هیپوپلازی مینای دندان چیست | مهمترین نشانه های نقص مینای دندان

هیپوپلازی مینای دندان یا نقص مینای دندان در برخی افراد شایع است و با اینکه عوامل ژنتیکی در ایجاد آن نقش دارد، عوامل محیطی و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نیز روند آن را تشدید می کند. تانما در این مطلب علاوه بر علل و نشانه های نقص مینای دندان، روش های درمان آن را بیان می کند؛

مینای دندان چیست ؟

مینا پوشش محافظ و سختی است که روی قسمت بیرونی دندانها قرار گرفته است. این لایه سخت ترین قسمت بدن است و مانند یک زره از مناطق نرم و حساس زیر خود محافظت می کند. به دلیل وجود مینای دندان است که می توانید یک کاسه سوپ داغ بخورید و یا از خوردن بستنی در اواسط تابستان لذت ببرید، بدون اینکه دندان دردی احساس کند.

این روکش محافظ همچنین در برابر ضربات فیزیکی وارد شده بر دندان ها مانند گاز گرفتن آب نبات های سخت یا قالب های یخ مقاومت می کند. متأسفانه تقریباً 90٪ مینای دندان از ماده معدنی تشکیل شده است که در محیط های اسیدی مانند دهان حل می شود. هنگامی که غذاهای بسیار اسیدی مانند میوه یا آب نبات می خوریم، باکتری های موجود در دهان ما آن را به اسید لاکتیک تبدیل می کنند که می تواند مینای دندان را از بین ببرد.

هنگامی که لایه محافظ مینای دندان از بین رفت، دیگر نمی تواند رشد کند. به همین دلیل است که بسیاری از دندانپزشکان از سن جوانی بر حفظ بهداشت دهان و دندان تأکید می کنند تا زره محافظ دندان را سالم نگه دارند. با این حال همیشه از بین رفتن مینای دندان در کودکان و بزرگسالان اندک نیست و گاهی می توانند دچار هیپوپلازی مینا شوند.

هیپوپپلازی مینای دندان چیست؟

هیپوپلازی به معنای نقص مینای دندان است که دندان ها را در معرض آسیب و پوسیدگی قرار می دهد. این بیماری اغلب به شکل شیارها، حفره ها، یا خطوط درون دندانها، چه در سطح و چه در نقاط خاص پدیدار می شود.

بسته به شدت بیماری، هیپوپلازی مینای دندان می تواند فقط روی یک دندان کوچک رخ دهد یا چندین دندان را در سراسر دهان درگیر کند. این بیماری می تواند همراه تغییر رنگ موضعی باشد یا می تواند به این صورت باشد که تمام دندان به رنگ قهوه ای تیره دربیاید.

هیپوپلازی مینا می تواند باعث حساس شدن بیش از حد دهان به خصوص برای کودکان نو پا شود. هیپوپلازی مینا می تواند هم در دندانهای کودکان و هم در بزرگسالان رخ دهد و اغلب قبل از سه سالگی ایجاد می شود. با رشد دندان های کودک، مینای دندان هنوز هم نرم و ضعیف است و می تواند باعث ایجاد فرصت هایی برای آسیب زودرس می شود.

انواع هیپوپلازی مینای دندان

عارضه هیپوپلازی مینای دندان معمولا به دو دلیل ژنتیک یا عوامل محیطی در فرد رخ می دهد که در زیر می خوانید:

هیپوپلازی نوع ارثی

این نوع هیپوپلازی به نام آمیلوژنزیس ایم پرفکتا مشهور است و دندان های شیری و دائمی را درگیر می کند. در نقص ارثی مینا، مینای دندان یکی از سه مرحله مهم رشد خود را از دست می دهد. درواقع در این نوع هیپوپلازی، مینای دندان در یکی از مراحل شکل گیری، معدنی سازی و بلوغ دچار نقص می شود. در حالت هیپوپلازی ارثی، والدین هیچ راهکاری برای جلوگیری از این مشکل در فرزندان خود نداشته و تنها می بایست با مشاهده اولین علائم بروز بیماری در دندان های کودک خود به پزشک مراجعه کنند.

هیپوپلازی نوع محیطی

در هیپوپلازی نوع محیطی مینا و عاج دندان ممکن است دچار اختلال شوند. در دوران کودکی عوامل محیطی روی دندان ‎های شیری و یا دائمی کودک تاثیر گذاشته و آنها را درگیر می سازند. به خاطر داشته باشید اگر هیپوپلازی مینای دندان در اثر عوامل محیطی در دوران رشد و نوزادی باشد تا حد زیادی قابل پیشگیری و کنترل است.

علل هیپوپلازی مینای دندان

سندرم های ارثی

• سندرم آشر
• سندرم سكل
• سندرم الیس ون کرولد
• سندرم تریاکر کالینز
• سندرم اتودنتال
• سندرم حذف 22q11 (سندرم ولوکاردیوفاشیال)
• سندرم هایملر

عوامل قبل تولد

• کمبود ویتامین D مادر
• افزایش وزن مادر
• سیگار کشیدن مادر
• مصرف مواد مخدر مادر
• عدم مراقبت های دوران بارداری
• تولد زودرس یا وزن کم هنگام تولد

علل موضعی

• تروما
• عفونت پری آپیکال دندانهای شیری
• جراحی های با تروژنیک (همان گونه که در درمان شکاف کام و لب دیده می شود)

علل سیستمیک

• کمبود مواد غذایی (ویتامین های C و A و D )
• بیماریهای بثورى (مثل آبله مرغان ، سرخک و مخملک )
• سفلیس مادرزادی
• هیپوکالسمی و هیپوفسفاتازیا
• هیپوپلازی ناشی از ناسازگاری Rh خون
• هیپوپلازی در رابطه با صدمات مغزی و نقائص نورولوژیک
• مواد شیمیایی مانند فلوراید و تتراسایکلین
• سندرم نفروتیک
• آلرژی
• مسمومیت مزمن کودک با سرب
• سندرم سرخجه جنینی
• اشعه X
• علل ناشناخته

علائم هیپوپلازی مینای دندان

• لکه های قهوه ای مایل به زرد
• حساسیت دندان به گرما و سرما
• نامنظم بودن دندان
• حساسیت به اسید موجود در غذا و نوشیدنی ها
• وجود باکتری های مضر داخل دندان
• افزایش پوسیدگی دندان

عوارض هیپوپلازی مینای دندان

• حفره های دندانی / دندان خرد شده (پوسیدگی)
• قهوه ای شدن کل دندان
• نیاز به کشیدن دندان
• افسردگی از ظاهر لبخند

جلوگیری از هیپوپپلازی دندان

یكی از مهمترین عوامل در درمان هیپوپلازی مینا، اقدام سریع برای درمان است. خیلی بهتر است که دندانپزشک یک ناحیه ی آسیب دیده را زودتر پر کند تا اینکه به دلیل پوسیدگی گسترده، مجبور به خارج کردن دندان شود.

از آنجا که بسیاری از موارد هیپوپلازی مینا در اثر سوء تغذیه ایجاد می شود، مصرف ویتامین های A و D می تواند در تقویت رشد دندان کمک کند. بیماران می توانند مکمل های غذایی مصرف کنند و یا مصرف شیر، آب پرتقال و سبزیجات دارای برگ سبز را افزایش دهند.

برای بسیاری از بیماران، هیپوپلازی مینا یک وضعیت مادام العمر است که باید برای جلوگیری از پوسیدگی بیشتر، بهداشت دهان و دندان را به طور مداوم حفظ کنند. ممکن است افراد مبتلا به این بیماری مجبور باشند تعداد دفعات بیشتری برای تمیز کردن حرفه ای دندان به دندانپزشک مراجعه کنند و یا نیاز به استفاده از خمیر دندان و مسواک های مخصوص داشته باشند.

مانند بسیاری از بیماریهای دهان و دندان، بهداشت مناسب و یک برنامه درمانی منظم، تمام آن چیزی است که بیماران به آن نیاز دارند تا درد و ناراحتی کمتری داشته باشند و بتوانند هرآنچه که می خواهند بخورند.

درمان هیپوپلازی مینای دندان

موفقیت درمان هیپوپلازی و روند آن به میزان شدت بیماری و سن بیمار وابسته است. برای مثال اگر کودکی دارید که اخیرا لکه های سفیدی روی دندان های او مشاهده می کنید، با مراجعه به دندانپزشک و استفاده از فلورایدتراپی موضعی می توانید تا مقدار زیادی از گسترش هیپوپلازی و پوسیدگی مینای دندان او محافظت کنید. اگر شدت بیماری کم بوده و تغییر رنگ کمی در دندان رخ داده باشد، ممکن است دندانپزشک دندان فرد را با روش های حرفه ای سفید کند تا در کنار دیگر دندان ها، سالم و سفید به نظر برسد.

در برخی از بیماران با کم شدن اثرات درمان اولیه، این نیاز در آنها به وجود می آید که دندان های خود را مرتبا با پراکسیدهیدروژن سفید کنند. اما در مشکلات جدی تر مانند پوسیدگی دندان و ایجاد حفره های قابل رویت، دندانپزشک مناطق آسیب دیده را تخلیه کرده و آنها را با مواد مناسب پر می کند.

چنانچه هیپوپلازی مینا تنها در بخش کوچکی از دندان رخ داده باشد، پر کردن مناطق آسیب دیده می تواند در کاهش حساسیت و درد دندان فرد تاثیر مهمی داشته باشد. اما در صورتی که شدت بیماری بیشتر بوده و کل دندان آسیب دیده باشد، با پر کردن مشکل به صورت کامل برطرف نمی شود؛ لذا دندانپزشک با استفاده از یک راه حل دائمی تر مثل گذاشتن تاج یا آنلی، مشکل پوسیدگی دندان فرد را اصلاح می کند.

به طور کل می توان گفت که در درمان هیپوپلازی مینای دندان و برطرف کردن پوسیدگی ها، دکتر با استفاده از روش هایی نظیر سیلان باند، پرکردن با کامپوزیت بر پایه رزین و پر کردن دندان با آمالگام، پوسیدگی ها را برطرف می سازد.

به خاطر داشته باشید که پر کردن با رزین به دلیل شباهت زیادی که به رنگ طبیعی دندان فرد دارد برای برطرف کردن پوسیدگی دندان های جلو استفاده می شود، در حالی که پرکردن با آمالگام به دلیل رنگ نقره ای مواد پرکننده، برای دندان های عقب ایده آل است. روکش کردن و میکروابریژن مینای دندان نیز از دیگر موارد درمان هیپوپلازی مینای دندان به شمار می روند.

این در حالی است که در موارد پیشرفته تر ممکن است لازم باشد که دندان به صورت کامل برداشته و یک بریج دندان یا کاشت دندان برای فرد انجام شود. کاشت دندان علاوه برآنکه با پر کردن جای خالی دندان از دست رفته و جلوگیری از جابه جا شدن دندان های دیگر به حفظ زیبایی لبخند فرد کمک می کند، باعث می شود که فرد راحت تر لقمه های غذای خود را بجود.