آفت دهان یک مشکل شایع است و بسیاری افراد حداقل چند بار در طول زندگی خود با این عارضه روبرو شده اند. خوشبختانه اکثر افرادی که دچار آفت دهان می شوند، می توانند با به کار بردن درمان فوری آفت دهان، آن را برطرف سازند. تانما در این مطلب نکات خوبی را در خصوص علل و انواع آفت دهان و روش های درمان آفت دهان بیان می کند؛

آفت دهان چیست ؟

آفت دهان به زخم های عود کننده و دردناک در مخاط دهان گفته می شود. این زخمها گرد یا بیضی بوده و به رنگ زرد خاکستری با حاشیه قرمز و تا حدی برجسته دیده می شوند. از نظر محل، بیشتر قسمت قدامی حفره دهان مبتلا به آفت دهان می شود و محل شایع آفت پشت لبها – مخاط گونه، کف دهان، زیر و کناره های زبان می باشد.

سرایت آفت دهان

خوشبختانه آفت دهان مسری نمی باشد، حتی تماس نزدیک با این ضایعات، سبب انتقال آن از یک شخص به شخص دیگر نمی شود.

تفاوت آفت دهان و تبخال

تبخال بسیار شبیه آفت دهان بوده با این حال برخلاف آفت های دهانی، تبخال در قسمت بیرونی دهان به وجود می آید. تبخال در نگاه اول شبیه تاول بوده و ظاهر زخم مانند و ملتهبی ندارد، اما بعد از ترکیدن تبخال زخم خواهد شد. تبخال ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس بوده و ویروس آن ممکن است در نتیجه خستگی، سوختگی در معرض نور آفتاب یا استرس تحریک شود.

همچنین یکی دیگر از تفاوت های آفت دهان با تبخال این است که تبخال ممکن است بر روی لب ها، بینی یا حتی چشم ها نیز اتفاق بی افتد. ولی آفت دهان فقط در محوطه دهان دیده می شود.

شیوع آفت دهان

آفت ها به 3 نوع شیوع پیدا می کنند.آفت هایی که کوچک هستند و 80 درصد شایع می باشند. آفت هایی بزرگ که 10 درصد شایع می باشند و آفت های تبخالی که همچنین آن ها هم 10 درصد شایع هستند و افراد مبتلا می شوند .همچنین متوسط شیوع آفت دهان، حدود 20 درصد است که در زنان نسبت به مردان برتری نسبی از نظر ابتلا به آفت دهان وجود دارد و سن شیوع آن دهه دوم زندگی است.

انواع آفت دهان

شیوع آفت دهان

انواع آفت دهان

آفت کوچک

آفت کوچک و دایره ای شکل شایع ترین نوع آفت است که در یک تا دو هفته بدون باقی گذاشتن جای زخم برطرف می شوند ، این زخم ها به اندازه نوک مداد و به صورت گروهی یا خوشه ای دیده می شود. هر باردر دهان چهار تا شش آفت به صورت همزمان ایجاد می شود و محل زدن آفت کوچک اغلب داخل گونه، روی لب، زبان و لثه است .

آفت بزرگ

آفت بزرگ از نوع آفت کوچک، بزرگ تر و عمقی تر با لبه های نامنظم است که بهبودی آن بیش از 6 هفته طول می کشد. هر گونه آفتی که بیشتر از سه هفته در دهان باقی بماند باید توسط دندانپزشک معاینه شود. محل زدن آفت های بزرگ معمولاً نزدیک لوزه ها است که بیمار متحمل درد زیاد، به ویژه هنگام بلع می شود. معمولاً هر بار فقط یک آفت بزرگ در دهان ایجاد می شود .

آفت هرپتی فرم

آفت هرپتی فرم به اندازه نوک سوزن و در گروه های 10 تا 100 تایی در بین بزرگسالان دیده می شود. آفت هرپتی فرم لبه های نامنظم دارد وبدون باقی گذاشتن جای زخم پس از یک تا دو هفته بهبود می یابد.

علل آفت دهان

  • وراثت
  • استرس
  • آسیب زدن به دهان و لثه به هنگام مسواک زدن
  • تغییرات هورمونی مخصوصا در خانم ها به دلیل عادات ماهانه
  • کمبود ویتامین b12 و اسید فولیک در بدن
  • مشکلات گوارشی
  • ترک سیگار
  • سرطان دهان
  • رادیوتراپی سر و گردن
  • وجود ویروس تبخال در بدن

نشانه های آفت دهان

علائم شایع

  • زخم دردناک داخل دهان، روی زبان، بخش عقبی سقف دهان یا داخل گونه ها
  • زخم گرد، سفید یا خاکستری رنگ با کناره یا لبه قرمز

علائم آفت های شدید دهان

  • تب
  • تنبلی جسمی
  • متورم شدن غدد لنفاوی
  • نشانه های استوماتیت آفتی عودکننده
  • استوماتیت آفتی عود کننده و شایع در کودکان است که از سلامت عمومی مناسبی برخوردار هستند. دلیل این ناراحتی مشخص نیست، اما عفونی وارثی نمی باشد .
علائم آفت دهان

نشانه های آفت دهان

عوارض آفت دهان

در صورتی که آفت دهان بعد از مدت چند هفته درمان نشود ممکن است عوارض زیر را نیز به همراه داشته باشد:

  • تب
  • سلولیت (تورم در ناحیه داخلی دهان)
  • بدن درد و خستگی
  • پخش شدن زخم ها در بیرون دهان
  • ناراحتی یا درد در هنگام صحبت کردن، مسواک زدن یا خوردن غذا

تشخیص آفت دهان

  • یکی از بهترین روش ها برای تشخیص آفت دهان آزمایش خون می باشد که با استفاده از آزمایش خون سلول های خونی شمرده می شوند.
  • یکی دیگر از روش های تشخیص این نوع از بیماری دهان، بررسی میزان آهن، اسیدفولیک و ویتامین B12 می باشد.
  • از روش های دیگر کشت زخم می باشد که آفت را از زخم هرپسی که همان ویروس تبخال می باشد افتراق می دهد و یا اینکه عفونت باکتریایی ثانویه آن را تشخیص می دهد.

پیشگیری از آفت دهان

  • پرهیز از مواد غذایی تحریک کننده دهان از جمله غذاهای ادویه دار یا اسیدی
  • پرهیز از تحریک دهان با جویدن آدامس
  • درمان آفت دهان و زبان با رعایت بهداشت دهان و دندان
  • مسواک زدن بعد از وعده های غذایی و نخ دندان کشیدن بطور روزانه تا دهان از وجود ذرات غذایی که ممکن است باعث تحریک زخم شوند، خالی شود.

روش های درمانی آفت دهان

الف) درمان خانگی آفت دهان

استفاده از یخ

وقتی دچار آفت دهان می شوید، مکیدن مکعب های کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم می شود. سردی یخ، جریان خون رسانی به آفت دهان را کاهش می دهد؛ در نتیجه درد و تورم آفت هم کمتر می شود.

به خوراکی هایی که می خورید، دقت کنید

غذاهای سفت و خشک (مثل نان تست یا ته دیگ های سفت) که ممکن است دهانتان را زخم کند، غذاهای تند و تحریک کننده و موادغذایی اسیدی (مثل آب پرتقال) که التهاب را بیشتر می کند، نخورید. مصرف هرکدام از این نوع مواد غذایی می تواند باعث شود آفت دهانی دردناکی را تجربه کنید.

خوردن ماست

مصرف ماست پروبیوتیک با کیفیت، برای آفت دهان بسیار مفید است. پروبیوتیک مانند یک صافی عمل می کند و فقط به باکتری های مناسب اجازه ی حضور در دهان می دهد. این کار باعث آرام ترشدن زخم و بهبود آفت دهان می شود. از طرفی، نرمی و خنکی ماست به کمتر شدن درد ناشی از آفت کمک می کند.

درمان آفت دهان در طب سنتی

درمان خانگی آفت دهان

استعمال چای

یکی از بهترین گیاهانی که می توانید برای تسکین درد آفت دهان از آن استفاده کنید، چای سیاه است. پس اگر دچار آفت دهان شدید، چای کیسه ای را مستقیم روی آفت دهان قرار دهید تا دردتان آرام شود. می توانید چای سرد شده را نیز به عنوان دهانشویه غرغره کنید. «تانن» موجود در چای تأثیر مثبتی برای التیام آفت دهان دارد.

