کاهش دفع ادرار اگر طولانی مدت باشد و نشانه هایی را به همراه داشته باشد ، می تواند زنگ خطر یک بیماری بوده و عوارضی را برای افراد در پی داشته باشد. البته کاهش دفع ادرار در بسیاری مواقع قابل پیشگیری و درمان است. تانما در این مطلب ضمن بیان حجم طبیعی ادرار و علل کم شدن حجم ادرار، روش های طبیعی درمان کم فشاری ادرار را بیان می کند؛

کم فشاری ادراری یا الیگوری چیست ؟

الیگوری یا کم فشاری ادرار به عنوان کاهش حجم ادرار تعریف می شود. این وضعیت یکی از مشخصات بالینی آسیب حاد کلیوی می باشد. کم فشاری ادرار به صورت خروجی ادراری تعریف می شود که:

  • کمتر از ۱ میلی لیتر در کیلوگرم در ساعت برای نوزادان است.
  • کمتر از ۵/۰ میلی لیتر در کیلوگرم در ساعت برای کودکان است.
  • کمتر از ۴۰۰ میلی لیتر در کیلوگرم در ساعت برای بزرگسالان است.

میزان طبیعی ادرار

در حالت ایده آل، بدن شما باید روزانه مقدار مشخصی از ادرار را بر اساس میزان آب و مایعات دیگری که مصرف می کنید، دفع کند. در شرایط عادی، خروجی ادرار برای یک فرد بزرگسال سالم باید بین 1,000 تا 1,500 میلی لیتر در 24 ساعت باشد.

علل کاهش دفع ادرار

کم آبی بدن

کم آبی بدن شایع ترین دلیل کاهش حجم ادرار است. معمولاً کم آبی بدن زمانی رخ می دهد که مبتلا به بیماری هایی همراه با اسهال، استفراغ یا شرایط دیگری هستید و مایعات از دست رفته بدن جبران نمی شوند. در این شرایط، کلیه ها تا حد ممکن مایعات را در خود نگه می دارند.

عفونت یا ضربه

عفونت یا ضربه دلایل کمتر متداول کم فشاری ادرار هستند. این شرایط می توانند بدن را وارد شوک کنند و در نتیجه جریان خون به اندام بدن کاهش می یابد.

انسداد مجرای ادرار

انسداد مجرای ادرار زمانی رخ می دهد که ادرار نتواند کلیه ها را ترک کند. این امر می تواند بر هر دو کلیه تاثیر بگذارد و معمولاً منجر به کاهش خروجی ادرار می گردد. بسته به سرعت رخ دادن انسداد، ممکن است علائم دیگری نیز رخ دهند از جمله:

  • بدن درد
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • تورم
  • تب
الیگوری چیست

علل کاهش دفع ادرار

گلومرولونفریت

گلومرولونفریت حاد بیماری دیگری است که ممکن است باعث تحریک شروع کم فشاری ادرار شود. شخص مبتلا به گلومرولونفریت حاد علائم خستگی، تب خفیف، ادِم، فشار خون بالا، سردرد، حالت تهوع و استفراغ، احتقان ریوی و درد شکم را از خود نشان می دهد.

دارو

برخی داروها ممکن است موجب تولید ادرار کمتر شوند. داروهایی که می توانند موجب این وضعیت شوند شامل داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی، داروهای فشار خون بالا مانند مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین و جنتامایسین که یک آنتی بیوتیک است، می باشند.

اگر داروهای مصرفی شما موجب کاهش تولید ادرار شوند باید نگرانی های خود را با پزشک در میان بگذارید. ممکن است پزشک داروی شما را تغییر دهد یا دوز مصرفی را اصلاح کند. هیچگاه بدون مشورت با پزشک دوز مصرفی داروی خود را تغییر ندهید و مصرف دارو را قطع نکنید.

نارسایی قلبی

زمانی که نارسایی قلبی رخ می دهد ممکن است همراه با آن کم فشاری ادرار مشاهده شود. این امر در نتیجه کاهش برون دهی قلبی و افزایش پرفیوژن کلیوی است. در این موارد، بیمار ممکن است دچار ضعف، تنگی نفس، اتساع ورید گردنی، ادِم مجیطی، افزایش ضربان قلب یا سرفه های خشک شود.

