با خواص نخود فرنگی آشنا شوید |خوردنی سرشار از پلی فنول

خواص نخود فرنگی یا نخود سبز بسیار زیاد است و می توان از آن در بسیاری غذاها و سالادها استفاده کرد و از فواید بیشمارش بهره مند شد. البته ناگفته نماند که نخود فرنگی هم اگر بیش از اندازه مصرف شود، مضراتی را به همراه خواهد داشت. تانما در این مطلب خواص نخود فرنگی و عوارضش را بیان می کند؛

نخود فرنگی چیست ؟

نخود فرنگی یا نخودسبز، دانه های کروی کوچکی هستند که درون غلاف های گیاه پیسوم ساتیوم (Pisum Sativum) قرار دارند. نخودفرنگی از خانواده ی سبزیجات نیست، بلکه از خانواده ی حبوبات است، یعنی گیاهانی که دانه هایشان درون غلاف گیاه قرار دارد؛ مثلا عدس، نخود، لوبیا و بادام زمینی از خانواده ی حبوبات هستند.

بااین حال، نخودفرنگی معمولا به عنوان عضوی از خانواده ی سبزیجات پخته شده و به فروش می رسد. از جمله ویتامین های موجود در نخود فرنگی می توان به ویتامین های b6, b3, b2 و b1 اشاره کرد همچنین نخود فرنگی سرشار از آهن و مواد معدنی است.

طبع نخود فرنگی

در خصوص خواص نخود فرنگی در طب سنتی مطالب بسیار زیادی وجود دارد اما با توجه به اینکه طبع نخود سبز در طب سنتی سرد و تر است، بهتر است از مصلحات نخود سبز چون زیره، شوید، سکنجبین ساده، گلنگبین، آویشن، دارچین، زنجبیل و فلفل سیاه استفاده کنید.

ارزش غذایی نخود فرنگی در 170 گرم

• کالری: ۶۲
• کربوهیدرات: ۱۱ گرم
• فیبر: ۴ گرم
• ویتامین ای: ۳۴ نیاز روزانه
• ویتامین کی: ۲۴ درصد نیاز روزانه
• ویتامین سی: ۱۳ درصد نیاز روزانه
• تیامین: ۱۵ درصد نیاز روزانه
• فولات: ۱۲ درصد نیاز روزانه
• منگنز: ۱۱ درصد نیاز روزانه
• آهن: ۷ درصد نیاز روزانه
• فسفر: ۶ درصد نیاز روزانه

انواع نخود فرنگی

نخودفرنگی گونه های مختلفی از جمله نخود زرد، نخود چشم سیاه و نخود بنفش دارد. با این حال غالبا نخود فرنگی یا نخودسبز مصرف بیشتری دارد. نخود اسنپ و نخود برفی هم از دیگر انواع پرطرفدار نخود هستند که به دلیل ظاهر مشابه، اغلب با نخود فرنگی اشتباه می شوند. اگرچه، مزه و خواص غذایی شان کمی متفاوت است.

فواید نخود فرنگی

الف) خواص نخود فرنگی برای زیبایی

خواص نخود فرنگی برای پوست صورت

نخود سبز یک منبع خوب ویتامین C است که باعث افزایش تولید کلاژن پوست می شود و با کاهش چین و چروک به جوان سازی پوست صورت کمک می کند. نخود فرنگی باعث پاکسازی پوست شده و پوست صورت و بدن را درخشان و صاف می کند. بدین منظور مقداری نخود فرنگی را در آب بجوشانید، وقتی پخته شد له کنید و آن را بر روی پوست صورت و بدن بمالید، بگذارید 5 دقیقه بماند و سپس با آب گرم خوب بشویید.

خواص نخود فرنگی برای مو

نخود فرنگی منبع خوبی از ویتامین های B مانند فولات، ویتامین B6 و ویتامین B12 می باشد، این ویتامین ها با افزایش گلبول های قرمز خون، اکسیژن رسانی به فولیکول های مو را افزایش داده و به درمان ریزش مو و موخوره کمک می کنند. ویتامین C موجود در نخود فرنگی باعث تقویت و آبرسانی به مو ها شده و مو های خشک و شکننده را درمان می کند.

خواص نخود فرنگی برای لاغری

نخود فرنگی در مقایسه با بسیاری از مواد غذایی دیگرشامل پروتئین زیاد و کالری و چربی کمتری است. در واقع در هر فنجان نخود فرنگی ۱۳۴ کالری هست و پر از فیبر است. برای همین برای کسانی که می خواهند کاهش وزن پیدا کنند یک ماده غذایی بسیار خوب به حساب می آید. اگر رژیم لاغری گرفته اید در سوپتان نخود فرنگی بریزید. در این صورت سوپتان شامل ۹ گرم فیبر و ۹ گرم پروتئین است و جلوی اشتها را گرفته و احساس سیری طولانی مدتی ایجاد می کند.

ب) خواص درمانی نخود فرنگی

خواص نخود فرنگی برای رحم

حبوبات از جمله نخود فرنگی یا نخود سبز حاوی مقادیر مناسب استروژن طبیعی است که می تواند برای درمان نازایی و ناباروری، سندروم پیش از قاعدگی و سرطان پستان مفید باشد.

خواص نخود فرنگی برای زنان باردار

غلاف نخود فرنگی تازه به عنوان منبع خوب اسید فولیک برای دوران بارداری در نظر گرفته می شود که می تواند از نقص لوله عصبی در جنین پیشگیری کرده و به سلامت زنان باردار کمک کند. اسید فولیک ( فولات ) موجود در نخود سبز یک منبع غنی برای ویتامین های دوران بارداری خانم هاست که می تواند افسردگی پس از زایمان را هم درمان کند. همچنین از جمله خواص نخود فرنگی در شیردهی این است که مصرف آن موجب ازدیاد شیر مادر می شود.

خواص نخود فرنگی برای نوزاد و کودکان

نخود فرنگی حاوی مقادیر بالای مواد معدنی، ویتامین ها و آنتی اکسیدان هاست که برای رشد و سلامتی نوزادان و کودکان مفید است.مقادیر بالای ویتامین A موجود در نخود فرنگی به بهبود بینایی و سلامتی چشم ها در نوزادان و کودکان کمک می کند. یکی دیگر از خواص نخود فرنگی برای کودکان این است که نخود فرنگی یک منبع عالی آهن است که برای درمان کم خونی و بهبود رشد مغز در نوزادان و کودکان مفید می باشد.

خواص نخود فرنگی برای معده

نخود سبز حاوی مقادیر بالای فیبر است که هضم غذا را بهبود می بخشد، زخم معده را درمان می کند و به سلامت دستگاه گوار کمک می کند. نخود فرنگی ( نخود سبز ) حاوی مقدار بالایی از پلی فنول است. این ماده مغذی از سرطان معده جلوگیری و مشکلات دستگاه گوارش را حل می کند.

خواص نخود فرنگی برای یبوست

نخودفرنگی دارای مقدار چشمگیری فیبر است که ثابت شده فواید زیادی برای گوارش انسان دارد. اول از همه اینکه فیبر، باکتری های خوب روده ی شما را تغذیه می کند، که باعث می شود سالم مانده و از رشد باکتری های ناسالم جلوگیری می کند. این امر خطر ابتلا به چند مورد معمول از بیماری های گوارشی ، ازجمله بیماری التهابی روده، سندرم روده ی تحریک پذیر و سرطان روده ی بزرگ را کاهش می دهد.

علاوه برآن، بیشتر فیبر موجود در نخودفرنگی نامحلول است، یعنی با آب حل نمی شود، بلکه در دستگاه گوارش شما به عنوان یک «عامل حجیم کننده» عمل می کند. یعنی وزن مدفوع را بیشتر و به عبور سریع تر ضایعات غذایی از دستگاه گوارش تان کمک می کند.

خواص نخود فرنگی برای دیابت

نخودفرنگی دارای خواص متعددی است که می توانند به کنترل قندخون کمک کنند. اول از اینکه دارای شاخص گلایسمی (GI) نسبتا کمی است. این شاخص سرعت افزایش قندخون بعد از خوردن غذا را اندازه گیری می کند. تحقیقات ثابت کرده اند رژیم های غذایی با شاخص گلایسمی خیلی کم، برای کنترل سطح قندخون مفید هستند.

علاوه براین، نخودفرنگی سرشار از فیبر و پروتئین است که می توانند برای کنترل قندخون مفید باشند. به این خاطر که فیبر، میزان جذب کربوهیدرات را کاهش می دهد، که آن هم باعث افزایش آهسته تر و باثبات تر سطح قندخون می شود.

علاوه براین، برخی مطالعات نشان داده اند خوردن غذاهای سرشار از پروتئین، میزان قندخون را در کسانی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند، ثابت نگه می دارد. اثراتی که نخودفرنگی بر قندخون می گذارد، خطر ابتلا به بیماری های مختلفی ازجمله دیابت و بیماری های قلبی را کاهش می دهد.

در ضمن نخود فرنگی مقدار مناسبی منیزیم و ویتامین های گروه B و همین طور ویتامین های K، A و C هم تأمین می کند. تحقیقات ثابت کرده اند که همه ی این مواد مغذی در کاهش خطر ابتلا به دیابت مؤثر هستند.

