بیماری کرونا در شیردهی | نکات مراقبتی و روش های پیشگیری

کرونا در شیردهی امکان دارد اختلال ایجاد کند اما متخصصان همچنان بر اهمیت شیر مادر بر سلامت نوزاد تأکید می کنند و معتقدند که تا جایی که امکان دارد مادر شیرده مبتلا به کرونا هم با رعایت اصول بهداشتی و با مشورت کادر درمان می تواند به طرق مختلف به فرزندش شیر بدهد. تانما در این مطلب نکاتی را در خصوص کرونا در شیردهی و به عبارت دیگر تأثیر کرونا بر روند شیردهی مطرح کرده است که در زیر می خوانید؛

بیماری کرونا چیست؟

کووید19 عفونتی است که توسط یک کروناویروس ایجاد می شود، این ویروس شبیه به بسیاری از ویروس هاست که باعث سرماخوردگی می شوند. تفاوت در این است که حتی اگر چه اغلب بیماران علایم مشابه یک سرماخوردگی را تجربه می کنند، افرادی که مشکلات بهداشتی دیگری مانند مشکلات ریوی یا دیابت مداوم دارند در معرض خطر بالاتر بیماری شدید و مشکلات جدی ریوی هستند.

منشاء بیماری کرونا

کرونا ویروس ها خانوادة بزرگی از ویروس ها را شامل می شوند. برخی از آن ها منجر به بیماری در افراد می شوند و برخی دیگر، مانند کرونا ویروس های سگ و گربه، تنها حیوانات را درگیر می کنند. به ندرت کرونا ویروس های حیوانی که منجر به عفونت حیوانات می شوند، باعث درگیری عفونی افراد می شوند و در میان انسان ها منتشر می گردند.

به نظر می رسد ویروسی که منجر به COVID-19 شده باشد نیز به همین شکل باشد. سندروم تنفسی خاورمیانه (MERS) و سندروم تنفسی شدید (سارس) دو نمونه دیگری از کرونا ویروس ها هستند که از حیوانات به وجود آمدند و در میان انسان ها رشد یافتند.

علل کرونا

ویروس کووید-19 در وهله­ ی اول از طریق قطرات بزاق یا ترشحات بینی فرد بیمار هنگام عطسه و سرفه منتقل می ­شود بنابراین تمرین آداب تنفسی (مثلا سرفه کردن در آرنج) بسیار مهم است.

نشانه های بیماری کرونا

علائم شایع

• تب
• سرفه ­ی خشک
• خستگی

علائم ثانویه

• کوفتگی و درد
• گلودرد
• اسهال
• ورم
• سردرد
• از دست دادن بویایی یا چشایی
• جوش زدن پوست یا رنگ­ پریدگی انگشتان دست و پا

علائم جدی

• به سختی نفس کشیدن یا کم ­آوردن نفس
• درد یا فشار روی قفسه­ ی سینه
• از دست دادن توانایی حرکت یا تکلم

تأثیر شیردهی بر بیماری کرونا

شیر مادر فواید فراوانی برای کودک دارد و تمام ویتامین ها و مواد مغذی مورد نیاز کودک را در شش ماه اول زندگی تأمین می کند، شیر مادر سرشار از موادی است که برای مبارزه با بیماری ها از کودک محافظت می کند. کارشناسان توصیه می کنند تغذیه نوزاد فقط با شیر مادر انجام شود، زیرا هیچ چیز جایگزین شیر مادر نخواهد بود، تغذیه انحصاری با شیر مادر به مفهوم تغذیه شیرخوار فقط با شیر مادر بدون مصرف هر نوع ماده غذایی دیگر حتی آب است و این روش برای شش ماه اول زندگی توصیه می شود، چرا که عاملی برای کاهش میزان ابتلاء به انواع بیماری ها و مرگ ومیر شیر خواران و حفظ سلامت مادران است.

همینطور مادرانی که به نوزادان خود شیر می دهند، مدام نگران انتقال انواع بیماری ها توسط شیر به نوزاد خود هستند، اکثر مادران نیز دلهره انتقال ویروس کرونا از طریق شیر به نوزاد خود را دارند و با دیدن کوچک ترین نشانه ای از ویروس کرونا در خود دلهره شان دو برابر می شود، فشار روانی زیادی بر روی مادران باردار و شیرده وجود دارد و سوالات فراوانی ذهن آن ها را درگیر کرده است.اما طبق گزارشات، انتقال از مادر به نوزاد از طریق شیر در دوران شیردهی وجود ندارد، یعنی ترشح ویروس در شیر و اینکه خوردن شیر باعث آلوده شدن نوزاد شود، کاملاً منتفی است یعنی امکان انتقال ویروس کرونا از طریق ترشح شیر به نوزاد وجود ندارد.

یشترین نوع انتقال ویروس کرونا از طریق تماس نوزاد با ترشحات تنفسی و دست آلوده مادر خواهد بود، البته احتمال انتقال ویروس کرونا از طریق آلوده بودن سطوحی که مادر و نوزاد با آن در ارتباط است، نیز وجود دارد و ضدعفونی کردن سطوحی که مادر و به ویژه نوزاد با آن در ارتباط هستند، بسیار حائز اهمیت است.

تأثیر کرونا بر شیر مادر

در مطالعات محدودی که بر روی خانم های مبتلا به کرونا و سارس (SARS)، ویروسی دیگر از خانواده کروناویروس ها، انجام شده، ویروس در شیر مادر یافت نشده است. با این حال هنوز مشخص نیست که آیا مادران می توانند از طریق شیردهی ویروس را منتقل کنند یا خیر.

شیر مادر فرزند را دربرابر بسیاری از بیماری­ ها مصون می­ دارد. اما در موارد نادر شیردهی توصیه نمی­ شود. مرکز مبارزه با بیماری آمریکا (CDC) در زمینه­ ی شیردهی هنگام ابتلا به ویروس ­های مشابه مانند سارس یا سندرم تنفسی خاورمیانه (مرس) هیچ راهنمای خاصی مطرح نکرده است. مرکز مبارزه با بیماری آمریکا (CDC) توصیه می­ کند که مادر مبتلا به آنفلونزا خارج از موقعیت پس از زایمان با رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری از انتقال بیماری به نوزاد، به شیردهی ادامه دهد.

حتی درباره مادران بستری هم اگر شرایط مادر اجازه می دهد، توصیه شده که فرد سالمی با رعایت مسائل ایمنی مانند شستن دست، استفاده از ماسک و دستکش در یک ظرف کاملا شسته شده و تمیز، شیر مادر را بدوشد و از شیر دوشیده مادر به نوزاد بدهد. همچنین در خصوص ارتباط کرونا و کاهش شیر مادر مواردی هنوز گزارش نشده است.

تأثیر کرونا بر نوزاد

فعلا نمی­ دانیم جنین مادر مبتلا به کووید-19 در معرض خطر قرار می­ گیرد یا خیر. گزارش شده است تعدادی از نوزادان که مادرانشان هنگام بارداری دچار کووید-19 شده بودند، با مشکلاتی (نظیر زایمان زودرس) هنگام بارداری یا زایمان روبه­ رو شدند اما مشخص نیست این نتایج به عفونت مادر ربط داشته یا خیر.

اگر تصمیم دارید پس از زایمان از کودک مراقبت کنید، ماما یا پزشک خطرات احتمالی این کار را برایتان توضیح می­ دهد.سپس به­ همراه نوزاد در یک اتاق شامل حمام و دستشویی ایزوله می­ شوید. کودک در یک محفظه­ ی بسته داخل اتاق قرار می­ گیرد که گهواره­ ای از جنس پلاستیک است و کودک را گرم نگه می­ دارد. شما می­ توانید نوزاد را از داخل این محفظه ببینید.

شما باید هنگامی­ که کودک برای خوردن شیر، استحمام یا مراقبت از محفظه بیرون آورده می­ شود:

• روپوش آستین بلند و ماسک جراحی بپوشید.
• قبل و بعد از تماس با کودک، دستان خود را مرتب و صحیح با آب و صابون یا پد الکلی بشویید.
• دست کم 14 روز پس از آخرین تماس نوزاد با شما، علائم عفونت در او تحت نظارت قرار می ­گیرد. اگر نوزاد هرگونه علامت بیماری از خود نشان دهد، باید تحت آزمایش قرار بگیرد.
• تعداد ملاقات­ کنندگان شما و نوزاد به شما گوشزد می­ شود. دربرخی موارد، ممکن است تنها شما و شریکتان حق ملاقات داشته باشید. تمام ملاقات کنندگان باید لباس­ های ایمنی بپوشند.

پیشگیری از کرونا در شیردهی

• از مهمانی­ های بزرگ و تجمعات انبوه بپرهیزید.
• با افراد مریض یا دارای علائم تماس نزدیک برقرار نکنید (تا 2 متر فاصله بگیرید)
• تا حد امکان در خانه بمانید و به­ خصوص اگر خطر بروز بیماری جدی در شما بالاست، بین خودتان و دیگران (تا 2 متر) فاصله ایجاد کنید. یادتان باشد ممکن است بعضی از افراد بدون داشتن علائم یا اطلاع از ابتلا به کووید-19، دچار این بیماری باشند و آن را به دیگران منتقل کنند.
• دستان خود را مرتبا به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید یا از مایع ضدعفونی­ کننده­ ی حاوی الکل 70% استفاده کنید.
• در مکان­ های عمومی، مانند خواروبارفروشی، که اجتناب از تماس نزدیک با دیگران دشوار است ماسک بزنید (به­ خصوص در مکان­ هایی که شیوع بیماری در آن بیشتر بوده است). از ماسک پارچه ­ای غیر جراحی استفاده کنید- ماسک جراحی و N95 باید در اختیار پرستاران و پرسونل پزشکی قرار گیرد.
• هنگام عطسه یا سرفه جلوی دهان خود را با آرنج یا دستمال بپوشانید. دستمال آلوده را دور بیندازید. فورا دستان خود را بشویید.
• به چشم، بینی و دهان دست نمالید.
• سطوحی که مرتب در معرض تماس قرار دارد، مانند دستگیره­ ی در، کلید چراغ، وسایل الکترونیکی و پیشخوان ­ها، را هر روز تمیز و ضد عفونی کنید.

کنترل کرونا در شیردهی

• هنگام شیردهی از پستان، پیش از لمس کردن نوزاد دستان خود را بشویید و ماسک بزنید.
• اگر می خواهید شیر را با پمپ بدوشید، پیش از لمس کردن هر بخشی از پمپ شیردوش یا بطری جمع آوری شیر، دستان خود را بشویید و بعد از هر بار استفاده، از توصیه های مربوط به تمیز کردن صحیح لوازم شیردوشی پیروی کنید.
• درصورت امکان، شیر را بدوشید و از فرد سالمی بخواهید آن را به نوزاد بدهد.
• مادر مبتلا به کووید ۱۹ بعد از زایمان باید با نوزاد به اندازه یک اتاق جداگانه فاصله داشته باشد و فرد سالمی که به آلودگی مبتلا نیست باید از نوزاد مراقبت کند.
• اگر فضای زیادی بین مادر مبتلا و نوزاد وجود نداشت، باید حداقل فاصله یک متر و ۸۰ سانتی متر یا ۲ متر بین این ۲ وجود داشته باشد. توصیه می شود در بین آن ها یک پرده ای هم برای جلوگیری از انتقال ویروس نصب شود.

درمان بیماری کرونا

آنتی بیوتیک ها، دارویی که برای مبارزه با باکتری ها طراحی شده است، بر روی کرونا که یک ویروس است، موثر نیستند. در صورت آلوده شدن، از شما خواسته می شود تا برای جلوگیری از شیوع بیشتر این بیماری، به مدت ۱۴ روز خود را قرنطینه نمایید. اگر علائم تشدید شد و دچار تنگی نفس، تب بالا و بی حالی شدید، بدنبال مراقبت های پزشکی بروید.

درمان کرونا در بیمارستان مبتنی بر مدیریت علائم بیمار، به روش مناسب است. برای بیماران مبتلا در حالت شدید که ریه ها تحت تاثیر قرار دارند، پزشکان لوله ای را در مجرای هوایی قرار می دهند تا بتوانند از این طریق به دستگاه های تهویه دهنده متصل شوند، دستگاه هایی که به کنترل تنفس کمک می کنند.

هنوز درمان خاصی برای بیماری کووید-۱۹ که در عرف بیماری کرونا شناخته می شود، وجود ندارد، اگر چه تعدادی از این موارد وجود دارد که شامل آنتی ویروس های تجربی است که می توانند به ویروس حمله کنند و دارو های موجود برای ویروس های دیگر مانند HIV که تاثیر خود را در درمان کووید-۱۹ نشان داده اند. از جمله داروهای مورد استفاده در این مدت برای درمان کرونا یا کووید 19 می توان به فاویپراویر، رمدسیویر ، هیدروکسی کلروکین و کلترا اشاره کرد.

درمان کرونا در دوران شیردهی

قبل از زایمان

• در صورت ابتلا به ویروس کرونا ، باید مراقبت­ های ویژه­ ای قبل، هنگام و بعد از تولد نوزاد لحاظ شود. ماما یا متخصص زایمان باید درمورد بی­ خطرترین روش و زمان تولد نوزاد با شما صحبت کند.
• متخصصان دیگری نیز می­ توانند در امر مراقبت از شما و نوزاد دخیل باشند که شامل متخصص بیماری­ های عفونی و نوزادشناس (یعنی پزشکی که متخصص مراقبت از نوزادان است) می­ شود.
• می­ توانید هنگام شروع درد زایمان در اتاق ایزوله با حمام و دستشویی مستقر شوید. شاید نیاز باشد تمام مدتی که در بیمارستان بستری هستید در این اتاق بمانید.

هنگام زایمان

• هنگام شروع درد و زایمان نیازی به پوشیدن ماسک نیست اما خارج از اتاق خود باید ماسک جراحی بزنید.
• به­ غیر از ماما و متخصص تنها یک نفر دیگر (شریک یا یکی از اعضای خانواده) می­ تواند هنگام زایمان کنار شما باشد. این فرد باید برای کاهش خطر عفونت از تجهیزات لازم استفاده کند.

پس از زایمان

• درصورت ابتلا به ویروس کرونا، پزشک یا ماما گزینه­ های مربوط به پس از زایمان را با شما در میان می­ گذارد.
• یک راه این است که تا زمان برطرف شدن بیماری، فرد دیگری از نوزاد مراقبت کند. این­ روش برای جلوگیری از ابتلای نوزاد به ویروس است.
• پرستار یا یکی از اعضای خانواده می­ تواند در خانه یا بیمارستان از عهده­ ی این­کار برآید. این­که این دوره چقدر طول می­ کشد متغیر و به علائم و نتیجه­ ی آزمایشات وابسته است.