استفاده از شیر منیزیم

مقدار کمی از این مایع شیری رنگ، ملین و آنتی اسید را بردارید و دهان تان را با آن بشویید، آن وقت می بیند که چگونه خواص آنتی اکسیدانی منگنز، اسیدهایی را که دلیل سوزش آفت دهان هستند، خنثی می کند. حتی می توانید این ماده را مستقیم توسط یک گوش پاک کن ۳تا ۴ بار در روز روی آفت دهان بمالید. ترکیب دیگری که حتی می تواند تأثیر بیشتری هم داشته باشد، مخلوط یک قاشق چای خوری شیرمنیزیم و ماده ی ضدآلرژی «دیفن هیدرامین» است.

شستشو با محلول آب نمک

این محلول ساده و در دسترس که بسیار پرکاربرد است، یک درمان سریع آفت دهان است. ۳۰ ثانیه شستشوی دهان با محلول آب نمک با بالابردن غلظت کلرید سدیم و جمع کردن آب غشاء اطراف آفت دهان به بهبود آبسه ها و زخم های بازی مثل آفت دهان کمک می کند.

ب) درمان آفت دهان در طب سنتی

جوش شیرین

از آنجا که جوش شیرین ماده ای قلیایی است، اسیدهایی را که باعث ایجاد درد و سوزش در هنگام آفت دهان می شوند، خنثی می کند. از طرفی،جوش شیرین با از بین بردن باکتری ها، موجب بهبود سریع تر آفت دهان می شود. یک قاشق چای خوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل کنید و دهان تان را با این محلول بشویید.

آلوئه ورا

از آنجایی که ماده ی ژله ای درون برگ های آلوئه ورا، به تسکین درد و بهبود زخم ها کمک می کند، به عنوان گیاه کمک های اولیه شناخته می شود. با یک گوش پاک کن آفت دهان و محیط اطراف آن را خشک کنید، سپس برگ آلوورا را برش داده و ژل آلوورا را مستقیما روی آفت دهان بگذارید و هر چندبار که لازم است این کار را تکرار کنید.

سرکه سیب

سرکه سیب و آب گرم را با هم مخلوط کنید و از آن به عنوان یک دهانشویه ی روزانه برای ناپدید شدن آفت دهان بهره مند شوید. سرکه ی سیب حاوی اسید استیک است که می تواند باکتری های خطرناک و بد را از بین ببرد و درعین حال رشد باکتری های مفید و خوب را افزایش دهد. این دهانشویه ی کاملا دردسترس، به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی می تواند برای آفت دهان بسیار پرکاربرد باشد.

بابونه

خواص بابونه فقط شامل رفع مشکلات گوارشی نمی شود ، چای بابونه بهترین درمان برای کاهش التهاب در زودترین زمان ممکن است. برای درمان گیاهی آفت دهان یک کیسه چای بابونه را درون یک فنجان آب داغ قرار دهید و صبر کنید تا کیسه ی چای دم بکشد . وقتی چای کمی سرد شد، آن را درون دهان بگردانید تا بتواند با آفت ها تماس پیدا کند و درد ناشی از آن را تسکین دهد.

درمان دارویی آفت دهان

درمان آفت دهان در طب سنتی

عسل

عسل (عسل وحشی نه پاستوریزه) یکی از خوراکی های ضد التهاب و آنتی باکتریایی است می توان برای درمان آفت های دهانی مورد استفاده قرار بگیرد. برطبق مطالعه ای که در سال 2014 صورت گرفت، عسل تأثیر زیادی در کاهش درد، اندازه و قرمزی آفت ها داشته و یکی از راه های جلوگیری از بروز عفونت است.برای بهترین نتیجه، روزی 4 بار عسل بر روی آفت ها بزنید.

شیرین بیان

مطالعات نشان می دهد افرادی که دچار آفت دهان بوده و روزی ۴بار از دهانشویه ی شیرین بیان استفاده کرده اند، درد کمتری را تجربه می کنند. تقریبا بین ۵۰ تا ۷۵ درصد این افراد همان روز اول علائم بهبودی را مشاهده کرده اند و طی سه روز بعد تقریبا بهیود کامل یافته اند.

