بیماری خروسک در کودکان چیست و چه علائم و نشانه هایی دارد ؟

بیماری خروسک در کودکان یک بیماری شایع است و با رعایت نکات بهداشتی و زدن واکسن آنفلوانزا تا حدودی می توان از آن پیشگیری کرد. خوشبختانه بیماری خروسک در بسیاری موارد خفیف بوده و می توان با درمان های ساده و در خانه آن را بهبود بخشید. تانما در این مطلب تلاش دارد شما را با علل و عوارض بیماری خروسک و همچنین انواع مراقبت های درمانی خروسک آشنا کند؛

بیماری خروسک چیست؟

خروسک، بیماری است که راه های هوایی فوقانی را در کودک شما تحریک می کند و باعث ورم کردن آنها می شود؛ بیماری که چون باعث می شود کودک سرفه هایی شبیه صدای خروس داشته باشد، این لقب به آن داده شده است. با تنگ و باریک شدن راه های هوایی که در زیر طناب های صوتی کودک قرار گرفته اند، نفس کشیدن برای کودک تان دشوار می شود. تنفس او پر سروصدا خواهد شد و سرفه هایی خواهد کرد که بسیار شبیه صدای فوک یا پارس سگ است. صدای او نیز زمخت و گوش خراش می شود، به خصوص وقتی گریه می کند.

شیوع خروسک

خروسک در پاییز و اوایل زمستان شایع تر است و پسرها بیشتر از دخترها به آن مبتلا می شوند. کودکان ۳ ماهه تا ۵ ساله، بیشتر از بقیه درمعرض خطر ابتلا به خروسک قرار دارند.

انواع بیماری خروسک

خروسک ویروسی

توسط هر ویروسی که حنجره (لارنکس) و نای (تراکئه) را آلوده می کند، ایجاد می شود. ویروسی که اغلب باعث خروسک می شود، پاراآنفولانزا نام دارد. این بیماری در ابتدا شبیه سرماخوردگی است اما به مرور زمان، کودک تان دچار سرفه هایی خواهد شد که شبیه پارس سگ هستند (barky cough). همچنین ممکن است در هنگام تنفس، صدای خس خسی در راه هوایی تحتانی تولید کند. صدای خروسک در راه هوایی فوقانی، صدای خشن و بلندی است که به استریدور (تنفس صدادار) معروف است. ممکن است کودک تان تب خفیفی نیز داشته باشد.

خروسک اسپاسمی

به طور ناگهانی و اغلب در وسط شب بروز می کند. کودک شما ممکن است در شب با نفس نفس زدن از خواب بیدار شود. همچنین ممکن است خِرخِر کند، استریدور و سرفه ای شبیه پارس سگ داشته باشد. خروسک اسپاسمی معمولا با تب همراه نیست. پزشکان معتقد هستند که خروسک اسپاسمی ممکن است توسط یک آلرژی یا رفلاکس معده ایجاد شود. این وضعیت هنگامی اتفاق می افتد که محتویات معده ی کودک تان به مری او برمی گردد.

منشاء بیماری خروسک

اغلب اوقات، عامل ایجادکنندهٔ این بیماری ویروس پاراآنفلوانزا است اما ویروس های دیگر، برای مثال، ویروس سین سیشیال تنفسی؛ RSV، آدنوویروس، آنفلوانزا و سرخک نیز می توانند باعث بروز خروسک شوند.

علائم بیماری خروسک

علائم شایع و خفیف

• سرفه هایی با صدای شبیه پارس سگ (ممکن است در شب ها بدتر شود)
• صدای خشن یا گوش خراش
• تنفس دشوار و پرسروصدا
• تب (در برخی موارد)
• راش (بثورات جلدی)
• قرمزی چشم
• تورم غدد لنفاوی

علائم حاد و شدید

• کودکتان یک تنفس پرسروصدا با صدای زیر دارد (پزشکان به آن استریدور می گویند)
• کودکتان آبریزش دهان دارد یا در بلعیدن مشکل پیدا کرده است.
• کودکتان آشفته و دچار اضطراب است یا انرژی ندارد.
• کودکتان بسیار تندتر از حد معمول نفس می کشد.
• کودکتان به سختی نفس می کشد (در هنگام نفس کشیدن، عضلات قفسه ی سینه اش به طرف داخل کشیده می شود)
• اطراف بینی، دهان یا ناخن هایش خاکستری یا آبی شده است.
• کودکتان علائم کم آبی بدن را دارد؛ دچار خشکی لب یا زبان شده است یا ادرار نمی کند.

علائم اورژانسی

• كبودی (سیانوزه)
• خواب آلودگی غیرطبیعی
• تنفس سخت
• تراوش آب از دهان و ناتوانی در قورت دادن آن

عوارض بیماری خروسک

• عفونت گوش ذات الریه
• بستن شدن راه هوا كه منجر به مرگ می شود.

تشخیص بیماری خروسک

بعد از بررسی علایم کودک، پزشک در ارتباط با تماس کودک با شخصی که دارای علایمی نظیر سرماخوردگی یا سرفه بوده است، سؤال خواهد کرد. به علاوه او وضعیت واکسیناسیون کودک را نیز در خواست خواهد کرد. معمولا پزشک بر اساس تاریخچه کودک، علایم و معاینات بالینی می تواند خروسک را تشخیص دهد.

اگر علایم بسیار شدید یا غیر طبیعی باشند، عکسبرداری و یا سایر روش های آزمایشگاهی به منظور بررسی وجود سایر بیماری های ریه یا حلق نیز درخواست خواهد شد. بنابراین پزشک می تواند رادیوگرافی رخ و نیمرخ گردن را درخواست کند تا نمای باریک شدن (نای) را ملاحظه کند. نبود این علامات دلیل بر رد بیماری نیست و در آزمایش خون افزایش گلبول های سفید از نوع لنفوسیت دیده می شود.

پیشگیری از بیماری خروسک

• شستن مکرر دست ها
• تماس نداشتن با افرادی که دچار عفونت های تنفسی هستند.
• در کودکان شیرخوار، بهتر است تا هر زمانی که کودک قادر به گرفتن سینه ی مادر است، به او شیر داده شود.
• نباید کسی در اطراف شیرخوار سیگار بکشد.
• باید پیش از تجویز هر دارویی، حتی شربت سرماخوردگی، به کودک، با پزشک اطفال مشورت شود.
• شیرخوار را از مکان های پُرجمعیت و تماس با افراد بیمار دور نگه دارید.
• واکسن در برابر آنفلوآنزا و دیفتری می تواند از بروز خروسک جلوگیری نماید.

درمان بیماری خروسک

درمان دارویی بیماری خروسک

با توجه به این که خروسک(کروپ) یک عفونت ویروسی است و درمان آن نگهدارنده و محافظتی تا پایان دوره ی بیماری است، بیشتر بیماران را می توان به صورت سرپایی یا با چند ساعت تحت نظر بودن آن ها در اورژانس درمان کرد. پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب کورتونی یا استروئیدی تجویز کند که به کاهش تورم حنجره کمک می کنند و باعث می شوند کودک راحت تر نفس بکشد.

در ضمن به کودکتان داروهای ضدسرفه هم ندهید. این داروها هیچ تأثیری روی ورم گلوی او ندارد و می تواند سرفه کردن مخاط را برای او سخت تر کند. آنتی بیوتیک ها نیز کمکی نخواهند کرد، زیرا احتمالاً عامل ایجاد بیماری ویروس است و نه باکتری.

اگر فرزندتان مورد شدیدی از خروسک داشته باشد که نیاز به بستری شدن دارد، ممکن است برای کاهش ورم مجاری هوایی او ماسک اکسیژن، یک داروی استنشاقی یا داروهای استروئیدی تجویز شود. همچنین ممکن است برای مقابله با کم شدن آب بدن، تزریق داخل وریدی مایعات یا همان سرم زدن انجام شود.

درمان خانگی خروسک

او را آرام نگه دارید

خروسک باعث می شود راه های هوایی کودک شما ملتهب و تنگ (باریک) شوند. این مسئله می تواند نفس کشیدن را برای او دشوار سازد. اما هر چه او بیشتر گریه کند و هیجان زده شود، علائمش بدتر خواهند شد. سعی کنید کودک تان را تا حد ممکن آرام نگه دارید. می توانید برای او آواز بخوانید، او را بغل کنید و برایش داستان تعریف کنید تا آرام شود.

