اسطوخودوس مزاج گرم و خشکی دارد و به عنوان یکی از گیاهان دارویی پر خاصیت در طب سنتی ایران هند و چین شناخته میشود و در سبد غذایی بسیاری از خانواده های آسیایی و اروپایی به عنوان یک خوراکی مفید جا گرفته است . گل های زیبای لاوندر خاصیت ها و فواید بسیاری دارد و برای آرامش جسم و روح تجویز میشود . افرادی که بوی اسطوخودوس را استشمام میکنند آرامش بیشتر و روحیه بهتری را نسبت به دیگر افراد دارا خواهند بود . در گذشته از عصاره یا روغن اسطوخودوس درمانگر، به منظور رفع خستگی ، آرامش و یا جهت پخش شدن عطر گل های لاوندر در هوا برای برطرف کردن بوی های نامتناسب در محیط استفاده می شد. امروزه از اسطوخودوس محصولات متفاوتی ایجاد شده است که از جمله آن ها می توان گیاه لاوندر به صورت قطره خوراکی، شربت، روغن ، آبرسان ، کرم و غیره اشاره کرد که به کمک بسیاری از دوستداران این گیاه آمده است و در هر زمان و مکان ، می توانند از این گیاه استفاده کنند .
گیاه اسطوخودوس دارای فوایدی بسیاری است که از جمله آن ها می توان به ضد درد، ضد آلزایمر ، ضد اضطراب ، ضد میکروب ، ضد التهاب ، ضد روماتیسم ، ضد اسپاسم، ضد عفونی کننده ، ضد نفخ ، ضدافسردگی ، ادرارآور ، قاعده آور ، کاهندهی قند خون ، هضم کننده و مقوی معده ، مقوی اعصاب ، خواب آور و آرام بخش ، کنترل تپش قلب و مسهل بلغم و سودا اشاره کرد .گیاه لاوندر طبیعتی ملایم دارد که از آن در ساخت لوسیون های زیبایی ، آبرسان ها ، صابون ها بسیار استفاده می شود . عصاره اسطوخودوس یکی ازطبیعی ترین راه ها برای پیشگیری از پوست پوست شدن و آفتاب سوختگی به شمار میرود . البته استفاده از این ضد آفتاب طبیعی در روزهایی که نور خورشید مستقیم و شدید نیست ، بیشتر پیشنهاد می شود .
فواید گیاه اسطوخودوس برای پوست و مو
امکان درمان جوش به وسیله روغن اسطوخودوس وجود دارد. زمانی که سلول های مرده پوست یا همان چربیها اطراف ریشه مو نزدیک به سطح پوست تجمع کنند ، دانه های سرسیاه ای به وجود میآید که بر اثر تماس با هوا و اکسید شدن چربی به صورت سفت و سیاه میشوند . بدین منظور برای رفع این مشکل ، روغن اسطوخودوس را به آرامی و با استفاده از گوش پاک کن بر روی جوش های سرسیاه خود بمالید و پس از چند مدت نتایج مطلوب آن را مشاهده خواهید کرد . دقت کنید که تشکیل جوش های سرسیاه به عواملی نظیر تولید چربی بیش از حد طبیعی در پوست به خصوص پوست صورت ، رسوب بیش از حد چربی روی سطح پوست ، ترشح بیش از حد هورمون های مردانه در زنان ، ترکیب شدن محصولات آرایش متفاوت با چربی پوست و استفاده پیش از حد ، رطوبت و آلاینده های زیست محیطی ، استرس های روزانه و آلرژی فصلی و غیر فصلی بستگی دارد .
اسطوخودوس به شادابی و سفتی پوست شما بسیار کمک میکند و گردش خون شما را بهبود بخشیده و مواد غذایی و اکسیژن را به مقدار کافی در سلولهای پوستی تامین خواهد کرد و در نتیجه فرایند احیای پوست و سالم ماندن پوست به وسیله این گیاه تسریع بخشیده می شود علاوه بر موارد ذکر شده استفاده از ماسک و تونر اسطوخودوس روشی آسان برای کاهش استرس و رسیدن به آرامش می باشد .برای تهیه ماسک اسطوخودوس به یک چهارم قاشق غذاخوری عسل و چهار قطره روغن اسطوخودوس احتیاج خواهید داشت این موضوع به میزان برابر باید بر روی پوست صورت و گردن قرار گیرد و پس از ۲۰ دقیقه آن را با آب ولرم بشویید دقت کنید که بهتر است پیش از ماسک صورت خود صورت را با آب تمیز کرده و سپس آهسته خشک کنید .
برای تهیه اسکراب اسطوخودوس به ۱۰ قطره روغن اسطوخودوس ، نصف فنجان نمک دریا و یک چهارم فنجان آب آلوورای خالص احتیاج خواهید داشت . مخلوط کردن این مواد خمیر سفت و غلیظ را برای شما ایجاد می کند که شما می توانید در حمام این مواد را بر روی لیفت یا کف دست خودتان بریزید و به آرامی با حرکات دایره ای پوست صورت را شست و شو دهید . دقت کنید که اگر خمیر شما زیادی خشک شد، چند قطره دیگر روغن را به آن بیفزایید .برای تهیه تونر صورت اسطوخودوس به ۱۰۰ میلی لیتر آب و ۵۰ گرم گیاه لاوندر احتیاج خواهید داشت . در این نوع تونر ، گیاه را دم کنید و بگذارید تا خیس بخورد . سپس آن را در بطری تمیزی ریخته و هر صبح پس از شستشو صورت خود ، آن را بر روی صورت اسپری کنید .
در صورتی که به این تونر نصف قاشق چای خوری روغن جوجوبا ، به همراه نصف قاشق چایخوری روغن ویتامین e و 30 قطره روغن اسطوخودوس اضافه کنید ، می توانید از آن برای برای باز کردن گره های موی خود بهره بگیرید .
روغن اسطوخودوس با توجه به خواص مفید و متعددی که دارد، میتواند سلامت موها را نیز حفظ کند و پوست سر شما را از هجوم انواع میکروبهای بیماری زا که باعث کم پشت شدن مو و ریزش آن نیز میشوند جلوگیری کند.روغن اسطوخودوس در کنار خواص مفید و متعددی که ارائه می دهد می تواند در جهت سلامت موی شما نیز تلاش کند و پوست سر شما را از هجوم انواع میکروب های بیماری زا که سبب کم پشت شدن و یا ریزش مو می شوند ، حفظ می کند
در سال ۲۰۱۱ مطالعه ای بر روی روغن اسطوخودوس صورت گرفت که این مطالعه نشان داد این روغن برای نابودی شپش های سر موثر است . در صورتی که روغن درخت چای با روغن اسطوخودوس ترکیب شود، کارایی بیشتری برای نابودی شپش ها خواهید دید . البته توجه داشته باشید که برای خلاص شدن از شر شپش ها تنها به این روغن گیاهی تکیه نکنید چرا این روش فقط میتواند یکی از روشهای کمک به نابودی آن ها به شمار رود . روغن اسطوخودوس سیستم عصبی بدن را آرام میکند و عطر تازه آن سبب کاهش استرس و خستگی می گردد . نوشیدن چای لاوندر پیش از خواب به افرادی که دچار اختلالات خواب هستند و شبها چندین بار از خواب بیدار می شوند ، کمک میکند و به مرور خوابی آرام را برای آنها رقم خواهد زد . برای اینکه تأثیر این چای در خواب شبانه بیشتر باشد ، بهتر است پیش از خواب یک فنجان چای لاوندر را بنوشید .
فواید گیاه لاوندر بر روی دستگاه عصبی
برای تهیه این چای کافیست یک قاشق چای خوری برگ خشک شده گیاه را درون یک فنجان آب جوش بریزید و سر فنجان را با کمک نعلبکی ببندید تا در عرض ۱۰ دقیقه دم بکشد . دمنوش آرامش بخش اسطوخودوس و نعنا در خواب بهتر شما نیز تاثیر گذار است که برای تهیه این دمنوش به دو لیوان آب جوش ، ۲ قاشق چای خوری گل برگ های خشک شده و یا تازه اسطوخودوس به همراه نصف پیمانه برگ های تازه نعنا احتیاج خواهید داشت . دقت کنید که مصرف بیش از اندازه دمنوش اسطوخودوس می تواند مشکل زا باشد و به جای آرامش بخشی اعصاب شما ، سبب تحریک اعصاب می گردد .عطر درمانی اسطوخودوس می تواند سبب بهبود عملکرد مغز کودکان گردد . کودکانی که رایحه های گیاهان خاص را استنشاق می کنند عملکرد ذهنی بالاتری را در مقایسه با دیگران نشان می دهند . عطر اسطوخودوس اعتماد به نفس و اعتماد به تواناییها را بالا میبرد .
برای افزایش عملکرد مغز و حافظه در طب سنتی و دیگر شیوههای درمانی طب مکمل راهکارهای زیادی ارائه شده است اما یکی از کاربردی ترین آن ها استفاده از میوه های طبیعی نظیر مویز، انجیر ، کشمش ، خرما است . به اعتقاد درمانگران نوشیدن یک فنجان عرق اسطوخودوس در هر شب قبل از خواب به مدت ۳۰ تا ۴۰ روز می تواند تاثیرات زیادی در افزایش توان مغز، بهبود عملکرد آن و تقویت حافظه داشته باشد . روغن اسطوخودوس در دوران سرماخوردگی سبب میشود که مجاری تنفسی افراد باز شده و این گیاه خاصیت ضد عفونی دارد و ترشحات بینی را کنترل میکند . برای این عمل ۵ تا ۸ قطره روغن اسطوخودوس را به یک کاسه آب اضافه کنید و به مدت ۱۵ دقیقه قبل از خواب بخور دهید . در صورتی که سرماخوردگی شدید باشد ، بهتر است این کار روزی ۲ تا ۳ مرتبه تکرار شود .
چه کسانی از لاوندر نباید استفاده کنند ؟
اگرچه فواید روغن اسطوخودوس و کاربردهای روغن اسطوخودوس بسیار زیاد است اما به مانند بسیاری از روغنهای دیگر زنان باردار و شیرده باید از استنشاق این روغن اجتناب کند . قبل از استفاده این روغن بهتر است برای اطمینان از عدم آلرژی مقداری از آن را در پشت دست خود امتحان کنید. واکنشهای آلرژیک به مانند آکنه در افرادی که پوست حساسی دارند ایجاد میشود و همچنین روغن را به هیچ عنوان به چشم و مخاط نمالید . مصرف خوراکی روغن اسطوخودوس می تواند عوارض جدی سلامتی نظیر دید تار ، مشکل تنفس ، سوزشچشم ، استفراغ و اسهال را به دنبال داشته باشد . بیماران مبتلا به دیابت از عصاره اسطوخودوس دوری کنند چرا که مصرف همزمان دمنوش لاوندر با داروهای افسردگی آرامش بخش و خواب آور مشکلاتی را برای افراد ایجاد خواهد کرد .
نگاهی گیاه شناسانه به لاوندر
اسطوخودوس با نام علمی Lavandula stoechas شناخته می شود که از نظر گیاه شناسی در خانواده Labiatea قرار می گیرد که برای برگ ها و قسمت های سبز گیاه ، اسانس های روغنی وجود دارد. گیاه لاوندر در بازار ایران به نام اسطوخودوس نام دارد که از خانواده گیاه نعنا به شمار می رود و سر شاخههای گلدار گیاه Nepeta menthoides است. از آن جا که این گیاه در خانواده نعنا جا دارد لذا اسانس معطری برای آن وجود دارد . از گیاه لاوندر ، بوی بسیار خوبی استنشاق می شود اما طعم آن به شدت تلخ است و به علت بوی مطبوع در صنعت عطر سازی از آن استفاده می شود . قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه های برگدار و گل دار آن است که علاوه بر مصارف درمانی در اسانس گیری هم مورد استفاده قرار میگیرد.
گیاه اسطوخودوس دارای ظاهر زیبایی پس از گل دادن است که همین موضوع سبب شده تا در برخی از مناطق به عنوان یک گیاه زینتی شناخته شود و رشد و پرورش آن رونق یابد . اسطوخودوس دارای برگ ها و کرک های معطر و بنفش رنگ است که زیبایی خاصی را برای گیاه ایجاد کرده است . گیاه لاوندر یا همان اسطوخودوس سرشار از خاصیت برای سلامتی بدن و زیبایی پوست است که در مناطق مختلفی از ایران، هند، چین، انگلیس و کانادا به صورت خودرو رشد میکند. دقت کنید که محصول اسطوخودوس ممکن است در بازار سنتی و یا عطاری ها و حتی برخی از منابع اشتباه با گیاه Lavandula stoeches گرفته شود و این در حالیست که Lavandula stoeches در ایران رشد ندارد لذا استفاده از آن در صنایع ما دیده نمی شود .