بیماری حصبه در کودکان چیست و چه علائم و نشانه هایی دارد ؟

بیماری حصبه در کودکان شیوع بیشتری دارد و از علائم اصلی ان می توان به تب و و درد های شکمی اشاره کرد. این بیماری در بیشتر مواقع با تشخیص درست و درمان زودهنگام برطرف می شود. تانما در این مطلب نکاتی را در زمینه ی علل و علائم بیماری حصبه، روش های پیشگیری و درمان آن مطرح می کند؛

بیماری حصبه چیست؟

حصبه یا تب تیفویید، یک بیماری عفونی است و به بیماری حصبه، تب روده نیز گفته می شود. زمانی کودکی مبتلا به حصبه می شود که باکتری ها ابتدا به بدن وارد می شوند و بعد از آن جداره روده کوچک را اشغال می کنند و سپس وارد جریان خون کودک می شوند. حصبه یا تب روده بر اثر باکتری هایی به اسم سالمونلا تیفوزا در بدن ایجاد می شود.

شیوع بیماری حصبه

تب حصبه یک بیماری مناطق گرمسیری بوده و با بهداشت عمومی و شرایط بهداشتی آب و محیط رابطه مستقیم دارد. همچنین تب حصبه بیشتر در آسیا، آسیای مرکزی و جنوب آمریکا شایع است و گاهی مواقع به صورت همه گیر و در سطح گستره شیوع پیدا می کند.

سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که سالانه 17 میلیون نفر به این بیماری دچار شده و 600 هزار نفر نیز در نتیجه این بیماری جان خود را از دست می دهند. بسیاری از این بیماران در کشور های آسیایی زندگی می کنند.

منشاء بیماری حصبه

این بیماری جنبه ی ژنتیکی ندارد و میزان ابتلا در دختران و پسران تقریبا یکسان است. علت بیماری حصبه میکروارگانیسم سالمونلا می باشد که معمولاً از طریق خوراکی وارد بدن می شود (دهانی- مدفوعی) و چنان چه مدفوع بیمار توسط فرد دیگری به صورت غیرمستقیم مثلا از طریق آب و غذای آماده خورده شده باشد، معمولا این حالت پیش می آید.

افرادی که از آب های نامطمئن و غیر بهداشتی استفاده می کنند، اگر این آب ها با فاضلاب مخلوط شده باشد، باعث ابتلا آنها به حصبه خواهد شد. البته با توجه به اینکه در سال های اخیر مساله ی دفع فاضلاب تقریباً بهداشتی شده است، موارد این بیماری نیز کاهش پیدا کرده است.

علائم بیماری حصبه

دوره کومون این بیماری 7 تا 21 روز است و به میزان باکتری های وارد شده به بدن بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است باکتری ها سریع از بین بروند و علائم خفیفی را ایجاد کنند. در این حالت اینگونه افراد می توانند ناقل بیماری باشند در حالی که خود تنها علائم خفیفی از بیماری را از خود بروز داده اند. تب حصبه دو فاز دارد:

فاز اول

درجه حرارت بدن بیمار به تدریج افزایش یافته و به 40 درجه سانتی گراد می رسد. شرایط عمومی فرد بیمار بسیار ضعیف شده و فرد با بی اشتهایی، سرفه، سردرد و تعریق شدید مواجه می شود. واضح ترین علائم در این مرحله ممکن است یبوست و مشکلات پوستی باشد. کودکان معمولا دچار اسهال و استفراغ می شوند. فاز اول این بیماری تقریبا یک هفته طول می کشد و پس از پایان این یک هفته بی حالی و عدم هوشیاری ذهنی فرد بیشتر می شود.

فاز دوم

در هفته دوم و سوم بیماری، علائم عفونت روده آشکار شده، تب بسیار بالا باقی می ماند و نبض فرد ضعیف و سریع می شود. در هفته سوم یبوست جای خود را به اسهال شدید می دهد. ممکن است مدفوع همراه با خون دفع شود. در هفته چهارم یا پنجم به تدریج تب پایین آمده و شرایط کلی فرد به آرامی بهبود می یابد.

عوارض بیماری حصبه

اگر تب حصبه درمان نشود ممکن است فرد بیمار با سوراخ شدن روده و یا خونریزی شدید از مخاط روده مواجه شود.

روش های تشخیص بیماری حصبه

• بهترین راه تشخیص، کشت خون است.
• کشت مغز استخوان دقیق ترمی باشد، ولی هم مشکل و هم دردناک است.
• هم چنین از کشت مدفوع و ادرار هم برای تشخیص استفاده می شود.
• برای تشخیص می توان از گاواژ ترشحات دئودنوم (دوازدهه) نیز استفاده کرد، ولی متداول ترین روش کشت خون است.
• تست ویدال در تشخیص بیماری حصبه در شرایط کنونی ارزش کم تری دارد و جایگاه خوبی برای تشخیص ندارد.

پیشگیری از بیماری حصبه

در کشورهایی که دسترسی به آب و امکانات شستشو کمتر است، معمولا تعداد بیشتری از موارد حصبه وجود دارد. در صورت سفر به آفریقا، آمریکا جنوبی،و برخی کشورهای آسیایی (هند به طور خاص) باید خیلی از خود مراقبت کنید چون احتمال ابتلا به حصبه وجود دارد. همانطور که گفته شد بیماری حصبه از طریق تماس با مدفوع انسان ها انتقال می یابد. این اتفاق می تواند بر اثر تماس با یک منبع آب آلوده یا مواد غذایی آلوده نیز رخ دهد. بنابراین شستن دست ها مهم ترین راه برای جلوگیری از گسترش این بیماری می باشد. در صورت سفر به مناطقی که احتمال ابتلا به بیماری حصبه در آن ها وجود دارد، روش های پیشگیرانه ی زیر می تواند مؤثر باشد:

• نوشیدن آب معدنی (ترجیحا گازدار)
• اگر آب معدنی در دسترس نیست، آب را قبل از مصرف حداقل یک دقیقه بجوشانید.
• از اشخاصی که نمی شناسید، غذا نگیرید و از خوردن غذاهای دست خورده اجتناب کنید.
• از رستوران های معتبر غذا بگیرید و فقط غذاهای داغ بخورید.
• از انداختن یخ در نوشیدنی خود اجتناب کنید.
• میوه و سبزیجات خام استفاده نکنید و در صورت استفاده هم پوست میوه را خودتان بکنید.( پوست میوه را نخورید)

واکسن حصبه

اگر به کشوری رفته اید که بیماری حصبه در آنجا شایع است، تزریق واکسن حصبه قبل از سفر توصیه می شود. برای پیشگیری از حصبه می توان هم از واکسن حصبه و هم از داروهای خوراکی استفاده کرد. داروهای خوراکی که شامل چهار قرص است که قبل از سفر باید خورده شود.در ضمن واکسن حصبه که باید دو هفته قبل از سفر تزریق شود.

درمان بیماری حصبه

• ممکن است لازم باشد که فرد بیمار در بیمارستان بستری شده و برای جبران آب و نمک های از دست رفته، برای بهبود بیمار از مایع درمانی استفاده شود.
• اگر پزشک مشکوک به حصبه شود ، احتمالا ترتیب بستری شدن کودک را در بیمارستان خواهد داد. اطمینان از تشخیص با کشت نمونه ای از مدفوع یا ادرار یا با آزمایش خون حاصل میشود.
• پزشک ممکن است کودک را با آنتی بیوتیک درمان کند. گاهی اگر علائم حاد باشد، آنتی بیوتیک درون رگ تزریق میشود.
• علائم بیماری معمولا چند روز بعد از شروع درمان فروکش می کند. بیشتر کودکان ظرف 2 یا 3 هفته کاملا بهبود می یابند. اگر درمان سریع انجام شود احتمال بروز عوارض ضعیف است.