با جشن آب پاشونوک و سابقه و پیشینه آن آشنا شوی

با جشن آب پاشونوک وسابقه وپیشینه آن آشنا شوید

جشن آب پاشونوک چیست؟ در ایران باستان عموما آغاز هر فصل با یك جشن همراه بوده است . علاوه بر آن اسم هر روز وقتی با اسم هر ماه برخورد می كرد آن روز را هم جشن می گرفتند.

مردم ایران باستان علاقه فراوانی به پدیده های کیهانی داشته و چنین پدیده هایی را در زندگی روزمره، آیین ها و باور های خود دخالت می داده اند؛

این پدیده ها نقش بسیاری مهمی در زندگی آنها داشته است و آیین ها و جشن های زیادی در اثر به وجود آمدن برخی پدیده ها برگزار می شد .

جشن آغاز تابستان همراه بود با مراسم آب پاشونوک که بسیارموجبات شادی و نشاط مردم را فراهم می کرد با تانما باشید تا گذری داشته باشیم بر سابقه وپیشینه، چگونگی جشن آب پاشونوک :

ریشه جشن آب پاشونوک

ریشه جشن آب پاشونوک چیست؟ با شروع تابستان خورشید از بالاترین جایگاه در افق شمال خاوری طلوع و در بالاترین جایگاه خود در افق شمال باختری غروب می کند . حرکت خورشید در آسمان در این زمان به بالاترین خط سیر خود می رسد و درنتیجه بلندترین و کوتاه ترین شب سال به وجود می آید
در این روز و در لحظه ظهر خورشیدی، زاویه میان خورشید و افق جنوبی بیشتر از هرروز دیگر است و آفتاب در این روزبه کمال و اوج سالیانه خود دست می یابد.

رسوم جشن آب پاشونوک

از رسوم جشن آب پاشونوک این است که مردم در بسیاری از نواحی ایران در روز اول تابستان همراه با گردهمایی در صحرا جمع شده و مراسم آب پاشی و این جشن را برگزار می کردند .

به غیر از جشن آب پاشونوک ، جشن گوجه عروس یا گل عروس هم همزمان با اولین روز تیرماه برگزار می شد .

در بعضی نواحی خراسان و افغانستان اوایل تابستان جشنی برگزار می شد که به (گوجه عروس )یا (گُل عروس ) مشهور بوده است ودر آن به نوعروسان میوه های نو رسیده، آرد و نبات هدیه می دهند.این جشن همزمان با فرارسیدن به بار نشستن درختان و رسیدن نخستین میوههای درختی برگزار می شود.

در این مراسم در روزی تعیین شده بین اهالی روستا، میوه های نوبرانه را همراه با سبزی، کاهو، آرد و روغن در سینی بزرگی چیده و به خانه ی نو عروسان می برند. والبته این مراسم ها به مرور زمان فراموش شده است .

جالب است بدانید جشن ناشناخته و فراموش شده ای دیگری در ایران باستان وجود داشته که نام آن «جشن نیلوفر» است و در ششم تیرماه برگزار می شود و ابوریحان بیرونی در کتاب گرانقدر آثارالباقیه از آن یاد کرده و ممکن است با شکوفا شدن گل های نیلوفر در آغاز تابستان در پیوند باشد.

فلسفه جشن آب پاشونوک

برای دانستن پیشینه جشن آب پاشونوک می توان به ماجرای کیخسرو پادشاه افسانه ای ایران اشاره کرد . گفته می شود که روزی کیخسرو در حال برگشت از جنگ با افراسیاب بود که برای استفاده از آب یک چشمه به بالای کوهی در ساوه می رود. در کنار آن چشمه یک فرشته را می بیند و تاب زیبایی او را نمی آورد و از هوش می رود.

بیژن، پسر گودرز، کیخسرو را در این حال می بیند و برای آن که او را به هوش بیاورد بر صورتش آب می پاشد و از آنجا جشن آب پاشونک شکل می گیرد.

در روایات تاریخی، آمده است یکی از پاشاهان در حال بازگشت از یک نبرد بود که به قناتی می رسید و او وهمراهانش در مجاورت قنات اتراق کردند، در این هنگام پادشاه به خواب می رود و در خواب می بیند که یک حوری زیبارو به صورتش آب می پاشد. پادشاه ناگهان از خواب می پرد و از روی خوشحالی به همراهانش آب می پاشد و از آنجا جشن آب پاشونوک شکل می گیرد.

در روایات دیگر ذکر شده که زمانی پسر یزدگرد اول ( فیروز )بر تخت سلطنت نشست حدودا هفت سال خشکسالی شد و آن زمان بود که پادشاه نگران شد که شاید مردم سرزمینش دچار قحطی و کمبود آب شوند.

نگرانی ها ادامه داشت تا این که باران بارید و مردم همگی از شادی این نعمت بزرگ از خانه ها بیرون آمدند و به یکدیگر آب می پاشیدند و خوشحال بودند که کسی بر اثر نبود باران تلف نشده است .

زمان جشن آب پاشونوک

1 تیر، روز جشن آب پاشونک ، آغاز تابستان می باشد .

جشن آب پاشونک درست در آغاز فصل تابستان برگزار می شد، زمانی که خورشید در بالاترین موقعیت طلوع خود در افق شرقی قرار می گیرد و در جایگاه غروبگاهیش در شمال غربی غروب می کند. علت گرامی داشت این جشن آغاز فصل نور و روشنایی، تابستان بود.

جالب است بدانید در آیین زرتشت رسم بر این بود که وقتی اسم روز و ماه با هم برابر می شد، جشن می گرفتند. (برای مثال سیزدهم هر ماه نامش تیر بود، در ماه تیر، سیزدهم آن را که مصادف می شد با تیرِ تیر جشن می گرفتند.)

جشن آب پاشونک یا (اول تووستونی ( (تابستانی) که در فراهان، اراک، محلات و بسیاری از نواحی دیگر ایران همراه با گردهمایی و مراسم آب پاشی در صحرا برگزار می شود.

معرفی جشن آب پاشونوک

آب پاشونک درزمان های دور در ایران طولانی ترین روز سال را گرامی می داشتند و آن را روز چله تموز می نامیدند. چله تابستان از اول تیر تا دهم مرداد می باشد

در ایران کهن جشن های بسیاری با آغاز هر فصل، از جمله فصل تابستان، به صورت گروهی توسط مردم برگزار می شد. در آن دوران ملاک اندازه گیریِ زمانِ فرا رسیدنِ آغاز تابستان و انقلاب تابستانی، سازه های خورشیدی (تقویم هایی آفتابی) نظیر چارطاقی هایی بودند

که بر اساس آن ها، شروع فصول چهارگانه با قرار گرفتن خورشید در هنگام طلوع در روز اول هر فصل در زاویه ی خاصی از بین ستون های این گونه بناها قابل مشاهده بود.

نمونه ای از این آثار چارطاقی امروزه در نیاسر كاشان وجود دارد. شروع تابستان در گاهشماری گاهنباری (کهن ترین گاهشماری شناخته شده در ایران که بر اساس آن طول سال خورشیدی را به چهار فصل و چهار نیم فصل تقسیم می کرده اند)

آغاز سال نو نیز بوده که این شیوه ی آغاز سال همچنان تا اندازه ای در گاهشماری طبری (تبری) نیز باقی مانده است. در آغاز تابستان، خورشید از بالاترین جایگاه خود در افق شمال شرقی طلوع کرده و در بالاترین جایگاه غروبگاهی خود در افق شمال غربی فرو می آید.