سندروم سیندرلا چیست و چگونه سلامت زنان و دختران را تهدید می کند

سندروم سیندرلا یک اختلال شناختی در میان برخی دختران است که از نحوه تربیت آن ها نشأت می گیرد. دخترانی که زندگی خود را وابسته به یک مرد می دانند که قرار است در آینده بیاید و آن ها را خوشبخت کند و در واقع نگاهی غیر واقع بینانه به زندگی دارند، دچار سندروم سیندرلا هستند. تانما در این مطلب علاوه بر علت سندروم سیندرلا در دختران، روش های پیشگیری و مقابله با این اختلال شناختی را بیان می کند؛

سندروم سیندرلا چیست؟

سندرم سیندرلا نوعی خطای رشد شناختی است که باعث می شود دختربچه ای فکر کند که همیشه باید منتظر «مردی با اسب سفید» باشد. این مرد باید بیاید و دختر را با یک زندگی رویایی خوشبخت کند. این تفکر به مرور باعث خواهد شد که دختر نقش خود را برای خوشحال کردن خودش در نظر نگیرد. این دختر در رویای خود غرق می شود و واقعیت های زندگی را نخواهد دید یا آنها را نادیده می گیرد. به همین دلیل، این اختلال یک «خطای شناختی» است.

در مراحل بعدی این دختر در رویای خود غرق شده و واقعیت های زندگی را دیگر نمی بیند و آنها را نادیده می گیرد. به همین دلیل به این اختلال خطای شناختی گفته می شود. چون زمانی که ما واقعیت ها را ببینیم برای آن برنامه ریزی می کنیم و با آنها پیش می رویم. در نتیجه شناختی که این افراد نسبت به ازدواج دارند دارای خطا است. در حقیقت یک جانبه فکر می کنند و هیچ مسئولیتی برای خوشبخت کردن همسر خود نمی بینند.

ریشه سندروم سیندرلا

برای اولین بار خانم “کولت داولینگ” (Colette Dowling) از عقده سیندرلا در کتاب “ترس پنهان زن ها از استقلال” نام برد. در آنجا این اصطلاح را با تکیه ی بیش از اندازه ی زنان به مردان تعریف کرد. در واقع گفته می شود که زنان هیچ استقلالی در زمینه های عاطفی، مالی، اجتماعی و فکری ندارند و تمام آن را به ازدواج واگذار کرده اند.

خانم داولینگ اشاره می کند که ریشه ی این عدم استقلال ترس در ضمیر ناخودآگاه زنان است که منجر می شود زنان نتوانند خود را شخصی کامل و مستقل ببیند. پس چون خود نمی توانند به اهدافشان برسند پس منتظر می شوند تا مردان خوشبختی را برای آنها بیاورند.

علت سندروم سیندرلا

بزرگترین عاملی که می توان گفت در سندروم سیندرلا دخیل است شیوه تربیتی والدین است. دختر در صورتی تشویق می شود که مودب، خوب، کامل و ساکت باشد. در نتیجه کودک فقط به شرط وجود این موارد جایزه می گیرد. از طرفی محدودیت های بسیار زیادی برای دختران گذاشته می شود. هر شیطنت و بازی در دنیای کودکی والدین را نگران می کند. پس محدودیت را بیشتر و بیشتر می کنند.

همینطور در ادامه این تفکر به کودک القا می شود که باید مورد پسند مردان باشد. اگرچه این موضوع اصلا بد نیست و ما نیز آن را رد نمی کنیم. اما زمانی پسندیده است که به کودک شخصیت دهیم. یعنی کودک باید اول مورد پسند خودش نیز باشد! نه صرفا دیگران و در مرحله ی بعد نه فقط مردان…

با بزرگ شدن و به بلوغ رسیدن و بزرگ شدن آرزوهای این دختران، این تفکر در آنها ایجاد می شود که برای موفقیت باید یک مردی حمایت کننده ی شما باشد. زمانی بدتر می شود که آنها فکر می کنند خود به تنهایی نمی توانند موفق شوند. پس این در سرنوشت آنهاست که باید یک مرد برای موفقیت آنها همیشه حضور داشته باشد. تمام این تفکرات کم کم می تواند منجر به سندروم سیندرلا شود.

اثرات سندروم سیندرلا

وابسته بودن افراطی

سندروم سیندرلا همه بخش های زندگی زنان را تحت الشعاع قرار می دهد. معمولا هویت خود قربانی وابستگی به دیگری می کنند. آن ها یاد می گیرند که در هر زمینه ای نیاز به کسب اجازه یا گرفتن حمایت از مردان دارند. تصمیم گیری قاطعانه برای آن ها کار بسیار دشواری خواهد بود. این عدم قطعیت را در میان تک تک کلماتشان هم می توان یافت. بسیاری از این زنان دچار شخصیت وابسته نیز هستند.

مردد بودن

برای مثال زن ها در بیان نظرشان بسیار بیشتر از عبارت های «فکر کنم»، «شاید» یا «مطمئن نیستم» استفاده می کنند. این اختلاف در گفتار نه تنها نشانی از باور به تفاوت در توانایی هایی زن و مرد است، بلکه خود می تواند منشأ ایجاد این اختلاف باشد. زنانی که از جانب خودشان پذیرفته نشوند چگونه می توانند در یک رابطه موفق ظاهر شوند.

تأییدخواهی افراطی

همه آنچه از خودشان در ذهن دارند از فیلتر ذهن مردان می گذرد و این تأییدخواهی افراطی جز یک حس استیصال مدام برای آن ها چیزی نخواهد داشت. این جاست که اغلب آن ها دچار نوعی درماندگی آموخته شده اند و باور کرده اند که به تنهایی در هیچ زمینه ای نمی تواند موفق شوند.

پیشگیری از سندروم سیندرلا

• رشد شناختی را یعنی تشخیص خوب از بد را به مرور به کودک بیاموزیم.
• به دختربچه هایمان استقلال فکری را یاد بدهیم که در این زمینه، یعنی به کودک القا نکنیم باید منتظر خوشبختی از جانب فرد دیگری باشد.
• به مرور و طی سال ها به دخترمان بیاموزیم که او خودش مسئول زندگی خودش است.
• در زمان مشخص به دخترمان بگوییم که ازدواج فقط یک مرحله از زندگی مثل مدرسه رفتن است و بعد از آن باز هم ما به همراه یک شریک مناسب، مسئولیت ادارهٔ یک زندگی خوب را بر عهده داریم.
• به او هدف داشتن را یاد بدهیم.
• برای زندگی و هدف های کودکمان برنامه داشته باشیم.
• به او یاد بدهیم خودش هم برنامه هایی داشته باشد.
• غیرمستقیم یادش بدهیم که دختر بودن به معنای انتظار کشیدن برای یک مرد نیست.
• کودکمان را کمتر با نام هایی مثل «پرنسس من» صدا بزنیم و در عوض عنوان هایی مثل ورزشکار و شجاع به او بدهیم.
• به کودکانمان شاد بودن و خندیدن را یاد بدهیم.
• یادشان بدهیم که به حرف هایی مثل «هر وقت شوهر کردی...» اهمیتی ندهند، چون دارای ارزشی متفاوت نیستند.
• به دخترمان کمک کنیم تا در سن مناسب، آمادگی ورود به یک زندگی مشترک را به دست بیاورد.
• آموزش به پسرانمان را نیز از یاد نبریم و به آنها هم یاد بدهیم که تمام افراد، چه زن و چه مرد، شخصیت های باارزشی دارند.
• به مرور به پسربچه ها یاد بدهیم که دخترها نیز مانند خودشان و دیگر افراد زندگی می کنند.
• از گفتن جملهٔ «مثل دخترها!» با بار منفی به پسربچه هایمان خودداری کنیم.
• به کودک بیاموزیم تمام افراد می توانند مسئولیت پذیر باشند.
• در سپردن مسئولیت به دخترانمان پذیرش و استقبال بیشتری نشان دهیم.

درمان سندروم سیندرلا

اولین نکته در درمان سندروم سیندرلا این است که به یاد داشته باشید، ازدواج همانند مدرسه رفتن و دانشگاه رفتن، تنها یکی از مراحل زندگی است و حتی ممکن است روزی به پایان برسد. بنابراین ازدواج کردن و رسیدن به مرد رویاها تنها بخشی از زندگی است نه تمام آن. در صورتی که تمام ظرفیت های ذهنی خود را با فکر ازدواج کردن محدود کنید دیگر نمی توانید به فعالیت های دیگر بپردازید. از طرف دیگر زمانی که بالاخره به هدف خود دست یابید زندگی برایتان بی معنی می شود.