مهم ترین علائم سندروم فیبرومیالژیا | علل+روش های درمانی

فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است که براساس شواهد بالینی و گزارشات، این بیماری در زنان شیوع بالاتری نسبت به مردان دارد. از طرفی شاید نتوان از آن پیشگیری کرد اما می توان با اصلاح سبک زندگی، تغذیه مناسب و ورزش، علائم آن را کنترل و تا حدی بهبود بخشید. تانما در این مطلب علاوه بر علل و نشانه های فیبرومیالژیا، درمان های این بیماری از جمله درمان فیبرومیالژیا با گیاهان دارویی را بیان می کند؛

سندروم فیبرومیالژیا چیست ؟

سندرم درد اسکلتی عضلانی یا همان فیبرومیالژیا عارضه ی مزمن و نوعی روماتیسم بافت همبند است. دردهای پراکنده در بدن و احساس خستگی بیش از حد می تواند نشان دهنده ابتلا به فیبرومیالژیا باشد. افزایش حساسیت مغز نسبت به محرک های درد سبب کاهش آستانه درد در این افراد می شود.

شیوع سندرم فیبرومیالژیا

این بیماری در زنان شایعتر از مردان است این اختلال در اکثر کشورها، نژادها، و در تمام نواحی آب و هوایی دیده میشود. بر خلاف برخی گزارشهای پیشین، فیبرومیالژی تنها در در زنان جوان دیده نمیشود، بلکه بیشترین میزان شیوع در زنان، ۵۰ سالگی است.

میزان شیوع با افزایش سن، افزایش مییابد. همچنین فیبرومیالژی در کودکان نیز دیده میشود که البته چندان شایع نیست. شیوع فیبرومیالژی در برخی مراکز روماتولوژی تا ۲۰٪ نیز گزارش شده است. اکثر بیماران با تظاهرات فیبرومیالژی بین ۳۰ تا ۵۰ سال دارند.

علل سندروم فیبرومیالژیا

علت آن ناشناخته است با این حال اغلب استرس زمینه ساز آن است و سبب اسپاسم شریانی موضعی ودر نتیجه اختلال اکسیژن رسانی در مناطق مبتلا میشود. افراد دچار فیبرومیالژیا، دارای آستانه درد پایینی هستند. این کاهش آستانه درد، به دلیل افزایش حساسیت مغز نسبت به علامتهای درد میباشد.

محققان بر اساس این نظریه، بر این باورند که تحریک عصبی باعث تغییراتی در مغز افراد مبتلا به فیبرومیالژیا میشود. این تغییرات شامل افزایش غیر طبیعی در مقدار مواد شیمیایی در مغز (یا تغییراتی در انتقال دهندههای عصبی ) میباشد. به علاوه، گیرنده های درد در مغز، درد را به یاد می آورند و بسیار حساس می شوند و این خود دلیلی برای نشان دادن بیش از حد درد می باشد.

عوامل خطرزا

• ژنتیک
• عفونت
• ضربه روحی یا جسمی
• برخی بیماری ها از قبیل آنفولانزا
• جنسیت(زنان)
• سن( سنین میانسالی )
• سابقه خانوادگی
• ابتلا به لوپوس یا رماتیسم مفصلی

نقاط درد در فیبرومیالژیا

• پشت سر
• بالای شانه
• بالای سینه
• پهلوها
• زانوها
• قسمت خارجی ساعد

نشانه های سندروم فیبرومیالژیا

• درد مزمن و منتشر عضلانی
• خستگی و ضعف مزمن
• کاهش آستانه تحمل درد
• انتشار درد به بافت نرم
• اختلالات خواب
• افسردگی
• بی حسی و ضعف دست ها و پاها
• گزگز کردن و خواب رفتگی اندام ها
• اضطراب
• استرس
• تحریک پذیری و افزایش حساسیت به نور و …
• سردرد مزمن
• سرگیجه
• اختلال حافظه
• تپش قلب
• گرفتگی های عضلانی
• قاعدگی دردناک
• اختلال در عملکرد طبیعی بدن

علائم فیبرومیالژیا در زنان

علائم بیماری فیبرومیالژیا معمولا در زنان وخیم تر از مردان است. درد منتشر در زنان بسیار بیش تر از مردان بوده و آن ها بیش تر علائم سندروم روده تحریک پذیر و خستگی صبحگاهی را نشان می دهند. عادات ماهیانه ی دردناک هم بسیار رایج است. رسیدن زنان به دوران یائسگی باعث شدت گرفتن بیماری فیبرومیالژیا می شود.

علائم فیبرومیالژیا در مردان

مردان هم به این بیماری مبتلا می شوند. اما معمولا در مردان ناشناخته باقی می ماند، چرا که فیبرومیالژیا معمولا به عنوان یک بیماری زنانه شناخته می شود. مردان هم درد زیاد و تغییرات احساسی را تجربه می کنند.

این بیماری کیفیت زندگی، وضعیت شغلی و روابط آن ها را هم تحت تاثیر قرار می دهد. از آن جایی که این باور در جامعه وجود دارد که مردان نباید درد خود را بروز دهند، بیماری معمولا در آن ها ناشناخته می ماند.

تشخیص بیماری فیبرومیالژیا

اگر فرد به مدت ۳ ماه و یا بیش تر دردی منتشر و همه جانبه در بدن خود احساس کند، پزشک احتمالاً تشخیص خواهد داد که او به فیبرومیالژیا مبتلا است. درد گسترده و همه جانبه به دردی گفته می شود که در هر دو طرف بدن احساس شود و فرد آن را در قسمت بالا و پایینی میان تنه و دور کمر هم حس کند. بعد از معاینه ی کامل بالینی پزشک باید تشخیص دهد که آیا بیماری دیگری منجر به ایجاد درد شده است یا خیر؟

هیچگونه روش تشخیصی آزمایشگاهی و یا تصویر برداری قادر به تشخیص بیماری نیست. پزشک برای تشخیص علت احتمالی دردهای مزمن شاید از این روش ها استفاده کنید. گاهی تشخیص بیماری های خود ایمنی از فیبرومیالژیا بسیار سخت و دشوار است، چرا که در بسیاری از موارد علائم با هم همپوشانی دارند.

پیشگیری از فیبرومیالژیا

متأسفانه، مکانیسم های واقعی فیبرومیالژیا کاملاً شناخته نشده است. به همین دلیل، هیچ راهی برای پیش بینی یا جلوگیری از شروع آن وجود ندارد. با این حال، تشخیص زود هنگام علائم و نشانه های مربوط به فیبرومیالژیا به شما و ارائه دهندگان خدمات پزشکی شما کمک می کند تا مدیریت زودهنگام را شروع کنند.

روش های درمان فیبرومیالژیا

درمان خانگی فیبرومیالژیا

• به اندازه کافی بخوابید.
• رژیم غذایی خود را با یافتن آلرژن های غذایی بالقوه اصلاح کنید.
• از مصرف کافئین اجتناب کنید زیرا ممکن است الگوی خواب شما را مختل کرده و نشانه های اضطراب و بی حسی را تشدید کند.
• مصرف روزانه ۳۰۰ میلی گرم منیزیم پس از مشورت با پزشک مفید است.
• مصرف مکمل هایی مانند ۵-HTP حدود ۵۰ میلی گرم، ۱ تا ۳ بار در روز، مکمل SAM حدود ۴۰۰ میلی گرم، دو بار در روز و L-کارنیتین حدود ۵۰۰ میلی گرم دو بار در روز نیز مفید است.
• در رژیم غذایی به مقدار کافی میوه و سبزی، غلات کامل، لبنیات کم چرب و پروتئین قرار دهید.
• به اندازه کافی آب بنوشید.
• بیش تر از گوشت، غذاهای گیاهی مصرف کنید.
• مقدار شکر و قند مصرفی در رژیم غذایی را کاهش دهید.
• تا جایی که می توانید ورزش کنید.
• سعی کنید که وزن خود را در محدوده ی نرمال قرار دهید.

درمان فیبرومیالژیا با تغذیه مناسب

• از مصرف مواد غذایی که گلوتامات به آن ها افزوده شده مانند سوپ های آماده، سبزیجات کنسرو شده، برخی از چیپس ها و گوشت های فرآوری شده یافت می شود خودداری کنید.
• از مصرف مواد غذایی فرآوری شده خودداری کنید. از غذاهای فرآوری شده می توان به نان تهیه شده با آرد سفید (بدون سبوس) اشاره کرد.
• در هنگام مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات، بیشتر از غلات کامل و سبوس دار مانند نان سبوس دار، برنج قهوه ای و … استفاده کنید.
• از رژیم غذایی DASH یا رژیم غذایی مدیترانه ای پیروی کنید.
• از مصرف گوشت های دودی یا نمک سود شده و همچنین مصرف گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس خودداری کنید.
• به میزان کافی ویتامین D دریافت کنید. در افراد مبتلا به فیبرومیالژی اگر کمبود ویتامین D وجود داشته باشد دریافت مکمل این ویتامین به کاهش درد کمک می کند.
• از منابع غذایی حاوی منیزیم استفاده کنید. منیزیم در حبوبات، سبزیجات برگ سبز و مغزهای خوراکی وجود دارد.
• از منابع غذایی حاوی اسید چرب امگا ۳ استفاده کنید. امگا ۳ در گردو، ماهی، دانه بزرک و دانه چیا یافت می شود.
• غذاهای حاوی آنتی اکسیدان مصرف کنید. انواع میوه ها و سبزیجات رنگی (قرمز، سبزی، نارنجی، بنفش و زرد) منبع خوب آنتی اکسیدان هستند.
• از مصرف شیرین کننده های مصنوعی (قندهای مصنوعی) خودداری کرده و مصرف قند معمولی را محدود کنید. برای شیرین کردن غذاها می توانید از مقدار کمی قند معمولی و عسل استفاده کنید.

درمان فیبرومیالژیا در طب سنتی

نمک اپسوم

• ۲ فنجان نمک اپسوم را در وان آب گرم مخلوط کنید.
• در حدود ۲۰ دقیقه بدنتان را با آن بشویید.
• این کار را ۳ بار در هفته انجام دهید.

• سرکه سیب

• 1 تا ۲ قاشق غذاخوری سرکه سیب خام و فیلتر نشده را به یک لیوان آب اضافه کنید.
• به صورت اختیاری مقداری عسل داخل آن بریزید.
• دو بار در روز از این نوشیدنی استفاده کنید.
• اگر تا به حال سرکه سیب استفاده نکرده اید، ابتدا با اضافه کردن ۱ قاشق چای خوری از آن به لیوان آب شروع کرده و به تدریج دوز آن را افزایش دهید.

زردچوبه

• ½ تا ۱ قاشق چای خوری پودر زردچوبه را در ۱ فنجان شیر مخلوط کنید.
• آن را روی حرارت گذاشته و به جوش آورید.
• سپس اجازه دهید تا سرد شود.
• یک یا دو بار در روز از این نوشیدنی استفاده کنید.
• ضمن این که می توانید از زردچوبه بیشتری در آشپزی استفاده کنید.
• مصرف فرم مکمل آن در دوز ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلی گرم ۳ بار در روز نیز مفید است.

زنجبیل

• 1 قاشق چای خوری زنجبیل تازه را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید.
• بگذارید حدود ۱۰ دقیقه بجوشد.
• سپس آن را صاف کرده و میل کنید.
• از این چای تا ۳ بار در روز می توانید استفاده کنید.
• می توانید قرص زنجبیل نیز مصرف کنید.

فلفل قرمز

فلفل کایین حاوی ترکیبی است که به نام کپسایسین نامیده می شود. این ماده به عنوان یک ضد درد طبیعی برای مفاصل عمل می کند. فلفل قرمز برای گردش خون نیز مناسب است. عصاره فلفل کایین یا کپسول آن را با مشورت پزشک به صورت روزانه مصرف کنید.

می توانید فلفل کاین را در آشپزی خود نیز وارد کنید. استفاده از کرم کپسایسین (حاوی ۰٫۰۲۵٪ کپسایسین) بر روی مناطقی که درد دارید به مدت ۳۰ دقیقه تا ۳ بار در روز مفید است. در ضمن فلفل کایین یا کپسایسین را روی پوست دارای بریدگی یا ملتهب نمالید.

درمان فیبرومیالژیا با هومیوپاتی

هومیوپاتی یا همسان درمانی یکی از روش های جایگزین پزشکی است. در این روش درمانی، پزشک دوز بسیار کمی از ماده ی دارویی را به بیمار می دهد و با این کار، سیستم ایمنی طبیعی بدن او را فعال می کند.

یک بررسی در سال 2014 از آلمان به بررسی نقش هومیوپاتی در درمان فیبرومیالژیا پرداخت. متاآنالیزها محققان را به این نتیجه رساند که “مبنای اولیه برای فواید احتمالی هومیوپاتی در فیبرومیالژیا وجود دارد”.

درمان فیبرومیالژیا با فیزیوتراپی

درمان‎های فیزیوتراپی برای فیبرومیالژیا شامل موارد زیر است:

• سرما درمانی
• گرما درمانی سطحی (هات پک، هیدروتراپی، پارافین، حمام متضاد)
• گرمادرمانی عمقی (US، دیاترمی)
• تحریکات الکتریکی (تنس، IF، دیاداینامیک، APS و یونتوفورز)
• درمان‎های دستی ( تکنیک‎های انرژی عضلانی MET، تکنیک‎های ماساژ: استروک، نیدینگ و فریکشن. آزادسازی مایوفاشیال، منیپولیشن ستون فقرات)
• تمرین درمانی (خصوصا تمرینات هوازی، تمرینات کششی، تمرینات قدرتی)

فیزیوتراپیست شما با ارزیابی شرایط شما برنامه مناسبی را طراحی می کند که در این برنامه به شما نشان می دهد چگونه:

• آهسته شروع به فعالیت بکنید.
• برنامه ورزشی مناسب را انجام دهید.
• برنامه خود را در زمان استرس اصلاح کنید.

اهداف فیزیوتراپیست شامل موارد زیر است:

• کاهش درد
• افزایش دامنه ی حرکتی
• بازگشت به سطح عملکرد اولیه

درمان فیبرومیالژیا با نوروفیدبک

این روش یکی از جدیدترین و امیدوارکننده ترین درمانها در حیطه درمان فیبرومیالژی و درد و خستگی مزمن می باشند. نوروفیدبک به گونه ای عمل می کند که فرد بازخوردی از سیگنال های مغزی خود دریافت کرده که این امواج مربوط به فعالیت های عصبی زیر سطح هوشیاری هستند و عموما انسان به دلیل عدم آکاهی از امواج مغزی قادر به شناخت و تغییر آن ها نمی باشد اما با مشاهده نمایش این امواج پس از مدتی فرد توانایی تغییر و تاثیر بر آن هارا کسب می کند.

درمقایسه با دیگر درمان ها، درمان نورفیدبک به طور مستقیم بر پردازش احساس درد تاثیر دارد. بنابراین نوروفیدبک این امکان را فراهم می کند که فرد از امواج مغزی خود بازخورد واقعی درمورد سیگنال های مغزی خود دریافت کند و هم چنین بیماران را وادار به تعدیل درد با استفاده از فعالیت مغز خود می کند.

بنابراین در همه این مطالعات، نتایج نشان می دهد که درد کاهش قابل ملاحظه ای داشته و هم چنین علاوه بر دردمزمن، باعث بهبودی علایم افسردگی، اضطراب و مشکلات خواب در مراجعین شده است. لذا از نورفیدبک می توان به عنوان یک درمان مفید برای کاهش دردهای جسمانی پیشنهاد می شود.

درمان فیبرومیالژیا با ماساژدرمانی

ماساژ درمانی به شما کمک می کند تا ماهیچه هایتان شل شده و دامنه حرکات مفاصل افزایش یابد. ماساژ باعث کاهش استرس و تولید مواد شیمیایی تحریک کننده در بدن می شود. یک نوع ماساژ به نام MLDT به خصوص برای درمان فیبرومیالژیا مفید است. در این ماساژ با شل کردن انسداد لنفاوی که موجب درد شده، بیماری بهبود پیدا می کند. برای کسب نتایج مطلوب، حتما برای انجام ماساژ از یک متخصص کمک بگیرید.

درمان فیبرومیالژیا با یوگا

تکنیک های آرام بخش مانند یوگا، تای چی، مراقبه و تنفس عمیق می توانند در کنترل علائم فیبرومیالژیا مفید باشند. طبق یک مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۰ که توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی اورگان انجام شده، یوگا می تواند به مبارزه با علائم فیبرومیالژیا مانند درد، سفتی، خستگی، بی خوابی، حافظه ضعیف، اضطراب، افسردگی و ناتوانی در برقراری تعادل کمک کند.

در سال ۲۰۱۱، محققان کانادایی در دانشگاه یورک دریافتند که ۷۵ دقیقه تمرین یوگا دو بار در هفته به مدت هشت هفته باعث افزایش میزان کورتیزول در زنان مبتلا به فیبرومیالژیا شده، در نتیجه موجب کاهش درد و بهبود ذهنی می شود. افرادی که مبتلا به فیبرومیالژیا هستند، سطح هورمون کورتیزول در بدنشان پایین تر از سطح طبیعی است. به مدت ۲۰ تا ۴۰ دقیقه به صورت روزانه تمرینات یوگا را انجام دهید. ۲۰ تا ۳۰ دقیقه مدیتیشن به صورت روزانه نیز مفید است.

درمان دارویی فیبرومیالژیا

داروهای مُسکن

داروهای مسکنی همچون ایبوپروفن و استامینوفن به کنترل دردهای خفیف کمک می کند. داروهای مخدر همچون ترامادول (tramadol) پیش از این به عنوان یک داروی ضد درد تجویز می شد. ولی امروزه تحقیقات نشان می دهد که اثر خاصی ندارد. با این همه مقدار مصرفی ماده ی مخدر باید به تدریج زیاد شود، در غیر این صورت خطراتی به همراه خواهد داشت.

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی مانند دولوکستین (duloxetine) و داروی ساولا (milnacipran) گاهی برای درمان درد و خستگی ناشی از بیماری تجویز می شود. این داروها همچنین باعث بهبود کیفیت خواب و متعادل شدن انتقال دهنده های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند.

داروهای ضد تشنج

گاباپنتین (Gabapentin) برای درمان صرع مورد استفاده قرار می گیرد ولی در عین حال ممکن است در کاهش شدت علائم بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا هم موثر باشد. پرگابالین (Pregabalin) اولین داروی ضد تشنجی است که برای درمان فیبرومیالژیا به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا رسیده است. این دارو اجازه فرستادن پیام درد را به رشته های عصبی نمی دهد.