قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس دمای بدن را کنترل می کند و با بالا بردن دمای بدن با عفونت موجود مقابله می کند. اما غیر از عفونت، تب علت های دیگری نیز دارد که در این مطلب به آن اشاره می کنیم.
احتمالاً برایتان پیش آمده و که وقتی نیمههای شب برای سر زدن پیش فرزندتان میروید، ببینید که بدنش داغ شده و عرق کرده است.
پیشانی فرزندتان داغ است و بلافاصله حدس میزنید که تب داشته باشد اما نمیدانید که در چنین موقعیتی چه باید بکنید. آیا باید درجه حرارت بدنش را اندازه بگیرید یا به دکتر زنگ بزنید؟
تب در بچههای سالم معمولاً نشانه چیز خاصی نیست.
بااینکه وقتی حرارت بدن فرزندتان بالا میرود کمی میترسید اما تب به خودی خود هیچ آسیبی به دنبال ندارد و میتواند حتی چیز خوبی هم باشد.
تب معمولاً راهی است که بدن با عفونتها میجنگد. و همه تبها نیاز به درمان ندارند.
اما تب بالا میتواند موجب ناراحتی کودک شود و مشکلاتی مثل کمآب شدن بدن را تشدید کند.
این تب است؟
یک بوسه کوچک روی پیشانی یا گذاشتن دستتان بر روی پوست کودک برای اینکه بفهمید فرزندتان تب دارد یا نه کافی است.
اما این روش برای گرفتن درجه حرارت بدن به فردی که اینکار را انجام میدهد بستگی دارد و دمای دقیقی به شما نمیدهد.
برای تایید تب از یک دماسنج مطمئن استفاده کنید. در موراد زیر میتوان گفت که کودک تب دارد:
• اندازهگیری مقعدی 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سلسیوس)
• اندازهگیری دهانی 99.5 درجه فانهایت (37.5 درجه سلسیوس)
• اندازهگیری زیربغلی 99 درجه فانهایت (37.2 درجه سلسیوس)
اما شدت تب نمیتواند نشانه شدت بیماری باشد.
یک سرماخوردگی ساده یا هرعفونت ویروسی دیگر میتواند تب به مراتب بالاتری ایجاد کند (204-203 درجه فانهایت/40-38.9 درجه سلسیوس) اما معمولاً نشانه مشکل حادی نیست. و عفونتهای جدی هم ممکن است اصلاً تب ایجاد نکنند، مخصوصاً در نوزادان.
ازآنجاکه تب بالا و پایین میشود، وقتی بدن سعی میکند گرمای اضافی ایجاد کند و درجه حرارت آن بالا رود، ممکن است کودک دچار لرز شود.
وقتی بدن برای پایین آمدن حرارت خود، شروع به دفع عرق اضافی میکند، کودک عرق میکند.
گاهیاوقات بچههایی که تب دارند تندتر از حالت عادی نفس میکشند و ممکن است ضربانقلبشان هم سریعتر شود.
اگر کودکتان دچار مشکل تنفس شد، یا سریعتر از حالت طبیعی نفس میکشید یا حتی بعد از پایین آمدن تب هم وضعیت تنفس او همانطور باقی ماند، حتماً فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در زیر اطلاعات بیشتری درمورد تب، راه اندازهگیری و درمان آن و اینکه چه زمان نیاز به مراجعه به پزشک است، در اختیارتان قرار میدهیم.
علل تب در کودکان:
۱ - عفونت های باکتریایی
۲ - عفونت های ویروسی
۳ - مصرف دارو
۴ - قرار گرفتن در معرض گرما
علایم تب ویروسی:
معمولا اولین علامت تب ویروسی لرز است. نشانه دیگر آن افزایش دمای بدن بین 1-1.5درجه سانتی گراد است که کودک دچار درد در کل بدن به ویژه پا و کمر می شود.
عفونت های ویروسی متعددی وجود دارد که علایم آن بسته به نوع ویروس متفاوت است.
۱ - سرفه
۲- گلودرد
۳ - آب ریزش یا گرفتگی بینی
۴ - سردرد
۵ - لرز
۶- خستگی مفرط
۷ - حالت تهوع
۸ - استفراغ
۹ - اسهال
۱۰ - معده درد
۱۱ - بی قراری
۱۲ - گریه
۱۳ - نفس کشیدن سریع
۱۴- احساس گرما
۱۵- تغییر در عادت غذایی و خواب
تفاوت بین عفونت های ویروسی و باکتریایی چیست؟
هر دو می تواند باعث تب، لرز و کسالت شود. تشخیص دادن تفاوت این دو نوع عفونت مشکل است. ویژگی عفونت باکتریایی، قرمزی، احساس گرما، ورم و درد در یک قسمت از بدن است.
بنابراین اگر کودک دچار گلودرد شود، درد در یک طرف گلو بیشتر خواهد بود. عفونت های باکتریایی اغلب با آنتی بیوتیک درمان می شود و تنها باید باکتری که بیماری را ایجاد کرده است، از بین برد.
اما عفونت های ویروسی، همزمان قسمت های مختلف بدن را درگیر می کند.
بنابراین اگر کودک عفونت ویروسی دارد دچار آب ریزش بینی، سرفه و بدن درد نیز خواهد شد. مصرف آنتی بیوتیک هیچ تأثیری در درمان عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا ندارد.
تنها زمانی باید آنتی بیوتیک مصرف کرد که عفونت باکتریایی باشد.
درمان عفونت ویروسی اغلب شامل مصرف کافی مایعات، استراحت، مصرف مسکن و داروهای کاهش دهنده تب است. بیشتر انواع عفونت های ویروسی مانند آنفلوآنزا دارای واکسن است که به بدن برای مقابله با این ویروس کمک می کند.
در موارد زیر احتمالاً بیماری چندان جدی نیست:
• کودک هنوز میل به بازی دارد.
• وضعیت خوردن و آشامیدن او بیاشکال است.
• هوشیار است و به شما لبخند میزند.
• رنگ پوست او عادی است.
• وقتی دمای بدنش پایین میآید ظاهراً خوب به نظر میرسد.
و زیاد نگران بچهای که تب دارد و میلی به غذا خوردن ندارد نشوید. این در بیماریها و عفونتهایی که موجب تب میشوند بسیار متداول است.
برای بچههایی که به طور طبیعی آب میخورند و ادرار دارند، نخوردن غذا کاملاً طبیعی است.
چگونه می توان از بروز تب ویروسی در کودک پیشگیری کرد؟
۱ - اگر کودک بین ۶ماه تا ۲سال سن دارد، با مشورت پزشک می توان سالانه از واکسن آنفلوآنزا استفاده کرد تا از کودک در برابر برخی از شایع ترین ویروس ها محافظت شود.
۲ - کودک را از افراد بیمار دور نگه دارید.
۳ - از اطرافیان بیمار بخواهید بهداشت را رعایت کنند.
۴ - به طور منظم دست کودک را بشویید.
۵ - در زمان تغییر فصل، عفونت های ویروسی شایع تر است بنابراین احتیاط کنید.
چگونه می توان به کودک کمک کرد؟
۱ - کودک به علت اسهال، استفراغ، تب یا سرماخوردگی آب بدن را از دست می دهد،
از این رو اگر شیر مادر می خورد اجازه دهید هر زمان که میل دارد شیر بخورد. از محلول ORS نیز می توان برای کودک استفاده کرد.
۲ - برای کودکان بالای ۶ماه غذاهای نرم و آبکی از جمله سوپ ، استفاده کنید. با بهتر شدن وی می توانید غذاهای جامد به برنامه غذایی او اضافه کنید.
۳ - به پزشک مراجعه کنید.
۴ - در این مدت کودک باید استراحت کند. وی را در اتاق جداگانه ای قرار دهید تا دیگر افراد خانواده به بیماری مبتلا نشوند
. هنگام بیماری و تا یک هفته پس از بیماری کودک استراحت کند تا بدنش تقویت شود.
۵ - با کمپرس دستمال آب ولرم روی بدن، تب کودک را پایین بیاورید (هیچ گاه از آب سرد برای کمپرس و یا دوش آب سرد استفاده نکنید.)
۶ - قبل و پس از تماس با کودک، دست ها را بشویید تا ویروس منتقل نشود.
۷ - حداقل روزی یک بار پنجره ها را باز کنید تا هوای داخل منزل عوض شود.
علایم خطر تب ویروسی:
تب ویروسی اغلب مشکل جدی نیست و با درمان درست باید رفع شود اما در صورت بروز هر یک از علایم زیر بلافاصله کودک را به پزشک برسانید:
۱ - سرفه هایی که بیش از ۳هفته ادامه دارد.
۲ - اسهالی که بیش از ۲هفته ادامه دارد.
۳ - مشاهده خون در مدفوع
۴ - تب به مدت یک هفته یا بیشتر
۵ - تشنج
۶ - اجتناب از خوردن یا آشامیدن
۷ - استفراغ مداوم
۸ - مشکل تنفسی
۹ - ورم هر ۲پا
۱۰ - خواب آلودگی غیرطبیعی