سندرم آسپرگر چیست | نشانه ها + روش درمان

سندرم آسپرگر در طیف اختلالات اوتیسم قرار می گیرد اما برخی اعتقاد دارند ویژگی های فرد مبتلا به سندروم آسپرگر کمی با اوتیسم متفاوت است. البته تشخیص نوع اختلال به پزشک مربوط می شود و والدین در صورت مشکوک شدن به علائم کودک خود باید او را نزد پزشک ببرند. تانما در این مطلب نکات خوبی را در خصوص سندرم آسپرگر بیان می کند؛

سندروم آسپرگر چیست ؟

سندرم آسپرگر ( Asperger syndrome ) نوعی اختلال طیف اوتیسم است که از طریق نقص در برقراری روابط اجتماعی و الگوهای مکرر و محدود رفتار، علایق و فعالیت ­ها شناخته می­ شود. علائم افراد دچار اختلال طیف اوتیسم روی زنجیره قرار می­ گیرد و از آن­جایی که سندرم آسپرگر امروزه جزو اختلال طیف اوتیسم قرار دارد، باورها بر این است که افراد دچار سندرم آسپرگر عملکرد بالایی دارند. افراد دچار سندرم آسپرگر از نظر کسب مهارت­ های زبانی هیچ مشکلی ندارند اما ممکن است کسب مهارت­ های حرکتی در آن­ ها با تأخیر همراه باشد.

شیوع سندرم آسپرگر چگونه است؟

ابتلا به این سندرم در پسران پنج برابر دختران است. در سال های اخیر، تعداد موارد تشخیص داده شده در آمریکا افزایش یافته است. علت این افزایش مشخص نیست، اما می تواند به دلیل بهبود سیستم های تشخیصی باشد.

در آمریکا از هر ۵۹ کودک یک نفر دچار اختلال طیف اوتیسم است. تخمین زده می شود که سندرم آسپرگر در دو و نیم کودک از هر هزار کودک دیده می شود. بیشتر موارد مبتلایان در سنین پنج تا نه سالگی تشخیص داده می شوند و برخی هم ممکن است در سن سه سالگی تشخیص داده شوند و بعد از آن نسبت به کنترل و درمان سندرم آسپرگر اقدام کنند.

تفاوت سندرم آسپرگر و اختلال طیف اوتیسم چیست؟

نام سندرم آسپرگر رسما تغییر کرده است ، اما بسیاری هنوز هنگام صحبت در مورد وضعیت خود از اصطلاح “سندرم آسپرگر” استفاده می کنند. علائم سندرم آسپرگر اکنون در شرایطی به نام اختلال طیف اوتیسم (ASD) گنجانده شده است.

ASD اکنون نامی است که برای طیف وسیعی از اختلالات مانند اوتیسم استفاده می شود. برخی از ارائه دهندگان ممکن است هنوز از اصطلاح سندرم آسپرگر استفاده کنند ، اما برخی دیگر می گویند “اوتیسم، بدون اختلالات فکری یا زبانی”. این دو سندرم ، در بیشتر موارد ، یکسان هستند.

دلایل ابتلا به سندرم آسپرگر چیست؟

علت سندرم آسپرگر مشخص نیست، اما به نظر می رسد که این عارضه بر اثر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی که موجب تغییراتی در تکامل مغز می شوند، به وجود می آید. از آنجایی که سندرم آسپرگر می تواند در نسل های بعدی یک خانواده نیز ادامه پیدا کند، گفته می شود که برخی موارد آن دارای زمینه های ارثی است. عده ای از پژوهشگران معتقدند که عوامل محیطی در اوایل دوران بارداری می توانند در ایجاد سندرم آسپرگر مؤثر باشند، اما این باور هنوز ثابت نشده است.

ناهنجاری های مغزی نیز شاید با سندرم آسپرگر در ارتباط باشند. همچنین پژوهشگران از طریق تصویربرداری های پیشرفته ی مغزی متوجه تفاوت های ساختاری و کارکردی در نقاط خاصی از مغز مبتلایان به سندرم آسپرگر شده اند.

عوامل خطر سندرم آسپرگر چیست؟

چندین عامل خطر وجود دارند که در سندرم آسپرگر نقش دارند. این عوامل به مواردی که ژنتیکی هستند یا در اثر تأثیرات محیطی ایجاد می شوند، تقسیم می شوند:

جنسیت

مردها احتمال بیشتری برای پیشرفت آسپرگر نسبت به زنان دارند. با این حال، مشخص نیست که چرا مردان نسبت به زنان، بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. برخی تحقیقات نشان داده است كه شیوه های خاص تولد، ممكن است نقش كمی در این اختلال داشته باشد، اما داده ها بی نتیجه هستند و مطالعه بیشتری لازم است.

ژنتیک

شواهد محکمی وجود دارند كه نشان می دهند، آسپرگر حداقل تا حدودی، یک بیماری ارثی است. دوقلوهای همسانی که در آن همه ژن ها مشترک است، در معرض خطر ابتلا به آسپرگر هستند. به عنوان مثال، اگر یکی از دوقلوها آسپرگر را توسعه دهد، 60 درصد احتمال وجود دارد که این بیماری در دیگری نیز رشد کند. كودكانی كه در خانواده هایی با فرزندان بزرگ تر مبتلا به آسپرگر متولد شده اند، پنج تا شش درصد احتمال دارد به این بیماری مبتلا باشند. همچنین در حال حاضر هیچ راهی برای آزمایش تمایلات ژنتیکی نسبت به آسپرگر وجود ندارد.

علل محیطی

برخی محققان معتقدند که بیماران مبتلا به آسپرگر بیشتر در معرض عوامل محیطی قرار گرفته اند تا ژنتیکی. برخی از محرک های محیطی عبارتند از:

• عفونت های ویروسی یا باکتریایی در دوران بارداری
• مادری که هنگام بارداری سیگار می کشید.
• والدینی که در زمان بارداری سن بالایی هستند.
• آلودگی هوا
• قرار گرفتن در معرض آفت کش ها

علل مربوط به مغز و اعصاب

مطالعات مغزی نشان می دهند که ارتباط بین سیستم های خاص مغز در افراد مبتلا به آسپرگر متفاوت است. سیستم های درگیر، آمیگدال نام دارند که احساسات را پردازش می کنند و سیستم لیمبیک که پاسخ های عاطفی را به قشر مغز، مرکز سازمان و عمل منتقل می کند.

به نظر می رسد در ارتباط سیستم های آمیگدال و لیمبیک برای افراد مبتلا به آسپرگر اختلافاتی وجود دارد که ممکن است توضیح دهد که چرا آن ها می توانند ناگهان واکنش های عاطفی شدیدی، حتی به اشیاء یا حوادث بی اهمیت نشان دهند.

تحقیقات همچنین روی بازتاب نورون ها متمرکز شده است که فرد را قادر می سازد تا اقدامات شخص دیگری را منعکس کند. به عنوان مثال بازتاب نورون ها همان چیزی است که به کودک اجازه می دهد در واکنش به لبخند مادر لبخند بزند. مطالعات مربوط به کودکان مبتلا به این عارضه، نشان داده است که مشکلات بازتاب نورون ها ممکن است توضیح دهد که چرا برخی از افراد مبتلا به آسپرگر در یادگیری و تعامل های اجتماعی مشکل دارند.

علل روانشناختی

تحقیقات در مورد عوامل روانشناختی بیماری آسپرگر، بر مفهومی به نام نظریه ذهن متمرکز است. این به توانایی فرد در درک حالات عاطفی دیگران، توانایی فرد برای دیدن جهان از طریق چشمان شخص دیگری مربوط می شود.

کودکان مبتلا به آسپرگر هیچ درکی از تئوری ذهن یا ظرفیت بسیار محدودی برای قدردانی از آنچه دیگران فکر می کنند و یا احساس می کنند، ندارند. این یکی از دلایل عمده مشکلات اجتماعی است که افراد مبتلا به این عارضه تجربه می کنند.

سندروم آسپرگر چه نشانه هایی دارد؟

سندرم آسپرگر طیف وسیعی از علائم مختلف را دربرمی گیرد. علائم اولیه ی این عارضه ممکن است در یک سالگی بروز کنند. از جمله ی این علائم می توان به ناهماهنگی های حرکتی اشاره کرد که موجب دست وپاچلفتی به نظررسیدن می شوند. سایر علائم سندرم آسپرگر عبارت اند از:

• علایق تکرارشونده و محدودکننده: همه ی علایق فرد مبتلا به سندرم آسپرگر فقط به شی یا موضوعی خاص محدود می شود. فعالیت های این افراد نیز معمولا شامل جمع آوری، شمارش و فهرست برداری اند؛
• گفتار رسمی یا متمایز: گفتار فرد مبتلا به سندرم آسپرگر ممکن است، دارای ریتم یا لحن نباشد و بدون پایین و بالا، یکنواخت و به طرزی غیرعادی زیادی کند یا تند به نظر برسد. حجم صدا نیز شاید به گوش، خوش ننشیند.
• روال همیشگی: مبتلایان به سندرم آسپرگر برای خودشان قوانین و تشریفاتی دارند که به شکلی قاعده مند همیشه انجام می دهند تا به قول خودشان کمتر احساس سردرگمی کنند. اما اگر ناگهان تغییری در این روال ایجاد شود، ممکن است احساس آشفتگی یا اضطراب کنند.
• انزوای اجتماعی: مبتلایان به سندرم آسپرگر چون در مهارت های ارتباطی و اجتماعی ضعیف اند و تمایل دارند که فقط درباره ی علایق محدودشان صحبت کنند، دچار انزوای اجتماعی می شوند و در خودشان فرو می روند. این افراد ممکن است بی علاقه به دیگران و خیلی سرد و کناره گیر به نظر برسند. به همین خاطر دوست پیداکردن و حفظ دوستان برای چنین افرادی چالش برانگیزست.
• تأخیر در رشد مهارت های حرکتی: مبتلایان به سندرم آسپرگر به دلیل هماهنگی ضعیف در مهارت های حرکتی به سختی می توانند از پس اعمال ظریفی همچون بستن بند کفش برآیند. همچنین طرز راه رفتن شان ممکن است خشک یا فنری به نظر برسد و حتی شاید هنگام راه رفتن دست هایشان را در طرفین بدن اصلا تکان ندهند.
• مشکل هم جواری: مبتلایان به سندرم آسپرگر به سختی می توانند تصمیم بگیرند که هنگام صحبت با دیگران باید چقدر نزدیک به آنها بایستند.
• مشکل با شوخی و کنایه: مبتلایان به سندرم آسپرگر ممکن است بر اثر مواجهه با شوخی، طعنه یا کنایه دچار احساس پریشانی و سردرگمی شوند. درک این افراد از جهان پیرامون شان معمولا خیلی تحت اللفظی است. به همین خاطر به سختی متوجه معنای پشت شوخی ها و کنایه ها می شوند و همین برای شان مایه ی یأس و سردرگمی است.
• ناتوانی در خیال پردازی: مبتلایان به سندرم آسپرگر به سختی می توانند برای موقعیت های مختلف نتایج جایگزین تصور کنند و به همین خاطر نقش بازی کردن و انجام بازی های تظاهری را بی معنی یا حتی غیرممکن می بینند.

سندرم آسپرگر چه عوارضی دارد؟

سندرم آسپرگر عوارض زیادی به همراه ندارد. گاهی عوارض موجود به خاطر ابتلا به شرایطی زمینه ای که سایر مشکلات کارکردی را سبب می شود، بروز می کنند و در مواردی نیز از تیک هایی که بر اثر خود بیماری ایجاد می شوند، ریشه می گیرند. شایع ترین عوارض سندرم آسپرگر عبارت اند از:

مشکلات حسی

برخی مبتلایان به سندرم آسپرگر دچار اختلال حساسیت حسی می شوند و در نتیجه حواس شان تشدید یا تضعیف می شود. این اختلال روی درک صداها، نورهای روشن، بوهای قوی و همچنین درک بافت غذا تأثیر می گذارد.

سایر عوارض مرتبط با سندرم آسپرگر

کودکان کم سن ِمبتلا به سندرم آسپرگر اغلب به طرز غیرمعمولی فعال هستند. همچنین سندرم آسپرگر در اوایل بزرگسالی می تواند زمینه ساز بروز اضطراب و افسردگی شود. سایر عوارض مرتبط عبارت اند از: اختلال کم توجهی - بیش فعالی (ADHD)، افسردگی به ویژگی در سنین بالاتر، اختلالات تیکی مانند سندرم تورِت، اختلالات اضطرابی و اختلال وسواس فکری - عملی (OCD).

سندروم آسپرگر را چگونه می توان تشخیص داد؟

هیچ آزمایشی وجود ندارد که به شما بگوید آیا فرزند شما سندرم آسپرگر دارد یا خیر. در بسیاری از موارد ، والدین تأخیر در رشد یا مشکلات رشدی یا رفتاری را گزارش می دهند. اگر فرزند شما در مدرسه است ، معلم او ممکن است متوجه مشکلات رشدی او شود. این موارد باید به پزشک اطلاع داده شوند. برای تشخیص سندرم آسپرگر، آنها می توانند فرزند شما را در زمینه های اصلی زیر بررسی کنند:

• رشد زبان
• تعامل اجتماعی
• حالت چهره در هنگام صحبت
• علاقه به تعامل با دیگران
• نحوه برخورد با تغییر
• هماهنگی حرکتی و مهارتهای حرکتی

از آنجا که هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص سندرم آسپرگر وجود ندارد ، مشکل بسیاری از بیماران با سایر مشکلات سلامتی مانند اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) ، اشتباه تشخیص داده می شود. اگر این اتفاق بیفتد ، ممکن است کودک شما نیاز به ارزیابی مجدد داشته باشد تا تشخیص صحیح برای او داده شود.

بهترین زمان درمان سندرم آسپرگر چه زمانی است؟

درمان سندرم آسپرگر باید در حالی که مغز کودک هنوز در حال رشد است انجام شود. اگر علائمی از سندرم آسپرگر یا هر یک از علائم اختلال طیف اوتیسم را در کودک خود مشاهده کردید، فورا برای درمان سندرم آسپرگر در فرزند خود اقدام کنید.

راه های درمان سندرم آسپرگر کدامند؟

درمان گر درصورت تشخیص دقیق می تواند درک بهتری از چالش هایی که بیمار با آنها روبه روست، پیدا کند و بیمار نیز در این صورت شانس بیشتری برای بهبود خواهد داشت. درمان های مختلفی وجود دارند که فرد را برای تعاملات اجتماعی و مبارزه با اضطراب آماده می کنند و به او یاد می دهند که از انزوای اجتماعی بیرون بیاید. برخی از این درمان ها عبارت اند از:

آموزش مهارت های تحصیلی و آکادمیک

درمان های کمک آموزشی می توانند برای کودکانی که مبتلا به سندرم آسپرگر تشخیص داده می شوند، بسیار مفید باشند. در این نوع درمان مهارت هایی ازجمله سازمان دهی یادداشت ها، مدیریت اهداف تکالیف و سایر نیازهای خاص یادگیری به کودک آموزش داده می شوند. اغلب کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر می توانند با دانش آموزان مدارس عادی ادغام شوند.

آموزش مهارت های اجتماعی

مبتلایان به سندرم آسپرگر درنتیجه ی آموزش مهارت های اجتماعی یاد می گیرند که تعاملات شان با دیگران را از طریق درک نشانه های اجتماعی و بروز واکنش مناسب بهبود ببخشند.

آموزش مهارت های ارتباطی

مبتلایان به سندرم آسپرگر به کمک گفتار درمانی و آموزش های زبانی خاص برای مثال یاد می گیرند که چطور مکالمه با دیگران را آغاز و ادامه دهند. فرد در این دسته از آموزش ها همچنین یاد می گیرد که لحن صدا هنگام سؤال پرسیدن، تأییدکردن، ابراز مخالفت یا فرمان دادن چگونه باید باشد. از دیگر آموزش های مرتبط می توان به چگونگی تفسیر نشانه های کلامی و غیرکلامی و نحوه ی پاسخ صحیح به این نشانه ها اشاره کرد.

رفتار درمانی شناختی (CBT)

مبتلایان به سندرم آسپرگر از طریق رفتار درمانی شناختی یاد می گیرند که احساسات شان را کنترل کنند و از علایق وسواسی و روتین های تکرارشونده بکاهند.

تغییر و اصلاح رفتار

تغییر و اصلاح رفتار شامل استراتژی هایی است که موجب تقویت رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای بیهوده می شود.

کار درمانی و فیزیوتراپی

کار درمانی و فیزیوتراپی در مبتلایان به سندرم آسپرگر موجب بهبود مشکلات یکپارچگی حسی و تقویت هماهنگی های حرکتی می شود.

طب جایگزین

برخی مطالعات نشان داده اند که رژیم های غذایی سالم خاصی ازجمله رژیم های فاقد گلوتن و مکمل های ویتامین می توانند در درمان سندرم آسپرگر مفید باشند. شواهد روایی حاکی از آن اند که مصرف منظم روغن ماهی در کمک به رفع اضطراب و برخی مشکلات شناختی مؤثرست.

همچنین پژوهشگران با مروری بر مطالعات انجام شده در زمینه ی درمان های جایگزین برای سندرم آسپرگر دریافتند که براساس شواهد روایی گویا موسیقی درمانی، درمان یگپارچگی حسی، طب سوزنی و ماساژ درمانی نیز تاحدودی مؤثرند. با این حال پژوهشگران تأکید دارند که هنوز شواهد قطعی و محکمی که اثرگذاری طب جایگزین و مکمل در درمان سندرم آسپرگر را ثابت کند، در دست نیست.

آیا برای درمان آسپرگر دارو تجویز می شود؟

هیچ داروی خاصی برای درمان اختلالات اسپرگر یا طیف اوتیسم تایید نشده است؛ اگرچه بعضی داروها به بهبود علائم مرتبط با آن مانند افسردگی و اضطراب کمک می کند. ممکن است پزشکان بعضی از داروهای زیر را تجویز کنند:

• مهارکننده های انتخابی جذب سروتونین (SSRIs)
• داروهای ضد روان پریشی
• داروهای تحریک کننده