خواص نخود فرنگی برای قلب

نخودفرنگی حاوی مقدار مناسبی مواد معدنی همچون منیزیم، پتاسیم و کلسیم است که برای سلامت قلب اهمیت دارند. رژیم های غذایی که مقادیر زیادی از این مواد مغذی دارند، از فشارخون بالا که عامل مهمی در ابتلا به بیماری قلبی است، جلوگیری می کنند. اثر مثبتی هم روی سلامت قلب دارند.

فیبر فراوان موجود در نخودفرنگی و سایر حبوبات، سطح کلسترول تام خون و کلسترول بد (LDL) را کاهش می دهد. هر دوی این کلسترول ها وقتی بالا می روند، خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهند.

نخودفرنگی، فلاونول، کاروتتوئید و ویتامین C هم تأمین می کند، آنتی اکسیدان هایی که ثابت شده به خاطر توانایی شان در جلوگیری از آسیب به سلول ها، احتمال حمله و سکته قلبی را کاهش می دهند.

خواص نخود فرنگی برای سرماخوردگی

مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی مانند آهن، کلسیم، روی، مس و منگنز موجو در نخود فرنگی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و از ابتلا به سرماخوردگی پیشگیری می کند.

خواص نخود فرنگی در بدنسازی

نخود فرنگی حاوی مقادیر بالایی نشاسته طبیعی و پروتئین است که برای عضله سازی مفید می باشد و ورزشکاران می توانند نخود فرنگی خام و پخته را در مرحله ی عضله سازی بعد از تمرینات ورزشی استفاده کنند.

مضرات نخود فرنگی

• نخود فرنگی باعث افزایش شیر مادر در مادران شیرده می شود اما گفته می شود که برخی مواد غذایی از جمله نخود فرنگی می تواند باعث ایجاد ناراحتی گوارشی در نوزادان شوند.
• نخودفرنگی‏ها به طور طبیعی حاوی موادی به نام پورین هستند. از آنجایی که پورین می‏تواند به اسید اوریک تبدیل شود، تجمع زیاد پورین در بدن می‏تواند به انباشته شدن زیاد اسید اوریک منجر شود.
• مبتلایان کم خونی که مکمل آهن مصرف می کنند باید نخودفرنگی را نزدیک زمان مصرف مکمل ها میل نفرمایند.
• گرچه شواهد قطعی برای اثرات ضدباروری نخودفرنگی در انسان وجود ندارد ولی اگر فردی با سابقه مشکلات باروری، یا سن انتهای دوره باروری، قصد بارداری دارد بهتر است ریسک نکند و از مصرف زیاد یا مداوم نخودفرنگی پرهیز کند.
• در خصوص داشتن یا نداشتن خواص نخود فرنگی برای مردان گفته می شود زیاده روی در مصرف نخود فرنگی باعث عقیم شدن مردان و ناباروری در آقایان می شود.
• از مضرات نخود سبز می توان به عدم جذب ویتامین های ای و سی و کلسیم و ید اشاره کرد.
• نخود فرنگی برای روده های ضعیف، کبد، فشار خون، مثانه، تصلب شرایین، کلسترول، آترومی، اختلالات تیرویید، زخم روده، اثنی عشر، قولنج یا کولیت، ضعف بینایی، ورم غده پروستات و سردرد مفید نیست.
• مصرف نخود سبز باعث خشکی طحال شده پس در مصرف آن زیاده روی نکنید.
• پروتئین نخود فرنگی ممکن است باعث سندروم روده تحریک پذیر و مشکلات ناشی از آن مثل یبوست و اسهال شود.
• مصرف بیش از حد نخود سبز ممکن است باعث اشتهای کاذب شود و به جای لاغری شما را چاق تر کند.

موارد منع مصرف نخود فرنگی

• نخود فرنگی یا نخود سبز از خانواده حبوبات و یکی از غذا های ممنوعه در بیماران مبتلا به فاویسم می باشد، نخود سبز ممکن است در برخی افراد باعث فاویسم شود.
• کسانی که بیماری نقرس دارند و افرادی که کلیه های شان سنگ‏های اسید اوریکی می‏سازد، به دریافت زیاد پورین حساس هستند. به همین دلیل اشخاص مبتلا به مشکلات کلیوی و نقرس باید از غذاهایی که حاوی مقدار زیادی پورین هستند مانند نخودفرنگی، پرهیز نمایند.

نحوه مصرف نخود فرنگی

• خیلی از والدین به خاطر حساسیت فرزندانشان به باقلا( فاویسم) نمی توانند از باقلا در باقلا پلو استفاده کنند به این دسته از والدین توصیه می کنم حتما یکبار از نخود فرنگی به جای باقلا استفاده کنند و با طعم بی نظیر این پلوی خوشمزه آشنا شوند.
• نخود فرنگی را می توانید در غذاهای رنگی مختلف از جمله استامبولی،ماکارونی و … بدون نگرانی از تغییر طعم غذا به کار ببرید.
• نخودفرنگی‏ را خیلی کم با کمی قارچ در روغن تفت دهید و در آخر یک تخم مرغ به آن اضافه کنید.
• نخودفرنگی را می توانید به صورت خورش نخودفرنگی با مرغ بپزید که بسیار خوشمزه خواهد شد.
• نخود فرنگی را می توانید با تکه های سیب زمینی آب پز کرده و به عنوان یک غذای مقوی و خوشمزه رژیمی نوش جان کنید.
• نخودفرنگی را می‏ توانید به صورت پخته به سالاد ماکارونی و یا سالاد الویه بیفزایید.
• نخود فرنگی را می توانید به عنوان تزئین کننده غذاهای مختلف نیز به کار برید.
• می توانید املت های مختلفی از ترکیب نخود فرنگی با سبزیجات دیگر درست کنید.
• می توانید از نخود فرنگی پخته، کمی پیاز و تخم مرغ، کوکوی نخود فرنگی درست کنید.

روش های پخت نخود فرنگی

بخار پز کردن نخود فرنگی

در یک قابلمه بزرگ آب بریزید و بگذارید تا آب به جوش آید، نخود فرنگی تازه یا نخود فرنگی فریزری را درون سبدی بریزید و به مدت 2 دقیقه بر روی قابلمه بگذاری تا بخار پخته شوند. نخود فرنگی ها پخته شده اند، آن ها را درون ظرفی بریزید و برای تهیه غذا استفاده کنید.

جوشاندن نخود فرنگی

در یک قابلمه بزرگ آب و یک قاشق چای خوری نمک بریزید و بگذارید تا آب به جوش آید، نخود فرنگی را به آن اضافه کنید و بگذارید 3 دقیقه بپزد. نخود فرنگی را در آب کش بریزید و وقتی آب آن تمام شد در ظرفی بریزید و برای تهیه غذا استفاده کنید.

مایکروویو

نخود فرنگی تازه یا فریزری را می توانید به مدت 5 تا 10 دقیقه در مایکروویو بپزید.

سرخ کردن

یکی دیگر از روش های پخت نخود فرنگی این است که آن ها را سرخ کنید. در یک تابه مقداری روغن زیتون یا کره گیاهی بریزید و نخود فرنگی را به آن اضافه کنید و بگذارید 2 تا 3 دقیقه سرخ شوند. نکته ای که باید بدانید این است که نخود فرنگی فریزری کیفیت بالایی دارد و طعم و بافت آنها تقریبا به همان اندازه نخود فرنگی تازه است.

روش پخت نخود فرنگی خشک

نخود فرنگی خشک را قبل از پختن به مدت 3 تا 6 ساعت در آب خیس کنید تا هم آلودگی های آن تمیز شود و هم زودتر پخته شود، سپس نخود فرنگی خشک را یا بخار پز کنید و یا بجوشانید تا نرم شوند. توجه داشته باشید که مدت زمان پخت نخود فرنگی خشک بیشتر می باشد.

نحوه خرید و نگهداری نخود فرنگی

غلاف نخود فرنگی مرغوب ، سبز تیره و دانه آن کاملا گرد و رنگ آن سبز چمنی است. باقلای مرغوب، سبز رنگ و محل دانه در داخل غلاف فاقد فضای خالی است. پوست دانه باید سبز باشد نه سفید. اگر دانه باقلا سفت و رنگ آن زرد باشد، کیفیت باقلا پایین است.

نخودفرنگی‏های فریز شده بر کنسرو نخودفرنگی ارجحیت دارند، زیرا طعم‏شان را از دست نداده ‏اند و نمک (سدیم) کمتری دارند. برای فریز کردن باقالی و نخود فرنگی که معمولا برای دسترسی در بقیه ایام سال انجام می شود و برای حفظ رنگ و کیفیت از روش بلانچینگ استفاده می شود.

در این روش با استفاده از شوک حرارتی آنزیم های موجود در این دانه ها را غیر فعال می کنند.در این روش ابتدا دانه ها را به مدت 2 تا 3 دقیقه در آب جوش فرو می برند و پس از آن، آن را بلافاصله در معرض آب سرد قرار می دهند.