بیماری کرون در بارداری چیست و چه علائم و نشانه هایی دارد؟

بیماری کرون یک بیماری التهابی در دستگاه گوارش است و علائم و عوارض مشخصی دارد که امکان دارد فرد را تا مدت ها درگیر کند. زنان باردار نیز در صورت ابتلا به بیماری کرون شرایط خاصی دارند و برای محافظت از خود و جنین باید تحت کنترل و درمان دقیق قرار گیرند. تانما در این مطلب ضمن بیان تأثیر بیماری کرون بر جنین و زایمان، روش های درمان و کنترل بیماری کرون در بارداری را نیز مطرح می کند؛

بیماری کرون چیست؟

بیماری کرون یکی از انواع بیماری های التهابی روده (IBD) است. این بیماری باعث التهاب دستگاه گوارش می شود که ممکن است هر قسمتی از آن را درگیر کند؛ اما اغلب روده ی کوچک و کولون (قسمتی از روده ی بزرگ) را درگیر می کند و می تواند منجر به درد شکم، اسهال شدید یا گاهی اسهال خونی، خستگی، از دست دادن وزن و سوء تغذیه شود. التهاب ناشی از بیماری کرون در افراد مختلف می تواند نواحی مختلفی از دستگاه گوارش را درگیر کند، این التهاب اغلب به لایه های عمقی بافت روده گسترش می یابد.

انواع بیماری کرون

• ایلئوکولیت (Ileocolitis)
• ایلئیت (Ileitis)
• بیماری کرون معده ای روده ای (Gastroduodenal Crohn’s Disease)
• ژزنوایلئیت (Jejunoileitis)
• کرون کولیتی Crohn’s (Granulomatous) Colitis

علل بیماری کرون

• سیستم ایمنی
• وراثت
• سن
• قومیت
• سابقه خانوادگی
• کشیدن سیگار
• داروهای ضد التهابی غیر استروییدی (NSAID)
• جایی که زندگی می کنید ؛ مثلا افرادی که در آب و هوای شمالی تر زندگی می کنند به نظر می رسد ریسک بالاتری برای ابتلا دارند.

علائم بیماری کرون

علائم شایع بیماری کرون

• اسهال
• تب
• خستگی
• کرامپ و درد شکمی
• وجود خون در مدفوع
• زخم در دهان
• کاهش اشتها و از دست دادن وزن
• درد یا خروج ترشحات ناشی از التهاب در نزدیکی یا اطراف مقعد از طریق فیستول (مجرایی که از درون پوست می گذرد)

علائم شدید بیماری کرون

• التهاب پوست
• التهاب چشم ها و مفاصل
• التهاب کبد یا مجاری صفراوی
• در کودکان نیز تاخیر در رشد یا تکامل جنسی را ممکن است تجربه کنند.

عوارض بیماری کرون

• التهاب (قرمزی، درد و تورم) در مفاصل محیطی مانند مچ دست، زانو، آرنج و مچ پا
• التهاب مفاصل در ستون فقرات؛ (شایع ترین علامت خارج روده ای در کرون)
• اختلالات کبدی و ضفراوی مانند التهاب در کبد یا ایجاد سنگ صفراوی
• تظاهرات پوستی مانند زخم در ساقِ پا یا برآمدگی های قرمز و دردناک در جلوی ساقِ پا
• مشکلات چشمی با علایمی مانند ترس از نور، تاری دید، سردرد و پرخونی ملتحمه
• سایر عوارض مانند سنگ ادراری، کم خونی و سرطانی شدن ضایعات موجود در روده ی بزرگ
• تنگی و انسداد روده ی باریک یا روده ی بزرگ
• فیستول (ایجاد غیر طبیعیِ راهی نِی مانند از داخل روده به قسمت ها و اعضای دیگر بدن) که منجر به تخلیه ی خودبخود روده به روده، روده به مثانه، روده به پوست و ...
• آبسه (کیسه ای از تجمع چرک) در اطراف روده یا اعضای مجاور

تشخیص بیماری کرون

آزمایش خون

آزمایش خون برای بررسی وجود کم خونی، شرایطی که در آن گلبول های قرمز کافی برای حمل اکسیژن کافی به بافت ها وجود ندارد، یا بررسی نشانه های عفونت، انجام می شود.

آزمایش وجود خون مخفی در مدفوع

برای این آزمایش، بیمار نمونه ی مدفوع را برای بررسی از نظر وجود خون مخفی در آن، به آزمایشگاه تحویل می دهد.

کولونوسکوپی

این روش به پزشک اجازه می دهد که همه ی کولون و انتهای ایلئوم را با استفاده از یک لوله ی باریک دارای چراغ که به آن یک دوربین متصل است را مشاهده کند. حین انجام این روش پزشک می تواند نمونه های کوچک بافتی برای بررسی آزمایشگاهی بردارد، که می توانند به تأیید تشخیص کمک کنند. وجود دسته ی سلول های التهابی که گرانولوما نامیده می شوند، به تایید تشخیص کرون کمک می کنند.

سی تی اسکن

سی تی اسکن نوعی تکنیک اشعه ی X خاص است که جزئیات بیشتری نسبت به عکس رادیولوژی استاندارد نشان می دهد. به کمک CT تمام روده و همچنین بافت های اطراف آن را بررسی می کنند.

ام آر آی (MRI)

دستگاه ام آر ای از امواج رادیویی برای ایجاد تصویر برداری جزئیات از ارگان ها و بافت ها استفاده می کند. ام آر ای به طور خاص برای بررسی فیستول های اطراف مقعد (ام آر ای لگن) یا بررسی روده ی کوچک (ام آر انتروگرافی) مفید است.

انتروسکوپی همراه با بالون

این روش به پزشک اجازه می دهد درون روده ی کوچک که اندوسکوپ استاندارد قادر به دسترسی به آن نیست را ببیند. این تکنیک زمانی که شواهدی به نفع بیماری کرون از سایر روش ها به دست آمده اما تشخیص همچنان قطعی نیست، مورد استفاده قرار می گیرد.

پیشگیری از بیماری کرونا

رژیم غذایی

برخی غذاها و نوشیدنی ها می توانند علائم را مخصوصا حین عود تشدید کنند. محصولات لبنی را محدود کنید، غذاهای دارای چربی کم مصرف کنید زیرا ممکن است بدن شما قادر به هضم و جذب مناسب چربی ها نباشد، اگر غذاهای خام و سبزیجات علائم شما را بدتر می کند، مصرف آن ها را محدود کنید یا آن ها را به نحوی بپزید و از سایر غذاهایی که می توانند علائم را بدتر کنند نظیر غذاهای تند، الکل و کافئین اجتناب کنید. تعداد وعده های غذایی را بیشتر کنید و در هر وعده حجم کمتری مصرف کنید. مایعات فراوان بنوشید، بهترین مایع آب است. برای انتخاب بهترین رژیم غذایی به متخصص تغذیه مراجعه کنید.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن خطر بروز بیماری کرون را افزایش می دهد و همچنین در بیماری که دچار کرون است علائم را بدتر می کند و احتمال عود را افزایش می دهد.

استرس

با اینکه استرس باعث ایجاد بیماری کرون نمی شود اما علائم را بدتر می کند و عود را افزایش می دهد. برای مدیریت استرس می توان از ورزش که حتی میزان کمی از آن می تواند باعث کاهش استرس، بهبود افسردگی و نرمال شدن عملکرد روده شود، تکنیک بیوفیدبک که به کاهش تنش عضلانی و کاهش ضربان قلب کمک می کند و تمرین های ریلکس کردن و تنفس عمیق و آرام، استفاده کرد.

درمان بیماری کرونا

درمان دارویی

داروهایی که برای درمان بیماری کرون تجویز می شوند منجر به سرکوب پاسخ غیر طبیعی التهابی دستگاه ایمنی فرد می شوند. کاهش التهاب روده ها نه تنها باعث بهبود علائمی همچون تب، اسهال و درد می شود، بلکه به بافت روده ها اجازه می دهد تا هر چه سریع تر بهبود پیدا کنند.

داروها علاوه بر کنترل و سرکوب علائم برای کاهش دفعات عود کردن بیماری هم کاربرد دارند. اگر درمان مناسب اعمال شود تا حدود زیادی به بیمار برای کنترل بیماری کمک خواهد کرد. امروزه چندین گروه دارویی برای درمان بیماری کرون استفاده می شود.

رژیم غذایی

با وجود اینکه بیماری کرون ناشی از واکنش بدی به مواد غذایی خاصی نیست، توجه کافی به رژیم غذایی تا حدود زیادی به کاهش شدت علائم بیماری، جایگزینی فقدان مواد مغذی و افزایش سرعت بهبودی کمک می کند. اگر فردی به این بیماری مبتلا شود، باید مواد مغذی کافی را دریافت کند. در شرایط بیماری اشتهای فرد کم می شود، در حالی که نیاز فرد به انرژی زیاد است.

علاوه بر این علائم رایج بیماری کرونا مانند اسهال توانایی بدن برای جذب پروتئین، چربی، کربوهیدراتها، آب، ویتامین ها و املاح را کاهش می دهد. بسیاری از بیمارانی که عود بیماری را تجربه می کنند، اظهار کرده اند که هنگام خوردن غذاهای نرم و له شده به نسبت خوردن غذاهای تند و یا سرشار از فیبر احساس راحتی بیش تری را تجربه می کنند.

در حالی که رژیم غذایی باید انعطاف پذیر باقی مانده و شامل همه ی گروه های غذایی باشد، ممکن است پزشک در صورتی که بیمار مبتلا به عدم تحمل لاکتوز باشد از او بخواهد تا مصرف مواد لبنی را محدود کند.

جراحی

با وجود مصرف داروهای مناسب و داشتن تغذیه ی سالم و درست، چیزی بیش تر از دو سوم تا سه چهارم بیماران مبتلا به بیماری کرون نیاز به جراحی پیدا می کنند. جراحی باعث بهبود کامل بیماری نمی شود، تنها با حفظ لوله گوارشی باعث بهبود کیفیت زندگی فرد می شود.

زمانی جراحی لازم می شود که دیگر داروها در کنترل علائم بیماری کارکردی نداشته باشند و یا اینکه فرد دچار فیستول، زخم و یا انسداد روده شده باشد. در جراحی ممکن است بخش آسیب دیده ی روده جدا شده و بعد از آن دو بخش سالم روده به هم متصل شوند.

درمان های مکمل بیماری کرون

در برخی از شرایط برای گرفتن نتیجه بهتر از درمان، به درمان های اولیه روش های تکمیلی هم اضافه خواهد شد. درمان ایمونومدولاتوری (immunomodulator) یکی از انواع درمان های مکمل بیماری کرون است. این روش های درمانی علی رغم افزایش شانس درمان بیماری، ممکن است عوارضی هم داشته باشند و یا اینکه فرد را در معرض مسمومیت ها قرار دهند. پزشک با بررسی شرایط بیمار بهترین روش درمانی را برای او انتخاب خواهد کرد.

تأثیر بارداری بر بیماری کرون

بارداری معمولا بیماری کرون را تشدید نمی کند، حتی به طرز شگفت آور، ممکن است علائم را بهبود بخشد. تغییرات مرتبط با بارداری در هورمون ها و سیستم ایمنی بدن باعث کنترل التهاب می شود که می تواند کاهش دهنده نشانه های بیماری کرون باشد.

بیماری کرون در بارداری

اکثر زنان مبتلا به بیماری کرون دارای بارداری طبیعی و سالم هستند. در حقیقت اگر بیماری شما تحت کنترل باشد، بارداری شما مانند بارداری شخص بدون بیماری بی خطر است، افراد مبتلا به بیماری کرون باید تا بهبودی و خاموشی بیماری خود صبر کنند و باردار نشوند.

بنابراین علائم خود و داروهایی که استفاده می کنید به ویژه متوترکسات، را با پزشک در میان بگذارید. در صورتیکه باردار هستید و قادر به جذب مواد مغذی از رژیم غذایی خود نباشید، پزشکان متخصص ممکن است مکمل های اضافی را تجویز کنند. افراد در صورت مدیریت بیماری و پیروی از توصیه های پزشک در خصوص کنترل التهاب روده، به راحتی میتوانند بارداری سالم را تجربه کنند، در حین بارداری به طور مرتب با پزشک خود در ارتباط باشید.

تأثیر بیماری کرون بر جنین

بیماری کرون در صورتیکه فعال باشد برای مادر و جنین خطر دارد، مطالعات نشان می دهد بیماری کرون ممکن است خطر سقط جنین را افزایش دهد و همچنین زنان مبتلا به این بیماری دچار زایمان زودرس، نوزاد نارس و کم وزن خواهند شد.

تشخیص و پیش بینی ابتلا به بیماری کرون نوزاد متولد شده از مادری که دارای بیماری کرون و التهاب روده است، غیر ممکن است و اصلا قابل پیش بینی نیست اما در افراد دارای بیماری کرون فعال، احتمال تولد نوزادی با بیماری کرون وجود دارد بنابراین قبل از بارداری بیماری کرون خود را درمان کنید.

تأثیر بیماری کرون بر زایمان

بسیاری از زنان مبتلا به بیماری کرون با موفقیت زایمان واژینال را انجام میدهند، با این حال در بعضی موارد پزشک شما ممکن است درباره مزایای داشتن زایمان سزارین صحبت کند. زنانی که فیستول یا آبسه ها را در اطراف رکتوم یا واژن خود دارند، ممکن است به بخش سزارین نیاز داشته باشند.

کنترل و درمان بیماری کرون در بارداری

الکل، سیگار و استرس ممنوع!

قبل از بارداری، زنان باید سیگار کشیدن و مصرف الکل را ترک کنند. همچنین استرس، شوک عصبی و ناراحتی در دوران بارداری باعث شدیدتر شدن علائم و عود بیماری میشود بنابراین بیماران باید آرامش خود را حفظ کرده و سعی در درمان و کنترل بیماری داشته باشند.

کنترل سطح فولات در بارداری

اکثر داروهای درمان کرون برای زنان باردار و رشد جنین مفید است و بیمار را تهدید نمی کند، با این حال برخی داروها ممکن است باعث نقایص مادرزادی شود. همچنین برخی از داروهایی که التهاب بیماری کرون را کنترل می کنند (مانند سولفاسالازین) می توانند سطح فولات را کاهش دهند. کمبود فولات می تواند سبب کاهش وزن هنگام تولد، زایمان زودرس و کاهش رشد کودک شود. کمبود فولات همچنین می تواند باعث ایجاد نقایص عصبی شود. این نقایص می تواند منجر به ناهنجاری های سیستم عصبی مانند اسپینا بیفیدا (اختلال نخاعی) و آنانسفالی (شکل گیری غیر طبیعی مغز) شود. در مورد دریافت دوز مناسب فولات با پزشک خود صحبت کنید.

باید و نبایدهای دارویی بیماری کرون در بارداری

ممکن است پزشک در بعضی موارد دوز دارو را تغییر دهد. یک استثناء متوترکسات (Rheumatrex) است که می تواند نقایص مادرزادی را ایجاد کند. اگر متوترکسات را مصرف می کنید، قبل از اینکه باردار شوید، از پزشک خود درخواست کنید که برای این دارو جایگزین قرار دهد، اگر شریک زندگی شما دارای بیماری کرون باشد، باید از مصرف متوترکسات نیز اجتناب کند. همچنین در صورتیکه مادر از متوترکسات استفاده میکند نباید کودک از شیر مادر تغذیه کند.

مصرف کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون در بارداری خطری را تهدید نمیکند اما بهتر است در سه ماه اول بارداری مصرف نشود و یا با احتیاط مصرف شود و همچنین باید تحت نظر پزشک دوز مصرفی پردنیزون کاهش یابد. همچنین اگر همسر شما داروی سولفاسالازین (Azulfidine) را مصرف میکند، باید دو تا سه ماه قبل از بارداری این دارو را ترک کند، سولفالسازین می تواند به طور موقت تعداد اسپرم انسان را کاهش دهد، و برای بارداری مشکل ایجاد کند.

عدم کولونوسکوپی و جراحی در بارداری

در طی بارداری کولونوسکوپی توصیه نمیشود چون نیاز به مصرف داروهای آرام بخش دارد، همچنین نیاز به جراحی در دوران بارداری نیز بسیار نادر است و در صورت نیاز در سه ماه دوم انجام میشود.