برای تهیه ی این دهانشویه، نصف قاشق چای خوری عصاره ی شیرین بیان را با ۱/۴ فنجان آب گرم مخلوط کرده و ۴ مرتبه در روز دهان تان را با این دهانشویه بشویید. خوردن یک تا دو عدد قرص شیرین بیان ۲۰۰ میلی گرمی در روز، به کاهش درد کمک می کند. از چای کیسه ای شیرین بیان که در بازار موجود است، استفاده کنید. یک چای کیسه ای شیرین بیان را ۱۰ دقیقه روی آفت دهان قرار دهید، حتما نتیجه ی مثبتی خواهید گرفت.

مریم گلی

مریم گلی گیاهی است که ویروس و باکتری ها را می کشد و التهاب را کم می کند. دو قاشق چای خوری مریم گلیِ خشک را در یک فنجان آب جوش خیس کنید و بگذارید سرد شود. از این محلول می توانید به عنوان دهانشویه ۲تا ۳ بار در روز استفاده کنید. حواس تان باشد حتما محلول به خوبی آفت دهان را شستشو دهد.

روغن نارگیل

روغن نارگیل ، خواص ضد میکروبی و ضد التهابی دارد و مورد علاقه ی بسیاری از مردم است.روغن نارگیل را در یک ظرف کوچک آماده کنید و با یک گوش پاک کن آن را مستقیماً روی آفت ها قرار دهید . این کار را چندین مرتبه انجام دهید و سپس نتایج آن را شاهد باشید

ج) درمان دارویی آفت دهان

مسکن ها

در صورتی که زخم دهان دردناک باشد، پزشک داروی مسکن تجویز می کند که باید بطور مستقیم بر روی زخم استفاده کرد. داروی بنزیدامین یکی از این داروهاست که باید بصورت دهان شویه یا اسپری مورد استفاده قرارگیرد. نوع دهان شویه ی بنزیدامین برای اولین بار موجب سوزش می شود، اما استفاده ی مکرر از آن این سوزش برطرف خواهد شد، اگر این سوزش ادامه یافت، با مسئول داروخانه یا پزشک خود مشورت کنید .

کورتیکواستروئید

کورتیکواستروئید باعث کاهش التهاب (تورم) می شود و این ماده در داروهای زخم دهان برای کاهش التهاب وجود دارد ، کاهش التهاب زخم ها باعث درد کمتر آن ها می شود . به محض تشکیل زخم های دهان بهتر است از داروی کورتیکواستروئید استفاده کنید.این درمان احتمال بروز آفت های جدید در دهان را در هر زمانی پس از درمان کاهش نخواهند داد .

دهان شویه های کلرهگزیدین

دهان شویه ها حاوی عناصری هستند که به درمان آفت زبان و دهان و کمک می کنند. این دهان شویه ها دارای داروی بی حسی موضعی، آنتی بیوتیک و آنتی هیستامین هستند .

بی حسی موضعی

قبل از خوردن و آشامیدن داروی بی حسی به محل آفت تزریق می شود تا از درد بیشتر جلوگیری کند. از نمونه های این دارو لیدوکائین می باشد.

پیشگیری از آفت دهان

درمان دارویی آفت دهان

ویتامین ها و مکمل ها

کمبود ویتامین ها ی ضروری مانند ویتامین ب 12 ، آهن و فولیک اسید در افراد باعث ایجاد آفت می شود و برای درمان این داروها برای وی تزریق می شود . یکی دیگر از راه های درمانی آفت دهان باز کردن کپسول ویتامین E و قرار دادن آن بر روی ناحیه آسیب دیده به طور مستقیم می باشد و این شیوه به دلیل پوشش سطح زخم و جلوگیری از عفونت سبب درمان هر چه زودتر آفت می شود و فرد زودتر از زمان طبیعی آفت ها بهبود می یابد.

کمبود زینک یا همان روی می تواند یکی از علل ایجاد آفت باشد مصرف روزانه زینک 50 الی 100 درصد به از بین بردن آفت دهان شما کمک می نماید ولی برای استفاده بلند مدت این دارو حتما باید در زیر نظر یک پزشک باشد و سرخود از این دارو استفاده ننمایید.

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی

در صورت بروز آفت های دهانی شدید و دردناک داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی تجویز می شوند .

درمان هورمونی

درمان هورمونی برای زنانی که در زمان های مشخصی در چرخه ی قاعدگی خود دچار آفت دهانی می شوند تجویز می شود. از داروهای خوراکی جلوگیری از بارداری بدین منظور استفاده می شود .

آیا این مطلب مفید بود؟
لینک های مرجع
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید