بهترین و موثرترین روش های درمانی برای ناهنجاری انگشت چنگالی پا

انگشت چنگالی را با نام انگشت چکشی هم می شناسند که در این حالت انگشت دست یا پا، شکل خود را به دلایل مختلفی از دست داده و انحنا پیدا می کنند. در نتیجه فرد دامنه ی حرکتی اش محدود شده و اگر به موقع تشخیص و درمان نشود، می تواند عوارضی هم برایش داشته باشد. تانما در این مطلب ضمن بیان علل و انواع انگشت چنگالی، شما را با درمان های متنوع آن آشنا می کند؛

انگشت چکشی چیست؟

انگشت چکشی عارضه ای است که در طی آن، یک خمیدگی در مفصل بین بندهای اول و دوم انگشتان پا ایجاد می شود. این خمیدگی باعث پایین آمدن سر انگشت و گرفتن شکل چکش یا چنگال مانند می شود. به دلیل بیرون زدگی مفصل خمیده، ممکن است فرد در راه رفتن مشکل داشته باشد. این عارضه می تواند در افراد مبتلا به دیابت یا افرادی که گردش خون ضعیفی دارند جدی تر باشد.

همچنین مالت فینگر یا انگشت چکشی دست نیز عارضه ای است که در طی آن تاندون نازکی که آخرین بندانگشت را خم و راست می کند، آسیب دیده است. بااینکه این عارضه با نام “سندرم انگشت بازیکنان بیس بال” نیز شناخته می شود، ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد.

این عارضه زمانی ایجاد می شود که یک جسم با سرعت زیاد (مانند یک توپ) با نوک انگشتان برخورد کرده و آن را بیش از حد امکان خم کند. درنتیجه ی این حادثه، شما قادر نخواهید بود سر انگشت خود را صاف کنید.

علل ایجاد انگشت چکشی

عضلات هر انگشت پا به صورت جفتی عمل کرده و زمانی که در بین آن ها عدم تعادل وجود داشته باشد، فشار وارده بر روی مفاصل و تاندون ها افزایش یافته و درنتیجه سر انگشت به شکل چکش درمی آید. این عدم تعادل عضلانی به دلایل زیر ایجاد می شود:

• استفاده از کفش هایی که اندازه ی پا نبوده و یا بیش ازحد نوک تیز باشند مانند کفش های پاشنه بلند
• مشکلات ساختاری کف پا از زمان بدو تولد
• آرتروز
• گردش خون نامناسب در پا
• آسیب های عصبی محیطی (عدم وجود حس در اندام) در مورد بیماران دیابتی
• آسیب به انگشتان پا
• عوامل ژنتیکی مانند کف پای صاف یا قوس بیش ازحد پا نیز می توانند به ایجاد این عارضه کمک کنند
• رباط ها و تاندون های سفت در پا
• آسیب به نخاع یا اعصاب محیطی

عامل های خطر انگشت چکشی

• سابقه خانوادگی انگشت چکشی
• پوشیدن طولانی مدت کفش های تنگ و نوک تیز
• وجود قوز شست پا یا پینه

همچنین پوشیدن کفش تنگ موجب می شود که مفصل های انگشت های پا در موقعیت غیرعادی قرار بگیرند، در این حالت عضلات نمی توانند در حالت صاف و کشیده قرار بگیرند. پوشیدن کفش نامناسب خطر ابتلا به عارضه های زیر را در درازمدت افزایش می دهد:

• انگشت چکشی
• تاول و زخم
• قوز شست پا
• میخچه

نشانه های انگشت چکشی

علائم انگشت چنگالی یا چکشی پیش رونده اند، به این معنی که با گذشت زمان بدتر می شوند. عارضه های انگشت چکشی باعث خمیده شدن مفصل میانی انگشت دوم، سوم، چهارم و پنجم پا می شود. انگشت آسیب دیده دردناک بوده و به خصوص زمانی که کفش می پوشید شما را اذیت می کند.

این عارضه ممکن است باعث ایجاد میخچه در بین، بر روی و یا در انتهای انگشتان شود. ممکن است پیدا کردن یک جفت کفش مناسب برای پای شما کاری دشوار باشد. انگشت چکشی باعث می شود تا به هنگام راه رفتن احساس درد و ناراحتی کنید. علائم این عارضه عبارت اند از:

• انگشت خمیده رو به پایین
• پینه در کف پا و میخچه بر روی انگشت آسیب دیده
• عدم توانایی خم کردن کف پا یا تکان دادن انگشتان آن
• درد به هنگام پوشیدن کفش
• مفصل متورم و قرمزرنگ انگشت پا
• درد در سینه ی پا
• گرفتگی انگشتان پا

عوارض انگشت چنگالی

انگشت چنگالی به خودی خود خطرناک نیستند اما ممکن است باعث ایجاد عوارضی مانند میخچه و پینه شوند. انگشت چنگالی باعث می شوند پا در حالتی قرار گیرد که فشاری از کفش به دیگر قسمت های پا وارد شود.

فشار وارده باعث ایجاد پینه و میخچه، مخصوصا در سینه پا یا برآمدگی روی انگشتان می شود. همچنین ممکن است میخچه در قسمت انتهایی و بین انگشتان نیز ظاهر شود. درمان انگشت چنگالی باعث جلوگیری از ایجاد میخچه یا بهبود میخچه می شود.

تشخیص انگشت چکشی

هر چقدر انگشت چکشی زودتر تشخیص داده شود، بهتر می توان آن را درمان کرد و گزینه های بیشتری برای این منظور وجود خواهد داشت. پزشک شما می تواند با یک معاینه ساده از پا و بررسی کفشی که می پوشید، وجود انگشت چکشی را تشخیص دهد.

همچنین ممکن است پزشک از عکسبرداری اشعه ایکس برای بررسی شدت این عارضه استفاده کند. همچنین ممکن است پزشک اطلاعاتی در مورد علائم، فعالیت های معمول روزانه و سابقه پزشکی و خانوادگی شما بپرسد.

پیشگیری از ایجاد انگشت چنگالی

بهترین راه پیشگیری انگشت چکشی پا ، پوشیدن کفش مناسب است. پوشیدن کفش مناسب به انگشتان شما اجازه می دهد برای حرکت فضای کافی داشته باشند و در موقعیت مناسبی قرار بگیرند. اگر اندازه کفش شما مناسب نیست، به کفش فروشی های استاندارد مراجعه کرده و با توجه به اندازه طول و عرض پایتان، اقدام به انتخاب کفش مناسب نمایید. اگر قصد دارید کفش پاشنه بلند بپوشید، پاشنه کفش باید حداکثر ۵ سانتی متر یا کمتر باشد.

البته پوشیدن کفش پاشنه بلند باعث افزایش فشار بر روی انگشتان پا شده و منجر به تغییر حالت آن ها می شود. همچنین می تواند باعث ایجاد میخچه و قوس بیش ازحد پا گردد. کفش مناسب از ویژگی های زیر برخوردار است:

• پاشنه کوتاه: پاشنه ی بلند پا را در موقعیتی غیرعادی قرار می دهد و انگشتان پا را خم می کند.
• پنجه پهن: کفش باید اندازه پا باشد. از پوشیدن کفش های نوک تیز اجتناب کنید. کفش باید بلندترین انگشت پا را، که لزوماً انگشت شست نیست، به راحتی در خود جای دهد.
• قابل تنظیم: کفش های با بند قابل تنظیم بهترین گزینه برای پیشگیری از انگشت چکشی هستند.
• حمایت از قوس کف پا: کفشی که از قوس کف پا حمایت می کند، از بروز ناراحتی های مختلف پا پیشگیری می کند.

در ضمن افراد مبتلا به دیابت باید به طور منظم برای معاینه پاها به یک متخصص مجرب مراجعه کنند. اگر در پا میخچه یا پینه ای هست که احتمال پیشرفت آن باشد، باید درمان شود تا از ایجاد زخم های پا جلوگیری شود.

درمان انگشت چکشی پا

الف) روش های غیر جراحی درمان انگشت چکشی

قرار دادن کفی در کفش

کفی انگشت چکشی پا را صاف نمی کند، اما فشار انگشت چکشی پا را روی کف پا کاهش می دهد. پزشکان به بیماران دچار بدشکلی انگشت چکشی پا توصیه می کنند که کفی ای انتخاب کنند که حتی الامکان به شکل قوس کف پا نزدیک باشد تا فشار زیر برجستگی (توپی) پا کاهش یابد.

ارتفاع قوس بعضی از کفی ها قابل تنظیم است تا حداکثر راحتی و حمایت از پا را به دست دهد. در صورت لزوم می توان پدهایی را زیر روکش کفی قرار داد تا قوس آن بلندتر شود و بهتر فشار را انتقال دهد. برای این که کفی بیشترین اثر تسکین دهندگی را داشته باشد، پزشکان توصیه می کنند که ارتفاع قوس کفی تاحدی که بیمار راحت است، افزایش داده شود.

گذاشتن یخ روی انگشت چکشی ملتهب

انگشت چکشی با ورم دردناکی همراه است. اگر انگشتتان ورم کرد و درد گرفت، کیسه یخ روی آن بگذارید. تا زمانی که ورم از بین نرفته است، کیسه یخ را چند بار در روز روی انگشتتان قرار دهید. اگر کیسه یخ آماده ندارید، چند تکه یخ را در یک کیسه پلاستیکی بریزید یا از یک کیسه سبزیجات منجمد مانند نخود یا ذرت استفاده کنید. هیچگاه یخ یا کیسه یخ را مستقیماً روی انگشت چکشی نگذارید و حتماً حوله ای را دور کیسه یخ بپیچید.

پوشیدن جوراب مناسب

جوراب به دو روش کمک می کند. اول این که سایش روی قوز را کاهش می دهد و دوم این که لایه محافظی را روی پا ایجاد می کند. جوراب پنبه ای به دلیل سایش بالا، بدترین انتخاب برای بیماران انگشت چکشی پا است. جوراب مناسب جورابی با اصطکاک پایین است که روی قوز انگشت درز ندارد و از قوز انگشت در برابر فشار کفش محافظت می کند.

کفش مناسب و کشی

اگر انگشت چکشی پا به بالای کفش برخورد می کند، بهتر است از کفش کشی استفاده شود. کفش های کشی مردانه و زنانه ای با طراحی منحصر به فرد از چرم جیر و لاکرا تولید شده است که هم خاصیت ارتجاعی دارد و هم هوا از آن عبور می کند.

کفش کشیده می شود تا دقیقاً شکل پا و ناهنجاری های آن را به خود بگیرد و به این ترتیب فشار روی قوز انگشت و دیگر برجستگی ها از بین می رود. بنابراین کفش کشی برای پای دچار مشکل قوز انگشت، انگشت چکشی پا، بونیون خیاط و برآمدگی های استخوانی بسیار راحت است.

آتل

آتل انگشت چکشی پا برای کمک به صاف کردن انگشت چکشی پا و جمع شده طراحی شده است. آتل برای باز کردن انگشت چکشی پا به کار برده می شود که زیر کف پا جمع شده است. البته آتل برای پایین کشیدن انگشت چکشی پا برآمده ای که بالاتر از انگشتان کناری قرار گرفته است، نیز کاربرد دارد.

صفحه بندی و نواربندی

در اغلب موارد، این اولین مرحله از برنامه درمانی است. صفحه بندی کردن برآمدگی انگشت چکشی باعث می شود که درد آن کاهش پیدا کند و بیمار بتواند فعالیت طبیعی داشته باشد. نواربندی هم می تواند عدم تعادل بین انگشتان پا را رفع کند و درد و فشار ناشی از این عارضه را کاهش دهد.

داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب

پزشکان غالباً داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs ) را برای کاهش ورم و تسکین درد انگشت چکشی تجویز می کنند. این داروها خوراکی هستند و بدون نسخه به فروش می رسند. اگر دردتان با مصرف این داروها آرام نشود، پزشک مسکن های قوی تر را تجویز می کند. پزشک دوز مناسب دارو و مدت زمان مصرف آن را توصیه می کند. مصرف داروهای ضدالتهاب عوارضی جانبی مانند سردرد و حالت تهوع را به دنبال دارد. مصرف درازمدت این داروها باید تحت نظر پزشک باشد.

تزریق کورتون

کورتون دارویی است که التهاب را کم می کند و درد و ورم را از بین می برد. کورتون گاهی با هدف تسکین درد حاد تزریق می شود.

ب) ورزش های مناسب انگشت چکشی پا

کرانچ انگشتان پا

ورزش کرانچ مخصوص تقویت عضلات شکم است، اما نوع دیگری از کرانچ وجود دارد که به تقویت انگشتان پا می پردازد. برای انجام آن، بر روی یک صندلی در یک موقعیت راحت، بدون جوراب بنشینید. یک حوله بر روی زمین قرار داده و نیمه بالایی کف پای خود را بر روی آن قرار دهید. پاشنه خود را بر روی زمین نگه داشته و سعی کنید حوله را با انگشتان پا به سمت خود جمع نمایید. سپس آن را به موقعیت قبلی بازگردانید. این حرکت را ۱۰ الی ۱۲ بار تکرار کنید.

ضربه زدن با انگشتان

این تمرین را می توان در حالت تمرین کرانچ پا نیز انجام داد. با پاهای برهنه، انگشتان پا را از زمین جدا کنید. انگشت شست پا را به سمت پایین کشیده درحالی که بقیه انگشتان رو به بالا باشند. این موقعیت را حفظ کرده و به آرامی با انگشتان پای خود به زمین ضربه بزنید. ۱۰ الی ۱۲ بار ضربه بزنید و سپس موقعیت انگشتان را برعکس کنید یعنی شست پا به سمت بالا و بقیه انگشتان به سمت پایین و سپس مراحل قبلی را تکرار کنید.

کشش انگشتان با کمک دست

با استفاده از یک حوله شما می توانید انگشتان خود را برای افزایش انعطاف پذیری عضلات، تحت کشش قرار دهید. بر روی زمین بنشینید. پاها را در مقابل تان صاف بر روی زمین قرار دهید. با کمک یک حوله انگشتان پا را به آرامی به سمت عقب بکشید. این وضعیت را ۲۰ الی ۳۰ ثانیه نگه دارید. همچنین شما می توانید برای عقب کشیدن انگشتان پا، از دستان خود نیز کمک بگیرید.

رول کردن انگشتان پا

هنگامی که انگشتان پای شما به گوشه های میز برخورد می کند ناگهان و به صورت نا خودآگاه انگشتان خود را جمع می کنید، رول کردن انگشتان پا نیز شبیه همین حالت است. پای برهنه روی یک سطح صاف قرار بگیرید. تمام انگشتان پای خود را باهم از روی زمین بلند کنید، سپس از سمت انگشت کوچک پا، یکی یکی انگشتان خود را جمع و به صورت حلقه درآورید. ۱۰ الی ۱۲ بار تکرار کنید و سپس جهت جمع کردن انگشتان را برعکس کنید، یعنی از سمت شست به طرف انگشت کوچک.

فشار دادن انگشتان

این ورزش را می توان در یک موقعیت نشسته انجام داد. پای خود را بر روی ران قرار دهید، به نحوی که احساس راحتی داشته باشید. انگشتان دست خود را در میان انگشتان پا قرار داده و به آرامی آن ها را فشار دهید.۱۰ الی ۱۲ بار تکرار کنید. اگر فشردن همزمان تمام انگشتان برای شما مشکل است. ابتدا یک انگشت را میان دو انگشت پا قرار داده و آن را تحت فشار قرار دهید، سپس این حرکت را برای بقیه انگشتان نیز انجام دهید.

ب) جراحی انگشت چکشی

اگر روش های دیگر برای درمان انگشت چنگالی موثر نبودند، می توان با انجام جراحی انگشتان را به حالت طبیعی برگرداند. اصلی ترین روشی که برای جراحی استفاده می شود به نام آرتروپلاستی معروف است. در آرتروپلاستی، مفصل ترمیم یا تعویض می شود. جراحی انگشتان چکشی یا چنگالی شامل موارد زیر است:

• کشیدگی یا تغییر مسیر تاندون
• کوتاه کردن استخوان های بند انگشت
• ورود موقت یک پایه استیل برای مستقیم نگه داشتن انگشت تا زمانی که بهبودی حاصل شود.

معمولا بیمار پس از جراحی باید از کفش طبی مخصوص استفاده کند. کفش های طبی مخصوص این بیماران دارای کف چوبی و سفتی است که با ممانعت از خمیدگی انگشتان، از انگشتان محافظت می کند. پس از اینکه انگشتان شروع به بهبودی کرد، پایه ها در آورده می شوند (حدود 2 تا 4 هفته بعد از عمل)

بیمار پس از عمل به مدت یک هفته باید از بانداژ یا پوشش مخصوصی بر روی پاها استفاده کند. معمولا بخیه ها بعد از 10 تا 14 روز کشیده می شوند. با این حال، اگر جراح از نخ بخیه که جذب می شوند استفاده کند، نیازی به کشیدن بخیه ها نیست.