مهمترین علل سردرد صبحگاهی |چرا صبح با سر درد از خواب بیدار میشویم

سردرد صبحگاهی یکی از انواع سردردهاست که افراد به دلایل مختلفی آن را تجربه می کنند. البته در بیشتر موارد سردرد صبحگاهی را می توان با گیاهان دارویی و روش های مختفی چون طب فشاری برطرف کرد. تانما در این مطلب نکات خوبی را در خصوص علل سردرد صبحگاهی و درمان آن بیان می کند؛

سردرد چیست؟

سردرد، دردی است که می تواند در هر ناحیه ی سر بروز کند، یک طرفه یا دوطرفه باشد و یا اختصاصا در یک ناحیه ی سر باشد، همچنین از یک نقطه به نواحی دیگر کشیده شود. سردرد ممکن است به فرم درد حاد، درد تیز یا یک درد پراکنده باشد که تدریجی یا ناگهانی اتفاق بیافتد.

طول مدت درد می تواند کمتر از یک ساعت تا چند روز باشد. علائم همراه سردرد، راهنمایی برای تشخیص مناسب پزشک است. غالب سردردها به دلیل یک عامل زمینه ای خطرناک نیست ولی برخی از آن ها می تواند عامل زمینه ای خطرناکی(مثل سکته ی مغزی) داشته باشد. سردردها عموما براساس علت زمینه ای شان به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود.

علل سردرد صبحگاهی

میگرن

یکی از دلایلی که می تواند فرد را دچار سردرد صبحگاهی کند میگرن است، همانطور که می دانید میگرن یکی از شایعترین علتهای سردرد است، بسیاری افراد دارای میگرن ساعاتی بین چهار صبح تا 9 صبح دچار این سردرد می شوند و بین 30 تا 50 درصد از این افراد دچار اختلال خواب هستند، برای اطلاع کامل از میگرن و نحوه درمان آن می توانید به مقالات موجود در همین سایت از جمله مقاله “میگرن چیست” مراجعه کنید.

با اینکه درمان قطعی برای میگرن هنوز به دست نیامده ولی راههایی است که می تواند شما را از حملات میگرن حفظ کند، در ضمن با توجه به اینکه سردردهای میگرنی و حملات آن آزاردهنده و بسیار شدید هستند مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب و در کنار آن رژِمهای غذایی و رعایت برخی موارد که در مقاله آمده است می تواند شما را از سردرد نجات دهد و کمک بسیار موثری باشد.

مشکلات خواب

الف)خروپف، وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب

به گزارش بنیاد میگرن آمریکا، عامل مختلفی ممکن است عامل ایجاد سردرد صبحگاهی باشند یا در ایجاد آن دخالت داشته باشند. گاهی یک دلیل ساده مثل خروپف می تواند احتمال ابتلا به سردرد صبحگاهی را افزایش دهد.

خروپف کردن یکی از علائم رایج آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب است. آپنه خواب، زمانی ایجاد می شود که در تنفس فرد وقفه ایجاد شود یا موقع خواب، تنفسی سطحی داشته باشد. البته همه خروپف ها لزوما علامت آپنه نیستند. آپنه خواب یکی از دلایل سردرد صبحگاهی است. اگر نسبت به ابتلا به وقفه تنفسی در خواب شک دارید، علائم مختلفی وجود این اختلال را نشان می دهد:

• بیدار شدن مداوم از خواب در نیمه شب
• خواب آلودگی در طول روز
• عرق کردن در خواب شبانه
• خروپف روزانه

ب) محرومیت از خواب

محرومیت از خواب یکی از اختلالات خواب است که ممکن است حاد یا مزمن باشد. تحقیق جدیدی در مورد تأثیر اختلالات خواب بر سردردهای صبحگاهی انجام شده است. در این تحقیق، بیش از ۱۸۰۰ فرد بزرگسال شرکت داشتند. افراد شرکت کننده به سه دسته تقسیم شدند: مبتلایان به میگرن، مبتلایان به سردردهای تنشی و افرادی که مبتلا به سردرد نبودند.

افرادی که دچار سردردهای میگرنی بودند، دوره های بیداری در شب را بیشتر تجربه می کردند. فقط از ۳۲ درصد از شرکت کنندگان در این تحقیق که مبتلا به میگرن بودند، بعد از خواب احساس راحتی داشتند.

به گفته متخصصان، خواب کافی در کاهش سردرد صبحگاهی مؤثر است و بزرگسالان هر شب به ۷ تا ۹ ساعت خواب نیاز دارند. خوابیدن کمتر از ۶ ساعت و بیشتر از ۸ و نیم ساعت، احتمال ابتلا به سردرد صبحگاهی را افزایش می دهد.

افسردگی و اضطراب

بی خوابی یکی از علائم افسردگی و اضطراب است. هر دوی این عوامل باعث ایجاد سردرد صبحگاهی مزمن می شوند. تحقیقی در سال ۲۰۱۶ برای بررسی اختلالات خلق وخو و تأثیر آن بر سردردهای مختلف انجام شد.

در این تحقیق، محققان اطلاعات حدود ۹ هزار بزرگسال شرکت کننده را در ده کشور مختلف اروپایی، جمع آوری و بررسی کردند. پرسشنامه ای در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت که حاوی پرسش هایی در مورد سردرد، افسردگی و اضطراب بود.

شایع ترین نوع سردرد که در این تحقیق با اضطراب و افسردگی ارتباط نشان داد، سردرد ناشی از مصرف بیش از اندازه دارو بود. این نوع سردرد را به اختصار MOH می نامند. دومین نوع رایج سردرد، سردرد تنشی بود و میگرن در جایگاه سوم شایع ترین سردردهای ناشی از افسردگی و اضطراب قرار گرفت.

در این تحقیق مشخص شد که سردردهای تنشی، فقط با اضطراب در ارتباط اند نه با افسردگی. اگر فردی همراه با اختلالات خلقی مثل اضطراب و افسردگی دچار سردرد مزمن شود، تأثیرات منفی متعددی بر کیفیت زندگی و فعالیت های روزانهٔ وی دارد.

مصرف دارو و الکل

در سال ۲۰۰۴، در مورد تأثیر مصرف الکل و داروها بر سردردهای مکرر تحقیقی انجام شد. این تحقیق روی ۱۹ هزار نفر از کشورهای مختلف اروپایی صورت گرفت. شرکت کنندگان در این تحقیق که سابقه مصرف زیاد الکل داشتند، یعنی در روز بیش از ۶ بار الکل مصرف می کردند، نسبت به کسانی که فقط یک یا دو بار می نوشیدند، سردرد صبحگاهی مزمن بیشتری را تجربه می کردند. مشارکت کنندگانی که برای افسردگی، اضطراب و بی خوابی، داروهای خاص مصرف می کردند، بین ۷/۶ تا ۱۷/۵ درصد بیشتر از بقیه، سردرد صبحگاهی را تجربه کرده بودند.

دندان قروچه کردن

دندان قروچه یا عادت ساییدن دندان ها، یکی از مشکلات رایج در طول خواب است. افرادی که دچار دندان قروچه هستند، ممکن است در طول شب یا هنگام بیداری، بدون اینکه متوجه شوند، این کار را انجام دهند.

دندان قروچه یکی از اختلالات ناشی از تنش است و اگر شدید باشد، ممکن است منجر به سردرد شود. دندان قروچه یکی از انواع اختلالات خواب نیز به شمار می آید. افرادی که دچار این مشکل می شوند، معمولا خروپف هم می کنند و در معرض ابتلا به آپنه خواب قرار دارند.

بیشتر افرادی که دچار دندان قروچه هستند، از اینکه دندان های خود را در خواب به هم می سایند، آگاهی ندارند و این کار را ناخودآگاه انجام می دهند. بنابراین بهتر است که علائم این اختلال را بدانید. نشانه ها و علائم دندان قروچه عبارت اند از:

• ساییدن محکم دندان ها با صدایی بلند به نحوی که دیگران را بیدار کند.
• مشاهده شکستگی، ساییدگی و صاف شدن دندان ها بدون دلیل
• حساسیت یا درد فک و صورت
• خستگی عضلات فک
• باز نشدن یا بسته نشدن کامل فک
• درد بی دلیل در گوش بدون اینکه علائمی از ایجاد مشکل در گوش وجود داشته باشد.
• درد و حساسیت دندان ها
• آسیب های بدون دلیل در بخش داخلی گونه
• درد ناشی از اطراف شقیقه
• اختلال در الگوی خواب
• سردرد صبحگاهی تکرارشونده

بیماری های حاد و مشکلات جدی در سلامت کلی بدن

سردردهای ناشی از اختلالات دیگر، ممکن است به ایجاد فشار روی اعصاب حساس به درد منجر شود. این نوع از سردرد به عنوان سردرد ثانویه شناخته می شود. سردردهای ثانویه ممکن است ناشی از یکی از موارد زیر باشد:

• تومورهای مغزی
• تروما
• فشار خون بسیار بالا
• سکته مغزی
• کم آبی بدن

به خاطر داشته باشید که در طول خواب، نوشیدنی یا خوردنی مصرف نکنید اما لازم است که در طول روز به فکر تامین آب کافی بدن باشید. زمانی که به میزان کافی آب نمی نوشید، رگ های خونی موجود در ناحیه سر برای کنترل مایعات بدن منقبض می شوند. این وضعیت نیز رسیدن اکسیژن به خون را با مشکل مواجه کرده و سردرد ایجاد می کند.

وضعیت خوابیدن

یکی از اشتباهات رایج که تاثیر زیادی روی بیدار شدن دارد، قرار گرفتن بدن در وضعیت و پوزیشن نامناسب در حین خواب است. افرادی که به شکل جنینی یا دمر می خوابند، بدون شک با مشکلاتی مانند سردرد، کمردرد، گردن درد، شانه درد و غیره از خواب بیدار می شوند. در واقع باید از خوابیدن در وضعیت هایی که سر پایین تر قرار می گیرد خودداری کرد.

توصیه می کنیم به پشت یا به پهلو بخوابید. این وضعیت ها بهتر از دمر خوابیدن است. یادتان باشد زمانی که حین خواب، سر و کمرتان در وضعیت خوبی قرار داشته باشد، جریان خون به درستی انجام می شود و سردردهای صبحگاهی به میزان زیادی از بین می روند.

التهاب مجاری بینی

زمانی که التهابی پشت بینی، چشم ها و گونه (قسمت پیشین سر) بروز می کند، در حین بیدار شدن از خواب سردردهای شدیدی ایجاد می شود. در این صورت لازم است که آلرژی یا عفونتی که باعث بروز تورم سینوس ها می شود درمان گردد تا علائم سردرد کاهش پیدا کند.

علائم هشداردهنده سردرد صبحگاهی

همه کسانی که سردرد صبحگاهی را تجربه می کنند، لزوما به مراجعه به پزشک نیاز ندارند. اگر هر کدام از علائم زیر را داشتید، به پزشک مراجعه کنید:

• اگر در هفته دو بار یا بیشتر به سردرد مبتلا می شوید.
• سردردهای تکرارشونده به خصوص در افراد بالای ۵۰ سال و کسانی که قبلا چنین سردردهایی را تجربه نکرده اند.
• سردردهای ناگهانی یا شدید همراه با گرفتگی گردن.
• سردردهایی که بعد از آسیب به سر ایجاد می شود.
• سردردهایی همراه با تب، حالت تهوع و استفراغ که هیچ دلیل دیگری ندارد.
• سردرد همراه با گیجی، ضعف، دوبینی یا از دست دادن هوشیاری.
• سردردهایی که تغییرات ناگهانی در الگو و شدت دارند.
• سردردهای مزمن در کودکان.
• سردردهایی که با ضعف یا از دست دادن حواس در بخش هایی از بدن همراه است.
• سردرد همراه با تشنج با تنگی نفس.
• سردرد تکرارشونده در افرادی که سابقهٔ ایدز یا سرطان دارند.

پیشگیری از سردرد صبحگاهی

• الگوی خواب منظمی داشته باشید. هر شب، سر ساعت مشخص بخوابید و صبح ها سر ساعت مشخص بیدار شوید.
• از مصرف کافئین، نیکوتین و الکل اجتناب کنید. این موارد، خواب منظم را مختل می کنند.
• قبل از خواب، از فعالیت هایی که مغز را تحریک می کند، اجتناب کنید؛ مثلا تماشای تلویزیون یا وب گردی.
• قبل از خواب، فعالیت های آرام بخش انجام دهید؛ مثلا مدیتیشن.
• فهرستی از فعالیت هایی تهیه کنید که باعث خواب آرام تر شما می شوند یا خواب تان را به هم می زنند.
• فضایی آرام، تاریک و راحت برای خواب در نظر بگیرید.
• برای آرامش ذهن و روان، قبل از خواب دوش بگیرید.
• تمرینات ورزشی منظم و روزانه داشته باشید.

درمان سردرد صبحگاهی

مصرف مایعات فراوان

قهوه و نوشیدنی های قندی و الکلی به دلیل کم آب کردن بدن می توانند سردردهای شدیدی ایجاد کنند. کسانی که در طول روز آب کافی مصرف نمی کنند نیز در معرض ابتلا به سردرد و علائم مربوطه قرار دارند.

مصرف میوه ها و سبزیجات آب دار علاوه بر رفع تشنگی به حفظ آب بدن کمک می کند. بیش از ۹۰ درصد ساختار برخی سبزیجات از آب تشکیل شده است. میوه ها و سبزیجات مغذیِ آب دار عبارتند از خیار، کرفس، تربچه، فلفل سبز، کلم، کدو سبز ، گل کلم، بادمجان، اسفناج، هندوانه، توت فرنگی، گریپ فروت، طالبی و پرتقال.

کمپرس یخ

راه دوم برای درمان سردرد صبح گاهی ، استفاده از پک یخ است. به این ترتیب که پک یخ را روی پشت گردن خود قرار دهید.این تکنیک باعث می شود که سردرد سریع از بین ببرد.

طب فشاری

به این ترتیب که با انگشت شست و سبابه خود، به آرامی محل درد را ماساژ دهید. انگشت ها را هماهنگ با هم حرکت دهید. این روش درمان را یک یا دو دقیقه انجام دهید. سپس این کار را در طرف دیگر تکرار کنید.این روش درمان بسیار مؤثر است و گاهی تضمینی درمان میکند. اگر باردار هستید، این درمان را انجام ندهید.

زنجبیل

دستورالعمل درمان سردرد با زنجبیل به این ترتیب است که عصاره لیمو را با عصاره زنجبیل مخلوط کنید. و دوبار در روز از آن استفاده کنید. راه دوم اینکه دو قاشق آب را با یک قاشق چایخوری پودر زنجبیل مخلوط کنید تا خمیر شود. و بعد خمیر را چند دقیقه به پیشانی بمالید.

پوست موز

استفاده از پوست موز نیز یک روش درمان سردرد است. پوست موز حاوی مقدار زیادی ویتامین ، پتاسیم و منیزیم است و خاصیت سم زدایی دارد.در چند دهه گذشته در بسیاری از کشورها از پوست موز به عنوان یک ماده غذایی و دارویی استفاده می شود. و گاهی در تهیه شیر موز نیز از آن استفاذه می کنند.

روغن نعناع

یکی از راه های درمان خانگی سردرد صبح گاهی، روغن نعناع است. سردرد مثل میگرن به خاطر گردش نامنظم خون است . بنابراین روغن نعنا کمک میکند تا جریان خون تقویت شود و به درمان و تسکین سردرد میگرنی کمک می کند.

میخک

میخک هم یک روش درمان سردرد است. مخیک دارای قدرت خنک کننده و تسکین درد است و در بین درمانهای خانگی از همه مفیدتر ذکر شده است. میخک را در کیسه قرار دهید. و بوی آن را تنفس کنید تا زمانی که احساس بهتری پیدا کنید و درد تسکین پیدا کند.

لیمو

لیمو خواص آرامش بخشی دارد و در درمان سردرد بسیار مؤثر است. برای درمان سردرد ، نصف لیمو را در یک لیوان اب ولرم بریزید و آن را میل کنید.

گیاه رزماری

دستورالعمل استفاده از گیاه رزماری برای درمان سردرد صبح گاهی به این ترتیب است که یک قاشق چای خوری برگ رزماری خرد شده و یک قاشق چای خوری مری گلی را با یک فنجان اب بر روی شعله بگذارید، و بعد از جوش آمدن در ظرف را بپوشانید. مخلوط را در دو بار یا سه بار بنوشید تاسردرد تسکین پیدا کند. همچنین چند قطره روغن گیاهی را با چهار یا پنج قطره روغن رزماری مخلوط کنید بعد این مخلوط را بر روی پیشانی بمالید. این کار هم میتواند باعث تسکین درد شود.

حنا

حنا گیاهی است که به خاطر داشتن خاصیتهای درمانی زیاد به آن گیاه هزار و یک خاصیت نیز می گویند.یکی از خواص دارویی این گیاه ای است که باعث درمان سردرد می شود. خاصیت خنک کنندگی گیاه حنا، این گیاه را به یکی از داروهایی برای درمان سردرد ناشی از گرما، یا قرار گرفتن در آفتاب شدید تبدیل می کند.
روش درمان سردرد با حنا به این ترتیب است که مقداری از برگ حنا را آسیاب کنید و بعد آن را با یک قاشق غذاخوری سرکه، مخلوط و از آن خمیر تهیه نکنید. این خمیر را بر روی پیشانی قرار دهید و بمالید و اجازه دهید خشک شود.

حنا دارای خاصیت ضد میکروبی، ضد التهاب، ضد درد و ضد تب است. که این خاصیت ضد التهابی که در موجود است، باعث می شود که جریان خون در مویرگها ف افزایش پیدا کند و باعث درمان سردرد، میگرن و سرگیجه شود.

گل گاوزبان

گل گاوزبان یکی از بهترین داروهای گیاهی برای تسکین سردرد، استرس و تنش های عصبی است. خاصیت این گیاه باعث شده است که سردردهای تنشی را به طور کامل درمان کند.

سرکه سیب

سرکه سیب حاوی آهن، پتاسیم و کلسیم است و مواد معدنی موجود در آن و خاصیت اسیدیِ آن می تواند به طور غیرمستقیم به درمان سردرد کمک کند.