قرص مترونیدازول چیست | عوارض مصرف+ تداخلات دارویی

مترونیدازول یک داروی پرمصرف و مفید برای درمان بیماری های عفونی است و بسیاری از پزشکان این دارو تجویز می کنند. البته فراموش نکنید میزان مصرف مترونیدازول مهم است و گاهی می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. تانما در این مطلب علاوه بر کاربرد و فواید قرص مترونیدازول، عوارض جانبی و نحوه مصرف آن را نیز بیان می کند؛

قرص مترونیدازول چیست؟

مترونیدازول Metronidazole ) ) یک آنتی بیوتیک پر مصرف است که در درمان و پیشگیری عفونت های متنوعی که عامل بیماری زای آنها یک باکتری بی هوازی یا پروتوزوآ باشد تجویز می شود. این باکتری ها معمولاً در فضای داخلی و بسته ی بدن که اکسیژن وجود ندارد (مانند لثه، حفره لگنی و شکمی مانند روده ها) ایجاد عفونت می کنند.

موارد مصرف قرص مترونیدازول کدامند؟

به طور کلی متخصص داخلی مترونیدازول را برای درمان عفونت های انگلی دستگاه گوارش از جمله عفونت های ژیاردیا در روده ی کوچک، انواع آمیبیازیس (روده ای و خارج روده ای) تجویز می کند. همچنین مترونیدازول به تنهایی یا در ترکیب با آنتی بیوتیک های دیگر در درمان آبسه ناشی از باکتری های بی هوازی استفاده می شود.

درمان عفونت های حاد دندانپزشکی، عفونت هلیکوباکتر پیلوری در معده، پریتونیت، عفونت های زخم، عفونت مفصلی، بیماری التهابی لگن ، واژینوز باکتریال و عفونت های تریکوموناس واژن از دیگر کاربردهای درمانی مترونیدازول هستند. در زیر به بررسی درمان عفونت با قرص مترونیدازول می پردازیم:

ژیاردیازیس

عفونت ژیاردیا یک عفونت روده ای است. عفونت ژیاردیا (ژیاردیازیس) یکی از مهم ترین بیماری های منتقله از راه آب است. این انگل از طریق غذا و تماس شخص با دیگری، قابل انتقال است. مترونیدازول در درمان ژیاردیازیس قابل استفاده است.

آمیبیازیس

آمیبیازیس یک عفونت انگلی روده است که توسط تک یاخته ای به نام انتاموبا هیستولایتیکا ایجاد می شود. آمیبیازیس بیش تر در کشورهای گرمسیری دیده می شود. این انگل از طریق آب و غذای آلوده و تماس مستقیم با مدفوع وارد بدن می شود.

عفونت های حاد دندانپزشکی

عفونت حاد دندان به طور معمول هنگامی رخ می دهد که باکتری ها به پالپ دندان (عصب) حمله کرده و به بافت های اطراف دندان نیز گسترش می یابند. آبسه های موضعی دندان به برش جراحی و خروج محتویات آبسه و درمان ریشه پاسخ خوبی می دهند. در صورت خفیف بودن علائم، آنتی بیوتیک هایی مانند مترونیدازول در درمان عفونت های دندانی نقش دارند.

عفونت هلیکوباکتر پیلوری

عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H.pylori) هنگامی اتفاق می افتد که هلیکوباکتر پیلوری معده را آلوده کند. عفونت هلیکوباکترپیلوری یکی از علل شایع زخم معده است که در بیش از نیمی از مردم جهان وجود دارد. هلیکوباکتر پیلوری با مترونیدازول (به عنوان بخشی از درمان ترکیبی) قابل درمان است. درمان ۷ تا ۱۴ روز باید ادامه داشته باشد.

پریتونیت

پریتونیت به دلیل عفونت باکتریایی یا قارچی ایجاد می شود و از شایع ترین علل پریتونیت می توان به دیالیز صفاقی، پارگی آپاندیس، زخم معده، سوراخ شدن روده ی بزرگ، پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده، دیورتیکولیت و ضربه به شکم اشاره کرد.

عفونت پوستی

عفونت پوستی یا سلولیت یک عفونت عمیق در پوست است که توسط باکتری ها ایجاد می شود. سلولیت اغلب روی دست و پاها تاثیر می گذارد، اما در اطراف چشم، دهان، مقعد یا شکم نیز ایجاد شود. مترونیدازول در درمان سلولیت نقش مهمی دارد.

عفونت مفصلی

میکروب هایی که باعث عفونت مفصلی می شوند، می تواند از از طریق جریان خون یا مستقیما از طریق آسیب نافذ وارد مفصل شوند. زانوها بیش تر تحت تاثیر قرار می گیرند، اما لگن، شانه ها و سایر مفاصل نیز می توانند درگیر شوند. عفونت مفصلی می تواند به سرعت و به شدت به غضروف و استخوان مفصل آسیب برساند، آنتی بیوتیک هایی مانند مترونیدازول نیز برای درمان عفونت مفصلی مورد نیاز هستند.

بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن (PID) به معنای عفونت اندام های تولید مثل زنان است. بیماری التهابی لگن اغلب در مواقعی اتفاق می افتد که باکتری های مقاربتی از طریق واژن به رحم، لوله های رحمی یا تخمدان منتقل شوند.

واژینوز باکتریایی

واژینوز باکتریایی نوعی التهاب واژن است که در اثر رشد بیش از حد باکتری ها در واژن ایجاد می شود و تعادل طبیعی باکتری های واژن را بر هم می زند. درمان واژینوز باکتریایی با استفاده از مترونیدازول و به صورت یک دوز ۲ گرمی تنها برای یک روز یا ۴۰۰ میلی گرم ۲ بار در روز به مدت ۷ روز، صورت می گیرد.

تریکومونیازیس

تریکومونیازیس یک عفونت مقاربتی (STI) است که بسیار رایج می باشد. عامل این بیماری تریکوموناس است. عوامل خطری که فرد را بیش تر در معرض ابتلا به تریکومونیازیس قرار می دهند شامل داشتن شرکای جنسی متعدد، عدم استفاده از کاندوم در رابطه ی جنسی، ابتلای قبلی به تریکومونیازیس و سابقه ی ابتلا به دیگر بیماری های مقاربتی است.

مترونیدازول در درمان کرونا چه نقشی دارد؟

در خصوص درمان کرونا با قرص مترونیدازول باید گفت که مترونیدازول آنتی بیوتیکی است که برای درمان بیماری هایی که باکتری ها در بروز آن ها نقش دارند، کاربرد دارد. به نظر می رسد به دلیل تضعیف سیستم ایمنی به وسیله ویروس کرونا، ریه ها مستعد ابتلا به عفونت های باکتریایی نیز هستند.

مترونیدازول از بروز عفونت باکتریایی در کنار عفونت ویروسی، جلوگیری می کند. در برخی از نسخه ها، مترونیدازول به صورت ترکیبی با دیگر داروها در تعدیل علائم کرونا به کار می رود.

آیا قرص مترونیدازول باعث کاهش وزن می شود؟

کاهش وزن با مترونیدازول مترونیدازول به طور مستقیم باعث لاغری نمی شود و لاغری حاصل از این دارو بسیار مضر است. گرچه اکثرا مصرف دوره های طولانی آنتی بیوتیک موجب افزایش وزن می شود، اما گاهی به دلیل اسهال های ناشی از این آنتی بیوتیک که به ندرت رخ می دهند باعث کاهش وزن و لاغری می شود. این لاغری بسیار مضر بوده و به اندازه اضافه وزن و حتی بیش تر ضرر دارد، بنابرین از این دارو برای لاغری نباید استفاده شود.

قرص مترونیدازول چه عوارضی دارد؟

عوارض جانبی بخشی از پروسه مصرف هر دارو و یا مکملی است، اما این موضوع را به یاد داشته باشید وقتی پزشک دارویی را برای شما تجویز می کند بی شک تصمیم گیری کرده است که استفاده از این دارو بیشتر به نفع شماست تا به ضرر شما. عوارض قرص مترونیدازول به شرح زیر هستند:

• سرگیجه
• سردرد
• ناراحتی معده
• تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• اسهال
• یبوست یا طعم فلزی در دهان

در صورت بدتر شدن این عوارض پس از یک هفته سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. استفاده از قرص مترونیدازول ممکن است باعث تیره شدن رنگ ادرار شود. نگران نباشید! این موضوع کاملا بی ضرر است و با قطع دارو این مشکل نیز از بین می رود. در صورت بروز عوارض جانبی جدی مانند موارد زیر فورا به پزشک اطلاع دهید:

• علائم عفونت جدید (مانند گلو درد که از بین نمی رود و تب)
• کبودی
• خونریزی آسان
• درد معده و شکم
• ادرار دردناک

در صورت بروز عوارض جانبی بسیار جدی از جمله موارد زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• بی ثباتی و بی قراری
• تشنج
• تغییرات روحی
• گیجی شدید
• مشکل در صحبت کردن
• بی حسی
• سوزن سوزن شدن دستها و پاها
• درد چشم
• تغییرات ناگهانی بینایی
• سردرد بسیار شدید که قطع نمی شود
• گردن سفت و یا دردناک

بهتر است بدانید که استفاده طولانی مدت از قرص مترونیدازول باعث بروز برفک دهان یا عفونت قارچی می شود. در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان و یا تغییر در ترشحات واژن سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است با این وجود در صورت بروز واکنش های آلرژیک و جدی باید به بخش فوریت های پزشکی بیمارستان مراجعه کنید. این علائم به صورت زیر هستند:

• بثورات پوستی
• خارش و تورم (به ویژه خارش در صورت، زبان وگلو)
• سرگیجه شدید
• مشکل تنفس

در همینجا به شما اعلام می کنید تمامی عوارض جانبی قرص مترونیدازول در این لیست ذکر نشده است. به همین دلیل توصیه می شود پس از بروز حالت های ناخوشایند که بیش از یک هفته به طور انجامید، به پزشک اطلاع دهید.

مصرف قرص مترونیدازول با چه داروهایی تداخل دارد؟

تداخل دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروها را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این لیست شامل تمامی تداخلات دارویی قرص مترونیدازول نیست. توصیه می شود لیست کاملی از تمامی داروهایی را که مصرف می کنید در اختیار پزشک قرار دهید. این قرص ممکن است با داروهای زیر تداخل داشته باشد:

• محصولات حاوی الکل
• شربت سرفه و سرماخوردگی
• محصولات حاوی پروپیلن گلیکول
• محلول لوپیناویر و ریتوناویر
• قرص لیتیوم

اگر دیسولفیرام مصرف می کنید یا اگر دیسولفیرام را در 2 هفته گذشته مصرف کرده اید از مترونیدازول استفاده نکنید. این دارو ممکن است نتیجه آزمایشات را تغییر دهید. به همین دلیل قبل از انجام هر آزمایشی به پزشک بگویید که از این دارو استفاده می کنید.

موارد منع مصرف قرص مترونیدازول کدامند؟

اگر شرایط زیر را دارید نباید از قرص مترونیدازول استفاده کنید و در صورت استفاده حتما با پزشک در خصوص نحوه و میزان مصرف آن مشورت کنید تا دچار عوارض نشوید:

حساسیت شدید

مصرف قرص مترونیدازول در بیمارانی که سابقه قبلی حساسیت شدید به مترونیدازول یا سایر مشتقات نیترویمیدازول را دارند، منع مصرف دارد. در بیماران مبتلا به تریکومونیاز نیز مصرف قرص مترونیدازول در طول سه ماهه اول بارداری با منع مصرف روبرو می باشد.

واکنش روانپریشی به داروی دیسولفیرام

مصرف مترونیدازول خوراکی در بیمارانی که از الکل مصرف می کنند و همزمان از دیسولفیرام نیز استفاده می کنند، باعث بروز واکنش های روانپریشی می شود. مترونیدازول را به بیمارانی که در دو هفته گذشته دیسولفیرام استفاده کرده اند، ندهید.

تعامل با الکل

استفاده از مترونیدازول خوراکی با دیسولفیرام می تواند باعث بروز واکنش هایی همانند الکل شود از جمله انقباض عضلات شکم، تهوع، استفراغ، سردرد و گرگرفتگی. مصرف الکل یا محصولات حاوی پروپیلن گلیکول را در حین و یا حداقل سه روز پس از درمان با داروی مترونیدازول قطع کنید.

نحوه مصرف قرص مترونیدازول به چه صورت است؟

آنتی بیوتیک ها را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید و دوره ی درمان را حتی اگر احساس بهبودی میکنید و علائمتان برطرف شده است کامل کنید زیرا در این زمان ممکن است هنوز باکتری بصورت کامل ریشه کن نشده باشد و این کار احتمال بروز مقاومت میكروبی را افزایش می دهد.دانستن نکات زیر در خصوص قرص مترونیدازول مهم است:

• مترونیدازول فقط با نسخه ی پزشک در دسترس است.
• داروی مترونیدازول را به صورت خوراکی و طبق دستور پزشک عفونی مصرف کنید.
• برای جلوگیری از ناراحتی معده داروی مترونیدازول را به همراه یک لیوان آب یا شیر میل کنید.
• دوز مصرف داروی مترونیدازول به سن، وضعیت بیماری و پاسخ گویی بدن شما به درمان بستگی دارد.
• برای تاثیرگذاری بهتر داروی مترونیدازول دارو را در فواصل معین و در زمان مقرر میل کنید.
• مصرف داروی مترونیدازول را تا زمانی که توسط پزشک تجویز می شود ادامه دهید حتی اگر بعد از چند روز علائم بیماری تان ناپدید شوند.
• توقف زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود.
• در صورتی که وضعیت بیماری شما مثل قبل ادامه داشت یا حالتان بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت عدم نیاز به مصرف آنتی بیوتیک، مصرف خودسرانه ی آن خطر ابتلا به عفونت مجدد و مقاومت در برابر آنتی بیوتیک را افزایش می دهد.
• اگر در طول روز نیاز به مصرف چند دوز مترونیدازول دارید، بهتر است فاصله ی زمانی بین دوزها را به طور مساوی تقسیم کنید. به عنوان مثال، اگر باید ۳ بار در روز قرص مترونیدازول را مصرف کنید، بین هر قرص، ۸ ساعت فاصله باشد.
• دوزهای تجویزی برای کودکان کم تر است و به سن یا وزن کودک بستگی دارد.
• داروی مترونیدازول ممکن است موجب گیجی، ناهوشیاری و تاری دید شما بشود. الکل و ماری جوانا این حالات را تشدید می کند، لذا از رانندگی و فعالیت هایی که نیاز به هشیاری دارند تا زمانی که در هشیاری کامل به سر ببرید اجتناب کنید.
• هنگام مصرف داروی مترونیدازول از خوردن الکل پرهیز کنید و در صورت مصرف ماری جوانا با پزشک خود صحبت کنید.
• داروی مترونیدازول ممکن است هنگام استفاده از واکسن زنده ی باکتریایی مانند واکسن تیفوئید به خوبی عمل نکند. هنگام استفاده از داروی مترونیدازول بدون تشخیص پزشک عمل واکسیناسیون را انجام ندهید.
• قبل از هر گونه جراحی همه ی داروهایی که مصرف می کنید را با پزشک یا دندان پزشک خود در میان بگذارید.

مقدار مصرف قرص مترونیدازول چگونه است؟

مقدار دوز مصرفی این دارو در بیماران مختلف متفاوت خواهد بود . دستورات پزشک خود و یا دستورالعمل هایی که بر روی برچسب دارو ذکر شده است را دنبال کنید . اطلاعات زیر تنها شامل دوز متوسطی از این دارو است . اگر میزان دوز شما متفاوت است، مقدار آن را تغییر ندهید مگر با اجازه پزشک. مقدار دارویی که مصرف می کنید به قدرت دارو، به تعداد دوزهایی که هر روز مصرف می کنید، زمان مجاز بین دوزهای مصرفی و طول مدت زمانی که دارو را مصرف می کنید بستگی دارد.

برای عفونت های آمبیاسیس

در بزرگسالان، 500 یا 750 میلیگرم، 3 بار در روز و به مدت 5 تا 10 روز. درکودکان، دوز مصرفی بر اساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود. این دوز معمولا 35 تا 50 میلیگرم به ازاء هر کیلوگرم از وزن بدن و به صورت روزانه است که به 3 دوز تقسیم می شود و در مدت 10 روز باید مصرف شود.

برای عفونت های باکتریایی

دربزرگسالان، دوز مصرفی بر اساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود. این دوز معمولا 7/5 میلیگرم به ازاء هر کیلوگرم از وزن بدن است و باید به مدت 7 تا 10 روز و هر 6 ساعت یکبار مصرف شود. پزشک در صورت لزوم ممکن است دوز مصرفی را افزایش دهد. با این حال، مقدار دوز معمولا بیشتر از 4000 میلی گرم در روز نیست. درکودکان، نوع مصرف و مقدار دوز، باید توسط پزشک تعیین شود.

برای عفونت های تریکومونیاز

در بزرگسالان، قرص را می توان به سه روش مختلف مصرف کرد: به صورت یک دوز 2 گرمی، به صورت یک گرم که 2 بار در روز و به مدت 1 روز مصرف می شود و یا به صورت 250 میلیگرم که 3 بار در روز و به مدت 7 روز باید مصرف شود. دوز کپسول، 375 میلیگرم 2 بار در روز است که به مدت 7 روز باید مصرف شود. درکودکان، نوع مصرف و مقدار دوز باید توسط پزشک تعیین شود.

برای عفونت واژینال باکتریایی

در بزرگسالان، 750 میلیگرم که یک بار در روز و به مدت 7 روز باید مصرف شود. درکودکان، نوع مصرف و مقدار دوز باید توسط پزشک تعیین شود.

دوز فراموش شده

اگر دوز مصرفی دارو را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر به زمان مصرف دوز بعدی نزدیک بودید، صبر کرده و سپس دوز فراموش شده را بخورید. برای جبران دوز فراموش شده، نیازی به مصرف داروی اضافه نیست.

نحوه نگهداری قرص مترونیدازول به چه شکل است؟

دارو را در یک ظرف بسته و در دمای اتاق و به دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. از انجماد دارو خودداری کنید. دارو را از دسترس اطفال دور نگه دارید.