تب را پایین بیاورید

در بیماری خروسک اگر كودك تب دارد (دمای بالا) اغلب تند تند نفس می كشد و بیشتر پریشان شده و مریض تر به نظر میرسد. بنابراین اگر فرزندتان تب دارد و ناراحت است، پس از تأیید پزشکش می توانید به او استامینوفن کودکان بدهید. اما هرگز به کودکان آسپرین ندهید، زیرا می تواند یک بیماری نادر اما بالقوه کشنده به نام سندرم ری را در کودکان حامل یک ویروس ایجاد کند. اگر فرزند شما کمتر از سه ماه دارد، قبل از دادن هر گونه دارو، به ویژه داروهای بدون نسخه حتماً با پزشکش صحبت کنید.

هوا را مرطوب کنید

برای مرطوب کردن هوای خشک، از یک دستگاه بخور سرد استفاده کنید. اگر دستگاه بخور ندارید، دوش آب داغ را در حمام باز بگذارید. وقتی هوای حمام پر از بخار شد، به مدت ۱۰ دقیقه با کودک تان در حمام بنشینید. این کار می تواند به تسکین سرفه های او کمک کند. اگر هوای بیرون سرد است، برای چند دقیقه یکی از درها یا پنجره ها را باز بگذارید. هوای تمیز و خنک نیز ممکن است به تسکین علائم او کمک کند. همچنین می توانید درحالی که پنجره های ماشین پایین است، کودک تان را برای هواخوری با ماشین بیرون ببرید.

به او مایعات بدهید

اگر کودک تان خروسک دارد، مهم است که او را هیدراته نگه دارید. مایعات شفاف و گرم می توانند به شل کردن مخاط (موکوس) و برداشتن فشار از روی طناب های صوتی او کمک کنند. اگر او خیلی کوچک یا بیش ازحد بداخلاق است، با استفاده از یک قاشق یا قطره چکان کم کم به او مایعات بدهید.

سر کودک را بالا نگه دارید

در هنگام خواب کودک یک بالش اضافه زیر سر او قرار دهید تا سرش کمی بالاتر بیاید. اما برای کودکان زیر ۱۲ ماه از بالش استفاده نکنید. همچنین بهتر است در این گونه مواقع با کودک تان در یک اتاق بخوابید تا اگر دچار مشکلات تنفسی شد، بلافاصله متوجه شوید.

درمان خروسک در طب سنتی

پزشکان علاوه بر درمان های دارویی و خانگی ، درمان خروسک با داروهای گیاهی را نیز توصیه می کنند:

• بیمار مبتلا به خروسک را در محلى که بخار آب یا بخور داروهاى سردمزاج مانند بخار گل بنفشه یا گل نیلوفر آبى در حال جوشیدن است نگهدارید.
• باید به محض ظهور خروسک چند عدد سفیده تخم‏ مرغ را که کمی نشاسته در آن ریخته‏ اند خوب بزنند تا متلاشى شود و بتدریج و مرتب به بیمار بخورانند.
• اگر لیموى شیرین در اختیار باشد باید فورا مقدارى آب لیموى شیرین به او بدهید.
• از نظر داروئى مقدارى بارهنگ و اسفرزه و صمغ عربى و شکر تیغال از هرکدام پنج گرم را دم کنیدو به بیمار بدهید. اگر طفل باشد باید کم‏ کم به او داده شود تا از او رفع‏ التهاب شود.
• در اطراف حنجره بیمار مخلوطى از کافور و گل ارمنى و آب گشنیز ضماد کنند.
• مواد غذایی سرد و تر مانند اسفناج پخته با ماست شیرین، هندوانه، برگه شفتالوى خیس‏ کرده به بیمار داده شود.
• برای درمان گیاهی خروسک جوشانده ی نخود زرد نیز توصیه می شود.

همچنین چند داروی گیاهی دیگر برای خروسک عبارتند از: دمنوش قدومه شیرازی، سیب بخارپز، بامیه خورشتی، آب پیاز، آش گشنیژ، دمنوش عناب، حریره بادام. دمنوش ترکیبی ختمی و بنفشه روزی یک استکان با اندکی شیرینی، اسفرزه یک قاشق چایخوری در یک لیوان آب سرد، عرق خرفه، عرق خارخاسک روزی یک استکان، دمنوش پرسیاوشان.