرد تیروئید کمک می کند.
• خارپنبه برای کاهش علائم تیروئید، 200 تا 300 میلی گرم در روز
• گیاه Avena (جوی سبز)
• مر (Myrrh):نوعی صمغ است که تیروئید را تحریک می کند و برای درمان بیماری تیروئید کاربرد دارد.
• عصاره برگ زیتون
• گیاه سیج: یک گیاه معطر با برگ های سبز مایل به خاکستری می باشد که به عنوان گیاه پخت و پز معروف است. 40 تا 60 میلی گرم در روز از این گیاه درمان برای بیماری هاشیموتو استفاده کنید.

هشدار!

برای جلوگیری از بروز عوارض ناخواسته، این گیاهان دارویی را تحت نظر پزشک متخصص مصرف کنید.

تأثیر بیماری هاشیموتو بر باروری

ابتلا به تیروئیدیت هاشیموتو با علائمی مانند الیگومنوره، یعنی طولانی شدن سیکل های قاعدگی یا آمنوره، یعنی قطع چرخه قاعدگی همراه است. همچنین، می تواند موجب افزایش خون ریزی های قاعدگی شود. این اختلالات در سیکل قاعدگی می توانند باعث کاهش قدرت باروری شوند.

همچنین تعادل هورمون های تیروئیدی از جنبه های مختلف برای سیستم تولید مثل مهم است. اگر تعادل هورمون های تیروئیدی بر هم بخورد، چرخه تخمک گذاری هم دچار اختلال می شود. همچنین، لازمه عملکرد کورپوس لوتئال یا جسم زرد که از مراحل مهم باروری می باشد، وجود تعادل در هورمون های تیروئیدی است. افزون بر این ها، عملکرد غده تیروئید بر لانه گزینی جنین و همچنین رشد جفت و جنین اثرگذار است.

تأثیر بیماری هاشیموتو بر روند بارداری

در دوران بارداری، اگر بیماری به موقع تشخیص و مورد درمان قرار بگیرد هیچ گونه ای خطری را برای مادر و نوزاد به همراه ندارد و همچنین مصرف داروهای این بیماری نیز هیچ گونه عوارضی را برای مادر و نوزاد ایجاد نمی کند.اما قبل از بارداری باید از سلامت خودتان مطمئن باشید چون مشکلات تیروئید می تواند برای جنین خیلی خطرناک باشد.

هورمون تیروئید در دوران بارداری نقش مهمی ایفا می کند. مغز و سیستم عصبی جنین برای ساخت و شکل گیری به هورمون تیروئید نیاز دارد. در سه ماهه اول بارداری جنین به تیروئید مادر نیاز دارد برای همین هم هست که زنان باردار روزانه به حدود ۲۵۰میکروگرمید نیاز دارند.

همه زنان باردار باید برای جلوگیری از مشکلات حتماً آزمایش های غربالگری را انجام بدهند. به گفته کارشناسان تیروئید بدون نشانه و علامت دو تا سه مورد در هر ۱۰۰ حاملگی رخ می دهد. تیروئید درمان نشده در دوران بارداری می تواند با عوارض خطرناکی هم برای خود مادر و هم برای جنین همراه باشد مثل:

• فشار خون بارداری یا پره اکلامپسی
• سقط جنین
• کم خونی
• جدا شدن جفت
• خونریزی پس از زایمان
• زایمان زودرس
• وزن کم نوزاد
• مرده زایی
• تولد نوزاد ناقص

کنترل بیماری هاشیموتو در بارداری

• همۀ خانم هایی که تمایل به بارداری دارند، به خصوص کسانی که عامل خطر بیماری تیروئید را دارند، از نظر تیروئید آزمایش شوند.
• زمانی که به علت کم کاری تیروئید تحت درمان هستند، باید قبل از بارداری از طبیعی بودن آزمایش تیروئید اطمینان حاصل کنند.
• در بارداری میزان دارو نیاز به تغییر دارد که این کار باید تحت نظر پزشک انجام گیرد.
• از نظر رژیم غذایی مصرف سبزی های سبز مانند اسفناج و کاهو مفید است.
• مصرف میوه هایی مانند توت فرنگی، بلوبری و تمشک -که سرشار از آنتی اکسیدان هستند- توصیه می شود.
• غذاهای حاوی ویتامین دی و امگا ۳ باید مصرف شوند. این غذاها شامل ماهی سالمون، تخم مرغ، مغز گردو، تخم کتان و قارچ است.
• لبنیات باید به میزان کافی مصرف شود.
• مصرف آجیل ازجمله بادام درختی، گردو، تخم کدو و تخم کتان به عنوان میان وعده توصیه می شود.
• از مصرف غذاهای گواترزا مانند انواع کلم، سویا و شیر سویا پرهیز شود، همچنین مصرف احشا مانند کبد و کلیه -که پر از اسیدهای چرب هستند- باید محدود شود.

درمان بیماری هاشیموتو در بارداری

بهتر است مادران آزمایش تیروئید را زمانی که تمایل به بارداری دارند یا در ماه های نخست بارداری هستند، به خصوص کسانی که عامل خطر ابتلا به بیماری تیروئید را دارند، انجام دهند. اگر خانمی مبتلا به کم کاری تیروئید باشد، حتماً باید قبل از بارداری از کنترل تیروئید خود اطمینان داشته باشد و بلافاصله پس از بارداری هم آزمایش تیروئید انجام دهد. میزان نیاز به هورمون تیروئید در بارداری حدود پنج تا پنجاه درصد افزایش می یابد، حتی گاهی لازم است مقدار دارو دو برابر شود، بنابراین باید مصرف دارو هم با نظر پزشک افزایش یابد.

درمان کم کاری تیروئید قرص لووتیروکسن است که در بارداری هم مصرف آن بلامانع است. در طی بارداری آزمایش تیروئید باید هر شش تا هشت هفته کنترل شود. اگر مقدار لووتیروکسین تغییر داده شد، باید چهار هفته بعد آزمایش انجام شود. معمولاً پس از زایمان مقدار دارو به میزان قبل از بارداری خواهد رسید. باید دقت کرد که مصرف ویتامین ها، آهن و کلسیم با مصرف قرص لوتیروکسین حداقل سه تا چهار ساعت فاصله داشته باشد.