صرع در کودکان یک مشکل شایع نیست اما والدین در صورت بروز این بیماری در کودک، نباید نسبت به علائم آن غفلت کنند زیرا عدم تشخیص و درمان به موقع صرع در کودکان می تواند عوارض ناگواری داشته باشد. تانما در این مطلب ضمن بیان انواع و علائم بیماری صرع در کودکان، مراقبت های درمانی صرع در کودکان را نیز مطرح می کند؛

صرع در کودکان چیست؟

مغز از میلیون ها سلول مغزی تشکیل شده است که از سیگنال های الکتریکی برای کنترل عملکرد های بدن ، حواس و افکار استفاده می نماید. اگر به هر دلیلی این سیگنال ها دچار اختلال شوند، فرد ممکن است تشنج صرعی را تجربه نماید که به حمله صرع نیز شناخته می شود. توجه داشته باشید که فقط در صورتی که تشنج بدون دلیل مشخص اتفاق بیفتد، احتمال ابتلا به بیماری صرع وجود خواهد داشت. همچنین صرع در کودکان یک بیماری عصبی میباشد که بر مغز و سیستم عصبی تأثیر گذار است و عامل بروز تشنجی است که منشأ آن در مغز آغاز می گردد.

شیوع صرع کودکان

به گزارش انجمن صرع در انگلستان از هر 200 کودک و نوجوان زیر 18 سال یک کودک مبتلا به صرع می باشد. این بیماری در هر سنی ممکن است آغاز شود که دوران کودکی نیز جزئی از آن است. البته معمولا بیماری صرع در بچه های بالای 5 سال شایع است و در کودکانی که سن کمتری دارند شیوع ندارد.

انواع صرع کودکان

بیماری صرع در کودکان برحسب شدت آن به سه نوع تقسیم می شود:

صرع بزرگ یا گراندمال

از شایع ترین نوع بیماری صرع در کودکان می باشد که این نوع صرع به تشنج ژنرالیزه تونیک-کلونیک معروف است. صرع بزرگ زمانی رخ می دهد که اختلالات الکتریکی سلول های عصبی در تمام قشر مغز ظاهر شود در هنگام بروز این نوع صرع بیمار در زمان حمله هوشیاری خود را از دست می دهد و معمولا زمین می افتد و اول در کل عضلات بدن اسپاسم و یا انقباض بوجود می آید که این مرحله را اصطلاحا تونیک می نامند.

در این مرحله عضلات تنفس نیز دچار انقباض شده و بیمار نمی تواند برای مدتی تنفس کند ، در نتیجه به علت کاهش اکسیژن خون ، رنگ بیمار کبود می شود . بعد از مرحله تونیک مرحله کلونیک فرامی رسد که در این حالت عضلات شل می شود و بیمار دست و پا می زند و معمولا کف از دهان بیمار بیرون می اید و یا امکان دارد درحین حمله زبان بیمار در لابلای دندان ها گیر کند و زخمی شود ، و درنتجه از دهان بیمار کف خون آلود خارج می شود.

صرع کوچک آبسانس یا پتی مال

از شایع ترین انواع صرع در کودکان سنین پیش دبستانی است، در صرع کوچک حمله شروع سریعی نیز دارد، تا آنجا که فرد را از ادامه فعالیت باز می دارد. حملات تشنج پتی مال ممکن است تا 200 بار در روز رخ دهند. تشنج ابسنس یا پتی مال معمولا در دوران کودکی تظاهر می کند. بیشترین موارد آن در سنین 5 تا 7 سالگی تشخیص داده می شود، اما برخی از آنها هم در نوجوانی تظاهر می کنند. حدود 70 درصد از مبتلایان صرع ابسنس دختر هستند. بیماران دچار تشنج ابسنس کودکی معمولا با افزایش سن یا با درمان بهبود می یابند.

صرع خوش خیم یا رولاندیک

این نوع صرع عموما در اثر آسیب به ناحیه رولاندیک مغز که مسئول کنترل عضلات صورت می باشد رخ می دهد. صرع رولاندیک عموما خود رابا علائمی از قبیل، جمع شدن صورت و گونه ها، احساس سوزش، خارشی، بی حسی، حسی غیری روی صورت و زبان، مشکلات در صحبت کردن و تراوش بزاق از دهان به علت عدم کنترل عضلات صورت نشان می دهد که خوشبختانه این نوع صرع، خوش خیم بوده و با پیش آگهی بسیار خوب به سراغ کودک می آید.

منشاء صرع در کودکان

انواع صرع در کودکان

منشاء صرع کودکان

هر فردی ممكـن اسـت در هـر سنی، نژادی و هر طبقه ی اجتماعی بـه صـرع مبـتلا شـود. در بیماری صرع حملات به طور مکرر روی می دهد و هیچ دلیل ثابت و مشخصی ندارد، در بیشتر موارد دلیل نامشخص است. بیماری صرع در برخی افراد به دلیل آسیب مغزی، سرطان مغز، ژنتیک و سوءمصرف دارو و الکل و دلایل دیگر ایجاد شود. در کودکان تب بالا امکان دارد باعث تشنج شود.

عوامل خطر صرع در کودکان

  • خیره شدن به صفحه ی تلویزیون، تبلت یا تلفن همراه ممکن است در کودکان باعث ایجاد صرع نوری گردد.
  • مصرف غذاهای آماده مانند فست فود و کنسرو
  • تحقیقات نشان می دهند که ممکن است فرزندان والدین الکلی به صرع مبتلا گردند.
  • کمبود خواب
  • ضربات وارده به جمجمه و مغز
  • کم خونی
  • عفونت مغزی

علائم صرع کودکان

  • کودک هوشیاری خود را از دست می دهد.
  • ممکن است از دهان او کف خارج شود.
  • اختیار اندام های خود را از دست می دهد.
  • کودک معمولا دچار بی اختیاری ادرار می شود.
  • مردمک چشم دیده نمی شود و فقط سفیدی چشم معلوم است.
  • فک فرد قفل می شود.
  • ممکن است اکسیژن رسانی به مغز کودک با اختلال مواجه شود.
  • در برخی از انواع نادر صرع، کودک هوشیار است اما یکی از اندام هایش دچار تشنج می شود یا این که کودک در عین هوشیاری، به یک نقطه خیره می شود و اصلا متوجه اطراف خود نیست

عوارض صرع کودکان

  • اختلال در یادگیری
  • مشکلات رفتاری
  • انزوای اجتماعی
  • مشکلات روحی و روانی
  • سقوط اگر در حین تشنج سقوط کنید، احتمال آسیب و شکستگی سر و استخوان های بدن وجود دارد.
  • غرق شدن اگر در هنگام شنا، شما دچار تشنج شوید یا علائم صرع در شما بروز دهد احتمال غرق شدگی وجود دارد.
علائم صرع در کودکان

عوارض صرع در کودکان

تشخیص صرع کودکان

الکتروانسفالوگرام

الکتروانسفالوگرام مطالعه ای است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می کند. این الکترودها به کمک نوارهای ارتجاعی در کنار هم نگه داشته شده و مانند یک کلاه روی سر قرار می گیرند. نتایج این رکورد توسط متخصصان رمزگشایی می شود تا تشخیص دهند آیا بارگیری های غیر عادی وجود دارد یا خیر. البته نیازی به انجام آن در هنگام تشنج نیست.

اسکن مغز

توموگرافی محوری کامپیوتری (سی تی اسکن) مغز، قادر به تشخیص ناهنجاری در ساختار جمجمه است که می تواند باعث تشنج شود. به عنوان مثال ، اسکن ممکن است یک تومور، افزایش فشار در مایع مغزی نخاعی یا یک ناهنجاری شریانی را نشان دهد.

رزونانس مغناطیسی

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی مانند سی تی اسکن، مکملی برای مشاهده سایر ساختارهای نرم است.

توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)

این روش اخیراً به عنوان یک روش مکمل برای پاتولوژی های مختلف از جمله صرع در کودکان استفاده می شود. با تزریق ماده متابولیکی به بیمار می توان فعالیت بیماری را به صورت رنگ در سی تی اسکن یا ام آر آی مشاهده کرد زیرا سلولها ماده متابولیکی را جذب می کنند. بنابراین، می تواند تومورها یا مناطق عصبی را با فعالیت زیاد تشخیص دهد.

معاینه بدنی

پزشک با معاینه بدنی می تواند وضعیت قلب، عصبی و روحی را ارزیابی کند.

آزمایش خون

پزشک برای شناسایی علل احتمالی و یا سایر بیماری های قابل توجه، آزمایش خون را توصیه می کند.

پیشگیری از صرع کودکان

بیش از 40-30% صرع كودكان اساس ژنتیك دارد و در این بیماران تعدیل ژنی شاید هرگز عملی نباشد (بخصوص به لحاظ اخلاقی)، بعید است كه بسیاری از این صرع ها قابل پیشگیری باشند. اما با رعایت موارد زیر تا حدودی می توان از بروز صرع در کودکان پیشگیری کرد:

ایمنی خوردن

صدمات ممکن است ناشی از غذا خوردن باشد.

رژیم غذایی کتوژنیک

این یک داروی کلاسیک برای صرع است که شما می توانید امتحان کنید زیرا به نظر می رسد برای بسیاری از مردم فایده دارد. هدف این رژیم ساده است. شما باید اجازه دهید بدن شما کتون ایجاد کند که می تواند تشنج را از بین ببرد.

تشخیص صرع در کودکان

پیشگیری از صرع در کودکان

ورزش منظم

این که شما بیماری دارید به این معنی نیست که فقط باید تمام وقت بخوابید و بیدار شوید. بدن خود را در حال حرکت و عرق کردن از طریق ورزش نگاه دارید چرا که به آن هم نیاز دارید.

خواب مناسب

خواب کافی داشته باشید و استرس را از بین ببرید چرا که این مسأله بسیار مهم است. به خصوص در شب شما باید اطمینان حاصل کنید که خواب کافی دارید.

کمک از دیگران

در شرایط خاص نباید تنها باشید. شما به فردی نیاز دارید که به همراه شما کاری انجام دهد که ممکن است برای شما صدمه زا باشد.

مدیریت استرس

ببینید که چگونه می توانید استرس خود را مدیریت کنید. اجازه ندهید چنین احساسی شما را تسخیر کند. عدم توانایی مدیریت استرس بر مغز شما تأثیر می گذارد و ممکن است منجر به تشنج شود.

حفظ شیوه زندگی سالم

اگر می خواهید از صرع جلوگیری کنید تغییراتی در شیوه زندگی خود ایجاد کنید. ویتامین D را به طور منظم برای سلامت استخوان خود مصرف کنید تا زمانی که تشنج رخ دهد شما می توانید خطر شکستگی را به حداقل برسانید.

برخی داروها را دریافت کنید

برخی داروها برای افراد مبتلا به صرع، بسیار مهم هستند زیرا می توانند به جلوگیری از تشنج ناشی از آن کمک کنند.

از سرتان محافظت کنید

یکی از عوامل به وجود آمدن صرع، ضربه سر است. اگر دوچرخه سواری می کنید کلاه سرتان بگذارید و هرگز از موبایل استفاده نکنید.

مراقب سرب باشید

برخی محصولات رنگی شامل سرب هستند که می توانند باعث تشنج شوند. بنابراین اگر شما یا فرزندانتان از صرع رنج می برید، سرب را دور نگه دارید.

درمان صرع در کودکان

رژیم کتوژنیک

برای درمان صرع در کودکان و بعضی از افرادی که از داروهای ضد تشنج استفاده نموده اند و به نتایج مطلوبی نرسیده اند استفاده از یک رژیم کتوژنیک میتواند تا حد زیادی تعداد حملات صرع را کاهش داده و به بهبود شرایط کودک کمک نماید. این رژیم غذایی باید به همراه دارودرمانی مورد استفاده قرار گیرد و توسط یک متخصص تغذیه و با توجه به شرایط جسمی کودک تنظیم گردد.

درمان دارویی صرع

داروهای پیشگیری از تشنج به نام داروهای ضد صرع (AED) یا داروهای ضد تشنج در بازار وجود دارد و داروهای جدید نیز در حال تولید هستند. با این وجود، یافتن یکی از مواردی که برای کودک بهتر باشد، مدتی طول می کشد.

این داروها حساسیت زمینه ای مغز را برای ایجاد تشنج تغییر نمی دهند. آنها فقط با کاهش دفعات تشنج علائم صرع را درمان می کنند.در صورتی که دارو به سطح مشخصی در بدن نرسد عملکرد خوبی نخواهد داشت و این سطح باید حفظ شود. به همین دلیل ، رعایت دستورالعمل های دارویی خاص پزشک از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

اگر کودک با مصرف دارو چند سال تشنج نکند، ممکن است پزشک مصرف آن را متوقف کند. البته این تشخیص در هر کودک متفاوت است. والدین نباید داروی کودک را قطع کنند مگر اینکه توسط پزشک توصیه شود.

درمان صرع در کودکان

درمان دارویی صرع در کودکان

درمان صرع در کودکان با جراحی

بنا به نظر متخصص مغز و اعصاب لازم است بعضی از کودکان که با بیماری صرع دست به گریبان هستند تحت نوعی عمل جراحی قرار گیرند. وسعت این جراحی براساس اینکه این بیماری در کدام قسمت مغز رشد یافته و باعث تخریب شده است تعیین می شود. به صورت کلی این جراحی به منظور کاهش تعداد و شدت تشنج هایی که کودک را دچار نموده انجام می شود و منجر به برداشتن بخشی از مغز کودک می گردد.

مراقبت های بعد از عمل صرع در کودکان

  • استفاده از داروهای ضد صرع در موعد مقرر
  • استفاده از داروهای مسکن جهت تسکین دردهای پس از جراحی
  • استفاده از داروهای آنتی بیوتیک بعد از جراحی صرع
  • مراقبت و تمیز نگه داشتن محل زخم جراحی
  • استفاده از مواد غذایی سالم و داشتن رژیم غذایی متعادل و طبق نظر پزشک
  • مراقبت از سر و پیشگیری از وارد شدن فشار یا ضربه به آن
  • امتناع از انجام کارهای سنگین به مدت دو هفته پس از جراحی صرع

درمان های حمایتی صرع در کودکان

مراقبت در منزل

از کمک خواستن نترسید. داشتن سیستم پشتیبانی قوی برای زندگی با هر شرایط پزشکی بسیار مهم است. اعضای خانواده بیماران مبتلا به صرع غایب می توانند پشتیبان خوبی برای بیمار باشند. پس بیمار بهتر است در مورد بیماری و شرایط بیماری خودش با خانواده صحبت کند تا آن ها با درک مناسب از شرایط و بیماری فرد بتوانند، از او مراقبت و پشتیبانی کنند.

مراقبت در مدرسه

والدین کودکان مبتلا به صرع غایب، می توانند با معلمان و مربیان فرزند خود در مورد بیماری کودک صحبت کنند تا در صورت بروز تشنج در مدرسه آن ها بدانند چه اقداماتی را انجام دهند.

یافتن الگوی تشنج

تشنج در بعضی از کودکان ممکن است در پاسخی به استرس و هیجان بیش از حد و قطع داروها و یا کم خوابی بروز نماید. با تهیه یک لیست از زمان هایی که کودک دچاره حمله صرع شده است تا حد زیادی در یافتن ریشه و علت بروز تشنج کمک می نمایید. با شناسایی عوامل محرک تا حد ممکن میتوان از این عوامل دوری نموده و تعداد حملات تشنج را تا حد زیادی کاهش داد.

واکسیناسیون

بعضی از والدین نسبت به تزریق واکسن های دوره ای به کودکانی که دچار صرع هستند تردید داشته و امکان ایجاد صدمه به کودک خود را در نظر می گیرند اما لازم است بر طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت هر کودکی در مقابل بیماریهای عفونی واکسینه گردند. کودکان مبتلا به صرع لازم است تمام واکسن های لازم را دریافت نماید. می توان از پزشک خانواده اطلاعات مناسبی در خصوص زمان مناسب و تعداد واکسن های مورد نیاز برای دریافت گردد.

واکسیناسیون کودکان مبتلا به صرع

درمان صرع در کودکان

فعالیت های ورزشی

بیشترکودکانی که با مشکل صرع روبرو هستند می توانند مانند سایر کودکان در فعالیت های مختلف شرکت نمایند. ورزش های ساده ای مانند شنا و دوچرخه سواری برای این کودکان بیشتر توصیه شده است. لازم است در هنگام ورزش و فعالیت های پرهیجان یک فرد با تجربه و آمورش دیده درکنار کودک حضور داشته باشد تا در صورت بروز نشانه های تشنج عکس العمل مناسبی را از خود نشان دهند.

آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید