سندروم هلپ در بارداری یک بیماری شایع نیست و می تواند یکی از عوارض مسمومیت حاملگی باشد که در صورت عدم کنترل و درمان به موقع، آسیب های جدی به مادر باردار و جنین می رسد و جان مادر و کودک به خطر خواهد افتاد. تانما در این مطلب ضمن بیان علل و علائم ابتلا به این بیماری، روش های کنترل سندروم هلپ در بارداری و درمان آن را نیز بیان می کند؛

سندروم هلپ چیست؟

سندرم هلپ (hellp syndrome) عارضه ای خطرناک است که در دوران بارداری بروز می کند و معمولاً نوع دیگری از مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی محسوب می شود. این عارضه نیز مانند پره اکلامپسی در اواخر دوران بارداری یا کمی پس از زایمان بروز می کند.

در حالیکه پره اکلامپسی به احتمال کمی موجب درد شکم می شود، یکی از عوارض آن می تواند سندرم هلپ (HELLP syndrome) باشد که شامل همولیز، بالا رفتن آنزیم های کبدی و کاهش شمارش پلاکت ها است.

منشأ سندروم هلپ

علت بروز علائم نامشخص است. برخی متخصصین بر این باورند که سندرم هلپ از پره اکلامپسی که یکی از عوارض بارداری است که باعث افزایش شدید فشار خون می شود نیز شدیدتر است. حدود 10 تا 20 درصد از زنان مبتلا به پره اکلامپسی به سندرم هلپ نیز دچار می شوند.

عوامل خطرزا

  • سن بیش از 35 سال
  • چاقی و اضافه وزن
  • بارداری های قبلی
  • ابتلا به دیابت یا بیماری های کلیوی
  • ابتلا به فشار خون بالا
  • سابقه ابتلا به پره اکلامپسی

شیوع سندروم هلپ

احتمال بروز سندرم هلپ نادر می باشد و 2 مورد از هر 1000 بارداری را شامل می شود. 15 درصد از خانم های باردار مبتلا به فشار خون بارداری دچار سندرم هلپ می شوند.

منشاء سندروم هلپ

شبوع سندروم هلپ

علائم سندروم هلپ

  • احساس بیماری و خستگی
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • سر درد
  • تورم، به خصوص در دست ها و صورت
  • افزایش ناگهانی و شدید وزن
  • تاری دید، کوری یا تغییرات دیگر در بینایی
  • درد شانه
  • درد در زمانی که نفس عمیق می کشید.
  • در موارد نادر ممکن است بیمار دچار تشنج و گیجی نیز بشود.

عوارض سندروم هلپ

اکلامپسی

اکلامپسی نوعی تشنج است (انقباض غیرارادی عضلات) که ممکن است زنان باردار دچار آن شوند و معمولاً از هفته 20 ام بارداری یا بلافاصله پس از زایمان دیده می شود. زمان بروز اکلامپسی، دستان، پاها، گردن یا فک مادر دچار چرخش های غیرارادی مکرر و حرکات تکانشی و لرزشی می شود. وی ممکن است هشیاری خود را از دست دهد و نتواند دفع ادرار خود را کنترل کند. تشنج معمولاً کمتر از یک دقیقه طول می کشد.

با این که اکلامپسی در بیشتر زنان به طور کامل بهبود می یابد، احتمال کمی وجود دارد که در صورت شدید بودن تشنج، وی دچار ناتوانی یا آسیب مغزی شود. از هر 50 نفر بیمار مبتلا به اکلامپسی یک نفر ممکن بمیرد. ممکن است نوزاد قبل از تولد و حین تشنج دچار خفگی شود و معمولاً یک نوزاد از هر 14 نوازد می میرند.

تحقیقات نشان می دهد که داروی سولفات منیزیم احتمال ابتلا به اکلامپسی و مرگ مادر را 50 درصد کاهش می دهد. این دارو امروزه به طور گسترده ای برای درمان اکلامپسی پس از بروز و درمان مادرانی که ممکن است به آن مبتلا شوند مورد استفاده قرار می گیرد.

سکته مغزی

خونرسانی به مغز ممکن است به دلیل افزایش فشار خون دچار اختلال شود که به آن هموراژ یا سکته مغزی گفته می شود. اگر اکسیژن کافی به مغز نرسد ممکن است سلول های مغزی از بین رفته و در نتیجه مغز آسیب دیده و فرد بمیرد.

مشکلات ریوی

ادم ریه زمانی که اتفاق می افتد که مایعات در اطراف ریه ها جمع شوند. این عارضه باعث اختلال در کار ریه ها شده و اجازه نمی دهد که آنها اکسیژن جذب کنند.

نارسایی کلیه

نارسایی کلیوی زمانی که کلیه ها دچار نارسایی می شوند نمی توانند مواد زائد خون را فیلتر کنند. این نارسایی باعث می شود که سموم و مایعات در بدن جمع شود.

نارسایی کبد

نارسایی کبد باعث می شود که کار کبد مختل شود. کبد عملکردهای متعددی شامل هضم پروتئین ها و چربی ها، تولید صفرا و دفع سموم دارد. هر گونه آسیب دیدگی که عملکرد کبد را مختل کند می تواند مهلک باشد.

علائم سندروم هلپ در بارداری

عوارض سندروم هلپ در بارداری

اختلال در انعقاد خون

سیستم انعقاد خون مادر ممکن است دچار اختلال شود که در اصطلاح پزشکی به آن انعقاد داخل عروقی گفته می شود. این عارضه ممکن است باعث خونریزی شدید شود زیرا پروتئین کافی در خون برای انعقاد خون وجود ندارد و یا ممکن است به دلیل این که پروتئین هایی که باعث انعقاد خون در بدن می شوند به طور غیرطبیعی فعال شوند و لخته های خون در قسمت های مختلف بدن شکل گیرند. این لخته های خونی می تواند جریان خون را در عروق خونی مسدود کرده یا کاهش دهد و درنتیجه به ارگان های داخلی بدن آسیب وارد می شود.

تأثیر سندروم هلپ بر جنین

نوزادان برخی زنان مبتلا به سندرم هلپ ممکن است رشد کندتری در رحم داشته باشند. این بدان دلیل است که بیماری، جریان انتقال مواد مغذی و اکسیژن را از مادر به نوزاد کند می کند. این نوزادان غالباً کوچک تر از حد طبیعی هستند؛ به خصوص اگر سندرم هلپ قبل از هفته 37 ام ایجاد شود.

در صورتی که سندرم هلپ شدید باشد، ممکن است زایمان زودرس نوزاد برای رشد کامل او ضرورت یابد که ممکن است به دلیل عدم رشد کامل ریه ها منجر به بروز عوارض جدی مانند اختلالت تنفسی شود (سندرم اختلال تنفسی نوزاد).

در این موارد، نوزاد معمولاً باید تحت مراقبت و نظارت های دقیقی قرار داشته باشد برخی نوزادان زنان مبتلا به سندرم هلپ ممکن است در رحم مادر بمیرند. برآورد می شود که حدود 1000 نوزاد در هر سال به دلیل ابتلا با اکلامپسی می میرند. بیشتر این نوزادان به دلیل عوارض مرتبط با زایمان جان خود را از دست می دهند.

همچنین پاره و جدا شدن زودهنگام جفت از رحم، نارسایی جفت و خفگی جنین در رحم به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی یا نارس بودن بیش از حد جنین از عوارض سندرم هلپ در رابطه با سلامت جنین است. شانس زنده و سالم ماندن نوزادانی که هنگام تولد، بیش از یک کیلوگرم وزن دارند در مادران مبتلا به سندرم هلپ نسبت به نوزادانی با همان وزن که از مادران سالم متولد شده اند، تقریباً برابر است ولی در مورد نوزادانی که وزن آنها هنگام تولدشان زیر یک کیلوگرم است، وضعیت فرق خواهد داشت.

این گروه از نوزادان نیاز به بستری شدن و مراقبت بیشتر در بیمارستان دارند و احتمال وجود مشکلات تنفسی و نیاز به استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی برای آنها بیشتر است. همچنین مشکلاتی که این نوزادان هنگام تولد و در آینده با آن روبه رو خواهند شد، قابل پیش بینی نیست.

تأثیر سندروم هلپ بر زایمان

تأثیر سندروم هلپ بر جنین

تأثیر سندرم هلپ بر زایمان

صرف نظر از سن بارداری، زایمان طبیعی در زنانی که در فاز زایمانی هستند یا پارگی کیسه آب در آن ها اتفاق افتاده و پرزنتاسیون جنین ورتکس است، توصیه می شود. اینداکشن زایمان در خانم هایی که سرویکس مناسب دارند یا درکسانی که حداقل در هفته 32-30 بارداری هستند می تواند انتخاب شود.

سزارین در شرایط انتخابی مامایی مثل بریچ یا شرایط غیر اطمینان بخش جنین انجام می شود. گرچه حاملگی های کم تر از 32-30 هفته و سرویکس نامطلوب به خصوص اگر علایم در خطر بودن جنین وجود دارد (مثل IUGR، دکولمان جفتی، الیگوهیدرآمنیوس)، سزارین توصیه می شود.

معمولا اینداکشن این بارداری ها طولانی مدت است و با شکست مواجه می شود بنابراین جنین و مادر در پتانسیل مخاطره هلپ شدید قرار می گیرند. به دلیل خطر هماتوم زخم در این بیماران برخی جراحان زیر فاسیا درن قرار می دهند و انسزیون را به مدت 48 ساعت باز می گذارند.

وقتی وضعیت مادر و جنین اطمینان بخش است، تجویز یک دوره گلیکوکورتیکوئید قبل از زایمان در حاملگی های کم تر از 34 هفته توصیه می شود. هیچ وقت توصیه به تأخیر انداختن زایمان بیشتر از 48 ساعت نمی شود چراکه معمولا بیماری پیش رونده است و خیلی سریع وضعیت مادر رو به وخامت می رود.

تشخیص سندروم هلپ

پزشک معاینات بالینی را انجام داده و دستور انجام برخی آزمایش ها را برای تأیید تشخیص ابتلا به سندرم هلپ می دهد. حین انجام معاینات، پزشک ممکن است حساسیت به لمس شکم، بزرگ شدن کبد و تورم های مضاعف بر بارداری را مورد بررسی و معاینه قرار دهد. این ها می تواند علامت ابتلا به مشکلات کبدی باشد. پزشک ممکن است فشار خون بیمار را اندازه گیری کند. برخی آزمایش ها به پزشک در تأیید تشخیص کمک می کنند. ممکن است پزشک دستور انجام آزمایش های زیر را بدهد:

آزمایش خون

بررسی سطح پلاکت، آنزیم های کبد و تعداد گلبول های خون

آزمایش ادرار

بررسی وجود پروتئین های غیرطبیعی

ام آر آی

تشخیص خونریزی های احتمالی در کبد

تأثیر سندروم هلپ بر زایمان

تأثیر سندروم هلپ بر جنین

پیشگیری از سندروم هلپ

سندرم هلپ در زنان باردار قابل پیشگیری نیست زیرا علت ابتلا به آن هنوز ناشناخته است. به هر حال، افراد می توانند احتمال ابتلا به سندرم هلپ با حفظ سبک زندگی سالم به منظور جلوگیری از بیماری های جاری فرد که ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند مانند دیابت یا فشار خون بالا کاهش می یابد. از جمله اقدامات برای پیشگیری نسبی از سندروم هلپ در بادراری شامل موارد زیر است:

  • تناسب اندام پیش از بارداری و ورزش کردن منظم
  • پیروی از یک رژیم غذایی سالم حاوی غلات کامل، سبزیجات، میوه و پروتئین گوشتی
  • تجویز مصرف دوزهای کم آسپیرین در مقاطعی از بارداری
  • انجام منظم و به موقع معاینات پزشکی دوران بارداری
  • اطلاع دادن سوابق بیماری ها و مشکلات بارداری های قبلی به پزشک
  • توجه به علائم هشداردهندۀ این بیماری و اقدام مناسب
  • بی اعتنا نبودن نسبت به نگرانی هایی در مورد سلامت خود

درمان سندرم هلپ در بارداری

وقتی ابتلا به سندروم هلپ مورد تأیید قرار گرفت باید زایمان برای پیشگیری از بروز عوارض انجام شود زیرا با این کار پیشروی بیماری متوقف می شود. در بسیاری از موارد، کودک زودتر از موعد مقرر متولد می شود. به هر حال، اقدامات درمانی متفاوت بوده و به شدت علائم و نزدیکی به تاریخ زایمان بستگی دارد.

تزریق خون و درمان دارویی

اگر علائم ابتلا به سندرم هلپ خفیف باشند یا سن جنین کمتر از 34 هفته باشد پزشک ممکن است توصیه های زیر را به شما بکند:

  • تزریق خون به منظور درمان کم خونی یا افزایش سطح پلاکت خون
  • مصرف سولفات منیزیم برای پیشگیری از بروز تشنج
  • مصرف داروهای پایین آورنده فشار خون به منظور کنترل فشار خون
  • استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی در صورت لزوم زایمان زودرس به منظور کمک به جنین تا ریه های او کامل شود.
تشخیص سندروم هلپ در بارداری

درمان سندروم هلپ در بارداری

سایر بررسی ها و درمان ها

پزشک در خلال درمان، تعداد سلول های قرمز خون، سطح پلاکت های خون و سطح آنزیم های کبد را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین سلامت جنین نیز به دقت کنترل می شود. پزشک ممکن است انجام برخی آزمایش های پیش از تولد را به منظور بررسی حرکات، نرخ ضربان قلب و جریان خون توصیه نماید. به منظور تحت مراقبت بودن، شما در بیمارستان بستری خواهید شد.

همچنین در صورت تشخیص پزشک مبنی بر لزوم انجام زایمان زودرس ممکن است داروهایی برای زایمان زودرس برای شما تجویز شوند. در برخی موارد، انجام سزارین ضرورت می یابد. به هر حال، وجود برخی مشکلات مرتبط با لختگی خون که به کم بودن سطح پلاکت های خون مرتبط است ممکن است باعث بروز برخی عوارض شود.

آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید