علل زیادی برای دل درد در کودکان وجود دارد. برخی از این علل کاملا جدی و برخی دیگر جزئی هستند. با این حال، با تشخیص صحیح و درمان مناسب، درد می تواند کاملا و به سرعت بهبود یابد.
بخشی از مشکل والدین در مورد درد شکم در کودکان به این موضوع بر می گردد که آیا باید برای این درد به پزشک مراجعه کنند یا خیر؟ از طرفی درمان این درد نیز می تواند از اقدامات ساده مانند استراحت و رژیم غذایی شروع شده و در موارد جدی نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
علل درد شکم در کودکان
علل زیر را می توان از مهمترین و شایع ترین موارد درد شکم در کودکان دانست.
عفونت: عفونت هایی مانند عفونت باکتریایی یا ویروسی مثل، آنفلوآنزای معده (اسهال و استفراغ) از جمله علل اصلی درد شکم در کودکان می باشد. معمولا عفونت های ویروسی به خودی خود فروکش می کنند. اما عفونت های باکتریایی نیاز به مصرف آنتی بیوتیک دارند.
مصرف مواد غذایی : خوردن غذاهای آلوده باعث مسمومیت غذایی می شود که علائمی شبیه به آنفلوآنزای روده و معده دارد. سایر علل مربوط به مواد غذایی برای درد معده و شکم در کودکان عبارتند از:
پرخوری
آلرژی غذایی
گازهای منجر به نفخ
اگر درد در شکم به دلیل مصرف مواد غذایی خاص یا به یکی از دلایل بالا رخ دهد، معمولا علائم بلافاصله پس از خوردن غذا پدیدار می شود.
داروها: مصرف بیش از دوز مناسب از داروهایی مثل استامینوفن (مسمومیت با استامینوفن) نیز سبب درد معده در کودکان می شود.
بلعیدن تصادفی: کودکان و به خصوص نوزادان، تمایل دارند همه چیز را در دهان بگذارند. گاهی اوقات آن ها چیزهایی مانند دارو، صابون، خاک ، سکه آلوده و … را به دهان می گذارند که علت درد شکم در آن ها می شود.
جراحی های مرتبط: علل و یا مشکلات مربوط به عمل جراحی مانند انسداد روده یا آپاندیس نیز سبب درد معده در کودکان می شود.
دیگر مسائل پزشکی: گاهی نیز درد شکم در کودکان ناشی از عوارض بیماری هایی مانند دیابت است. گاهی نیز نیش حشراتی مانند عنکبوت می تواند درد شکم را در کودکان ایجاد کند.
دل دردهای همراه با استفراغ
متخصصان گوارش تاکید میکنند که بیماریهای دیگری نیز چه در کودکان و چه در بزرگسالان باعث دلدرد میشود که میتواند شامل سندرم روده تحریکپذی، زخممعده و اثنیعشر به دنبال عفونت معده و مسمومیتهای غذایی باشد.
برخی از بیماریهای مهم مانند سوراخشدن یا پیچخوردگی روده نیز در ابتدا با درد همراهند؛ بنابراین در صورت شدید بودن درد شکم و همراهی آن با استفراغ، کاهش فشارخون و رنگپریدگی کودک نیاز به آزمایشها و پیگیری جدی وجود دارد.
رودلکردن همیشه ناشی از پرخوری نیست
اگر کودک نتواند غذای خورده شده را هضم کند با دردهای نهچندان شدید شکم و اختلال در اجابت مزاج همراه است، یعنی دچار رودل شده است؛ خوردن غذاهای سنگین با مقدار زیاد یا مصرف چند نوع ماده غذایی با هم یا رعایتنکردن نظم در غذاخوردن میتواند باعث این حالت شود؛ ولی پرخوری عاملی است که احتمال رودل را زیاد میکند.
درمان خانگی کودک با عرقیجات گیاهی
اما آیا درمان رودل یا نفخ در کودک با استفاده از عرقیجات گیاهی و دقیقتر بگوییم «عرق نعناع» روشی درست و مورد تائید متخصصان اطفال است؟ تمام گیاهانی که رایحه دارند مثل نعناع، گشنیز، زیره و بادرنجبویه، محرک معده و موثرترین داروهای گیاهی برای درمان سوءهاضمه هستند.
این داروها که برای رفع اسپاسم یا گرفتگی ماهیچه استفاده میشوند، به صورت قطره در تمام داروخانه های معتبر وجود دارند و بدون نسخه میتوان آنها را تهیه کرد.این داروها را از دوران نوزادی تا بزرگسالی میتوان به کودک داد، اما میزان مصرف آنها باید براساس میزان توصیه شده باشد.
همچنین میتوان از برخی داروهای ضدیبوست گیاهی استفاده کرد. این داروها برای کودکان زیر ده سال به شکل روغنهای گیاهی مثل بادام و زیتون است. بارهنگ یا اسفرزه که امروزه قرص، کپسول و پودر آنها هم وجود دارد و شربت انجیر که قدرت متوسط تا پایینتری دارد، برای بچهها مناسب است.
شیر خشت و ترنجبین هم برای درمان یبوست بهکار میروند و چون ضرری ندارند و خیلی قوی نیستند، میتوانند به عنوان مسهل ضعیف بهکار برده شوند.مصرف زیاد هر ماده غذایی ممکن است با اختلال گوارشی همراه باشد و اگر کودک تکههای بزرگ سیب یا خیار را با پوست بخورد، ممکن است ناراحتکننده باشد.
مصرف انواع غذاها در یک وعده، ممنوع
واقعیت آن است که حجم غذا هم در ایجاد رودل موثر است. به خصوص متخصصان اطفال تاکید میکنند، کودکی که روده تحریکپذیر دارد، نباید انواع غذاها را در یک وعده بخورد؛ یعنی والدین باید به فرزندشان یاد دهند تنوع غذا در سفره برای احترام به ذائقههای مختلف است و لازم نیست از تمام خوراکیها بخورند. والدین خودشان هم باید این الگوی تغذیه ای را رعایت کنند. مصرف انواع غذاها در یک وعده باعث کشش خون به معده میشود و در نتیجه فرد احساس خمودگی، خستگی و کمحوصلگی میکند.
نکته مهمتر آن است که کودکانی که زیاد رودل میکنند باید انواع کاکائو، قهوه، چای پررنگ، نوشابه، غذاهای کنسروی، غذاهای تند، ترش و چرب را کمتر مصرف کنند. غذاهای مختلف در یک زمان به مقدار زیاد نخورند و زمان مناسب را برای خوردن غذا رعایت کنند.
فستفود نیز به علت داشتن چربی زیاد با سرعت کمتری هضم میشود و مدت بیشتری در معده باقی میماند به همین علت خوردن مقدار زیاد آنها همراه با نوشابههای گازدار که محرک معده است به ایجاد رودل کمک میکند.