هیپوولمی

هیپوولمی یکی دیگر از دلایل کم فشاری ادرار است. خصوصیت آن کاهش قابل توجه گردش مایعات در بدن است. شخص مبتلا به هیپوولمی دچار خستگی و بی حالی، افت فشار خون، ضعف شدید عضلانی، حالت تهوع، بی اشتهایی، تشنگی مفرط، سرگیجه، خشکی غشاهای مخاطی و فرورفتگی چشم می شود.

پیلونفریت حاد

نارسایی مزمن کلیه بخصوص در مراحل اولیه، انسداد دو طرفه رگ های کلیه، مسمومیت حاملگی و تنگی مجرای ادرار نیز عوامل مرتبطی می باشند.

علائم کم فشاری ادرار

  • تکرر ادرار
  • استفراغ
  • کاهش اشتها
  • تب
  • درد یا سوزش در هنگام ادرار
  • اسهال
  • درد در کل بدن
  • درد پهلو
  • احتباس مایعات
  • ادرار بیش از حد در شب
  • درد در ناحیه پایینی شکم
تشخیص کم فشاری ادرار

علائم کم فشاری ادرار

عوارض کم فشاری ادرار

  • فشار خون
  • نارسایی قلبی
  • کم خونی
  • اختلال عملکرد پلاکتی
  • مشکلات گوارشی

تشخیص کم فشاری ادرار

به غیر از معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است برای کاهش جریان ادرار نیاز به اطلاع از موارد زیر داشته باشد:

  • چه زمانی برای اولین بار متوجه مشکل شدید و این که آیا این حالت در طول زمان تغییر کرده است یا خیر.
  • هر گونه تغییر در رنگ ادرار
  • چقدر مایعات می نوشید و چه مقدار ادرار شما به صورت روزانه دفع می شود.
  • هر چیزی که موجب برطرف کردن علائم یا بدتر شدن آن ها می گردد.
  • آیا علائم همراه مانند اسهال، استفراغ و تب وجود دارد.
  • هر گونه دارویی که مصرف می کنید.
  • آیا شما سابقه مشکلات مثانه و کلیه دارید یا خیر؟

آزمایش های لازم

  • سونوگرافی از شکم
  • سی تی اسکن
  • اسکن کلیه
  • آزمایش خون برای شمارش خون، عملکرد کلیه و الکترولیت ها

پیشگیری از کاهش دفع ادرار

اگر یک وضعیت پزشکی وجود داشته باشد، نمی توان از کاهش حجم خروجی ادرار پیشگیری کرد. هرچند دلیل اصلی این مشکل کم آبی بدن است. شما می توانید با مصرف آب به مقدار کافی از کم آبی بدن جلوگیری کنید.

در صورت تب، اسهال یا بیماری های دیگر باید میزان مایعات مصرفی افزایش پیدا کند. همچنین برای جایگزینی الکترولیتی که در این مدت از بین رفته و نیز جهت پیشگیری از کم فشاری ادرار می توان از مخلوط های نوشیدنی مخصوصی استفاده کرد.

درمان کاهش جریان ادرار

الف) درمان خانگی الیگوری یا کاهش دفع ادرار

آب بنوشید

کم آبی بدن شایع ترین دلیل کاهش خروجی ادرار محسوب می شود. به طور معمول، کم آبی بدن زمانی رخ می دهد که فرد به میزان کافی مایعات مصرف نمی کند و یا به واسطه شرایطی مانند اسهال، استفراغ یا موارد دیگر مایعات زیادی از دست می دهد. اگر مایعات به میزان کافی جایگزین نشوند، کلیه ها تا حد امکان مایع را حفظ خواهند کرد.

در نتیجه، نخستین گام برای افرایش خروجی ادرار نوشیدن آب بیشتر برای پیشگیری یا درمان کم آبی بدن محسوب می شود. به خاطر داشته باشید که مصرف میوه ها و سبزیجات آبدار نیز به میزان دریافت مایع توسط شما می افزایند. توجه داشته باشید که نوشیدن بیش از اندازه آب نیز می تواند شرایط کار را برای کلیه ها دشوار سازد. از این رو، در مصرف آب زیاده روی نکنید.

محدود کردن مصرف نمک

از خوردن غذاهای حاوی نمک خودداری نمایید. این موارد شامل سوپ کنسرو شده، غذاهای منجمد و فست فودها می باشند. غذاهای دیگری که باید از خوردن آن ها پرهیز کنید عبارتند از سبزیجات کنسرو شده، اسنک های شور و گوشت و پنیرهای فرآوری شده.

پیشگیری از کم فشاری ادرار

درمان کم فشاری ادرار

انتخاب مواد غذایی با پتاسیم کمتر

ممکن است به شما توصیه شود از مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم خودداری کنید. این موارد شامل پرتقال، موز، اسفناج، موز و گوجه فرنگی هستند. بعضی از مواد غذایی دارای پتاسیم کم که می توانید مصرف کنید شامل سیب، هویج، کلم، انگور، لوبیا سبز و بلوبری هستند. همچنین باید از جایگزین های نمک که بسیاری از آن ها حاوی پتاسیم هستند، پرهیز کرد.

خوردن مقادیر کمی از پروتئین

با یک متخصص تغذیه جهت اطلاع از میزان پروتئینی که می توانید در روز مصرف کنید، مشورت کنید. غذاهای غنی از پروتئین شامل تخم مرغ، گوشت بدون چربی، پنیر، شیر و حبوبات هستند.

از کمپرس داغ درمانی استفاده کنید

برای بهبود عملکرد کلیه ها و افزایش خروجی ادرار، شما می توانید کمپرس داغ درمانی را مد نظر قرار دهید. کمپرس داغ درمانی به عنوان بخشی از پزشکی سنتی چینی شناخته می شود و به پاکسازی بدن از مواد زاید و سموم کمک می کند. این روش آثار قدرتمندی بر عادی سازی جریان خون به کلیه ها دارد. این شرایط به نوبه خود بهبود عملکرد کلیه ها را موجب می شود و همچنین به درمان بیماری کلیوی کمک می کند:

  • یک کمپرس گرم را به مدت 10 دقیقه روی قسمت پایینی شکم قرار دهید. این کار را سه یا چهار بار در روز تکرار کنید.
  • به طور کلی، پس از یک تا دو هفته شما شاهد افزایش حجم ادرار و همچنین بهبود اشتها، سطح انرژی و کیفیت خواب خود خواهید بود.
  • این روش درمان برای بانوان باردار توصیه نمی شود.

ب)درمان کم فشاری ادرار در طب سنتی

آب لیمو گرم

آب لیمو به عنوان یک ادرارآور عمل می کند، از این رو به افزایش خروجی ادرار کمک می کند. همچنین، آب لیمو به خلاص شدن از شر نمک اضافی که ممکن است موجب احتباس مایعات در بدن شود، کمک می کند. افزون بر این، آب لیمو به مبارزه با عفونت های دستگاه ادراری و مشکلات اسید اوریک بالا کمک می کند.

اسید سیتریک موجود در آب لیمو توانایی بدن برای دفع سموم ناخواسته را افزایش می دهد. آب نصف یک لیمو را در یک لیوان آب گرم بریزید. مقداری عسل به این ترکیب اضافه کنید و آن را با معده خالی مصرف کنید تا بهترین نتایج را کسب کنید.

دانه های کرفس

دانه کرفس به عنوان یک ادویه در آشپزی و یک داروی گیاهی که دارای ویژگی ادرارآور طبیعی است، استفاده می شود. این دانه ها حاوی ترکیبی به نام ان-بوتیلفتالید (NBP) هستند که اثر ادرارآور دارد و به بدن در از بین بردن مواد زاید کمک می کند. افزون بر افزایش خروجی ادرار، دانه های کرفس به کاهش کلسترول و پیشگیری از عفونت های دستگاه ادراری کمک می کنند و از ویژگی های ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بهره می برند.

دانه های کرفس را می توانید به سس ها، سوپ ها و خورشت ها اضافه کنید، در ترشی های استفاده کنید، برای عطر و طعم بهتر به نان اضافه کنید، یا از آنها چای درست کنید. برای تهیه چای دانه کرفس، دو فنجان آب جوش را به یک قاشق غذاخوری دانه کرفس اضافه کنید. اجازه دهید به مدت 10 تا 20 دقیقه دم بکشد.

ابریشم ذرت

ابریشم ذرت یک ادرار طبیعی است و می تواند به تحریک تولید ادرار برای دفع مواد زاید و آب از کلیه ها کمک کند. همچنین، ابریشم ذرت به پیشگیری از سنگ کلیه کمک می کند و برای مشکلات ادراری دیگر نیز مفید است. افزون بر این، ابریشم ذرت احتباس آب در بدن را کاهش می دهد و ممکن است در درمان فشار خون بالا مفید باشد:

  • ابریشم خشک و قهوه ای را از بالای ذرت جدا کنید.
  • آن را بشویید و اجازه دهید خشک شود.
  • دو قاشق چایخوری ابریشم ذرت خشک شده را در یک فنجان بریزید.
  • آب جوش به آن اضافه کنید.
  • یک درپوش روی فنجان قرار دهید و اجازه دهید به مدت 10 تا 15 دقیقه دم بکشد، سپس چای را صاف کنید.
  • این چای را دو یا سه بار در روز مصرف کنید.

ریشه قاصدک

ریشه قاصدک حاوی ترکیباتی است که می توانند تولید ادرار را افزایش داده و احتباس آب در بدن را کاهش دهند. ماهیت ادرارآور ریشه قاصدک به پاکسازی کلیه ها و کبد نیز کمک می کند:

  • دو قاشق چایخوری از ریشه قاصدک خشک شده را در یک فنجان آب ریخته و به مدت پنج دقیقه بجوشانید.
  • چای را از روی حرارت برداشته، یک درپوش روی فنجان قرار دهید و اجازه دهید به مدت 10 دقیقه دم بکشد.
  • چای را صاف کرده و مقداری عسل به آن اضافه کرده و بنوشید.
  • دو فنجان چای ریشه قاصدک را دو بار در روز برای چند هفته مصرف کنید.
درمان خانگی کم فشاری ادرار

درمان کم فشاری ادرار در طب سنتی

آب نارگیل

آب نارگیل یک ادرارآور طبیعی است. زمانی که مقدار زیادی آب نارگیل می نوشید، بدن قادر است سموم را از طریق ادرار دفع کند. آب نارگیل به واسطه دفع باکتری ها از دستگاه ادراری به پیشگیری از عفونت های دستگاه ادراری نیز کمک می کند.

آب نارگیل فواید سلامت دیگری را نیز ارائه می کند. به واسطه محتوای بالای الکترولیت، آب نارگیل به عنوان یک نوشیدنی ورزشی طبیعی عمل می کند. همچنین، آب نارگیل به کاهش فشار خون و کاهش وزن نیز کمک می کند.

سرکه سیب

سرکه سیب دارای اثر ادرارآور است و از این رو، به خروج آب جمع شده در بدن کمک می کند و موجب می شود دفع ادرار بیشتر شود. همچنین، از سرکه سیب می توان برای کاهش احتباس آب استفاده کرد. یک قاشق غذاخوری سرکه سیب خام پالایش نشده را به یک فنجان آب ولرم اضافه کنید. اندکی عسل اضافه کرده و خوب به هم بزنید. این نوشیدنی را دو بار در روز مصرف کنید.(اگر دارای مثانه بیش فعال هستید از مصرف سرکه سیب پرهیز کنید.)

جعفری

جعفری یک گیاه ادرارآور طبیعی است که می تواند خروجی ادرار را افزایش دهد. همچنین، جعفری به دفع سموم، باکتری ها و میکروب ها از کلیه ها و ارتقا عملکرد این اندام ها کمک می کند.

یک قاشق غذاخوری جعفری خرد شده تازه را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید. یک درپوش روی فنجان گذاشته و اجازه دهید به مدت پنج دقیقه دم بکشد، سپس چای را صاف کنید. این چای را دو یا سه بار در روز برای چند هفته مصرف کنید.

به عنوان یک جایگزین، یک چهارم فنجان آب جعفری را با نصف فنجان آب و مقدار کمی عسل و آب لیمو ترکیب کنید. این نوشیدنی را دو بار در روز برای چند هفته مصرف کنید.(اگر باردار هستید از مصرف جعفری پرهیز کنید.)

ج) درمان کم فشاری ادرار با جراحی

بیماران مبتلا به کم فشاری ادرار ناشی از انسداد مجرای ادرار اغلب نیاز به جراحی های اورولوژی مانند نفروستومی دارند. نفروستومی از راه پوست یک روش ساده برای تخلیه موقت یک کلیه مسدود شده می باشد. تحت بی حسی موضعی، یک کاتتر حالب از طریق یک سوزن وارد لگنچه کلیه شده و به کیسه تخلیه متصل می شود.

آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید